A. Mafhungo ane a khou bvelela Shangoni
1. Ikonomi
1.1. Nyaluwo ya Ikonomi
1.1.1. Khabinethe yo ṱanganedza mbalombalo dza zwenezwino dza GDP dzine dza sumbedzisa uri ikonomi yo aluwa nga 0.8% kha kotara ya vhuvhili ya ṅwaha wa 2025, zwine hezwi zwa sumbedza u khwinifhadzea u bva kha nyaluwo ya 0.1% kha kotara ya u thoma.
1.1.2. Nyaluwo iyi ya 0.8% ya GDP i sumbedza mbuedzedzo yo angalalaho u ya kha sekhithara dzoṱhe khulwane. Mamaga a malo o rekhoda nyaluwo kha kotara ya vhuvhili, he sekhithara khulwane dzi ngaho dza zwa mamaga, migodi na mbambadzo dza wanala dzi tshi khou vha kha tshiimo tsha nyaluwo. U engedzea ha u kona u renga zwithu zwo fhambanaho miṱani ya vhadzulapo, na zwone zwo sumbedza u khwinifhadzea ha masheleni o salaho tshikwamani ane miṱa ya nga kona u a shumisa nahone hezwi zwi khou khwaṱhisedzwa nga mbalombalo dzo khwinifhadzeaho dza infḽesheni dzine dza kha ḓi tou bva u vhigwa.
1.1.3. Khabinethe yo dovha hafhu ya ṱanganedza tsheo ya vha ha Fitch ya u khwaṱhisedza tsenguluso ya shango ḽa Afrika Tshipembe ya tshifhinga tshilapfu kha tshikolodo tsha fhano hayani na tsha nnḓa khathihi na u bvela phanḓa na nyimele yeneyo yo dzikaho.
1.1.4. Tsenguluso idzi dzi tikedzwa nga tshiimo tshavhuḓi tsha zwikolodo zwa muvhuso zwine kanzhi zwa vha zwa fhano hayani, zwa dovha hafhu zwa vha na nyaluwo khulwane khathihi na zwiimiswa zwo khwaṱhaho hu tshi katelwa na furemiweke ya mbekanyamaitele dza zwa masheleni dzi pfalaho. U ya nga vha ha Fitch, mvelaphanḓa ine ya khou itwa nga fhasi ha luṱa lwa 2 lwa fulo ḽa muvhuso ḽa Operation Vulindlela, tshandukiso dzo livhiswaho kha u lugisa themamveledziso dza netiweke (muḓagasi, vhuendedzathundu na maḓi) dzo swika he dza kona u fhungudza maitele a u khaulwa ha muḓagasi nga u sielisana khathihi na u fhelisa zwa u fhungudzea ha vhunzhi ha mihwalo ine ya endedzwa, zwe hezwi zwa shela mulenzhe kha luvhonela lwa vha ha Fitch lwa u engedzea ho linganelaho ha nyaluwo ya vhukuma ya GDP.
1.1.5. Khwaṱhisedzo iyi ya vha ha Fitch i sumbedza fulufhelo ḽine ḽa khou bvela phanḓa ḽine vhabindudzi vha vha naḽo kha ndangulo ya zwa masheleni ya shango ḽashu khathihi na u khwaṱha ha zwiimiswa zwashu.
1.2. Maga a zwa u thola Vhaswa a Phresidennde
1.2.1. Khabinethe yo ṱanganedza Muvhigo wa Kotara wa nga ha Mvelaphanḓa kha Maga a zwa u thola Vhaswa a Phresidennde wa vhukati ha Lambamai u swika Fulwi 2025, we wa sumbedzisa mvelaphanḓa khulwane kha u bveledza maga ane ngao vha nga kona u wana malamba kha vhadzulapo vha vhaswa vha shango ḽa Afrika Tshipembe.
1.2.2. Vhaswa vha fhiraho 5.64 miḽioni vho ḓiṅwalisa kha Netiweke ya Ndangulo ya Maga a Lushaka (NPMN), zwine hezwi zwa vha tshivhalo tshi re nṱha vhukuma u fhira tshipikwa tsha u thoma tsha vhaswa vha swikaho 5 miḽioni. Vhaswa vha fhiraho 1.91 miḽioni vho swika he vha kona u swikela zwikhala zwa u ḓiwanela malamba zwa tshifhinganyana, zwine hezwi zwa sumbedza uri ndingedzo dza muvhuso dza u lwa na thaidzo ya u shayea ha mishumo kha vhaswa dzine dza dzulela u bvela phanḓa, dzi khou aṋwa mitshelo.
1.2.3. Kha ino kotara fhedzi, ho kona u swikelwa zwikhala zwi swikaho 234 000 nga vhaswa nga kha mbekanyamushumo iyi ya NPMN. Izwi zwi katela tshenzhemo dza mushumo, mbekanyamushumo dza mveledziso ya zwikili, hu tshi katelwa na zwikhala zwine zwa kona u bveledza mbuelo zwine zwa khou ṋetshedza vhaswa tshikhala tsha uri na vhone vha kone u dzhena kha maraga wa zwa mishumo. Khabinethe yo ṱahisa maipfi ayo a ndivhuwo kha vhashumisani vhoṱhe kha zwa u shela havho mulenzhe hune ha khou bvela phanḓa khathihi na u khwaṱhisedza vhuḓiimiseli ha muvhuso ha u lwa na zwa u shayea ha mishumo kha vhaswa hu tshi shumiswa maga a musalauno nahone ane a nga itwa nga u sielisana.
2. Vhushaka ha Dzitshaka
2.1. Dzulo ḽa vhu 80 ḽa Guvhangano ḽa Nnyi na Nnyi ḽa Dzangano ḽa Vhuthihi ha Dzitshaka (UNGA 80)
2.1.1. Shango ḽa Afrika Tshipembe ḽi ḓo shela mulenzhe kha dzulo ḽa vhu 80 ḽa Guvhangano ḽa Nnyi na Nnyi ḽa Dzangano ḽa Vhuthihi ha Dzitshaka (UNGA-80) ḽine ḽa ḓo farwa nga fhasi ha thero ine ya ri: “Ri khwine musi ri roṱhe: Miṅwaha ya 80 na u fhira ya mulalo, mveledziso na pfanelo dza vhuthu” u bva nga ḽa 23 u swika ḽa 29 Khubvumedzi 2025 fhaḽa New York, kha ḽa USA. Phresidennde Vho Cyril Ramaphosa vha ḓo ranga phanḓa vhurumelwa ha shango ḽa Afrika Tshipembe.
2.1.2. Shango ḽa Afrika Tshipembe ḽi ḓo shumisa tshikhala itshi kha u khwaṱhisa vhuḓiimiseli haḽo kha zwa tshaka nnzhi dza ḽifhasi, pfanelo dza vhuthu kha vhathu vhoṱhe, mveledziso ya tshifhinga tshilapfu sa vhuḓifhinduleli hashu roṱhe khathihi na thandululo dza khakhathi nga nḓila ya mulalo, nga maanḓa ho lavheleswa kha khuḓano dzi re fhaḽa vhubvaḓuvha ha shango ḽa DRC, Sudan na shango ḽa Paḽestina. Nga nṱha ha zwenezwo, shango ḽa Afrika Tshipembe ḽi ḓo shumisa iyi UNGA-80 kha u kunguwedza Adzhenda ya Vhuphresidennde ha G20 ha shango ḽa Afrika Tshipembe.
2.1.3. Phresidennde vha ḓo fara muṱangano wa vhavhili na vhaṅwe vhashumisani vhavho vho fhambanaho khathihi na u ṱangana na dziṅwe CEO dza khamphani khulwane dza dzitshaka.
2.1.4. Minisiṱa Vho Tau na Vho Lamola vho ranga phanḓa na nyendo dza u lingedza u fara nyambedzano dza zwa mbambadzo vhukati ha shango ḽa SA na ḽa US khathihi na u dzhenela dzulo ḽo khetheaho ḽa ambedzana na shango ḽa UN.
2.1.5. Minisṱa dziṅwe dzine dza vha tshipiḓa tsha vhurumelwa dzi ḓo vhiga nga ha nyambedzano dzavho nga tshifhinga tsha dzuḽo ḽa UNGA.
3. Vhulamukanyi na u Thivhela Vhugevhenga
3.1. Khomishini ya Ṱhoḓisiso ya Madlanga
3.1.1. Khabinethe yo ṱanganedza zwa u thoma ha vhupfiwa kha Khomishini ya zwa Vhulamukanyi ya nga ha Ṱhoḓisiso dza Zwiito zwa Vhugevhenga, U dzhenelela ha zwa Polotiki na Zwiito zwa Vhuaḓa kha Sisteme ya Vhulamukanyi ha zwa Vhugevhenga, ine ya ḓivhiwa sa Khomishini ya Madlanga.
3.1.2. Khabinethe i khou ita khuwelelo kha muthu muṅwe na muṅwe ane a nga vha e na mafhungo ane a nga thusa mushumo wa khomishini uri a kwamane na khomishini nga imeiḽi kha madlangacommission@behonest.co.za kana nga u tou founela kha nomboro ine ya vha 0800 111 369.
3.2 Khomishini ya Khampepe
3.2.1 Khabinethe yo ṱanganedza u thoma ha Khomishini ya Khampepe ya nga ha mafhungo a Khomishini ya Ngoho na Vhupfumedzani (TRC).
3.2.2 Khomishini yo no ḓi fara miṱangano na vhavhilaedzwa kha milandu yeneyo khathihi na vhaimeleli vha muvhuso.
4. Mavhusele
4.1. Muṱangano wa Khorotshitumbe ya Lushaka na vha Khorotshitumbe ya Vunḓu ḽa Devhula-Vhukovhela
4.1.1. Khabinethe yo ṱanganedza mawanwa a muṱangano wa vhukati ha Khorotshitumbe ya Lushaka na vha Khorotshitumbe ya Vunḓu ḽa Devhula-Vhukovhela. Uyu ndi muṱangano wa vhu 7 wa vhukati ha khorotshitumbe ya lushaka na khorotshitumbe dza mavunḓu wo livhiswaho kha u khwaṱhisa tshumisano ya vhukati ha mihasho hu tshi katelwa na u khwinisa nḓisedzo ya tshumelo nga nḓila ine zwa elana na zwipikwa zwa Ndangulo ya muvhuso ya vhu 7.
4.1.2. Muṱangano uyu wo ombedzela zwa vhuḓiimiseli ho vusuluswaho ha zwa u khwinifhadza nḓisedzo ya tshumelo kha vunḓu. Wo dovha hafhu wa khwaṱhisedza tshumisano ya tsinisa vhukati ha masia oṱhe a muvhuso hu tshi itelwa u ṋetshedza themamveledziso dza ndeme dzi ngaho u fhaṱwa hafhu nga huswa ha dzibada, u ṋetshedzwa ha themamveledziso dza zwa maḓi khathihi na u wanala ha fulufulu ḽine ḽa ḓo shumiswa musi hu tshi bveledzwa nḓowetshumo dzine dza vha dzone zwipikwa zwihulwane zwa vunḓu.
4.1.3. Muṱangano wo dovha hafhu wa sumbedza vhuḓiimiseli ha u shumisana na vha muvhuso wa vunḓu ḽa Devhula-Vhukovhela kha u vhona uri hu khou vha na tandululwa ha khaedu dzine zwa zwino dzi khou endelela kha vhunzhi ha mimasipala henefho vunḓuni.
B. Khabinethe
1. Mvetamveto ya Pulane ya zwa Mabindu ya Lushaka
1.1. Khabinethe yo ṱanganedza zwa u anḓadzwa ha mvetamveto ya Pulane ya zwa Mabindu ya Lushaka (NES) khathihi na Pulane ya u Thoma u Shuma hu tshi itelwa uri hu kone u vha na vhupfiwa ha vhadzulapo. Pulane iyi yo livhiswa kha u ṱuṱuwedza zwa u shela mulenzhe ha vhaswa khathihi na mabindu e a vha o khethululwa tshifhingani tsha kale kha zwa ikonomi nga u ṱuṱuwedza zwa mabindu khathihi na u vhona uri hu khou vha na vhudziki ha Mabindu Maṱukuṱuku, Mabindu Maṱuku na Mabindu a Vhukati (MSMEs).
Tshiṅwe hafhu, NES i khou itwa makumedzwa a nga ha uri hu nga ṱuṱuwedzwa hani maitele a zwa mabindu fhano kha ḽa Afrika Tshipembe nga u bveledza nyimele yo teaho ya mishumo ya zwa mabindu hu tshi katelwa na u bveledza nyimele ya thikhedzo ya MSME hu tshi itelwa uri dzi kone u vha hone lwa tshifhinga tshilapfu na u bvelela. Hezwi zwi ḓo kona u swikelwa nga u sedzesa kha thikho ṱhanu dza ndeme dzi pulane iyi dzine dza vha: (i) U khwaṱhisa pfunzo ya zwa mabindu na mveledziso ya zwikili; (ii) U ṱuṱuwedza zwa u kovhana thekhinoḽodzhi na vhutumbuli; (iii) U khwinifhadza tswikelo ya zwa masheleni na mimaraga; (iv) U shumisa milayo ya ndangulo ya zwa mabindu nga nḓila yo fhelelaho; na (v) U ṱuṱuwedza nḓivho na vhukwamani. Nga u angaredza, pulane iyi yo livhiswa kha u engedza zwa u shela mulenzhe kha ikonomi yo dzudzanyeaho, u tandulula thaidzo ya u shayea ha mishumo hu re nṱhesa kha vhaswa nga u ṱuṱuwedza zwa u dzhenelela ha vhaswa kha zwa mabindu khathihi na u sumbedza sia ḽa ndeme na pulane khulwane dzine dza ṱanganya mishumo ya miṅwe mihasho ya ndeme khathihi na vhashumisani vha ndeme. U ḓadzisa afho, pulane idzi dzo livhiswa kha u ita uri hu vhe na u tshimbidzwa zwavhuḓi ha nyimele dza zwa mveledziso ya mabindu fhano shangoni, hu tshi katelwa na themendelo dza uri zwa mabindu zwi dzheniswe kha kharikhuḽamu ya muhasho wa Pfunzo dza Mutheo na wa Pfunzo dza Nṱha sa ḽiṅwe buḓo ḽavhuḓi ḽa zwa mishumo ḽine muthu a nga ḽi nanga.
C. Milayotibe
1. Mulayotibe wa Khoro ya zwa Vhashumi na Mveledziso ya Ikonomi ya Lushaka
1.1. Khabinethe yo ṱanganedza mvetamveto ya Mulayotibe wa Khoro ya zwa Vhashumi na Mveledziso ya Ikonomi ya Lushaka (Nedlac), wa ṅwaha wa 2025.
1.2. Mvetamveto ya Mulayotibe uyu ndi ine ya ḓo phumula Mulayo wa NEDLAC wa ṅwaha wa 1994 ya dovha hafhu ya dzinginya uri hu vhe na u elana zwavhuḓi ha nzudzanyo dza tshiimiswa tsha NEDLAC dza nga ha tshanduko dza milayo u ya nga ndayotewa dze dza ḓi dzulela u vha hone u tou bva nga ṅwaha wa 1994.
1.3. Mvetamveto ya Mulayotibe i dovha hafhu ya ṋetshedza Minisṱa tshikhala tsha u ita Milayo ya nga ha u ṱanganedzwa na u vha muraḓo hu tshi shumiswa maitele ane a katela vhukwamani na u ṱanganedzwa ha muvhuso, zwine hezwi zwa ḓo ita uri sisṱeme i vhonale i khagala lwa tshoṱhe.
D. U tholwa
U tholwa hoṱhe hu ḓo khunyeledzwa nga murahu ha u khwaṱhisedza ndalukano khathihi na u ṱanzwa madzina ho teaho.
1. Vho Udisha Chathuri sa Mudzulatshidulo wa Bodo ya zwa Vhuṱoli ha Ḽaisentsi.
2. Nyengedzedzo ya Khonṱhiraka ya Mulangi Muhulu wa Muhasho wa Pfunzo dza Mutheo, Vho Hubert Mathanzima Mweli lwa tshifhinga tsha miṅwaha miṱanu.
3. U ḓadzwa ha zwikhala kha Bodo ya Tshiimiswa tsha Lushaka tsha Bayodaivesithi tsha Afrika Tshipembe (SANBI)
3.1 Dokotela Vho Mamphaka Tau (Mudzulatshidulo)
3.2 Muphurofesa Vho Edward Ṋesamvuni
3.3 Vho Eugene Vincent Jooste
3.4 Vho Shamala Naidoo
3.5 Vho Ayanda Ntanda
3.6 Vho Eva Dorothy Khosa
3.7 Dokotela Vho Andrew Kirkwood Muir
3.8 Vho Gertrude Bulelwa Koyane
3.9 Muimeleli Vho Candice Kirsty Slum
4. U ḓadzwa ha zwikhala kha Bodo ya Phakha dza Lushaka ya Afrika Tshipembe
a. Vho Beryl Ferguson (Mudzulatshidulo wa tshifhinganyana)
b. Vho Livhuwani Matsila
c. Vho Hulisani Mushiana
d. Dokotela Vho Sibongile Lynette Masuku
e. Vho Nozipho Rachel Nxele
f. Vho Mokgema Mongane
g. MuimeleliVho Catherine Warburton
h. Vho Thomas Ignatius Bouwer
i. Vho Raymond Maboe
j. Vho Ashley Latchu; na
k. Vho Goitsemang Mathebula
E. Vhuṱambo vhune ha khou ḓa
1. U ṱhonifha Vhafariwa vha kale vha zwa Polotiki
1.1 Muhasho wa zwa Mitambo, Vhutsila na Mvelele, nga tshumisano na vha Dzangano ḽa Vhafariwa vha kale vha zwa Polotiki khathihi na vha Muziamu wa Robben Island, u ḓo fara vhuṱambo ha u ṱangana hafhu ha vhafariwa vha kale vha zwa polotiki nga ḽa 27 Khubvumedzi fhaḽa Robben Island.
1.2 Guvhangano iḽi ḽi ḓo vha ḽi tshi khou elelwa vhafariwa vha zwa polotiki vha fhiraho 1 700 vhe vha vha vho valelwa fhaḽa Robben Island khathihi na kha dziṅwe dzhele u mona na shango. Uhu u ṱangana hafhu ha vhafariwa avha ndi tshipiḓa tsha u vhulunga ḓivhazwakale ya nndwa ya u lwela mbofholowo hu tshi katelwa na u dovha hafhu ha elelwa uri mbofholowo ine vhadzulapo vha shango ḽa Afrika Tshipembe vha khou ḓiphina ngayo a yo ngo tou ḓa mahala. Hu na vhanna na vhafumakadzi vhe vha kumedzela mbofholowo yavho vha tshi itela uri shango ḽa Afrika Tshipembe ḽi vhe shango ḽo vhofholowaho.
1.3 Uhu u ṱangana hafhu ha vhafariwa avha hu ḓo katela na mazhakanḓila a bvaho kha shango ḽa Namibia, Lesotho, na Botswana, zwine hezwi zwa sumbedza vhuṱumani ha nndwa ya u lwa na zwiito zwa vhukoloni vhune ha vha hone vhukati ha mashango a tshipembe ha Afrika.
2. Vhulamukanyi, U thivhela Vhugevhenga na Vhutsireledzi na Mbekanyamushumo ya U swikela Vhadzulapo
2.1 Tshigwada tsha zwa Vhulamukanyi, U thivhela Vhugevhenga na Vhutsireledzi (JCPS) tshi khou fara Mbekanyamushumo ya U swikela Vhadzulapo nga ḽa 18 Khubvumedzi 2025 fhaḽa 2010 Tshoṱediamu tsha Mthatha, tshine tsha vha ḓoroboni ya Mthatha, vunḓuni ḽa Kapa Vhukovhela, sa tshipiḓa tsha Maitele o Ṱanganelaho a u Thivhela Vhugevhenga na Dzikhakhathi (ICVPS).
2.2 Fulo iḽi ḽa u swikela vhadzulapo ḽo livhiswa kha u ṱuṱuwedza vhushaka ho khwaṱhaho ha tshumisano khathihi na u bveledza thandululo dzine dza nga vha dza tshifhinga tshilapfu, dzo ṱuṱuwedzwaho nga vhadzulapo hu tshi itelwa u bveledza zwitshavha zwo tsireledzeaho nahone zwo khwaṱhaho, nga maanḓa ho lavheleswa kha vhupo ha fhaḽa Mthatha, he ha ḓivhadzwa sa hone tshivhilelani tsha zwiito zwa vhugevhenga.
3. Miṱangano ya Ndugiselo dza Samithi dza Vharangaphanḓa vha G20
3.1 Ho farwa miṱangano i tevhelaho ya Ndugiselo dza Samithi dza Vharangaphanḓa vha G20 kha vhege dzi si gathi dzo fhelaho:
3.1.1 Muṱangano wa Vhuraru wa Tshigwada tsha U shuma tsha zwa Vhuendelamashango nga ḽa 11 Khubvumedzi 2025 ngei Mpumalanga wo ṱanganyisa vhupfiwa khathi na mvelelo musi hu tshi khou itwa nzudzanyo dza muṱangano wa Minisṱa dza zwa Vhuendelamashango dza G20 nga ḽa 12 Khubvumedzi 2025.
3.1.2 Muṱangano wa Minisṱa dza zwa Vhuendelamashango dza G20 we wa farwa nga ḽa 12 Khubvumedzi 2025 ngei Mpumalanga wo kuvhanganya fhethu huthihi Minisṱa dza zwa Vhuendelamashango hu tshi itelwa u khunyeledza pulane ya mashumele ine yo livhiswa kha u ṱuṱuwedza mveledziso yo dzikaho ya zwa vhuendelamashango vhukati ha msahango ane a vha miraḓo ya G20.
3.1.3 Muṱangano wa Vhuraru wa nga ha Vhushaka ha Tshumisano ya zwa Masheleni wo farwa u bva nga ḽa 11 u swika 12 Khubvumedzi 2025 ngei vunḓuni ḽa Kapa Vhukovhela hu tshi itelwa u bveledza thandululo dzi pfalaho, dza musalauno nahone dzi katelaho vhoṱhe u itela u vhona uri nyaluwo ine ya itwa i khou katela vhathu vhoṱhe nga nḓila ine a hu na ane a siiwa murahu.
3.1.4 Masipala wa Ḓorobo khulwane ya Johannesburg na ya Tshwane vhuvhili hayo yo fara Samithi ya Ṋeḓorobo ya Urban 20 (U20) u bva nga ḽa 12 u swikela 14 Khubvumedzi 2025 ngei Johannesburg. Samithi iyi yo kuvhanganya fhethu huthihi vhoṋeḓorobo u bva kha ḓorobo khulwane dza G20 hu tshi itelwa uri nga tshavho vha lingedze u tandulula thaidzo dzi konḓaho dza zwa vhupo ha ḓoroboni ngeno nga thungo vha tshi khou vhona uri zwipikwa zwa ḓorobo khulwane zwi khou bviselwa khagala henefho kha adzhenda ya G20.
3.1.5 Foramu ya zwa Masheleni a SME ya Ḽifhasi ye ya vha hone u bva nga ḽa 15 u swika 17 Khubvumedzi 2025 kha ḽa Gauteng yo kuvhanganya fhethu huthihi vhashelamulenzhe vha swikaho 1 200 u bva kha mashango a fhiraho 60 khathihi na zwiimiswa zwa masheleni zwi linganaho 240. Sa vhuṅwe vhuṱambo ha tshiofisi ha nga thungo ha Vhuimo ha Vhuphresidennde ha G20 ha shango ḽa Afrika Tshipembe, foramu yo lavhelesa kha dziṅwe nḓila dza zwa masheleni dza musalauno, dzine khadzo ha katelwa zwiimiswa zwo ṱanganelaho zwa masheleni khathihi na u themendela mbekanyamushumo dzine dza nga kona u vula zwikhala zwa masheleni a zwa mabindu apo zwe kale zwa vha zwi sa swikelei.
E. Milaedza
1. Khuwelelo ya U ita Khumbelo
a. Matshudeni vhane vha vha kha sekhithara ya pfunzo dza nṱha khathihi na avho vhane vha vha kha maṱiriki vha khou rambiwa u ita khumbelo ya thikhedzo kha Tshikimu tsha Thuso ya zwa Masheleni a Matshudeni tsha Lushaka hu tshi itelwa ṅwaha wa u guda wa 2026 dze dza vula nga Musumbuluwo, wa ḽa 15 Khubvumedzi nahone dza vala nga ḽa 15 Lara 2025.
b. Vhabebi, vhadededzi, vhahura na zwitshavha uri vha tikedze vhagudi musi vha tshi ita khumbelo ya thikhedzo ya NSFAS.
2. Ndiliso
Khabinethe yo ṱahisa maipfi ayo a ndiliso kha khonani na vha muṱa wa:
• Vhathu na muvhuso wa shango ḽa Qatar kha ndozwo ya matshilo a vhathu vhavho nga murahu ha ṱhaselo dza musi hu songo vha na u lavhelwa dze dza itwa nga vha Mmbi ya Vhupileli ha Israele fhaḽa Doha kha tshifhaṱo tsha vhadzulapo tshi wanalaho kha vhupo ha vhudzulo.
• Mutambamurahu wa kale wa Springboks, Vho Bevin Fortuin vhe vha tamba mitambo mivhili ya ndingo kha thimu ya Springboks musi i tshi tamba na shango ḽa Ireland ngei Dublin nga ṅwaha wa 2006, na muṅwe mutambo na shango ḽa Australia ngei Sydney nga ṅwaha wa 2007.
• Mutambamatungo wa kale wa Springboks, Vho Jan Boland Coetzee vhe vha tambala thimu ya Springboks vhukati ha miṅwaha ya 1974 na 1976. Vho dovha hafhu vha vha muingi wa veini a ḓivhea vhukuma fhaḽa kha vhupo ha Stellenbosch he vha shandukisa Vriesenhof Vineyard ya vho vha vhaingi vha veini vha maimo a nṱha ḽifhasini.
• Vhatshini vhaṋa vha tshigwada tsha muzika wa maskanda tsha muimbi a ḓivheaho, Sibonelo Hlongwane vhe vha lovha kha khombo ya moḓoro musi vha tshi khou vhuya u imba fhaḽa Bergville kha ḽa Johannesburg.
3. U fhululedza
Khabinethe yo rumela maipfi ayo a u fhululedza na u tamela mashudu kha:
• Thimu ya Springboks kha rekhodo yavho ya u fhenya nga 43-10 kha mutambo wavho na shango ḽa New Zealand lwe vha fhedza vho thuba hafhu Freedom Cup nga tshifhinga tsha mitambo ya Vhugweṋa ha Mitambo ya Ragibii ya Castle Lager.
• Vho Alan Hatherly nge vha wina muṱaṱisano wa Vhugweṋa ha Ḽifhasi ha Mountain Bike fhaḽa Valais, kha ḽa Switzerland, khathihi na u tsireledza havho thitele iyo lwa tshifhinga tsha miṅwah amivhili nga u tevhekana.
• Vho Retief Goosen nge vha wina kha muṱaṱisano wa Sanford International nga shotho mbili fhaḽa Minnehaha Country Club, ine ya vha Sioux Falls, South Dakota. U wina uhu ho ita uri Vho Retief Goosen vha tsireledze thitele yavho ya vhuṋa kha mitambo ya Vhugweṋa ha PGA Tour.
• Thimu ya Afrika Tshipembe yo ita ḓivhazwakale kha mitambo ya Vhugweṋa ha Mugidimo wa Ḽifhasi ya ṅwaha ya 2025 ngei Tokyo nga u vha na vhagidimi vhavhili kha mugimo wa makhaulatshele wa vhanna wa mitara dza 100 lwa u tou thoma, he Gift Leotlela a dzhia vhuimo ha 5 nga tshifhinga tsha mithethe ya 9.95 na Akani Simbine, we a vha kha vhuimo ha 7 nga tshifhinga tsha mithethe ya 10.04.
• Muimbi wa ḽa Afrika Tshipembe,Tyla Laura Seethal, ane a ḓivheswa sa Tyla we a wina pfufho ya Best Afrobeats nga tshifhinga tsha Pfufho dza Muzika dza MTV Video dza ṅwaha wa 2025 nga luimbo lwawe lwa bvumo, “Push 2 Start”.
• Onalerona Tsiane na Mosa Letsoela, vhane vha ḓivhea sa Tee Sisters, kha u imela havho shango ḽashu kha vhuṱambo ha Tshiphuga tsha Ḽifhasi tsha zwa Mabindu a Vhaswa tsha ṅwaha wa 2025 he vha wana pfufho mbili nga mulandu wa u ṱuṱuwedza havho Zwipikwa zwa Mveledziso ya Tshifhinga Tshilapfu zwa Dzangano ḽa Vhuthihi ha Dzitshaka (SDG): SDG 1 "U fhelisa tshaka dzoṱhe dza vhushai hoṱhehoṱhe" na SDG 10 “Tshayandingano yo Fhungudzeaho.”
• Thimu ya Komiti ya Lushaka ya nga ha zwa Tsheledzo na Ḓireini ya Afrika Tshipembe (SANCID), yo rangwaho phanḓa nga Muphurofesa Vho Sylvester Mpandeli, nge vha avhelwa Pfufho dza Zwivhumbeo zwa Tsheledzo zwa Vhufa ha Ḽifhasi (WHIS) nṋa nga tshifhinga tsha Foramu ya zwa Tsheledzo ya Ḽifhasi ya vhu 4. Uvhu Vhuṱambo ha u Avhela Pfufho ho vha hone nga ḽa 07 Khubvumedzi 2025 fhaḽa Kuala Lum-pur, Malaysia. Muphurofesa Vho Mpandeli ndi mutshudeni wa kale wa Yunivesithi ya Venḓa nahone vha dovha hafhu vha vha Muthusa Muphurofesa henefho Yunivesithi.
• Vhaṱanganedzi vha pfufho kha zwigwada zwo fhambanaho zwa Pfufho dza Vhafumakadzi vha Afrika Tshipembe vhane vha vha kha zwa Saintsi (SAWISA) dza ṅwaha wa 2025
o Phrofesa Vho Brenda Morrow, Vho Lucy Moleleki na Vho Alison September kha tshigwada tsha Saintsi ya zwa Mupo na Vhuinzhiniere.
o Phrofesa Vho Jill Hanass-Hancock, Vho Sarojini Nadar na Vho Shanaaz Mathews kha tshigwada tsha Humanities na Social Sciences.
o Phrofesa Vho Carolyn McKinney na Vho Zilungile Mkhize-Kwitshana kha mushumo wavho wavhuḓi wa u ṱuṱuwedza vhudavhidzani ha vhadzulapo na ṱhoḓisiso.
• Phrofesa Vho Jill Farrant vhe vha wana Pfufho ya Mushumo Wavhuḓi ya Vhutshilo Hoṱhe nga mushumo wavho wavhuḓi kha zwimela zwine zwa kona u konḓelela gomelelo nga tshifhinga tsha Pfufho dza Tshiimiswa zwa Ṱhoḓisiso tsha Lushaka (NRF).
• Phrofesa Vho Liza Korsten vhe vha wana Pfufho ya Mushumo Wavhuḓi ya Vhutshilo Hoṱhe nga tshifhinga tsha u avhelwa ha Pfufho dza Foramu ya zwa Saintsi na Thekhinoḽodzhi ya Lushaka (NSTF)-South32 kha mushumo wavho wa nga ha mutakalo wa zwimela na u tsireledzea ha zwiḽiwa.
Tsho bviswa nga vha: Sisiṱeme ya Mafhungo na Vhudavhidzani ha Muvhuso (GCIS)
Mbudziso dzi livhiswa kha: Vho Nomonde Mnukwa – Muambeli wa Muvhuso o tou Farelaho
Nomboro ya Luṱingo: 083 653 7485
