A. Xiyimo xa Khabinete eka timhakankulu
1. Ikhonomi
1.1. Netiweke ya Switimela swa Nhundzu swa Rixaka
1.1.1. Khabinete yi amukerile xitiviso hi Mufambisi wa Switirhisiwa swa Switimela swa Transnet (xiyenge xa Transnet) xa Tikhamphani letintshwa to Fambisa Switimela (TOCs). Nhluvukiso lowu lowukulu eka Mepe wa Ndlela wa Nhundzu na Vutleketli na ku tirhisiwa ka Pholisi ya Switimela ya Afrika-Dzonga, swi fungha xiendlakalo xa nkoka eka ku yisa emahlweni ku cinca ka swivumbeko leswi hlawuriweke leswi nga swa nkoka ekupfuleni ka nhluvukiso wa ikhonomi.
1.1.2. Mfikelelo wa vanhu va vunharhu eka netiweke ya swiporo wu ta antswisa matirhiselo ya netiweke xisweswo wu ta engetela vukorhokeri bya switimela; ku hunguta ku durha ka tiyuniti ta netiweke hi ku katsa vafambisi vo tala; ku engetela mali leyi nghenaka leyi nga ta hoxa xandla eka vuvekisi eka ku hlayisa na ku endliwa ka netiweke ya manguvalawa; na ku hunguta ku durha ka le handle ka vutleketli bya nhundzu na ku antswisa mphikizano wa switimela.
1.1.3. Maavelo yo sungula, eka ntsengo wa 41 wa tindlela na ntsevu (6) wa tindlela ta vutleketli, ya hi ndlela leyi landzelaka:
(a) Ndlela ya Vutleketli ya le N’walungwini: ntsevu wa vaphikizani lavantshwa, tindlela ta 15 to fambisa malahla na khurume.
(b) Ndlela ya Vutleketli ya Iron Ore: muphikizani un’we lontshwa, ndlela yin’we yo fambisa Iron ore.
(c) Ndlela ya Vutleketli ya Kapa: vaphikizani vambirhi lavantshwa, tindlela timbirhi to fambisa manganese.
(d) Ndlela ya Vutleketli ya le N’walungu-Vuxa: tsevu wa vaphikizani lavantshwa, 16 wa tindlela to fambisa malahla, khurume, magnetite, mafurha, tikhontheyina.
(e) Ndlela ya Vutleketli ya le Xikarhi: muphikizani un’we lontshwa, tindlela timbirhi to fambisa malahla, tikhontheyina (manganese).
(f) Ndlela ya Vutleketli ya Tikhontheyina: mune wa vaphikizani lavantshwa, tindlela ta ntlhanu to fambisa tikhontheyina, malahla, chukele.
1.1.4 Mufambisi wa Switirhisiwa swa Swiporo swa Transnet (TRIM) u ringanyeta leswaku Tikhamphani letintshwa to Fambisa Switimela (TOC) ti ta rhwala 20 wa timiliyoni ta tithani to engetela ta nhundzu hi lembe kusuka eka lembeximali ra 2026/27. Leswi swi ta engetela ntalo lowu ringanyetiweke wa Switimela swa Nhundzu swa Transnet (TFR’s) na ku hoxa xandla eka xikongomelo xa Mfumo xo engetela nhundzu leyi fambisiwaka hi swiporo ku ya eka 250m wa tithani hi lembe hi 2029.
1.1.5 Nhluvukiso lowu wu tlhela wu va xiphemu xa nhluvuko lowu Transnet yi wu endlaka ku ya eka ku va bindzu leri tirhaka kahle no hatlisa.
1.2 Vuvekisi Byintshwa bya Migodi
1.2.1 Khabinete yi amukerile ku pfuriwa ka phurojeke ya Qala Shallows hi West Wits Mining Ltd eWitwatersrand Basin hi vuvekisi bya $90 wa timiliyoni. Lowu i mugodi wo sungula wuntshwa wa nsuku wa le hansi ka misava wa Afrika-Dzonga eka malembe ya 15. Vuvekisi lebyi byi kombisa ku tshemba loku pfuxetiweke eka vuswikoti bya tiphurojeke letintshwa ta nsuku naswona byi tiyisisa nakambe Afrika-Dzonga tanihi tiko ra vuvekisi bya migodi leri hlawuriwaka. Hi vuhumelerisi lebyi kunguhatiweke ku sungula hi 2026, ikhonomi ya Afrika-Dzonga yi ta kuma nsusumeto lowukulu eka mitirho leyintshwa, nhluvukiso wa vuswikoti, na nhluvukiso wa ikhonomi.
1.3 Ku havexerisa matimba ka ikhonomi ya vavasati
1.1.3 Khabinete yi amukerile ntirhisano wa maqhinga wa mfumo na phurayivhete exikarhi ka Ndzawulo ya Vavasati, Vantshwa na Vanhu lava nga na Vutsoniwa (DWYPD) na Standard Bank of South Africa. Ntirhisano wu ta yisa emahlweni ku havexerisiwa matimba ka vavasati naswona wu katsa vuvekisi bya US$10 wa timiliyoni ku ya eka Nkwama wa Vuyelo bya Vavasati va Afrika.
1.1.4 Nkwama wa Vuyelo bya Vavasati va Afrika wu ta seketela Vafambisi va Nkwama wa vavasati lava nga na mabindzu eAfrika hi xikongomelo xo lulamisa xivandla xa timali xa US$42billion lexi langutaneke na van’wamabindzu va xisati eka tikonkulu ra Afrika
B. Swiboho swa Khabinete
1. Ku rhurhela Khapu ya Misava ya Khirikhete ya ICC ya 2027
1.1. Khabinete yi amukerile vuxokoxoko byintshwa eka xiboho xa Huvo ya Khirikhete ya Matiko ya Misava (ICC) ku nyika Afrika-Dzonga timfanelo to rhurhela Khapu ya Misava ya Khirikhete ya 2027. Lexi i xitiyisiso xin’wana xa xiyimo xa Afrika-Dzonga xa matiko ya misava tanihi tiko leri amukelaka na kaya ra mitlangu na vuhungasi.
1.2. Afrika-Dzonga ri na matimu yo ka ri nga ri na xihoxo yo rhurhela swiendlakalo swa mitlangu ya misava leswi humelelaka – naswona ri rhurherile khapu ya misava yo sungula ya bolo ya milenge emisaveni ya Afrika hi 2010 na Khapu ya Misava ya Khirikhete hi 2001. Migingiriko leyi ya mitlangu ya misava a yi hlohlotela eka tiphurojeke letikulu ta nhluvukiso wa switirhisiwa etikweni.
1.3. Hi ndlela leyi fanaka, malulamiselelo ya Khapu ya Misava ya Khirikhete ya ICC ya 2027 ya ta hoxa xandla eka nhluvukiso wa ikhonomi ya tiko hi ku ndlandlamuxiwa ka switirhisiwa na ku kula ka vupfhumba.
2. Ku Tiyimisela ka Afrika-Dzonga ku rhurhela Formula One Grand Prix eKyalami kusungula hi 2027
2.1. Khabinete yi pasisile xikombelo xo Bida ku Rhurhela Formula One Grand Prix eKyalami eka nkarhi wa malembe manharhu (3) kusukela hi 2027.
2.2. Ku Bida ku seketeriwa hi timali hi ku hetiseka hi sekithara yo ka yi ngari ya mfumo ya Afrika-Dzonga leyi tivekaka naswona loko yi humelela yi ta hoxa xandla eka ku tumbuluxiwa ka mitirho na nhluvukiso wa ikhonomi.
2.3. Ku nyikiwa ntsena xivandla eka Afrika-Dzonga ku bida eka Formula One Grand Prix ya ndhuma i ku tiyisisiwa ka Afrika-Dzonga tanihi mutlangi wa nkoka wa misava na ku tshemba etikweni.
3. Rimba ra Pholisi ya Vukorhokeri bya Vuhlayiselo na Nhluvukiso wa Mabindzu (IBDS).
3.1. Khabinete yi pasisile ku kandziyisiwa ka Rimba ra Pholisi ya IBDS ku kuma mavonelo ya vaaki. Leswi swi rhangela hi Ndzawulo ya Nhluvukiso wa Mabindzu Lamatsongo ku nyika mpfuxeto wa milawu eka ikhosisteme ya mabindzu lamatsongo hi ku hlamusela mitirho ya vakhomaxiave vo hambana na ku tlakusa matshalatshala lama hlanganeke.
3.2. Leswi swi vumba xiphemu xa Kungunkulu ro anama ra Rixaka leri Hlanganisiweke ra Nhluvukiso wa Mabindzu Lamatsongo, leri tirhaka tanihi rimba ro kongomisa eka vatlangi va swiphemu hinkwavo lava khumbhekaka ekuhatlisiseni ka ku kula ka Mabindzu Lamatsongo na ya le Xikarhi (MSME) hi ku tirhisa minongonoko leyi pimiwaka, swikumiwa na vukorhokeri. Swikongomelo swa nkoka swi katsa ku ndlandlamuxa xiyimo na mpimanyeto wa swiyimo swa vukorhokeri bya nhluvukiso wa mabindzu, ku tiyisisa mfikelelo wo antswa eka nseketelo eka tiMSME ngopfungopfu emalokixini na le makaya, na ku kurisa vutumbuluxi na vubindzurisi.
3.3. Rimba ri veka vuleteri na vuhlayiselo exikarhi ka nhluvukiso wa MSME na nseketelo eka mabindzu lamatsongo. Vuhlayiselo bya mabindzu byi tlanga xiave xa nkoka ekukuriseni ka ku kula ka mabindzu ya xiyimo xo sungula hi ku nyika nseketelo lowu hlelekeke, switirhisiwa na ndhawu leyi pfunaka ku tiyisisa ku kondletela.
4. Qhinga ra Vutleketli bya Swihahampfhuka ra Afrika-Dzonga
4.1. Khabinete yi pasisile ku kandziyisiwa ka mpfampfarhuto wa Maqhinga ya Swihahampfhuka swa Nhundzu ya Afrika-Dzonga leswaku vaaki va kuma mavonelo.
4.2. Qhinga ri kongomisa ku lulamisa mitlhontlho ya sweswi yo fana na tindlela ta ndzhwalo leti hambanisiweke na swihinga swa le henhla swo nghena na ku antswisa mphikizano na vuhlanganisi bya switirhisiwa na timakete tin’wana. Ku ya emahlweni, maqhinga ya ta vuyerisa vaxavisi va le handle, vaxavisi va le handle na tikhamphani ta vutleketli hi ku kurisa ku kula ka ikhonomi na ku fambisa mabindzu ya misava hinkwayo hi ku tirhisa netiweke ya ndzhwalo lowu fambaka emoyeni leyi hlanganisiweke swinene.
5. Ku nghenelela ka rixaka eka Masipala wa Muganga wa Ditsobotla
5.1. Khabinete yi amukerile vuxokoxoko bya xiyimo xa Masipala wa Muganga wa Ditsobotla eN'walungu-Vupeladyambu.
5.2. Ku vuyisela ntshamiseko eka masipala, Khabinete yi pasisile leswaku Ditsobotla yi vekiwa ehansi ka vufambisi hi ku landza xiyenge xa 139 (7) xa Vumbiwa ra Riphabliki ra Afrika-Dzonga ra 1996. Ku nghenelela loku ku endliwa hi ku landza Nawu wa Vulawuri bya Timali ta Masipala wa 2003.
5.3. Pulani yo Vuyisa yi ta simekiwa ehansi ka vufambisi bya Ndzawulo ya Mafumelo ya Vutirhisani na Timhaka ta Ndhavuko na Nkwama wa Timali wa Rixaka. Ku ya emahlweni, Ndzawulo ya Mafumelo ya Vutirhisani na Timhaka ta Ndhavuko yi ta hlanganisa swivumbeko swa Vuxaka bya le Xikarhi ka Mimfumo ku olovisa ku vuyiseriwa ka mitirho ya vufambisi ku pfuna masipala ku hetisisa xileriso xa yona xa milawu. Xipano xa Ntirho wa Matirhelo ya Nhlanganelo xi ta tlhela xi kongomisa eka migingiriko ya vugevenga leyi rhendzeleke masipala.
C. Milawumbisi
1. Nawumbisi wa Ndzulamiso wa Nhlangano wa Dyondzo ya Vuavanyisi wa Afrika-Dzonga (SAJEI)
1.1. Khabinete yi pasisile ku yisiwa ka Nawumbisi wa SAJEI ePalamende leswaku wu ya emahlweni wu lulamisiwa. Xikongomelonkulu xa Nawumbisi i ku cinca Nawu wa sweswi wa SAJEI wa 2008, ku fikelela ku lulamisiwa hi vuntshwa loku lavekaka ka modele wa vulawuri bya Nhlangano.
1.2. Nawu wu simekile Nhlangano ku nyika dyondzo na ndzetelo eka vaofisiri va vuavanyisi ku tlakusa ku tiyimela, ku pfumala xihlawuhlawu na ku tirha kahle ka tikhoto. Ku lulamisiwa hi vuntshwa loku languteriweke ku katsa ku thoriwa ka Mufambisinkulu na ku hlamuseriwa hi ku thoriwa na matirhelo ya Mulawuri wa Nhlangano.
2. Nawumbisi wa Tilayisense ta Mabindzu, 2025
2.1. Khabinete yi langutisile no pfumelela ku kandziyisiwa ka Nawumbisi wa Tilayisense ta Mabindzu ku kuma mavonelo ya vaaki.
2.2. Xikongomelo xa Nawumbisi i ku cinca Nawu wa Mabindzu wa 1991, naswona ku cinca ku lava ku simeka rimba ra manguvalawa na leri tirhaka kahle ra tilayisense ta mabindzu leri kurisaka ku kula ka ikhonomi na ku tirha kahle ka milawu na ku tlhela ku sirhelela ku nghenelela ka MaAfrika-Dzonga eka sekithara leyi nga riki ya ximfumo.
D. Ku thola
Matholelo hinkwawo ma fanele ma kambisisa tidyondzo ni ku basisiwa eka manyala.
1. Ttn Burton Vincent Cambell tanihi Xandla xa Mulawurinkulu: Nhluvukiso wa Vuhungasi na Ntlakuso wa Mitlangu eka Ndzawulo ya Mitlangu, Vutshila na Ndhavuko.
2. Mnn Lorraine Naidoo tanihi Mufambisi wa Vufambisi bya Mphakelo eka Ndzawulo ya Mintirho ya Mfumo na Switirhisiwa.
3. Ttn Dennis Mqadi tanihi CEO wa Vulawuri bya Vuhlayiseki bya le Lwandle bya Afrika-Dzonga
4. Ttn Shonisani Munzhedzi (ku engeteriwa ka kontiraka) tanihi Muofisirinkulu wa Vulawuri bya Nhlangano wa Rixaka wa Bayodayivhesiti ya Afrika-Dzonga (SANBI).
5. Vafambisinkulu va Swifundzankulu va Ejensi ya Nsirhelelo wa Vanhu ya Afrika-Dzonga
a. Mnn Mmapula Constance Pheeha (Limpopo)
b. Mnn Karabelo Ellie Mojanaga (Kapa-N’walungu)
c. Mnn Nkele Ntlhe (Free State)
6. Valawuri lava nga riki va vulawuri eka Huvo ya Public Investment Corporation (PIC) SOC Limited:
a. Mnn Dorothy Kobe;
b. Ttn Stephen Boikanyo;
c. Mnn Rethabile Nkosi;
d. Ttn Mpumelelo Maseko;
e. Dkd Mongwena Maluleke (Muyimeri wa SADTU naswona u thoriwa nakambe);
f. Mnn Lindiwe Motshwane (Muyimeri wa SADTU);
g. Ttn Matimba Shiburi (Muyimeri wa PSA);
h. Mnn Lerato Makwetla (Muyimeri wa GEPF);
i. Mnn Nosiphiwo Balfour (Muyimeri wa GEPF); na
j. Mnn Lindy Bodewig (Muyimeri wa Nkwama wa Timali wa Rixaka).
7. Valawuri lava nga riki va vulawuri eka Huvo ya Bangi ya Nhluvukiso wa Misava na Vurimi (Land Bank):
a. Phrf. Johann Frederick Kirsten (ku thoriwa nakambe);
b. Mnn Egashnee Pillay (ku thoriwa nakambe);
c. Ttn Mabotha Arthur Moloto;
d. Mnn Phumzile Hazel Maseko;
e. Mnn Simthandile Ford;
f. Mnn TF Matlala;
g. Ttn Mcebisi Skwatsha; na
h. Mnn Xikongomelo Maluleke.
8. Swirho swa Huvo ya Vuhumelerisi bya Afrika-Dzonga (Productivity SA):
a. Mnn Zola Baba Tshefu (Mutshamaxitulu);
b. Mnn Beverly Jack (Muyimeri wa Mabindzu lama Hleriweke);
c. Ttn Gilly Dlamini (Muyimeri wa Mabindzu lama Hleriweke);
d. Ttn Godfrey M. Selematsela (Muyimeri wa Mabindzu lama Hleriweke);
e. Ttn Thabo Mmoneri (Muyimeri wa Mabindzu lama Hleriweke);
f. Mnn Sinah M.R. Mosehla (Muyimeri wa DTIC); na
g. Mnn Nolukholo F. N. Sigaba (Muyimeri wa DEL).
E. Swipfuxeto eka Khabinete
1. Xiyenge xa Vumbirhi (2) xa Lesotho Highlands Water Project
1.1. Khabinete yi amukerile vuxokoxoko bya nhluvuko hi ku tirhisiwa ka Xiyenge xa 2 xa Lesotho Highlands Water Project. Phurojeke leyi loko yi hetiwa yi ta tiyisisa nsirhelelo wa mati eka xifundzankulu xa Gauteng.
1.2. Xedulu ya ku hetisisiwa ka phurojeke yi ringanyetiwa ku va ekuheleni ka 2029 na ku ya emahlweni ko aka eka havumbirhi bya Damu ra Polihali na Thanele yo Hundzisela ya Polihali-Katse.
1.3. Ku pfaleriwa ka mati eka damu leri ku languteriwile kusungula hi 2028 ku endlela leswaku Ndzawulo ya Mati na Nkululo yi pfumelela Rand Water ku sungula ku humesa mati yo tala eka Sisiteme ya Nambu wa Vaal ku phakela timasipala ta Gauteng hi 2028.
2. G20
2.1. Khabinete yi amukerile vuxokoxoko bya malulamiselelo ya G20 naswona yi amukerile ku simekiwa ka Ntlawa wa Vativi va G20 hi Phuresidente Cyril Ramaphosa. Ntlawa wa Vativi wa G20 wu ta kambisisa ku nga ringani ka rifuwo ra misava hinkwayo na nkucetelo wa rona eka ku kula ka ikhonomi, vusweti na vumaki bya matiko yo tala. Kungu leri ri nga ro sungula ra muxaka wa rona eka G20 ri fambisana na ku tinyiketela ka Afrika-Dzonga ku tirhisa Vupresidente bya rona bya G20 ku lulamisa timhaka leti khumbaka matiko lama holaka mali ya le hansi, ku fana na ku tlakuka ka ku nga ringani na mindzhwalo ya le henhla ya swikweleti swa mfumo. Ntlawa wa Vativi wa G20 wu ta nyika xiviko xo sungula xa ku nga ringani ka misava hinkwayo eka varhangeri va misava va G20 eka Samiti ya Varhangeri va G20 eAfrika-Dzonga hi Hukuri 2025.
2.2. Ku hlayela endzhaku eka Samiti ya Varhangeri ya G20 ku le ku endliweni, Afrika-Dzonga ri ya emahlweni ri rhurhela na ku fambisa tinhlengeletano to lulamisela na ku amukeriwa ka switiviso hi Ntlawa wa Ntirho na swiyenge swo hambana swa ntirho. Tinhlengeletano leti landzelaka to lulamisela Samiti ya G20 ti khomiwile eka mavhiki mangarimangani lama hundzeke:
2.2.1. Nhlengeletano ya Vuntsevu ya Ntlawa wa Ntirho wa Rihanyo yi khomiwile hi xiviri kusukela hi ti1 – 2 Ndzati 2025 leti burisaneke hi ku tiyisisiwa ka tisisiteme ta rihanyo ta misava hinkwayo na ku tilulamisela mitlhontlho ya nkarhi lowu taka.
2.2.2. Nhlengeletano ya Vunharhu ya Ntlawa wa Ntirho wa 2: Vuhlayiseki bya Swakudya wu khomiwile kusukela hi ti1 – 3 Ndzati 2025 eEgypt ku langutana na mivuyelo leyikulu ya Ntlawa wa Ntirho wa Nsirhelelo wa Swakudya wa G20 na ku burisana hi Xitatimende xa Holobye eka nsirhelelo wa swakudya swa misava hinkwayo, lexi languteriweke ku amukeriwa hi nkarhi wa Nhlengeletano ya Vaholobye ya G20 leyi nga ta khomeriwa eAfrika-Dzonga hi ti19 Ndzati 2025
3. Nhlangano wa Vaholobye wa Mabindzu Lamatsongo na ya le Xikarhi ya Misava Hinkwayo (SME)
3.1. Khabinete yi amukerile xiviko xa nhlengeletano ya Vaholobye ya Misava Hinkwayo ya SME leyi humeleleke leyi khomeriweke hi ku tirhisana na Senthara ya Mabindzu ya Matiko ya Misava (ITC) na StartUp20 eJoni hi ti21 kufika ti24 Mawuwani 2025. Nhlengeletano yi tirhile tanihi pulatifomo ya nkoka yo kurisa vutirhisani na ku veka ajenda ya ntirhisano leyi kongomisiweke eka kususumeta Mabindzu Lamatsongo na ya le Xikarhi (tiSME) ku ya eka ku tshamiseka swinene, vumundzuku lebyi katsaka hinkwavo na lebyi humelelaka.
3.2. Mimbulavurisano yi rhendzelekile eka tinhlokomhaka ta nkoka to fana na ku ndlandlamuxa mfikelelo wa timali, ku tlakusa ku cinca ka xidijitali na ku fambisa ku cinca ka rihlaza endzeni ka sekithara ya SME. Xiendlakalo lexi xi koke 750 wa vatekaxiave kusuka eka matiko ya 66 (52 wa Vaholobye na Swandla swa Vaholobye).
4. Mivuyelo Ya Samiti yo Sungula ya Vuvekisi bya Mati ya Afrika leyi Khomeriweke eKapa Kusukela hi ti13 Kufikela hi ti15 ta Mhawuri 2025
4.1. Khabinete yi amukerile vuxokoxoko bya mivuyelo ya Samiti yo Sungula ya Vuvekisi bya Mati ya Afrika leyi khomeriweke eKapa kusukela hi ti13 kufikela hi ti15 Mhawuri 2025, leyi pfuriweke ximfumo hi Phuresidente Cyril Ramaphosa. Yi khomiwile ehansi ka vukorhokeri bya Samiti ya Nhlangano wa Afrika na Phanele ya Xiyimo xa le Henhla eka Vuvekisi bya Mati eAfrika. Samiti yi kombisile 80 wa tiphurojeke ta mati na nkululo leti nga vuyerisaka kusuka eka matiko ya 38, ku katsa na 36 kusuka eAfrika-Dzonga. Mbuyelo wa nkoka a ku ri ku simekiwa ka Huvo ya Mavonelo ya Misava Hinkwayo eka Vuvekisi bya Mati, kungu ra Ndzhaka ya G20 leri kongomisiweke eka ku tlakusa vuvekisi bya mati endzeni ka vudiplomasi bya misava hinkwayo. Samiti yi tiyisisile kwalomu ka US$12 wa tibiliyoni eka ku tinyiketela, ku endla nhluvuko lowukulu eka ku pfala vangwa ra vuvekisi bya mati ra US$30 wa tibiliyoni ra Afrika.
4.2. Samiti yi fambisana swinene na swilo swa nkoka swa hina swa rixaka tanihilaha swi hlamuseriweke hakona eka MTDP, NDP na Xivono xa Mati xa AU naswona mivuyelo yi tiyisisa vurhangeri bya Afrika-Dzonga ekuvumbekeni ka nsirhelelo wa mati ya tikonkulu na nhluvukiso wa switirhisiwa.
5. N’hweti ya Vukorhokeri bya Vaaki lebyi Hlanganisiweke (IPSM)
5.1. Khabinete yi amukerile mpfuxeto mayelana na ku tirhisiwa ka nongonoko wa 2025 ku ya eka 2026 ya mfumo hinkwawo na ya lembe hinkwaro ya Nkongomiso wa Vukorhokeri bya Vaaki lebyi Hlanganisiweke, lebyi nga ta sunguriwa hi Ndzati 2025 tanihi pulatifomo leyi hleriweke ku yisa emahlweni vuphurofexinali na ku pfuxeta ku tshemba ka vaaki.
5.2. Nongonoko wa Vukorhokeri bya Vaaki lebyi Hlanganisiweke wu tirha tanihi pulatifomo yo amukela na ku kombisa vutshila bya sekithara ya mfumo na ku lemuka vatirhelamfumo lava tirhelaka rixaka hi ku tinyungubyisa na ku hlawuleka. Yi tsundzukiwa ehansi ka nhlokomhaka leyi nge “Ku endla leswaku Vukorhokeri bya Vaaki byi va bya xiphurofexinali ku Aka ku Tshembana na ku Vuyisela ku Tshemba eka Mfumo”.
5.3. Nongonoko wu simekiwile eka tiphuphu ta ntlhanu ta maqhinga leti katsaka ku vonaka ka Huvonkulu eka miganga, ku hlamula, vutshila bya xiphurofexinali na mahanyelo lamanene ya vatirhelamfumo, ku tshembana na ku nghenelela ka vaaki.
5.4. Khabinete yi tlhele yi seketela ku simekiwa ka Foramu ya Vuxaka bya le Xikarhi ka Mimfumo ku hlanganisa khalendara ya lembe na lembe ya migingiriko ya IPSM na ku tlakusa ntirhisano wo tsemakanya Mimfumo.
F. Migingiriko leyi taka
6. Riendzo ra Phuresidente eXifundzheninkulu xa N’walungu-Vupeladyambu
6.1. Phuresidente Cyril Ramaphosa na Khabinete va ta teka riendzo ro ya eXifundzheninkulu xa N'walungu-Vupeladyambu hi Ravuntlhanu, 12 Ndzati 2025 eRustenburg. Riendzo leri i xiphemu xa kungu ra Phuresidente ku tiyisisa nseketelo eka mimfumo ya swifundzankulu na ku antswisa nhlanganiso eka matshalatshala yo pfula ku kula ka ikhonomi ya swifundzankulu na ku antswisa mphakelo wa vukorhokeri. Leri i ra vuntlhanu (5) rendzo ro tano eka Huvonkulu ya xifundzankulu.
7. Riendzo ra vulanguteri ra Xandla xa Phuresidente Paul Mashatile eKapa-Vupeladyambu
7.1. Xandla xa Phuresidente Paul Mashatile u le ku tekeni ka rendzo ro langutela eXifundzheninkulu xa Kapa-Vupeladyambu kusukela hi ti04 kufikela hi ti06 Ndzati 2025 eXifundzheni xa Overberg ku kombisa matshalatshala ya mfumo ku hatlisisa Nongonoko wa Mpfuxeto wa Misava. Xandla xa Phuresidente u ta tlhela a rhangela pfhumba ra Madoroba na Madorobankulu yo Basa eDorobeni ra Zwelihle, eka Masipala wa Muganga wa Overstrand, tanihi xiphemu xa ku kurisa mbango lowu tengeke, lowu hanyeke kahle na lowu tshamisekeke swinene wa le madorobeni na le makaya.
8. Samiti yo Kambisisa Parule ya Afrika-Dzonga
8.1. Ndzawulo ya Vukorhokeri bya Makhotso yi ta rhurhela Samiti yo Kambisisa Parule ya Afrika-Dzonga hi ti22 na ti23 Ndzati 2025 ePitori.
8.2. Samiti yi ta va kona hi nkarhi wa Vhiki ra Ndzulamiso, leri kongomisaka eka xiave xa ndzawulo eka ku vuyisa na ku hlanganisiwa nakambe ka vaaki va vadyohi. Samiti yi ta hlanganisa vativi, vatirhi na vakhomaxiave eka mbulavurisano eka ku humelela, mitlhontlho na mikhuva ya sweswi eka sisiteme ya parula.
9. Switsundzuxo swa Rixaka
9.1. Migingiriko leyi landzelaka yi ta tlangeriwa hi n’hweti ya Ndzati: N’hweti ya Ndzhaka, N’hweti ya Vupfhumba, Siku ra Xitsundzuxo xa Rixaka ra SAPS na N’hweti ya Vukorhokeri bya Vaaki lebyi Hlanganisiweke.
9.2. Eka ku tlangela N’hweti ya Ndzhaka, Afrika-Dzonga ri lemuka no tlangela ndhavuko lowu fuweke, ndzhaka na mindhavuko ya rixaka ra hina ro hambana. Nhlokomhaka ya lembe leri i “Ehleketa nakambe hi Tinhlengeletano ta hina ta Ndzhaka eka Nguva Leyintshwa”. Xandla xa Phuresidente Paul Mashatile u lulamerile ku rhangela nkhuvo wa ximfumo wa Siku ra Ndzhaka lowu nga ta va kona hi ti24 Ndzati 2025 eka Rivala ra Mitlangu ra Bridgton eOudtshoorn, eKapa-Vupeladyambu.
9.3. N’hweti ya Vupfhumba yi tsundzukiwa ehansi ka nhlokomhaka leyi nge: "Vupfhumba na Vupfhumba lebyi nga heriki", leyi tlangelaka ndhavuko lowu fuweke wa Afrika-Dzonga, ndzhaka, na mitokoto ya maendzo. N’hweti ya Vupfhumba yi voninga xivono eka nkoka wa indasitiri eka ku havexerisa matimba eka vaaki na ku tumbuluxiwa ka mitirho. Yi ya emahlweni yi hlohlotela vanhu va Afrika-Dzonga ku fambafamba laha kaya na ku sampula hinkwaswo leswi rixaka ra hina ri nga na swona (#Sho’t Left).
9.4. Siku ra Xitsundzuxo ra Rixaka ra SAPS ri tsundzukiwa hi Sonto wo sungula wa Ndzati lembe rin’wana na rin’wana tanihileswi rixaka ri xiximaka vavanuna na vavasati va Vukorhokeri bya Maphorisa ya Afrika-Dzonga lava lahlekeriweke hi vutomi bya vona loko va ri entirhweni – va hakela ntsengo wo hetelela eka vukorhokeri na ku sirhelela vanhu va Afrika-Dzonga. Khabinete yi kombela un’wana na un’wana ku seketela maphorisa loko ya ri karhi ya endla ntirho wo tika wa ku tiyisisa leswaku Afrika-Dzonga ri hlayisekile no pfumala vugevenga.
G. Mahungu
1. Michavelelo
Khabinete yi yise michavelelo eka mindyangu ni vanghana va
- Khale ka Mutshamaxitulu wa NCOP na Muyimeri eKenya, Ttn Mninwa Johannes Mahlangu loyi a tivekaka hi rirhandzu tanihi "MJ" na un'wana wa rixaka ro sungula ra Swirho swa Palamende ku hlawuriwa ePalamende hi 1994. A ri xiphemu xa ntlawa lowu nga tsala vumbiwa naswona a ya emahlweni a yimela Afrika-Dzonga hi ku hlawuleka emisaveni hinkwayo.
- Tshidi Madia, n’wamahungu na muhaxi wa ndhuma, loyi a yimeke tani hi rivoni ra vutshembeki na rito ra miehleketo. U bumabumeriwile ngopfu hi vun’wamahungu bya yena lebyi nga na misinya ya milawu, ku tinyiketela eka ntiyiso, ku lulama, ku pakanisa na ku tirhela tiko.
- Mutlangi wa ndhuma na muhlayaswitori wa Afrika-Dzonga Nandi Nyembe, loyi hi rirhandzu a tivekaka tani hi Mam’ Nandi loyi ntirho wa yena wu nga na malembe yo tlula makumentlhanu wa malembe.
- Mutlangi wa ndhuma wa jazz ‘Bra’ Stompie Manana loyi mhalamhala ya yena a yi rhwala ku ba ka mbilu ya vanhu va Afrika-Dzonga kusuka eswitarateni swa Sophiatown ku ya eka xiteji xa misava naswona a va un’wana wa vachayi va timhalamhala na vatlangi va flugelhorn lava xiximiwaka.
- Mulwisa-xihlawuhlawu na khale ka mutsundzuxi wa vuhlayiseki bya rixaka eka Nelson Mandela, Tatana Neil de Beer loyi a hoxeke xandla swinene eka matimu na tipolitiki ta tiko ra hina hi ku tirhisa swiphemu swo hambana leswi a swi tlangeke eka swivumbeko swo hlaya.
- N’wamabindzu na musunguri wa burende ya biya ya mavoko yo sungula leyi dumeke na ya Afrika-Dzonga leyi nga na vun’wini bya vantima bya Soweto Gold Beer, Ttn Ndumiso Madlala.
2. Ku hoyozela
Khabinete yi hundzisile mahungu ya yona yo hoyozela ni ku navelela mikateko eka:
- Akani Simbine hi ku va a hetelele eka xiyimo xa vumbirhi eka 100m ya vavanuna eka 2025 Diamond League Final eZurich.
- Jo-Ane du Plessis hi ku va a hetelele eka xiyimo xa vunharhu eka ku Hoxa Javelin ka Vaxisati eka 2025 Diamond League Final eZurich.
- Thriston Lawrence hi ku hlula eka Mphikizano wa Golf wa Omega European Masters eSwitzerland ra vumbirhi eka malembe ya mune.
- Vavasati va Springbok hi ku fika eka kotara ya makumu ya Khapu ya Misava ya Rugby ro sungula eka matimu ya vona naswona va va naverile leswinene loko va ta langutana na Furwa hi Sonto, 7 Ndzati 2025.
- Scorpion Kings hi ku fikelela khonsati leyi xavisiweke hinkwayo ya “Betway Presents Scorpion kings live with friends” hi siku ra vu29 Mhawuri, leyi nga koka rhekhodo ya 50,000 wa vaseketeri.
Yi rhumeriwile hi: Sisiteme ya Vuxokoxoko bya Vuhlanganisi bya swa Mfumu (GCIS)
Swivutiso: Mnn Nomonde Mnukwa – Muvulavuleri wa Mfumo wo Khomela
Riqingho: 083 653 7485
