Tshiṱatamennde tsha ngaha Muṱangano wa Khabinethe wa dzi 29 Lambamai 2015

1. U ṱhaselwa ha vhabvannḓa hune ha khou itea zwino

1.1. Khabinethe i ṱanganedza vhudziki na mulalo zwine zwa khou thoma u vha hone kha zwitshavha zwe zwa vha zwi tshi khou kwamea kha u ṱhaselwa ha vhabvannḓa ha zwenezwino. Khabinethe yo khoḓa mihasho yo shumaho nga kha Senthara ya Kushumele kwo Ṱanganelaho ya Lushaka kha u imisa zwiito zwa khakhathi zwo iteaho ngei KwaZulu-Natal na Gauteng.

1.2. Khabinethe yo khoḓa vharangaphanḓa vha kha vunḓu na vha mimasipala vha kha vhupo ho kwameaho kha u shela havho mulenzhe kha u fhungudza mutsiko na u rangaphanḓa maitele a ṱhanganelano hafhu ya vhabvannḓa na zwitshavha.

1.3. Vhege yo fhiraho, Muphuresidennde Vho Jacob Zuma vho ita muṱangano wa u ṱanganya  vhafaramikovhe na vhaimeleli vha mabindu, vha zwigwada zwa vhurereli, vha zwa vhashumi, vha tshitshavha zwatsho na vhaimeleli vha vhabvannḓa. Vhudzheneleli ho vha ho sedza kha thusedzo ya u isa maitele phanḓa. Vhoṱhe vho dzhenelaho vho tendelana kha u bvisa vhupfiwa ha u hanedzana na u ṱhaselwa uhu na u ḓikumedzela na u shumisana na muvhuso kha u wana thandululo ya tshifhinga tshilapfu.

1.4. Komiti ya Dziminisiṱa (IMC) i sedzanaho na zwa Tsudzuluso yo nangwaho zwenezwino i khou shuma vhukuma kha u wana thandululo ya tshifhinga tshilapfu maelana na mbilaelo dzo ṱahiswaho nga zwitshavha na vhabvannḓa.

2. Tsheo dza ndeme dza Khabinethe

2.1. Khabinethe yo nyeṱulelwa ngaha mvelaphanḓa yo itwaho kha zwa Redzhisiṱara ya Ndaka isa Sudzulusei ya Muvhuso wa Vhukati. Khethekanyo ya Tshumelo dza Redzhisiṱiri ya Ndaka ya Vhukuma yo thomiwa ubva nga dzi 01 Lambamai 2015. Khethekanyo iyi i ḓo langwa nga Tshiimiswa tsha Ndango ya Mbambadzo ya Ndaka na u ḓo langa ndaka dzi sa sudzulusei dza Muvhuso. I ḓo shuma sa tshiko tsha ndaka dzi sa sudzulusei dza Muvhuso, na u lavhelesa, tshiimiswa tsha ndango na vhulavhelesi ha Redzhisiṱara ya Ndaka isa Sedzulusei ya Muvhuso.

2.2. Khabinethe yo themendela u bviswa ha Mvetamveto ya Mbekanyamaitele kha Maitele a Kale a Ngoma dza Siala uri tshitshavha tshi bvise vhupfiwa. Mbekanyamaitele iyi ndi ya u tsireledza, u khwinisa na u langa Ngoma dza Sialala nga u kumedza maitele na zwiimo zwi ṱanganedzeaho na u tikedza zwiimiswa zwa kha muvhuso wa vhukati na wa vunḓu, I ḓo dovha ya vhona uri ngoma idzi dza sialala dzi itwa kha mupo u langeaho.

Izwi zwi vha tshipiḓa tsha maga ane a khou dzhiiwa nga muvhuso kha u khwaṱhisa maitele o teaho nahone a ṱanganedzeaho na u vhuedzedza tshiimo tshi ṱanganedzeaho tsha vhuḓifhundeleli tshi bveledzaho maitele ayo kha miṅwaha minzhi.

2.3. Khabinethe yo themendela Mbekanyamaitele ya muvhuso wa ngangomu ya Madzulo a Vhathu kha Masipala wa Nelson Mandela Bay ine ya ḓo shumisa Zhendedzi ḽa Mveledziso ya Dzinnḓu.

2.4. Khabinethe yo themendela u farwa ha Federesheni ya Dzitshakatshaka ya Madzangano a Ḽaiburari na Zwiimiswa kha Khongiresi ya Ṅwaha nga Ṅwaha ya Mafhungo a Ḽaiburari ya Ḽifhasi ngei Kapa ubva dzi 15 u swika dzi 21 Ṱhangule 2015 fhasi ha thero" Tshanduko kha Dziḽaiburari: Tswikelelo, Mveledziso na Tshanduko ya Vhubveledzisi".

2.5. Khabinethe yo themendela u ḓiswa ṱafulani ha Phurothokhoḽo ya u Fhelisa Mbambadzo ya Zwibveledzwa zwa Tobacco zwi siho Mulayoni.
Izwi ndi maelana na Guvhangano ḽa Muhanga wa Dzangano ḽa Mutakalo wa Ḽifhasi kha Ndango ya Tobacco ḽo tendelwaho nga Afrika Tshipembe nga Lambamai 2005. Phurothokhoḽo i ḓo thusa mashango kha u dzhia ḽiga ḽa ḽifhasi ḽa u lwisana na mbambadzo ya zwibveledzwa zwa Tobacco zwi siho mulayoni nga mannḓa kha mashango a na thendelano ya Phurothokhoḽo.

3. Vhuimo ha Khabinethe kha Mafhungo a Zwino

3.1. Khabinethe yo livhisa maipfi a ndiliso kha miṱa ya avho vho lovhaho zwenezwino kha khombo ya tshiendedzi tsha tshitshavha yo iteaho musi mabisi mavhili a tshi thulana ngei Johannesburg vhege yo fhiraho na u tshaisana ha zwidimela kha Tshiṱitshi tsha Denver hune ha vha tshipembe ha Johannesburg. Khabinethe ina fhulufhelo ḽa uri tsedzuluso nga mihasho yo teaho dzi ḓo bveledza tshivhangi tsha khombo idzi na u vhona uri khombo dzo raloho dzi sa tsha itea.

3.2. Khabinethe i ṱangana na Muphuresidennde Vho Zuma kha u isa ndiliso kha miṱa, khonani na vhatambi vhoṱhe vha bola ya milenzhe kha u lovha ha mutambi wa kale wa Bafana Bafana ane a vha ḽizhakanḓila John “Shoes” Moshoeu we a vhulungwa nga Musumbuluwo wa dzi 27 Lambamai 2015. Ri ḓo dzulela u muhumbula sa mutambi makone wa bola we a tamba vhukuma kha Tshiphuga tsha Lushaka tsha Afrika tsha  1996.

3.3. Khabinethe i ṱangana na Muphuresidennde Vho Zuma kha u livhisa maipfi a ndiliso kha Muvhuso na vhathu vha Riphabuḽiki ya Demokirasi ya Federaḽa ya Nepal, zwi tshi tevhela mudzinginyo muhulwane wo vhaho hone nga Mugivhela, wa dzi 25 Lambamai 2015, wo siaho ho lovha vhathu vha zwigidi. Khabinethe i khoḓa madzangano a si a muvhuso a Afrika Tshipembe ane ono thoma u isa thuso thanzi ya vhuthu ngei Nepal.

3.4. Khabinethe i dovha ya livhisa maipfi a ndiliso kha muṱa wa Vho Brigadier General Bita vho lovhaho vhe na miṅwaha ya 75 ngei Tanzania. Vho Brig-Gen Bita vho shuma sa Muṅwaleli Muhulwane wa Komiti ya Mbofholowo wa Dzangano ḽa Vhuthiihi ha Afrika (OAU) ḽa kale. Vho vha muṱanganedzi wa Oda ya Vhushumisani ya OR Tambo ya Musuku, ine ya vha khuliso khulwane ine Afrika Tshipembe ḽa ṋetshedza vhathu vha mashango a nnḓa.

4. Mbekanyamushumo dzine dza khou ḓa

4.1. Muphuresidennde Vho Zuma vha ḓo dzhenelela Anivesari ya vhu 70 ya Gundo ḽa Nndwa Khulwane ya Vhafunashango (Nndwa ya Ḽifhasi ya Vhuvhili) ngei Red Square kha ḽa Moscow nga dzi 9 Shundunthule 2015. Vha ḓo dovha vha vha kha vhudzheneleli ha tshaka mbili na Muphuresidennde wa Russia Vho Vladimir Putin.
Madalo aya a ḓo khwaṱhisa kha vhushaka ha zwino ha tshaka mbili na Federesheni ya Russia kha u isa phanḓa na u bveledza vhushumisani kha masia o vhalaho. 

4.2. Kha u pembelela Ḓuvha ḽa Vhashumi matshelo (dzi 1 Shundunthule 2015), Khabinethe i ita khuwelelo kha vhashumi vhoṱhe uri vha ṱangane na u fhaṱa ikonomi ya Afrika Tshipembe, na u shela mulenzhe kha dzhango na kha ḽifhasi.

Ubva 1994 muvhuso wo bveledza pfanelo dza vhashumi zwe zwa ita uri vhashumi vha vhuelwe nga murafho u bvelelaho wa vhashumi na mbuelo dza tsireledzo ya matshilisano.

4.3. Mihasho ya muvhuso wa vhukati i ḓo ṋetshedza vouthu dza migaganyagwama ngei phalamenndeni vhukati ha dzi 5 na dzi 21 Shundunthule 2015 u ṋea mavhala a nngwe a vhuvhekanyandeme havho kha ṅwaha uno wa muvhalelano.

Khabinethei i ita khuwelelo kha maAfrika Tshipembe vhoṱhe uri vha sedze na u tevhelela vouthu ya mugaganyagwama kha puḽatifomo dzo fhambanaho dza nyanḓadzamafhungo uri vha kone u pfesesa khwine musi Dziminisiṱa dzi tshi sumbedza pulane dza Mbekanyamushumo ya Kushumele kwa Muvhuso (PoA).

4.4. Muhasho wa Vhuendelamashango na Vhuendelamashango ha Afrika Tshipembe zwi ḓo fara INDABA 2015 ubva dzi 9 u swika dzi 11 Shunduntule 2015 Sentharani ya Guvhangani ḽa Dzitshakatshaka ya Inkosi Albert Luthuli ngei Durban.

Vhuṱambo ha Pan-African ndi ha ndeme kha u alusa zwibveledzwa zwashu zwa vhuendelamashango kha maraga wa dzitshaka. Vhu dovha ha tikedza bono ḽa tshiṱirathedzhi ḽa Tshiṱirathedzhi tsha Sekithara ya Vhuendelamashango ha Lushaka kha u engedza tshivhalo tsha vhathu vha ḓaho vha tshi bva kha mashango a nnḓa uya kha 15 miḽioni nga 2020 na u sikwa ha mishumo miswa i linganaho 225 000.

4.5. Khabinethe i ṱanganedza Samithi ya Mbeu Afrika ya Vhuṱanu, ine ya khou farwa lwa u tou thoma kha dzhango ḽa Afrika. Samithi iyi i ḓo farelwa kha Senthara ya Guvhangano ḽa Dzitshaka ngei Ḓoroboni ya Kapa.  Samithi iyi ndi puḽatifomo ya zwigwada na madzangano u ya kha maimo oṱhe a tsedzuluso dza saintsi kha u tandulula mafhungo a zwa mbeu na a khaedu dzo raloho.  Samithi yo farwaho nga Khantsele ya Tsedzuluso ya Saintsi ya Vhathu i khwaṱhisa adzhenda ya tsedzuluso ya Afrika, uri saintsi, thekhinoḽodzhi, themamveledziso, masheleni, zwikili na datha zwi nga tikedza khwine mveledziso ya dzhango.

4.6. Muhasho wa Maḓi na Vhuthathatshili u ḓo swaya Vhege ya Vhuthathatshili na Mutakalo ubva dzi 11 u swika dzi 15 Shundunthule 2015 fhasi ha thero iyi “Asi ngaha u gwedzha malaṱwa fhedzi.

Ino vhege, ye ya thoma u ḓivhadzwa kha Foramu ya Ḽifhasi ya u ṰANZWA yo farelwaho Dakar, ngei Senegal nga 2004, ndivho yayo ndi ya u ḓivhadza ndeme ya vhuthathatshili na u khwinisa maitele a khwine a vhuthathatshili.

Ubva 1994 muvhuso wo shuma vhukuma kha u vhona uri hu na ṋetshedzo ya maḓi na vhuthathatshili. Ubva Khubvumedzi 2013, Muhasho wa Maḓi na Vhuthathatshili wo fhelisa u shumiswa ha mabekete sa mabunga a linganaho 14 386 u mona na shango. Muvhuso u isa phanḓa na u ḓikumedzela tshoṱhe kha u fhelisa u salela murahu ha sisiṱeme ya mabakete kha zwitshavha zwashu.

5. U thola
U tholiwa hoṱhe ho itwa nga murahu ha musi ho sedzuluswa na u khwaṱhisedzwa ha ndalukanyo.

5.1 Vho Precious Matsotso – Ho vusuludzwa khonṱhiraka yavho lwa miṅwaha miṱanu sa Mulanguli Muhulwane (DG): kha Muhasho wa Mutakalo
5.2 Vho Thabane Zulu - Khonṱhiraka yavho yo Engedzwa lwa miṅwedzi ya 12 i vusuludzeaho: sa Mulanguli Muhulwane: kha Muhasho wa Madzulo a Vhathu.

5.3 Miraḓo ya Mulanguli asi wa Ngomu kha Bodo ya Vhuendelamashango ha Afrika Tshipembe:
a) Vho Vincent Zwelibanzi Mntambo (vho tou tholwa hafhu);
b) Vho  Graham Ian Wood (vho tou tholwa hafhu);
c) Vho Dokotela Ayanda Ntsaluba (vho tou tholwa hafhu);
d) Vho Charlotte Mary Chichi Machichana Maponya;
e) Vho Oregan Percival Mark Hoskins;
f) Vho Dokotela Tanya Ethel Abrahamse;
g) Vho Dokotela Iraj Abedian;
h) Vho Monhla Wilma Hlahla;
i) Vho Michelle Julie Constant;
j) Vho  Judy Valerie Nwokedi;
k) Vho Aloysius Thebeetsile Ikalafeng (vho tou tholwa hafhu);
l) Vho Colin Geoffrey Bell;
m) Vho  Amor Malan;
n) Vho  Mmaditonki Setwaba

Khantsele ya Afrika Tshipembe ya Phurofesheni dza Saintsi ya Mvelo:
a) Vho Dokotela  Gerda Botha (vho tou tholwa hafhu);
b) Vho Dokotela Stephanus Esias Terblanche;
c) Phurofesa Vho  K A Nephawe;
d) Vho Neale Lance Baartjes;
e) Phurofesa Vho George Johannes Bredenkamp;
f) Phurofesa Vho Robin Michael Crewe;
g) Phurofesa Vho Brian Kevin Reilly (vho tou tholwa hafhu);
h) Vho Dokotela Juanita van Heerden;
i) Vho Dokotela  Jacqueline Suzanne Galpin;
j) Vho Dokotela Roelof Coetzer;
k) Vho Dokotela Irvy Gledhill;
l)  Vho Khangwelo Desmond Musetsho;
m) Vho Dokotela  Monde Mayekiso;
n) Vho Fhatuwani Leonard Ramagwede;
o) Vho Dokotela Phethiwe Matutu;
p) Vho Dokotela Philia Rixongile Vukea;
q) Phurofesa Vho Mairam Gulumian;
r) Vho Poobalan Troy Govender;
s) Vho Dokotela Wendy Ngoma;
t) Vho Thulisile Njapa Mashanda; na
u) Vho Matuloe Pertunia Masemola.

Mbudziso: Vho Phumla Williams (Muambeli wa Khabinethe o tou Farelaho)
Vhukwamani: 083 501 0139

Share this page

Similar categories to explore