A. Kwessies in die omgewing
1. Sport en maatskaplike samehorigheid
1.1 Proteas-vrouekrieketspan deur na IKR-vroue-krieketwêreldbekerfinaal
1.1.1 Die Kabinet wens die Suid-Afrikaanse nasionale vrouekrieketspan geluk met hul pragtige prestasie en die maak van geskiedenis deur deur te dring na hul eerste-ooit IKR-vrouekrieketwêreldbekerfinaal. Hul spel was verstommend en hulle het daardeur hulself aangekondig as aanspraakmakers op die globale toneel.
1.1.2 Die Kabinet wens hulle sterkte toe met hul voorbereiding vir die finaal en doen ʼn beroep op alle Suid-Afrikaners om saam hul span te ondersteun wanneer hulle meeding om geskiedenis te maak en hul eerste-ooit IKR-vrouekrieketwêreldbekertoernooi te wen. Die Kabinet is gelukkig en tevrede dat 2025 so ʼn goeie jaar was vir ons Suid-Afrikaanse nasionale krieketspanne, met die nasionale mansspan se oorwinning in die IKR-toetskampioenskappe se finaal en die vrouespan wat die finaal van die eendagkrieketwêreldbeker gehaal het.
2. Ekonomie
2.1 Suid-Afrika verwyder van die Financial Action Task Force (FATF) se gryslys
2.1.1 Die Kabinet verwelkom die amptelike verwydering van Suid-Afrika vanaf die Financial Action Task Force (FATF) se gryslys. Hierdie besluit volg op die suksesvolle voltooïng van al 22 aksie-items teen Junie 2025 en ʼn positiewe uitkoms van die FATF se ondersoek ter plaatse in Julie, wat bevestig het dat Suid-Afrika se hervormings om die land se stelsels vir anti-geldwassery en teen-terrorisme te versterk om beide doeltreffend en volhoubaar te wees.
2.1.2 Die Kabinet het die verdienstelike en gekoördineerde werk van die interdepartementele span vanuit Nasionale Tesourie, die staatsekuriteitagentskap, die nasionale vervolgingsgesag en die direktoraat van prioriteitmisdaadondersoek geprys vir die maatreëls wat in plek gestel is om terrorisme en die finansiering van terrorisme teen te werk en te vervolg.
2.1.3 Die gryslys-mylpaal merk die einde van ʼn tweejaar-periode van verhoogde monitering sedert die land se plasing op die gryslys in 2023. Hierdie demonstreer Suid-Afrika se verbintenis tot die oppergesag van die gereg, die versterking van sleutelinstansies en verbeterde afdwinging- en bestuursprosesse.
2.1.4 Die verwydering van ons land vanaf die gryslys sal na verwagting besigheidsvertroue verbeter, ons finansiële stelsel versterk, leningskostes verminder, bydra tot die integriteit van ons ekonomie, die aptyt wek vir meer belegging in die land en ook verhoogde werkskepping. Voorts sal die verwydering van die gryslys ook oorgrense finansiële transaksies ontlok en Suid-Afrika se reputasie as ʼn betroubare en inskiklike speler in die internasionale finansiële stelsel versterk.
2.2 Verbetering van operasionele doeltreffendheid by SA hawens
2.2.1 Die Kabinet verwelkom die onthulling van nuwe skip-tot-kus hyskrane by die Durban-skeepshouerterminaalkaai 2, wat deel vorm van Transnet-haweterminale se R4-miljard opknappingsprogram.
2.2.2 Transnet bestuur die land se vraglogistieke deur die bedryf van hul hawens, spoorweë en pyplyne, wat noodsaaklik is vir ekonomiese groei. Hul rol sluit in die vervoer van grootmaat- en skeepshouergoedere, die verskaf van geïntegreerde en doeltreffende vervoerdienste en die versekering dat hul infrastruktuur ʼn wêreldklasstandaard handhaaf. Deur betroubare en doeltreffende vragdienste te verskaf, beoog Transnet om Suid-Afrika se mededingendheid te verhoog, besigheidskostes te verminder en die land se ekonomiese groei te steun.
2.2.3 Die nuwe hyskrane sal bydra tot verbeterde voorsieningskettingbetroubaarheid, verbeterde operasionele doeltreffendheid, verbeterde vraghanteringskapasiteit en mededingendheid, laer kostes vir uitvoerders en invoerders, en verbeterde handelsdoeltreffendheid – dit alles steun uiteindelik ekonomiese groei, nywerheidsontwikkeling en werkskepping. Die Kabinet bevestig die regering se verbintenis daartoe om Suid-Afrika se logistieke en hawe-infrastruktuur te moderniseer om ʼn veerkragtige en globaal-mededingende vragstelsel te verseker.
3. Maatskaplike en menslike ontwikkeling
3.1 Nasionale seniorsertifikaateksamen
3.1.1 Die Kabinet verwelkom die gladde aanvang van die 2025 Nasionale Seniorsertifikaateksamen, wat deur meer as 900 000 kandidate regoor die land afgelê word. Die stelsels wat deur die departement van basiese onderwys in plek gestel is, verseker die geloofwaardige en versekerde beheer van die eksamen.
3.1.2 Die Kabinet doen ʼn beroep op ouers en voogde om leerders tydens die eksamen te ondersteun deur ʼn kalm, stil omgewing te skep waar hulle kan studeer en hul angsvlakke dop te hou totdat die uitslae in Januarie 2026 bekendgemaak word. Hierdie jongmense verteenwoordig die toekoms van ons nasie en hulle moet weet dat ons steeds trots op hulle is.
3.2 Afknouery in skole
3.2.1 Die Kabinet neem met besorgdheid kennis van onlangse verslae oor voorvalle van afknouery in verskeie skole. Afknouery in skole is ʼn uiters belangrike saak en dit is almal se verantwoordelikheid om te verseker dat ons skole veilige en welkome leerplekke is.
3.2.2 Die Kabinet doen ʼn beroep op alle skole om aantygings van afknouery, geweld en teistering ernstig op te neem en te ondersoek. Leerders word aangespoor om voorvalle van afknouery en teistering aan skoolhoofde, onderwysers, ouers en voogde te rapporteer.
3.2.3 Die Kabinet bevestig dat skole moet voldoen aan die nasionale skoolveiligheidsraamwerk, wat leiding verskaf vir die aanspreek van geweld, insluitend afknouery. Daar is ook ʼn behoefte daaraan dat skole leerdergedragskodes wat duidelike verwagtinge rakende gedrag en die gevolge van afknouery bevat, streng moet afdwing.
4. Internasionale betrekkinge
4.1 Staatswerkbesoeke en internasionale betrokkenhede
4.1.1 President Cyril Ramaphosa het ʼn suksesvolle drienasie-staatsbesoek aan Indonesië, Viëtnam en Maleisië voltooi, asook ʼn staatsbesoek aan Switserland. Sulke internasionale besoeke het ten doel om Suid-Afrika se bilaterale verhoudings met vennootslande te versterk, veral met betrekking tot die uitbreiding van handel, belegging en strategiese samewerking. Die drienasiestaatsbesoek na Asië vorm deel van pogings om vryehandelsooreenkomste te bearbei wat van groot hulp sal wees om Suid-Afrika se markte te diversifiseer.
4.1.2 Suid-oos Asië se handel met Suid-Afrika is relatief min en beloop tussen 22 en 25 miljard dollar. Tydens die besoeke het die drie lande ingestem tot die behoefte na verhoogde handel en belegging tussen die lande.
4.1.3 Suid-Afrika voer produkte soos steenkool, vrugte en ʼn aantal landbouprodukte uit na sommige Asië-lande, wat ʼn geleentheid skep om handel en uitvoere uit te brei.
4.1.4 Die laaste been van hierdie internasionale skakel was ʼn suksesvolle staatsbesoek na Switserland. Die besoek het politieke, ekonomiese en maatskaplike bande versterk en wedersydse voordelige samewerking in die areas van handel en belegging, vaardigheidsontwikkeling asook wetenskap en innovering versterk.
5. SA-Turkye-betrekkinge
5.1.1 Adjunkpresident Paul Mashatile se werksbesoek aan Turkye tydens Oktober 2025 het verder bande tussen die lande versterk. Tydens die besoek was hy die mede-voorsitter van die intreerede twee-nasie-kommissie tussen die twee lande. Die kommissie is byeengeroep in ooreenstemming met ʼn 2012-ooreenkoms wat die kommissie gevestig het, met medevoorsitterskap op onderskeidelik adjunkpresident- en visie-presidentsvlak.
5.1.2 Die samesprekings het afgesluit met ʼn ondertekeningseremonie van verskeie ooreenkomste, insluitend die gesamentlike verklaring van die vestiging van die gesamentlike ekonomiese en handelskommissie (JETCO) en memorandums van verstandhouding in die sektore van hoër onderwys en opleiding asook samewerking rakende spesiale ekonomiese en vrye sones.
6. G20
6.1.1 Die Kabinet is tevrede dat Suid-Afrika se voorbereidings om ʼn suksesvolle G20-leierspitsberaad van 22 tot 23 November aan te bied op ʼn gevorderde stadium is, en is vol vertroue dat ons land gasheer sal speel vir ʼn suksesvolle spitsberaad.
6.1.2 Die spitsberaad sal na verwagting betekenisvolle ekonomiese aktiwiteit stimuleer deur ʼn verhoogde vraag na goedere, dienste, infrastruktuur en logistieke; werkskepping en ʼn hupstoot vir plaaslike besighede se inkomste. Verder sal duisende internasionale afgevaardigdes, media-lede en besoekers Suid-Afrika se besienswaardighede met die wêreld deel, wat langtermyngroei in die toerismesektor sal aanmoedig. Ons G20-presidentskap het reeds ʼn hupstoot aan die toerismesektor gegee, met 100 van 132 amptelike vergaderings wat sedert 1 November 2024 regoor die land plaasgevind het.
6.1.3 In die aanloop van die spitsberaad sal ʼn G20 maatskaplike spitsberaad plaasvind van 18 tot 20 November 2025, om die stemme van die burgerlike samelewing te integreer in die G20-besluitnemingsproses en sodoende globale solidariteit te kweek, inklusiewe ontwikkeling te bevorder en ʼn verklaring te lewer wat die aspirasies en geleefde realiteit van burgers weerspieël.
6.1.4 Suid-Afrika gebruik ons G20-presidentskap om antwoord te gee aan ingewikkelde uitdagings wat die wêreld in die oë staar en eenstemmigheid rakende verskeie kwessies te bevorder. Ons prioriteite is om rampveerkragtigheid en -reaksie te versterk, skuldvolhoubaarheid vir ontwikkelende ekonomieë te verseker, finansiering vir ʼn regverdige energie-oorgang te mobiliseer en kritiese minerale hulpbronne te gebruik vir inklusiewe groei.
6.1.5 Ons sien uit daarna om ons geagte gaste by die G20-leierspitsberaad te verwelkom en na ʼn gladde oorhandiging van die G20-presidentskap aan die Verenigde State van Amerika.
B. Kabinetsbesluite
1. 2025 fiskale raamwerk en inkomste-voorstelle
1.1 Die Kabinet het die 2025 fiskale raamwerk en inkomste-voorstelle goedgekeur vir tertafellegging aan die Parlement. Die fiskale raamwerk is ʼn sleutelkomponent van die jaarlikse nasionale begroting. Die fiskale raamwerk is vir ʼn spesifieke finansiële jaar en bekragtig die nasionale uitvoerende gesag se makro-ekonomiese beleid. Dit sluit in ʼn reeks kwessies, soos die beramings van alle inkomste (begrotings- en ekstra-begrotingsinkomste word apart gespesifiseer) wat na verwagting gedurende daardie finansiële jaar ingevorder sal word asook voorspellings van lenings vir daardie finansiële jaar.
1.2 Die minister van finansies, Enoch Godongwana, sal die mediumtermynbegrotingsbeleidsverklaring op 12 November 2025 om 14:00 in die Parlement ter tafel lê.
2. SA neem interim-leierskap van SAOG
2.1 Die Kabinet het die versoek vanaf die uitvoerende sekretariaat van die Suider-Afrika ontwikkelingsgemeenskap (SAOG), mnr. Elias Mpedi, vir Suid-Afrika om inter-leierskap van die SAOG te neem na aanleiding van die onlangse politieke ontwikkelinge in Madagaskar, goedgekeur. Dit sluit in die aanbied van alle SAOG-vergaderings geskeduleer vanaf November 2025; en daar sal van Suid-Afrika verwag word om interim-verantwoordelikhede te aanvaar tot die spitsberaad ʼn formele besluit neem.
2.2 Hierdie versoek is ooreenkomstig met artikels 9A(2)(b) en 10(4) van die SAOG-ooreenkoms wat stipuleer dat wanneer ʼn sittende voorsitter nie in staat is om hul pligte te vervul nie, die inkomende voorsitter interim-verantwoordelikheid sal aanvaar totdat die spitsberaad ʼn formele besluit neem.
3. Beleid op maatskaplike ontwikkelingdienste aan persone met gestremdhede
3.1 Die beleid is teruggestuur vir kosteberekening vir die minister van maatskaplike ontwikkeling om te konsulteer met die minister van finansies.
4. 8e jaarlikse vorderingsverslag (2023 – 2024) van die implementering van die Witskrif oor die Regte van Persone met Gestremdhede
4.1 Die Kabinet het die 8e vorderingsverslag van die implementering van die Witskrif oor die Regte van Persone met Gestremdhede goedgekeur, met hul voorstelle. Die verslag weerspieël bydraes van nasionale en provinsiale regeringsdepartemente gedurende die 2023 – 2024 verslagdoeningtydperk. Dit verskaf die nuutste inligting oor die ingrypings wat in plek gestel is om hindernisse tot toegang vir persone met gestremdhede uit die weg te ruim.
4.2 Dit omskryf sleutelingrypings gemik op die verwydering van hindernisse tot toegang vir persone met gestremdhede. Dit sluit in openbare bewuswordingsveldtogte, infrastruktuuropgraderings om toeganklikheid te verbeter, toeganklike vervoeroplossings en inklusiewe kommunikasiestrategieë. Minstens 30 nasionale regeringsdepartemente en ses premierskantore het bygedra tot die verslag, wat goedgekeur is vir publikasie in die Staatskoerant en openbare vrystelling deur die departement van vroue,die jeug en persone met gestremdhede. Die verslag is bekikbaar by www.dwypd.gov.za.
C. Aanstellings
Alle aanstellings is onderhewig aan die verifikasie van kwalifikasies en toepaslike sekuriteitsklarings.
1. Mnr. Livhuwani Tommy Makhonde as direkteur-generaal van die departement van binnelandse sake (verlenging van kontrak)
2. Dr. Mbulelo Nokwequ as hoofuitvoerende beampte van die Suid-Afrikaanse nasionale instituut vir meteorologie.
3. Mnr. Mpumelelo Maseko as nie-uitvoerende direkteur op die raad van die openbare beleggingskorporasie.
4. Raadslede van SASRIA
(i) Dr. Nolwandle Mgoqi-Mbalo (heraanstelling);
(ii) Mnr. Reginal Haman (heraanstelling);
(iii) Me. Margaret Phiri (heraanstelling);
(iv) Mnr. Shafee Verachia;
(v) Me. Noxolo Abraham;
(vi) Me. Nomusa Mufamadi;
(vii) Mnr. Afika Selemane;
(viii) Mnr. Nkhumeleni Musekwa;
(ix) Me. Vuyelwa Matsiliza;
(x) Me. Mmabatho Sukati; en
(xi) Mnr. Dirkse Kunz
5. Direkteure van die raad van die oorgrens-padvervoeragentskap (soos voorheen gekommunikeer)
(i) Mnr. Randall Howard (voorsitter);
(ii) Me. Loyiso Kula
(iii) Adv. Adila Chowan (heraanstelling);
(iv) Me. Keitumetse Mahlangu;
(v) Me. Yongama Pamla-Dhludhlu;
(vi) Dr. Dineo Penelope Mathibedi;
(vii) Me. Zandile Kabini; en
(viii) Mnr. Dave Jackson Moswane
6. Lede van die konstruksiebedryf-ontwikkelingsraad
(a) Mnr. Khulile Nzo (voorsitter);
(b) Prof. Susanna Bouillon (ondervoorsitter);
(c) Me. Yvonne Mbane;
(d) Dr. Karabo Siyila;
(e) Mnr. Johan van der Walt;
(f) Dr. Deenadayalen Konar;
(g) Dr. Julia Petla;
(h) Me. Thembisa Jimana; en
(i) Dr. Elizabeth Makgae
D. Opdatering aan die Kabinet
1. Planne om sanitasie- en rioolbesoedeling aan te spreek
1.1 Die Kabinet het ʼn inligtingsessie bygewoon deur die departement van water en sanitasie (DWS) rakende die langtermynplanne om die sanitasie- en rioolbesoedelingsuitdagings wat verskeie munisipaliteite in die oë staar, aan te spreek.
1.2 Die hersiene verpligte nasionale water- en sanitasie-diensstandaarde wat op 6 Junie 2025 in die Staatskoerant gepubliseer is, het reeds ʼn omgewing geskep waarin dit moontlik gemaak is om waterdoeltreffende sanitasiestelsels regoor die land te implementeer.
1.3 Hierdie regulasies verbied nuwe aansluitings tot oorlaaide afvalwaterbehandelingsaanlegte. Dit beteken dat munisipaliteite nie nuwe en bykomende grootmaakverbruikeraansluitings tot bestaande water- of afvalwaterbehandelingstelsels mag goedkeur nie, tensy daardie stelsel die kapasiteit het om die bykomende lading te kan hanteer.
1.4 Verder gee die Wysigingswetsontwerp op Waterdienste die minister van water en sanitasie groter afdwingingsmagte rakende norme en standaarde.
E. Toekomstige gebeure
1. Globale fonds vir die bestryding van vigs, tuberkulose en malaria – 8e aanvullingspitsberaad
1.1 Die Kabinet het die aanbieding van die globale fonds se 8e aanvullingspitsberaad op 21 November te Johannesburg goedgekeur. Die spitsberaad, wat saam deur Suid-Afrika en die Verenigde Koninkryk aangebied word in vennootskap met die globale fonds vir die bestryding van Vigs, tuberkulose en malaria, sal plaasvind op die kantlyn van die G20-leierspitsberaad. Hierdie byeenkoms is ʼn deurslaggewende geleentheid om globale verbintenisse en hulpbronne te mobiliseer om die stryd om ʼn einde te bring aan MIV en Vigs, tuberkulose en malaria te versnel.
1.2 Die spitsberaad sal staatshoofde en regeringshoofde, die burgerlike samelewing, gemeenskappe, multilaterale en bilaterale vennote en die private sektor byeenbring om die beleggings vas te maak wat nodig is om lewensreddende gesondheidsprogramme uit te brei. Samesprekings by die spitsberaad sal na verwagting behulpsaam wees om veerkragtige en volhoubare gesondheidstelsels te steun, wat deurslaggewend is om ʼn gesonder, veiliger toekoms vir almal te verseker.
F. Boodskappe
1. Medelye
Die Kabinet spreek hul medelye uit met die vriende en familie van:
- Radio-legende, ds. Abel Sello Phiri, wie se stem geslagte bemoedig en inspireer het tydens sy middagprogram op Motsweding FM.
- Tshiamo en Baleseng Moramaga, twee niggies wat brutaal vermoor is in Mamelodi-Oos. ʼn 38-jarige verdagte is deur die polisie in hegtenis geneem in verband met die sinnelose moorde. Hy het gister (Woensdag) sy eerste verskyning in die Mamelodi-magistraatshof gemaak.
- Die Kabinet spreek hul medelye uit met die bedroefde families en vriende wat hul geliefdes verloor het na aanleiding van twee aparte padongelukke wat hierdie week 15 lewens kortgeknip het. ʼn Botsing tussen ʼn minibus-taxi en ʼn bakkie in Bassonia, Gauteng het sewe lewens geëis en ʼn ander botsing tussen ʼn minibus-taxi en ʼn trok op die N3-hoofweg tussen Van Reenenspas en Montrose in die Vrystaat het agt lewens geëis.
2. Gelukwense
Die Kabinet het gelukgewense en voorspoed oorgedra aan:
- Qhawekazi Mazaleni, wie as Mej. Suid-Afrika 2025 aangekondig is, en wens haar alle voorspoed toe met haar nuwe verantwoordelikhede.
- Die Kabinet wens die President geluk met sy toekenning van ʼn eredoktorsgraad deur die Universiteit van Maleisië.
- Melissa Nayimuli, wie as Mej. Heelal Suid-Afrika gekroon is; sy sal Suid-Afrika by die globale Mej. Heelal-kompetisie in Thailand verteenwoordig.
- Die Kabinet wens die Nasionale Regeringskool geluk met die suksesvolle lewering van die ekonomiese-bestuurskool vir staatsdiensleiers in Nairobi, Kenia, in vennootskap met die Ghana-instituut vir bestuur en openbare administrasie en die Kenia-regeringskool, van 27 tot 30 Oktober 2025. Die program is bygewoon deur parlementslede, lede van die nasionale uitvoerende gesag, departementshoofde en akademici van Suid-Afrika, Ghana en Kenia. Die ekonomiese-bestuursprogram is in Augustus 2020 deur die Kabinet goedgekeur en is ontwerp om leierskap, navorsing en beleidsdialoog oor ekonomiese bestuursake te versterk op uitvoerende en seniorbestuursvlak in die regering.
Navrae:
Mnr. Sandile Nene – waarnemende regeringswoordvoerder
Selfoon: 083 712 2316
