A. Xiyimo xa khabinete eka timhakankulu
1.1.1. Swa mintlangu na ku hlangana ka vaaki .Xipano xa khirikhete xa vavasati xa Proteas xi ya emahlweni eka Mahelo ya vhiki ya Khapu ya Misava ya Khirikhete ya Vavasati ya ICC.Khabinete yi hoyozerile xipano xa khirikhete xa vavasati xa Afrika-Dzonga eka matirhelo ya vona yo saseka na ku endla matimu hi ku ya emahlweni eka mahelo ya vhiki ya vona yo sungula ya khapu ya misava ya khirikhete ya vavasati ya ICC ya ICC. Ku tlanga ka vona a ku ri ka gezi, naswona va tiyisile tanihi vaphikizani eka xiteji xa misava hinkwayo.
1.1.2. Khabinete yi va navelela kahle loko va ri karhi va tilulamisela eka mahelo ya vhiki naswona va kombele maAfrika-Dzonga hinkwavo ku hlengeletana endzhaku ka xipano xa hina loko va ringeta ku endla matimu hi ku hlula eka Khapu ya Misava ya Khirikhete ya Vavasati ya ICC yo sungula. Khabinete yi tsakile leswaku lembe ra 2025 ri ve lerinene eka swipano swa rixaka swa khirikhete ya rixaka ra Afrika-Dzonga laha xipano xa rixaka xa vavanuna xi nga hlula eka mahelo ya vhiki ya vumpfampfarhuti bya swikambelo ya ICC loko xipano xa vavasati xi fika eka mahelo ya vhiki ya Khapu ya Misava ya ODI.
2. Ikhonomi
2.1.1. Afrika-Dzonga ri huma eka ntlawa wa greylist wa ntirho wa xiendlo xa swa timali (FATF) .Khabinete yi amukerile ku susiwa ka ximfumo ka Afrika-Dzonga eka Greylist ya Financial Action Task Force (FATF). Xiboho xi landzela ku hetisisiwa loku humelelaka ka swilo hinkwaswo swa 22 swa maendlelo hi Khotavuxika 2025 na mbuyelo lowunene ku suka eka nkambisiso wa FATF wa le ndzhawini hi Mawuwani, lowu tiyisiseke leswaku ku cinca ka Afrika-Dzonga ku tiyisisa tisisiteme ta yona to lwisana na ku yiviwa ka mali na ku lwisana na vutherorisi bya maendlelo ya tirha naswona swi ta va kona.
2.1.2. Khabinete yi bumabumerile ntirho wa xiyimo xa le henhla na lowu hlanganeke wa ntlawa wa le xikarhi ka tindzawulo wa Nkwama wa Timali wa Rixaka, Ejensi ya Vuhlayiseki bya Mfumo, Vulawuri bya Vuchuchisi bya Rixaka na Vukorhokeri bya Vulavisisi bya Vugevenga bya Nkoka, eka magoza lama vekiweke ku lwisana na ku chuchisa vutherorisi na ku seketela hi timali vutherorisi.Xiendlakalo xa nkoka xa greylists xi herisa nkarhi wa malembe mambirhi wa ku vekiwa tihlo loku tlakukeke ku sukela eka ku xaxameta ka tiko hi 2023. Leswi swi kombisa ku tinyiketela ka Afrika-Dzonga eka ku fuma ka nawu, ku tiyisisa swivandla swa nkoka, na ku antswisa maendlelo ya ku sindzisa na vulawuri.Ku susiwa eka nxaxamelo ku languteriwile ku antswisa ku tshemba ka mabindzu, ku tiyisisa sisiteme ya swa timali, ku hunguta ntsengo wa ku lomba, ku hoxa xandla eka vutshembeki bya ikhonomi ya hina, ku engetela ku navela vuvekisi byo tala na ku tumbuluxiwa ka mitirho. Ku ya emahlweni, ku susiwa eka nxaxamelo ku ta olovisa ku cincana ka timali loku nga riki enawini ka ku tsemakanya mindzilekano na ku tiyisisa ndhuma ya Afrika-Dzonga tanihi mutlangi wo tshembheka na ku landzelela milawu eka sisiteme ya swa timali ya matiko ya misava.
2.2. Ku antswisiwa ka vukorhokeri bya matirhelo ya swikepe swa SA
2.2.1. Khabinete yi amukerile ku paluxiwa ka tikhireyini letintshwa ta Swikepe ku ya eRibuweni eDurban Container Terminal Pier 2, leyi vumbaka xiphemu xa Nongonoko wa ku pfuxetiwa ka swikepe swa titheminali swa R4 wa tibiliyoni.
2.2.2. Transnet yi lawula vukorokeri bya nhundzu bya tiko hi ku tirhisa swikepe swa yona, swiporo na tiphayiphi, leswi nga swa nkoka eka ku kula ka ikhonomi. Ntirho wa yona wu katsa ku fambisa nhundzu ya xitalo na ya tikhontheyina, ku nyika vukorhokeri bya vutleketli lebyi hlanganisiweke na lebyi tirhaka kahle na ku tiyisisa leswaku switirhisiwa swa yona swi tirha hi xiyimo xa misava. Hi ku nyika vukorhokeri byo tshembheka na ku rhwala nhundzu hi ndlela leyinene, Transnet yi kongomisa ku tlakusa ku phikizana ka Afrika-Dzonga, ku hunguta ku durha ka ku endla bindzu na ku seketela ku kula ka ikhonomi ya tiko.
2.2.3. Tikhireyini letintshwa ti ta hoxa xandla eka ku tshembheka lokukulu ka mphakelo, ku antswisa vukorhokeri bya matirhelo, ku ndlandlamuxa vuswikoti byo khoma ndwalo na ku phikizana, ku hunguta ku durha eka vaxavisi va le handle na ku engetela vukorhokeri bya mabindzu, ekuheteleleni ku seketela ku kula ka ikhonomi, nhluvukiso wa tiindasitiri na ku tumbuluxiwa ka mitirho. Khabinete yi tiyisisile ku tinyiketela ka mfumo ka ku endla leswaku vutleketli bya Afrika-Dzonga na switirhisiwa swa le ribuweni swi va swa manguvalawa ku tiyisisa sisiteme ya vutleketli bya tinhundzu lebyi tiyiselaka na mphikizano emisaveni hinkwayo.
3. Nhluvukiso wa ntshamisano na vanhu.
3.1. Swikambelo swa xitifikheti xa le henhla xa rixaka
3.1.1. Khabinete yi amukela ku sungula lokunene ka swikambelo swa xitifikheti xa le henhla xa rixaka (NSC) swa 2025, laha ku tlula 900 000 wa vakamberiwa etikweni hinkwaro van ga ekutsaleni. Tisisiteme leti vekiweke hi ndzawulo ya dyondzo ya masungulo ti tiyisisa vufambisi lebyi tshembekaka na ku sirheleleka ka swikambelo.
3.1.2. Khabinete yi hlohlotela vatswari na vahlayisi ku ya emahlweni va seketela vadyondzi eka nkarhi lowu hi ku tumbuluxa ndhawu yo rhula, yo miyela leswaku va dyondza na ku langutisisa swiyimo swa vona swa ku vilela kufikela loko ku humesiwa mivuyelo yo hetelela hi Sunguti 2026. Vantshwa lava va yimela vumundzuku bya rixaka ra hina, naswona va fanele ku tiva leswaku hi tshama hi tinyungubyisa hi vona.
3.2. Ku xanisiwa eswikolweni
3.2.1. Tinhlamuselo ta khabinete hi ku vilela, swiviko swa sweswinyana swa timhangu ta ku xanisiwa loku humeleleke eswikolweni swo hambanahambana. Ku xanisiwa eswikolweni i mhaka leyikulu swinene; naswona i vutihlamuleri bya un’wana na un’wana ku tiyisisa leswaku swikolo swa hina swi hlayisekile naswona swi amukela tindhawu ta dyondzo. .
3.2.2. Khabinete yi kombela swikolo hinkwaswo ku teka swihehlo swa ku xanisiwa, madzolonga na ku xanisiwa hi vukheta na ku swi lavisisa. Vadyondzi va hlohloteriwa ku vika timhangu ta ku xanisiwa na ku hlundzukisiwa eka tinhloko ta swikolo, vadyondzisi, vatswari na vahlayisi.
3.2.3. Khabinete yi tiyisisa nakambe leswaku swikolo swi fanele ku namarhela rimba ra vuhlayiseki bya swikolo ra rixaka, leri nyikaka nkongomiso eka ku lulamisa madzolonga, ku katsa na ku xanisiwa. Nakambe ku na xilaveko xa leswaku swikolo swi sindzisa hi matimba milawu ya mahanyelo ya vadyondzi leyi katsaka ku langutela loku nga erivaleni ka mahanyelo na vuyelo bya ku xanisiwa.
4. Vuxaka bya matiko ya misava
4.1.1. Maendzo ya ntirho ya mfumo na ku nghenelela ka matiko ya misava
4.1.2. Puresidente Cyril Ramaphosa u gimete rendzo ra mfumo ra matiko manharhu leri humeleleke eIndonesia, Vietnam, Malaysia; naswona rin’wana u yile eSwitzerland. Ku tihlanganisa koloko ka matiko ya misava ku kongomisa eka ku tiyisisa vuxaka bya Afrika-Dzonga bya matiko mambirhi na matiko ya vatirhisani; ngopfungopfu eka ku ndlandlamuxa mabindzu, vuvekisi na ntirhisano wa swiphiqo Riendzo ra matiko manharhu ra matiko eAsia ri vumba xiphemu xa matshalatshala yo simeka mitwanano ya mabindzu ya ntshunxeko leyi nga ta fambisa nsusumeto wa Afrika-Dzonga ku hambanyisa timakete ta yona.
4.1.3. Mabindzu ya Dzonga-vuxa bya Asia na Afrika-Dzonga ya le hansi swinene naswona ya fika exikarhi ka 22 na 25 wa tibiliyoni ta tidolara. Hi nkarhi wa maendzo lawa, matiko lawa manharhu ya pfumelelanile hi xilaveko xo engetela mabindzu na vuvekisi exikarhi ka matiko lawa.
4.1.4. Afrika-Dzonga ri xavisela matiko yale handle swihumelerisiwa swofana na malahla, mihandzu na nhlayo ya swikumiwa swa vurimi eka matiko yan’wana yale Asia, leswi tumbuluxaka nkarhi wo ndlandlamuxa mabindzu na ku xaviseriwa ka matiko yale handle
4.1.5. Xiphemu xo hetelela xa mikanerisano leyi ya matiko ya misava xi hele hi rendzo ra mfumo leri humeleleke eSwitzerland. Rendzo leri ri tiyisisile vuxaka bya tipolitiki, ikhonomi na ku hanyisana na ku yisa emahlweni ntirhisano lowu vuyelerisaka hinkwavo eka tindhawu ta mabindzu na vuvekisi, nhluvukiso wa vuswikoti na sayense na vutumbuluxi.
5. Vuxaka bya SA-Türkiye
5.1.1. Rendzo ra ntirho ra Xandla xa puresidente Paul Mashatile eTürkiye hi nkarhi wa Nhlangula 2025 ri tlhele ri tiyisisa vuxaka exikarhi ka matiko lawa mambirhi. Hi nkarhi wa rendzo leri, u vile mutshamaxitulu wa Khomixini yo sungula ya Matiko mambirhi (BNC) exikarhi ka matiko lawa mambirhi. BNC yi vitaniwile hi ku landza ntwanano wa 2012 lowu simekeke khomixini, leyi nga ta va mutshamaxitulu swin’we eka swiyimo swa Xandla xa Phuresidente na Xandla xa Phuresidente, hi ku landzelelana.
5.1.2. Mivulavurisano yi gimete hi nkhuvo wo sayina mitwanano yo hlaya, leyi katsaka Xitiviso xa Nhlanganelo xa ku simekiwa ka khomixini ya nhlanganelo ya ikhonomi na Mabindzu (JETCO) na Mitwanano eka swiyenge swa dyondzo ya le henhla na vuleteri, xikan’we na ntirhisano mayelana na tizoni to hlawuleka ta ikhonomi na ntshuxeko.
6. G20
6.1.1. Khabinete yi tsakile leswaku malulamiselelo ya Afrika-Dzonga yo rhurhela Samiti ya Vurhangeri ya G20 leyi humelelaka kusukela hi ti 22 kufika ti 23 Hukuri ya le ka xiyimo xa le henhla, naswona ya tshemba leswaku tiko ra hina ri ta rhurhela samiti leyi humelelaka.
6.1.2. Samiti yi languteriwile ku hlohlotela migingiriko ya nkoka ya ikhonomi hi ku engetela xilaveko xa nhundzu, vukorhokeri, switirhisiwa na vutleketli; ku tumbuluxa mitirho na ku tlakusa mivuyelo ya mabindzu ya laha kaya. Ku ya emahlweni, magidi ya varhumiwa va matiko ya misava, vuhangalasamahungu na vayeni va ta kombisa swilo swo koka rinoko swa Afrika-Dzonga emisaveni, ku fambisa ku kula ka nkarhi wo leha eka sekithara ya vupfhumba. Vupresidente bya hina bya G20 se byi le ku tiyiseni ka sekithara ya vupfhumba bya tiko, hi 100 eka 132 wa tihlengeletano ta ximfumo, leti se ti khomiweke etikweni hinkwaro kusukela hi ti 1 Hukuri 2024.
6.1.3. Emahlweni ka samiti, Samiti ya swo Hanyisana ya G20 leyi hleriweke hi ti 18 ku ya eka ti 20 Hukuri 2025, ku hlanganisa marito ya vaaki eka phurosese yo teka swiboho ya G20 ku kurisa vun’we bya misava hinkwayo, ku yisa emahlweni nhluvukiso lowu katsaka hinkwavo na ku yisa xitiviso lexi kombisaka ku navela na ntiyiso lowu hanyaka wa vaaki.
6.1.4. Afrika-Dzonga ri tirhisa Vupresidente bya rona bya G20 ku hlamula eka mitlhontlho yo tika leyi langutaneke na misava na ku kurisa ku twanana eka timhaka to hambana. Swilo swa nkoka swa hina i ku tiyisisa ku tiyisela na ku hlamula eka timhangu, ku tiyisisa ku tshamiseka ka swikweleti eka ikhonomi leyi hluvukaka, ku hlengeleta timali eka ku cinca ka eneji loku lulameke na ku tirhisa timinerali ta nkoka eka ku kula loku katsaka hinkwavo.
6.1.5. Hi langutele ku amukela vayeni va hina lava xiximekaka eka Samiti ya Varhangeri va G20 na ku nyikiwa lokunene ka Vupresidente bya G20 eka United States of America.
B. Swiboho swa khabinete
1. Rimba ra swa timali na swiringanyeto swa mali leyi nghenaka ya 2025
1.1. Khabinete yi pasisile rimba ra swa timali ra 2025 na swiringanyeto swa mali leyi nghenaka leswaku swi ta andlariwa emahlweni ka palamende. Rimba ra swa timali i xiphemu xa nkoka xa mpimanyeto wa rixaka wa lembe na lembe. Rimba ra swa timali i ra lembeximali ro karhi naswona ri nyika matimba eka pholisi ya ikhonomi leyikulu ya vufambisi bya rixaka. Yi katsa timhaka to hambana, ku fana na swiringanyeto swa mali hinkwayo leyi nghenaka (ya mpimanyeto na ya le handle ka mpimanyeto leyi boxiweke hi ku hambana) leyi languteriweke ku tlakusiwa eka lembe rero ra timali na ku vhumba ka ku lomba eka lembeximali rero.
1.2. Holobye wa swa timali, Enoch Godongwana, u ta andlala MTBPS ePalamende hi ti 12 Hukuri 2025 hi awara ya mbirhi ninhlekani.
2. SA yi teka vurhangeri bya nkarhinyana bya SADC
2.1. Khabinete yi pasisile xikombelo kusuka eka matsalanankulu wa nhlangano wa nhluvukiso wa dzonga wa Afrika (SADC), Tatana Elias Mpedi eAfrika-Dzonga ku teka vurhangeri bya nkarhinyana bya SADC hikwalaho ka swiendlakalo swa tipolitiki swa sweswinyana eMadagascar. Leswi swi katsa ku rhurhela mihlangano hinkwayo ya SADC leyi hleriweke kusukela hi Hukuri 2025 naswona Afrika-Dzonga ri languteriwile ku teka vutihlamuleri bya nkarhinyana ku kondza Samiti yi endla xiboho xa ximfumo.
2.2. Xikombelo lexi xi fambisana na swiyenge swa 9A(2)(b) na 10(4) swa ntwanano wa SADC leswi vulaka leswaku loko mutshamaxitulu loyi a tshamaka a nga swi koti ku hetisisa mitirho ya yena, mutshamaxitulu loyi a nghenaka u fanele ku tlhela a sungula vutihlamuleri bya nkarhinyana ku kondza samiti yi teka xiboho.
3. Pholisi ya Vukorhokeri bya Nhluvukiso wa Vaaki eka Vanhu lava nga na Vulema
3.1. Pholisi yi tlheriseriwe endzhaku ku ya hakela mali leswaku holobye wa nhluvukiso wa vaaki a burisana na holobye wa swa timali.
4. Xiviko xa Nhluvukiso xa Lembe na Lembe xa vu8 (2023 – 2024) eka ku tirhisiwa ka Phepha Nawumbisi wa Timfanelo ta Vanhu lava nga na Vulema (WPRPD)
4.1. Khabinete yi pasisile Xiviko xa nhluvukiso xa vu =nhungu (8) eka ku tirhisiwa ka WPRPD, na swibumabumelo swa yona. Xiviko xi kombisa ku hoxa xandla kusuka eka tindzawulo ta mfumo wa rixaka na wa xifundzankulu eka nkarhi wa ku vika wa 2023 – 2024. Xi nyika swintshuxo eka ku nghenelela loku vekiweke ku susa swihinga eka mfikelelo wa vanhu lava nga na vulema.
4.2. Xi andlala ku nghenelela ka nkoka loku kongomisiweke eka ku susa swihinga eka mfikelelo wa vanhu lava nga na vulema. Leswi swi katsa matshalatshala yo lemukisa vaaki, ku ndlandlamuxiwa ka switirhisiwa ku antswisa mfikelelo, swintshuxo swa vutleketli leswi fikelelaka na tindlela ta vuhlanganisi leti katsaka hinkwavo. Kwalomu ka 30 wa tindzawulo ta mfumo wa rixaka na tihofisi ta tsevu ta vaholobye va swifundzankulu ti hoxe xandla eka xiviko lexi, lexi pfumeleriweke ku gazetiwa na ku humesiwa erivaleni hi ndzawulo ya vavasati, Vantshwa na vanhu lava nga na vulema. Xiviko lexi xi kumeka eka www.dwypd.gov.za
C. Ku thola
Matholelo hinkwawo ma fanele ma kambisisa tidyondzo ni ku basisiwa eka manyala.
1. Ttn Livhuwani Tommy Makhonde tanihi mulawuri-jenerali eka ndzawulo ya timhaka ta xikaya (ku engeteriwa ka kontiraka).
2. Dkd Mbulelo Nokwequ tanihi muofisirikulu wa vulawuri bya nhlangano wa vumaki bya rixaka wa Afrika-Dzonga.
3. Ttn Mpumelelo Maseko tanihi mulawuri loyi a nga riki wa vulawuri eka huvo ya khoporexini ya vuvekisi bya mfumo.
4. Huvo ya vufambisi bya SASRIA
(i) Dkd Nolwandle Mgoqi-Mbalo (ku thoriwa nakambe);
(ii) Ttn Reginal Haman (ku thoriwa nakambe);
(iii) Mnn Margaret Phiri (ku thoriwa nakambe);
(iv) Ttn Shafee Verachia;
(v) Mnn Noxolo Abraham;
(vi) Mnn Nomusa Mufamadi;
(vii) Ttn Afika Selemane;
(viii) Ttn Nkhumeleni Musekwa;
(ix) Mnn Vuyelwa Matsiliza;
(x) Mnn Mmabatho Sukati; na
(xi) Ttn Dirkse Kunz
5. Valawuri eka huvo ya ejensi ya swa vutleketli bya le magondzweni yo tsemakanya mindzilakano (C-BRTA) (Hilaha swi tivisiweke hakona khale)
(i) Ttn Randall Howard (Mutshamaxitulu);
(ii) Mnn Loyiso Kula
(iii) Gqw Adila Chowan (ku thoriwa nakambe);
(iv) Mnn Keitumetse Mahlangu;
(v) Mnn Yongama Pamla-Dhludhlu;
(vi) Dkd Dineo Penelope Mathibedi;
(vii) Mnn Zandile Kabini; na
(viii) Ttn Dave Jackson Moswane
6. Swirho swa huvo ya nhluvukiso wa vumaki byo aka
(a) Ttn Khulile Nzo; (Mutshamaxitulu);
(b) Phrf Susanna Bouillon (Xandla xa Mutshamaxitulu);
(c) Mnn Yvonne Mbane;
(d) Dkd Karabo Siyila;
(e) Ttn Johan van der Walt;
(f) Dkd Deenadayalen Konar;
(g) Dkd Julia Petla;
(h) Mnn Thembisa Jimana; and
(i) Dkd Elizabeth Makgae
D. Swipfuxeto swintshwa swa khabinete
1. Tipulani to lulamisa nthyakiso wa nkululo na thyaka
1.1. Khabinete yi amukerile xitiviso kusuka eka ndzawulo ya mati na nkululo (DWS) mayelana na tipulani ta nkarhi wo leha to lulamisa mitlhontlho ya nthyakiso wa nkululo na thyaka leri langutaneke na timasipala to hlaya.
1.2. Gazete ya swipimelo swa vukorhokeri bya mati na nkululo bya rixaka leyi bohaka leyi pfuxetiweke hi DWS hi ti 6 Khotavuxika 2025, se yi tumbuluxile ndhawu leyi pfunaka ku tirhisiwa ka tisisiteme ta nkululo leti tirhisaka mati hi ndlela leyinene etikweni hinkwaro.
1.3. Milawu leyi yi yirisa ku hlanganisiwa lokuntshwa eka mitirho yo basisa mati ya thyaka leyi rhwaleke ngopfu. Leswi swi vula leswaku timasipala ti nga ha pfumelela vuhlanganisi byintshwa na byo engetela bya vatirhisi vo tala eka sisiteme yo basisa mati kumbe mati ya thyaka leyi nga kona, handle ka loko sisiteme yoleyo yi ri na vuswikoti byo tirhana na ndzhwalo wo engetela
1.4. Ku ya emahlweni, Nawumbisi wa ndzulamiso wa vukorhokeri bya mati wu ta nyika holobye wa mati na nkululo matimba yo tiya yo sindzisa eka mipimanyeto na swiyimo.
E. Migingiriko leyi taka
1. Nkwama wa Misava Hinkwayo wo Lwisana na AIDS, Vuvabyi bya Rifuva na Malariya – Samiti ya vu8 yo Pfuxetiwa
1.1 Khabinete yi pasisile ku rhurhela samiti ya nkwama wa misava hinkwayo ya vu8 leyi nga ta khomiwa hi ti 21 Hukuri 2025 eJoni. Samiti leyi, leyi khomiweke swin’we hi Afrika-Dzonga na United Kingdom hi ku tirhisana na Nkwama wa Misava Hinkwayo wo Lwisana na AIDS, vuvabyi bya rifuva (TB) na malariya, yi ta va kona etlhelo ka samiti ya varhangeri ya G20. Nhlengeletano leyi i nkarhi wa nkoka wo hlengeleta ku tinyiketela ka misava hinkwayo na switirhisiwa ku hatlisisa nyimpi yo herisa HIV na AIDS, TB na malariya.
1.2 Samiti yi ta vitana tinhloko ta mifumo na mfumo, vaaki, miganga, vatirhisani va matiko yo tala na matiko mambirhi na sekithara ya phurayivhete, ku tiyisisa vuvekisi lebyi lavekaka ku ndlandlamuxa minongonoko ya rihanyo leyi ponisaka vutomi. Mivulavurisano eka samiti yi languteriwile ku pfuneta ku tiyisisa tisisiteme ta rihanyo leti tiyiselaka na leti nga ta tshama nkarhi wo leha, leti nga ta nkoka swinene ekuakeni ka vumundzuku lebyi hanyeke kahle, lebyi hlayisekeke eka hinkwavo.
F. Mahungu
1. Michavelelo
Khabinete yi yise michavelelo eka mindyangu ni vanghana va:
- Nhenha ndhuma ya xiyanimoya, Mufundhisi Abel Sello Phiri, loyi rito ra yena ri chaveleleke no hlohlotela tinxaka hi minongonoko ya yena ya ninhlekani eka Motsweding FM.
- Khabinete yi kombisile ku chavelela mindyangu na vanghana lava feriweke lava lahlekeriweke hi varhandziwa va vona endzhaku ka timhangu timbirhi to hambana ta le magondzweni leti nga dlaya 15 wa vanhu vhiki leri. Mhangu exikarhi ka thekisi ya xibazana na xibebe eBassonia, eGauteng yi dlaye vanhu va nkombo kasi ku tlumbana kun’wana exikarhi ka thekisi ya xibazana na lori egondzweni lerikulu ra N3 exikarhi ka Van Reenen Pass na Montrose eFree State ku dlaye vanhu va nhungu.
- Tshiamo na Baleseng Moramaga, vamakwavo vambirhi lava dlayiweke hi tihanyi eMamelodi East. Muehleketeleriwa wa 38 wa malembe hi vukhale loyi a khomiweke mayelana na milandzu leyimbirhi yo dlaya leyi nga twisisekiki u tivonakarisile ro sungula Ekhoto ya Majisitarata ya Mamelodi tolo (Ravunharhu).
2. Ku hoyozela
Khabinete yi hundzisile mahungu ya yona yo hoyozela ni ku navelela mikateko eka:
- Qhawekazi Mazaleni hi ku hlula eka n’wambhuri wa SA 2025; naswona yi n’wi navele leswinene eka vutihlamuleri bya yena lebyintshwa.
- Khabinete yi teke xiboho xo hoyozela Puresidente hi ku amukela kumbe ku tiyisisa digiri ya vudokodela yo xiximeka leyi nyikiweke hi Yunivhesiti ya Malaya.
- Melissa Nayimuli hi ku va a rhwexiwe harhi tanihi N’wambhuri wa misava hinkwayo wa Afrika-Dzonga naswona u ta yimela Afrika-Dzonga eka mphikizano wa N’wambhuri wa misava hinkwayo eThailand.
- Khabinete yi hoyozerile xikolo xa mfumo xa rixaka eka mphakelo lowu humelelaka wa xikolo xa vulawuri bya ikhonomi eka varhangeri va vukorhokeri bya mfumo, eNairobi Kenya, hi ku tirhisana na nhlangano wa vufambisi na vurhangeri bya mfumo wa Ghana (GIMPA) na xikolo xa mfumo xa Kenya (KSG), kusukela hi ti27-30 nhlangula 2025. Nongonoko lowu wu ngheneriwa hi swirho swa palamende, swirho swa huvonkulu ya rixaka, tinhloko ta tindzawulo na swidyondzeki leswi humaka eAfrika-Dzonga, Ghana na Kenya. Nongonoko wa vulawuri bya ikhonomi wu amukeriwile hi khabinete hi Mhawuri 2020 naswona wu endleriwe ku tiyisisa vurhangeri, ndzavisiso na pholisi ya mbulavurisano eka timhaka ta vulawuri bya ikhonomi eka xiyimo xa vurhangeri na vufambisi bya le henhla eka mfumo.
Swivutiso:
Ttn Sandile Nene – muvulavuleri wa mfumo wo khomela
Riqingho: 083 712 2316
