Xikombelo xa ku amukeriwa ka minongonoko

Hi

Leswi u faneleke ku swi endla

Leswi u faneleke ku swi endla

Xana swi durha mali muni

Tifomo leti tatiwaka

Vuxokoxoko bya vutihlanganisi

Hi mayelana na swimilana swo hambana

Ku xavisa mbewu kumbe ku tsema (xitirhisiwa xo andzisiwa) ku suka eka ximilana, u fanele ku va u xi rhijisitarile eka nongonoko wo hambana.

U nga si xavisa xitirhisiwa xo andzisiwa xa tinxaka tin’wana ta swimilana swa Afrika-Dzonga, u fanele ku endla xikombelo eka Mutsarisi wa Maantswiselo ya Swimilana swa ku hambana ka ximilana xa wena lexintshwa ku va swi tekeriwa enhlokweni.

U nga ha kombela Ndzawulo ya Vurimi, Swihlahla na Vuphasi bya Tinhlampfi Forestry (DAFF) ku katsa ku hambana ka ximilana lexintshwa eka minongonoko hi ku ya hi Nawu wa Maantswiselo ya Swimilana, 1976 (Tafula ra 2 ra Nawu).

DAFF yi hlayisa minongonoko yo hambanahambana ya swa vurimi bya nkoka swinene, matsavu na swimilana swa mihandzu. Xivangelo xo kumisisa i nkoka wa ximilana eka ikhonomi ya Afrika-Dzonga.

Ku hambana ka ximilana swi nga ha xaxametiwa (lexi tivekaka) loko swilaveko leswi landzelaka swi fikeleriwa:

• Ku andzisa xitirhisiwa swi fanele ku landzelela xileriso xa swilaveko swa DUS (xo hambana, xo fana na ntshamiseko):
  • Swi fanele ku va swi hambanyisaka hi ku hetiseka ku suka eka ku hambana kun’wana na kun’wana swa tinxaka to fana 
  • Swi fanele ku fana (swa tinxaka to fana), hi leswaku, hinkwaswo swimilana eka ku swi byalwa swi fanele ku vonaka swi fana na ku va na swivumbeko swo fana
  • Swi fanele ku va swa xitalo, hi leswaku swimilana swa ku hambana ko karhi swi fanele ku va endzhaku ka ku byala ku vuyelela swa ha languteka ku fana na swimilana xidzi 
  • Swi fanele ku ri leswi swi amukeriwaka hi rixaka.

Leswi u faneleke ku swi endla

• Yisa leswi landzelaka eka Mutsarisi wa Maantswiselo ya Swimilana:
  • fomo ya xikombelo leyi yi nga tatiwa hi ku hetiseka  
  • nongonoko wa swivutiso swa xithekinikali  
  • timali ta xikombelo lexi hlamuseriweke na xikambelo 
  • mbewu kumbe ku andzisa xitirhisiwa 
  • mpfumelelo wo tsariwa ku suka eka n’wini, loko u nga andzisangi, hlawulangi kumbe antswisile ku hambana. 

• Ku endlela ku kuma ku hambana eka ku hambana lokuntshwa, swi kombisa hi ku hetiseka eka nongonoko wa swivutiso swa xithekinikali leswi eka swona ku hambana ku tivekaka eAfrika-Dzonga swi fanele ku va leswintshwa loko ku pimanyisiwa na swona.
• Ku na masiku lama ma nga hlamuseriwa laha matsalwa na xitirhisiwa xo andzisa swi faneleke ku yisiwa eka Mutsari. Masiku lama, tinhlayo ta ku andzisa xitirhisiwa ti nga ta yisiwa na laha swi faneleke ku yisiwa kona, ta kumeka hi ku endla xikombelo ku suka eka Mutsarisi.

Loko ku sirhelela hi ku ya hi timfanelo ta muandzisi wa swimilana ti lavekaka ha kona na tona, lava va nga endla swikombelo va tsundzuxiwa ku swi yisa swikombelo xikan’we  na Mutsarisi wa Timfanelo ta Vaandzisi va Swimilana ku hlayisa nkarhi na mali.

Leswi u faneleke ku swi endla

Maendlelo yo longoloxa ku hambana swi ta teka nguva yin’we ku fika eka tinguva timbirhi.

Xana swi durha mali muni

Timali ta hakelo ta 2024/25

Tifomo leti tatiwaka

• Application for the recognition of a variety (AppFormPIA-VL.doc)
• Provisions relating to the recognition of varieties (Table 2-PIA)

Vuxokoxoko bya vutihlanganisi