A. Merero ye bohlokwa seemong sa bjale
1. Ekonomi
1.1 Kgato ya II ya Lesolo Vulindlela
1.1.1 Ka la 7 Mopitlo 2025, Mopresidente Cyril Ramaphosa o thomile Kgato ya II ya Lesolo la Vulindlela (OV Phase II), lenaneo la mmušo la diphetogo tše di ikemišeditšego go godiša kgolo ya ekonomi ye e akaretšago yeo e hlolago mešomo.
1.1.2 Kgato ya II ya Lesolo la Vulindela e tla lebelela phethagatšo ya diphetogo tše di thomilego ka pušo ya botshela dikarolong tša mohlagase, meetse, lotšistiki le dikgokaganyo, gomme e tsebagatša dikarolo tše diswa tša go nepiša mo lenaneong la mmušo wa selegae go kaonafatša kabo ya ditirelo tša motheo, le mo peakanyong ya sebaka.
1.2 Tirišano ya Mmušo le Kgwebo
1.2.1 Kabinete e amogetše dipoelo tša kopano ya tekolo ya tšwelopele ya mananeo a Tirišano ya Mmušo le Kgwebo. Tirišano e lebeletše go thekga phethagatšo ya diphetogo tše bohlokwa le mananeo a bohlokwa ao a ikemišeditšego go hlohloletša kgolo ya ekonomi le go hlola mešomo.
1.2.2 Ye nngwe ya tšwelopele yeo e dirilwego e akaretša tlhabollo ya tlhako ya bosetšhaba ya go boledišana, kaonafatšo ya tshepedišo ya Transnet, le tumelelo ya maeto a visa ka mokgwa wa wa elektroniki.
1.2.3 Leano la legato le bohlokwa la dikgato tša go latela le amogetšwe, gomme dihlopha tše di kopanego di tla tšwela pele go lebelela tšwelopele le go rarolla mathata mo bekeng tše tshela tše dingwe le tše dingwe.
1.3 Boipiletšo bja Ditshwayotshwayo mabapi le Sekhwama sa Phetogo
1.3.1 Kabinete e lemogile kgahlego ka ga Sekhwama sa Phetogo gomme e hlohleletša MaAfrika Borwa go tšea karolo ka mafolofolo tshepedišong ya therišano bjalo ka ge go tsebagaditšwe ke Kgoro ya Kgwebo le Diintasteri le Phadišano.
1.3.2 Phethagatšo ya Sekhwama sa Phetogo e tla tšwetšapele boikgafo bja rena bja molaotheo ka ga phetošo ya ekonomi le phetogo bjalo ka karolo ya go fediša dipholisi tša nako ya kgethologanyo.
1.3.3 Ditshwayotshwayo di ka romelwa go DTIC gomme tshedimošo ya kgokagano e tla hwetšwa wepsaeteng ya bona go www.dtic.gov.za.
1.4 Nyakišišo ya Kotara ka Kotara ya Bašomi
1.4.1 Kabinete e lemogile Nyakišišo ya Bašomi ya Dipalopalo tša Afrika Borwa (Stats SA), yeo e bontšhago koketšego ya tlhokego ya mešomo go ya go 32.9% kotareng ya mathomo ya 2025 go tloga go 31.9% kotareng ya mafelelo ya ngwaga wa go feta.
1.4.2 Diintasteri tše hlano tša tše lesome tšeo di latišišitšwego ke Stats SA di rekotile koketšego ya mešomo, kudu mo dinamelweng le ditšheleteng, le ge go le bjalo, go lobilwe mešomo ye mentši makaleng a diintastering tša kgwebo le tša kago.
1.4.3 Kabinete e dula e ikgafile go godiša kgolo ya ekonomi ye e hlolago mešomo.
1.5 Afrika Borwa: Setšhaba sa Boikgantšho
1.5.1 Afrika Borwa e maemong a bošupa a dinaga tšeo di ratwago go etelwa lefaseng ka bophara go Difoka tša Boeti tša go Bala tša Wanderlust tša 2024 gomme e abetšwe sefoka sa gauta ka legorong la diphoofolo le tlhago.
1.5.2 Afrika Borwa e amogetše gape thaetlele ya phihlelelo ya go ba naga ya botho lefaseng ka moka go Teko ya Semelo ye Kgolo ya Bohlano ya Remitly, e bontšha botho le kamogelo ya Maafrika Borwa, gomme Toropokgolo ya Motsekapa e beilwe maemong a bohlano a ditoropokgolo tše di ratwago kudu lefaseng.
2. Ditaba tša Boditšhabatšhaba
2.1 Ketelo ya Mošomo go ya Côte d'Ivoire
2.1.1 Kabinete e amogetše Ketelo ya Mošomo ya Mopresidente go ya Côte d'Ivoire yeo e ilego ya lebana le Foramo ya bo 12 ya CEO ya Afrika ka la 12 le 13 Mopitlo 2025, go matlafatša dikamano tša gonabjale tša dinaga tše pedi. Mopresidente Ramaphosa o bile le kopano ya dinaga tše pedi le Mohlomphegi Morena Alassane Ouattara, Mopresidente wa Repabliki ya Côte d'Ivoire go ahlaahla ditaba tša kgahlego ya bobedi gomme bobedi bja bona ba ikgafile go tiišetša dikamano tša dinaga tšeo tše pedi le go oketša kgwebo magareng ga dinaga tše pedi.
2.2 G-20
2.2.1 Afrika Borwa e tšwela pele go swara dikopano tša maemo a godimo tša sehlopha sa G20 go itokišetša Samiti ya G20 ka Dibatsela 2025 ka fase ga morero: ‘‘Botee, Tekatekano le Tšwelopele”. Dikopano tše di latelago di swerwe mo kgweding ya Mopitlo:
2.2.1.1.1 Khonferense ya G20 ya Kakaretšo ya Ditšhelete le Matlafatšo ya Basadi ka la 6 go ya go 9 Mopitlo 2025 ka Leboa Bodikela, e lekile go huetša pholisi ya G20 ya ka moso ka tsebišo ya Tlhako ya Ditlhahli tša Kakaretšo ya Dinyakwa tša Basadi, e netefatša gore matlafatšo ya basadi ka ditšhelete e dula e le gare ga diinstitušene tša lefase le diphetogo tša ekonomi.
2.2.1.1.2 Kopano ya Bobedi ya Sehlopha sa Mošomo sa Setšo sa G20 e swerwe ka la 5 le 6 Mopitlo 2025 ka Gauteng e ahlaahlile go bopa dipholisi tša setšo tša lefase ka moka ka ditlamorago tše di fihlago kgole tša leago le ekonomi. E nepišitše go beakanyeng dinyakwa tša pele le Lenaneo la 2063, Maikemišetšo a Tlhabollo ya go Swarelela ya UN, le go šireletša bohwa bjalo ka tokelo ya batho.
2.2.1.1.3 Kopano ya Boraro ya Sehlopha sa Mošomo sa Maphelo, e swerwe ka inthanete ka la 8 le 9 Mopitlo 2025, e nepišitše bašomi ba tša maphelo, bao e lego motheo wa mananeo a maphelo le phihlelelo ya thekgo ya maphelo a batho bohle, tšhireletšo ya maphelo, tekatekano, le kgolo ye e akaretšago.
2.2.1.1.4 Kopano ya Bobedi ya Sehlopha sa Mošomo sa Boeti e swerwe go tloga ka la 11 go ya go 13 Mopitlo 2025 ka KwaZulu-Natal e rerišane ka dinyakwa tše bohlokwa tša boeti tša G20 go godiša kgolo ya boeti ya go swarelela le tlhabollo ya Leano la Tiro la Boeti la G20.
2.2.1.1.5 Kopano ya Bobedi ya Sehlopha sa Mošomo sa 1: Kgolo ya Ekonomi ye e Akaretšago, Tlhabollo ya Diintasteri, Mešomo, le Phokotšo ya go se Lekalekane e swerwe ka inthanete go tloga ka la 14 go ya go 15 Mopitlo 2025.
2.3 Tekolo ya bafaladi ya US
2.3.1 Sephetho sa Amerika go fa maemo a bofaladi go sehlopha sa Maafrika Borwa sa Maafrikanere se na le tshedimošo ye e fošagetšego, bjalo ka ge ba se na maswanedi a go ba bafaladi bjalo ka ge go boletšwe ka go Tumelelano ya Bafaladi ya 1951 le Prothokholo ya yona ya 1967.
2.3.2 Kabinete e sa boeletša gape gore ditatofatšo tša kgethollo ga di na motheo gomme ga di fihlelele maemo a tlaišo ye e nyakegago ka fase ga molao wa bafaladi wa mo gae le wa boditšhabatšhaba.
2.3.3 Go feta moo, dipalopalo tša Tirelo ya Maphodisa a Afrika Borwa mabapi le bosenyi bja go amana le dipolase ga di thekge ditatofatšo tša bosenyi bja tšhošetšo goba tshenyo ye e lebišitšego go balemi ka kakaretšo goba sehlopha se sengwe le se sengwe sa morafe wo o itšego.
2.3.4 Kabinete e latola kanegelo ya mmušo wa Amerika gomme e dula e butše mabati go boledišana go abelana kwešišo ye kaone le ya mohlakanelwa mabapi le ditaba tše.
2.4 Go gogelwa morago ga mašole a SANDF go tšwa bohlabela bja DRC
2.4.1 Kabinete e tsebišitšwe ka ga go gogelwa morago ka dikgato ga Mašole a Tšhireletšo ya Bosetšhaba a Afrika Borwa (SANDF) go tšwa bohlabela bja Repabliki ya Demokrasi ya Congo (DRC), ka morago ga go fedišwa ga taelo ya Morero wa Setšhaba wa Tlhabollo ya Borwa bja Afrika ka Repabliki ya Demokrasi ya Congo (SAMIDRC). Sephetho se se latela therišano ye e feletšego ya diplomate le mananeo a AU/SADC/EAC go hlohleletša kwano ye e rerišanwego magareng ga Macongo.
2.4.2 Kabinete e reta boikgafo bjo bo laeditšwego ke maloko a SANDF ao a šomilego ka tlhompho, boikgantšho, le boikgafo go tšwetšapele Lenaneo la AU ya go bea marumo fase ka fase ga maemo a bothata kudu.
3. Pušo
3.1 Leano la Phetogo ya Titšithale la Mmušo wa Afrika Borwa
3.1.1 Kabinete e amogetše go thakgolwa ga Leano la Phetogo ya Titšithale la Mmušo wa Afrika Borwa leo e lego karolo ya maano a mmušo go kaonafatša kabo ya ditirelo le go godiša kgolo ya ekonomi ka dipeeletšo go dikaonafatšo tša titšithale.
3.1.2 Leano le, leo e lego karolo ya Karolo ya II ya OV, le bea tsela ye e nepišago go kaonafatša kabo ya ditirelo tša Mmušo ka peeletšo ka infrastraktšheng ya ditšithale ya bohle.
4. Toka, Thibelo ya Bosenyi le Tšhireletšo
4.1 Khomišene ya Dinyakišišo ya Boahlodi go nyakišiša melato ya TRC
4.1.1 Kabinete e amogetše go hlongwa ga Khomišene ya Dinyakišišo ya Boahlodi go utolla ge eba go bile le maiteko a go thibela dinyakišišo goba go sekišwa ga melato ya bosenyi ya nakong ya mmušo wa kgethologanyo ye e rometšwego ke Khomišene ya Nnete le Poelano (TRC) go Bolaodi ba Botšhotšhisi bja Setšhaba. Go hlongwa ga Khomišene ya Dinyakišišo ke sephetho sa dipoledišano tša kwano ka kgopelo ya kgorotsheko ye e tlišitšwego ke malapa a batšwasehlabelo ba melato ya dinako tša mmušo wa kgethologanyo.
4.1.2 Ka Khomišene ye, Mopresidente Ramaphosa o ikemišeditše gore dintlha tša nnete di tšweletšwe gomme taba ye e phethwe.
4.2 Bosenyi
4.2.1 Kabinete e reta mediro yeo e tšwelago pele ya SAPS yeo maikemišetšo a yona e lego go thibela le go lwantšha melato ya go amana le GBVF le go dira gore babelaelwa ba 224 ba melato ya go kata le babelaelwa ba bahlano ba melato ya maiteko a go kata ba swarwe. Magareng ga bao ba swerwego ka ditatofatšo tša go kata go tloga ka la 05 Mopitlo - 11 Mopitlo 2025, go na le mohlahli wa SAPS, Inkosi go tšwa KwaZulu Natal le mošemane wa mengwaga ye 15 ka Mpumalanga.
4.2.2 Go tlaleletša, babelaelwa ba 148 ba swerwe ka lebaka la go leka go bolaya, babelaelwa ba 256 ba swerwe ka lebaka la go rekiša diokobatši, babelaelwa ba 2841 ba swerwe ka lebaka la go swara diokobatši gomme difatanaga tše 86 tše di utswitšwego le go amogwa di hweditšwe. Go feta fao, dithunya tše 74 kudu tšeo di šomišwago go epa moo go sego molaong le bohodu bja dikoloi tša go sepetša tšhelete di emišitšwe ke maphodisa a Leboa Bodikela. SAPS e tšwela pele go tiišetša masolo a yona go tloša dithunya tše di sego molaong go netefatša ditšhaba tše di bolokegilego. Beke ye nngwe le ye nngwe, SAPS e tšea dibetša tše di se go ka fase ga 100 dikhutlong ka moka tša naga.
4.3 Ntwa Kgahlanong le GBVF
4.3.1 Kabinete e lemogile sephetho sa Bolaodi bja Botšhotšhisi bja Setšhaba (NPA) go ipelaetša ka go lokollwa ga Timothy Omotoso le balatofatšwa ba babedi ka yena Karolong ya Kapa Bohlabela ya Kgorokgolo ya Tsheko ka Gqeberha.
4.3.2 Kabinete e dumeletše lenaneo la matšatši a 90 a tiišetšo kgahlanong le GBVF ke Sehlopha sa JCPS. Ye ke tharollo ya nako ye kopana ye e ikemišeditšego go fa maatla go phethagatšo ya Leano la Peakanyo ya Bosetšhaba ya GBVF. Leano le laetša mafelo a nepišo a 19 le ditlamorago tše itšego tše di bonalago tšeo di swanetšego go phethagatšwa mo matšatšing a 90 ka maikemišetšo a go fetola le go fetšiša palo ya godimo ya GBVF ka nageng.
4.3.3 NatJoints e hlomile Komiti ye Bohlokwa ye e bopilwego ke ditshepetšo tša mošomo tše seswai tše di nepišago. Komiti ye bohlokwa e utollotšwe ditharollo tše tshela tša tšhoganetšo tša mohola tšeo di swanetšwego go phethagatšwa mo matšatšing a 90, tšeo di akaretšago:
(a) Thibelo: go nepišitšwe go thuto le temošo ya phetogo ya boitshwaro ya Maafrika Borwa ka moka.
(b) Phethagatšo, tlhokomelo le thekgo yeo e swanetšego go netefatša go matlafatšo ya lenaneo la toka ya bosenyi gore basenyi ba rweša maikarabelo.
(c) Go kaonafatša Tlhako ya Taolo le Semolao gore re kgone go fihlelela dipoelo tše kaone ka lenaneong.
(d) Taolo ye e tiišeditšwego le ye e šomago ya Data le Tshedimošo go matlafatša tshepedišo ye e šomago ka Lenaneo la Toka ye e Kopantšwego.
(e) Kgokagano, tirišano le tšhišinyo ya setšhaba go netefatša gore mmušo ka moka, mekgatlo ya setšhaba le badudi ba šoma mmogo go fihlelela dipoelo tše kaone kgahlanong le mathata a GBVF, le
(f) Go laola didiršwa, bobedi tša ditšhelete le batho go netefatša gore re beakantšwe gabotse bjalo ka setšhaba go lwantšha mathata a GBVF.
B. Ditsebišo go Kabinete
1. Peakanyo ya meetse a go hlweka ka Hammanskraal
1.1. Kabinete e amogetše tsebišo ka ditharollo tše di tšwelago pele go netefatša peakanyo ya kabo ya meetse a go nwa ao a hlwekilego go setšhaba sa Hamanskraal.
1.2. Kgoro ya Meetse le Kelelatšhila e thwetše Magalies Water ka 2023 go thwalwa go dira Leano la Peakanyo go rarolla mathata a kabo ya meetse ka lefelong la Hammanskraal.
1.3. Leano la Peakanyo le dirilwe ka dikarolo tše nne, gomme karolo ya mathomo e phethilwe ka Dibatsela 2024 gomme e thomile go fa meetse mafelong a mangwe.
1.4. Leano ke go phetha dikarolo tše di šetšego mo mafelelong a Phato 2025 eupša ka matšatši a go fapafapana a phethagatšo pele ga moo.
2. Ditharollo tša go šogašogana mathata a meetse ka Mmasepala wa Selegae wa Emfuleni
2.1. Kabinete e amogetše pego ya tšwelopele ya phethagatšo ya Karolo ya 63 ya Molao wa Ditirelo tša Meetse ka Mmasepaleng wa Selegae wa Emfuleni. Go bile le mathata a go tšhollwa ga diela ka ditšhabeng tša Emfuleni nako ye telele kudu.
2.2. Kgoro ya Meetse le Kelelatšhila e beakanya go šomiša go feta R7 bilione mo mengwageng ye šupa ye e tlago go rarolla mathata a meetse a Emfuleni go akaretšwa kaonafatšo le mpshafatšo ya mafelo a go hlwekiša meetse a ditšhila ao a lego gona.
2.3. Tšwelopele ye ntši e dirilwe go fihla gonabjale, go akaretšwa go thibolla diphaephe tša kelelatšhila tše di thibanego, go fetošwa ga diphaephe tše di gwahlafetšego tša kgale, mpshafatšo ya mafelo a go pompa meetse le go thuša mmasepala ka difatanaga, dilori, di-TLB le tšhireletšo ya infrastraktšha ya kelelatšhila.
2.4. Mošomo wo o tlišitše phokotšo ye kgolo ya go dutla ga kelelatšhila ditšhabeng tša Emfuleni gammogo le kaonafatšo go magato a ditšhila go tšwa go mešomo ya go hlwekiša meetse a ditšhila.
C. Diphetho tša Kabinete
1. Seakanywa sa Pholisi ya Maphodisa ya Setšhaba (NPP)
1.1. Kabinete e dumeletše seakanywa sa Pholisi ya Maphodisa ya Setšhaba, yeo e bontšhago maano ao a phatlaletšego a mmušo go šogana le ditlhaelo go maikarabelo a Tirelo ya Maphodisa a Afrika Borwa (SAPS) go lwantšha bosenyi. NPP e tla rarolla mathata a go swana le ditiši tša maphodisa tše di sa lekanelago, ditlhaelelo tša bokgoni le go netefatša gore infrastratšha e theilwe ka melawana le maemo a maleba.
1.2. Ditšhišinyo tša pholisi tše bohlokwa di akaretša go hlola maphodisa a profešenale le boleng, kabo ya tirelo ya maphodisa ya bokgoni le ye e šomago, kaonafatšo ya go tshepega le tshepo magareng ga ditšhaba le maphodisa, le go aga boetapele bjo bo tiilego le bja maitshwaro, taolo le sebopego sa pušo ka gare ga SAPS.
2. Pholisi ya Botlalo ya Difofane tša Setšhaba
2.1. Kabinete e dumeletše seakanywa sa Pholisi ya Botlalo ya Difofane tša gore setšhaba se dire ditshwayotshwayo tša sona.
2.2. Pholisi e godiša tlhabollo ya intasteri ya difofane ye e šomago le ya bokgoni, yeo e ka phadišanago ka tikologong ya lefase ye e fetogago ka bjako. Pholisi e šišinya magato a go kaonafatša polokego le tšhireletšo, ditirelo tša maeto a mo moyeng, infrastraktšha ya maemafofane le boleng bja ditirelo tša difofane, gareng ga tše dingwe mola e kgatha tema go kgolo ya ekonomi.
3. Mokgwa wa Diminerale tše Bohlokwa tša Afrika Borwa
3.1. Kabinete e dumeletše Mokgwa wa Dimenerale tše Bohlokwa wa Afrika Borwa. Mokgwa wo o ikemišeditše go oketša bokgoni bja naga mmarakeng wa lefase wa diminerale tše bohlokwa, kudu tšeo di lego bohlokwa bakeng sa leano la phetogo ya mohlagase wa naga wa go fehlwa ka letšatši le bokgoni bjo naga e nago le bjona ge e bapetšwa le dinaga tše dingwe. Tšona di akaretša PGM, lithiamo, khobalte le dielemente tša lefase tšeo di hwetšagalago ka sewelo, tšeo di lego bohlokwa theknolotšing ya go swana le difatanaga tša mohlagase, mohlagase wa go mpshafatšega le mananeo a mangwe a mohlagase wa go hlweka.
3.2. Metheo ye bohlokwa ya leano le e lebišitše go tekolo le kholego; peeletšo; tša gae; kaonafatšo ya melawana, kgodišo ya tsebo ka ditheknolotši tša moepo; kago ya bokgoni bja bašomi; kaonafatšo ya dinamelwa le infrastraktšha dithoto, le hlohleletšo ya peeletšo.
3.3. Mokgwa o lemoga gape bohlokwa bja tirišano le dinaga tše dingwe go hlabolla bokgoni bja lekala la diminerale tše bohlokwa tša Afrika Borwa.
D. Melaokakanywa
1. Molaokakanywaphetošwa wo o Mpshafaditšwego wa Melao ya Kakaretšo (Lapa) wa 2025
1.1. Kabinete e dumeletše tsebagatšo ya Molaokakanywaphetošwa wo o Mpshafaditšwego wa Melao ya Kakaretšo (Lapa) wa 2025 go Palamente. Dimpshafatšo di nyaka go tiišetša molaotheo wa melao ya malapa gomme di šišinya diphetogo go Molao wa Tlhalo, wa 1979 (Molao wa 70 wa 1979), Molao wa Thoto ya Lenyalo, wa 1984 (Molao 84 wa 1984) le Molao wa Bonamodi Mererong ye Itšego ya Tlhalo, wa 1987 (Molao wa 24 wa 1987).
1.2. Molaokakanywa wo o nyaka go šireletša ditokelo tša molaotheo tša batho manyalong ao a se a hlakanelago dithoto, kudu ditokelo tša basadi, tekatekano, phihlelelo ya dikgorotsheko le ditokelo tša bana.
2. Molaokakanywa wa Pušetšo Dinageng tša Ka Ntle
2.1. Kabinete e dumeletše go išwa ga Molaokakanywa wa Pušetšo Dinageng tša Ka Ntle gore o lebelelwe go ya pele.
2.2. Molaokakanywa wo o nyaka go mpshafatša Molao wa gonabjale wa Molao wa Pušetšo Dinageng tša Ka Ntle, wa 1962 (Molao 67 wa 1962), woo o sa hlwego o šoma. Molao wa gonabjale ga o sepelelane le Molaotheo wa Repabliki ya Afrika Borwa wa 1996, ditiro tša sebjalebjale tša go bušetša dinageng tša ka ntle gape ga o akaretše ditshepedišo ka moka tše di latelwago boditšhabatšhabeng.
2.3. Molaokakanywa o ikemišeditše go tiišetša tlhako ya semolao go kgontšha go bušetša morago ga batho bao ba latoafatšwago goba ba dirile bosenyi ka le go tšwa ka Afrika Borwa, le dinaga tša ka ntle le makala a boditšhabatšhaba. O hlatholla mošomo wa bommaseterata mo ditshepedišong tša go bušetša dinageng tša ka ntle le go fa tumelelo ya go golega, go išwa ga motho yo a nyakwago ke lekala la boditšhabatšhaba malebana bosenyi bja boditšhabatšhaba bjalo ka dipolao tša molokwanarite, bosenyi bja ntwa le bosenyi kgahlanong le botho.
3. Molaokakanywaphetošwa wa Tšhomišano ya Boditšhabatšhaba Mererong ya Bosenyi, wa 2025
3.1. Kabinete e dumeletše go išwa ga Molaokakanywaphetošwa wa Tšhomišano ya Boditšhabatšhaba Mererong ya Bosenyi go Palamente.
3.2. Maikemišetšo a Molaokakanywa wo ke go fetoša Molao wa Tšhomišano ya Boditšhabatšhaba Mererong ya Bosenyi (Molao wa 75 wa 1996) go kaonafatša bokgoni le phethagatšo ya tšhomišano ya semolao ya boditšhabatšhaba mererong ya bosenyi.
3.3. Molaokakanywa wo o tla tiišetša ditshepedišo le mekgwa ya tšhomišano ya boditšhabatšhaba mererong ya bosenyi, go swana le kgoboketšo ya bohlatse le phethagatšo ya kahlolo, magareng ga Afrika Borwa le dinaga tše dingwe. Molaokakanywa wo o tla rarolla gape ditaba tša semolao tše di amanago le go tlišwa ga badirabosenyi ka mo nageng go tlo sekišwa le go amogwa ga thoto tša bosenyi le phetišetšo ya dipoelo tša bosenyi.
4. Molaokakanywa wa Tlhabollo ya Methopo ya Diminerale wa 2025
4.1. Kabinete e dumeletše phatlalatšo ya Molaokakanywa wa Tlhabollo ya Methopo ya Diminerale wa 2025 bakeng sa ditshwayotshwayo tša setšhaba.
4.2. Molaokakanywa wo o ikemišeditše go oketša tshepo ya babeeletši ka go tloša ditaolo tše di sa hlokegego le go fa bonnete bja taolo go goketša le go tšwetšapele dipeeletšo.
4.3. Molaokakanywa wo o ikemišeditše go fediša mabošaedi ao a lego gona taolong ya semolao, go nolofatša ditshepedišo tša dilaesense, go netefatša phatlalatšo ya go lekana ya dikholego tša moepo, go godiša intasteri ya go fetoša ditšweletšwa le tša tšweletšo ka go netefatša gore diminerale tše dintši tša motheo di fetošwa go ba ditšweletšwa tša boleng bja godimo ka Afrika Borwa.
4.4. Molaokaaknywa wo o tsebagatša tshepedišo ya dilaesense tša meepo ya matsogo le tšhomo ye nnyane, gomme ka tsela yeo o oketša kgolo ya ekonomi. Go feta moo, dimpshafatšo di nyaka go tiišetša magato a taolo go lwantšha ditiro tša go se be molaong mola di netefatša dithibelo tše di hlwekilego le mekgwa ya phethagatšo mabapi le meepo ya go se be molaong.
E. Bao ba Thwetšwego Mešomong
Batho ka moka bao ba thwetšwego mešomong mangwalo a bona a thuto a tlo tiišetletšwa le go netefaletšwa ka tsela ye maleba.
1. Ngaka Mlungisi Bhekizizwe Gabriel Cele bjalo ka Molaodi-Kakaretšo (DG) ka Kgorong ya Saense, Theknolotši le Tsebo
2. Ngaka Sabelo Siyabonga Sandile Buthelezi bjalo ka DG ka Kgorong ya Maphelo (katološo ya kontraka).
3. Morena Takalani Lucky Ramaru bjalo ka Motlatšamolaodi-Kakaretšo: Tlhokomelo ya Baagi le Dikamano tša Maano ka Kgorong ya Mongwaledi wa Setšhaba wa Tirelo ya Maphodisa.
4. Morena Patrick Dlamini bjalo ka Mohlankedimogolophethiši (CEO) wa Koporasi ya Peeletšo ya Setšhaba.
5. Morena Mokgema Mongane bjalo ka CEO wa Mokgatlo wa Taolo wa Inkomati-Usuthu Catchment.
6. Morena Ofentse Nthutang bjalo ka CEO ya Magalies Water.
7. Dithwalo go tlatša dikgoba tša balaodi bao ba sego maloko a bahlankedibagolophethiši go Boto ya Panka ya Tlhabollo ya Borwa bja Afrika:
(a) Morena Malemolla David Makhura; le
(b) Mohumagadi Lynette Milne.
F. Ditiragalo
1. Dikhonferense tše di tlago
1.1 Go swara Khonferense ya bo 27 ya Tikologo ya Afrika ya Mokgatlo wa Boditšhabatšhaba wa Maphodisa wa Bosenyi (INTERPOL)
a) Kabinete e dumeletše gore SAPS e sware Khonferense ya bo 27 ya Tikologo ya Afrika ya INTERPOL go tloga ka la 27 go ya go 29 Phato 2025.
b) INTERPOL gonabjale e na le dinaga tše 196 tša maloko gomme go swara Khonferense ya Tikologo ya Afrika go tla thuša Afrika Borwa go aga dikamano tša kgauswi tša mošomo le mekgatlo ye mengwe ya phethagatšo ya molao mo kontinenteng.
c) Go swara khonferense ye go fa Afrika Borwa sebaka sa go boledišana le dinaga mo kontinenteng ya Afrika ka ditaba tše bohlokwa tše di amanago le bosenyi. Dipoledišano tše di na le bokgoni bja go tšweletša kwano ka phetolo go selete ka matšhošetši ao a oketšegago a bosenyi bja go rulaganywa bja ka gare ga dinaga le tšhošetšo. Bahlankedi ba godimo ba phethagatšo ya molao ba e ka bago 550 go tšwa dinageng tše 54 ba letetšwe go tsenela tiragalo ye gomme se se tla ba le seabe ekonoming.
1.2 Go swara Kopanokgothakgothe ya Ngwaga le Ngwaga ya bo 96 ya INTERPOL (AGA) ka Afrika Borwa
a) Kabinete e dumeletše go swarwa ga AGA ya INTERPOL ka Afrika Borwa ka 2028 le go ya pele.
b) Go swarwa ga AGA ye ya INTERPOL go fa Afrika Borwa sebaka sa go bontšha boetapele bja yona seleteng sa boditšhabatšhaba. Go feta moo, go swara AGA e tla ba kgato ye bohlokwa go tiišetša boikgafo bja Afrika Borwa go tšhomišano ya selete le ya boditšhabatšhaba ntweng kgahlanong le bosenyi.
c) Go swarwa ga AGA ke bohlatse bja boikgafo bja naga go ba setšhaba sa lefase sa maikarabelo seo se ikgafetšego go lwantšha mekgwa ka moka ya bosenyi.
1.3 Maemo a go lokela ga Simposiamo sa Tlhabollo ya Infrastraktšha ya Go Swarelela ka Afrika Borwa (SIDSSA) 2025
a) Kabinete e ile ya tsebišwa ka ga polelo ya maemo a go lokela go swara ga SIDSSA, samiti ya peeletšo ya infrastraktšha yeo e kopanyago bakgathatema ba go fapafapana, go akaretšwa babeeletši, diinstitušene tša ditšhelete, badira melao le badirišani ba bangwe ba bohlokwa go godiša peeletšo ya infrastraktšha ya Afrika Borwa.
b) SIDSSA ya 2025 e tla laetša tšwelopele ye e dirilwego phethagatšong ya Leano la Infrastraktšha ya Bosetšhaba la 2050 leo le dumeletšwego ke Kabinete, le tsebagatša Diprotšeke tše Bohlokwa tša Infrastraktšha tše 12 tša godimo le tatelano ye nngwe ya diprotšeke tše dingwe tša maano tša infrastraktšha. SIDSSA e tla swarwa ka la 25 go ya go 27 Mopitlo 2025.
2. .Dikhonferense tše di swerego
2.1 Khonferense ya Ditimela ya Afrika
2.1.1 Afrika Borwa e swerwe Khonferense ye e atlegilego ya bo-25 ya Ditimela ya Afrika ka Johannesburg ka la 13 le 14 Mopitlo 2025, yeo e kopantšego baemedi ba go feta 5 000 go tšwa kontinenteng ka moka, go akaretšwa bašomiši ba ditimela, mmušo le babeeletši ba lekala.
2.1.2 Kabinete e amogetše dipoledišano tša go godiša lekala la ditimela la kontinente, leo le lego gare ga dinamelwa tše di šomago le tše di tšwelago pele bakeng sa bobedi batho le dithoto, gammogo le go godiša kgolo ya ekonomi ka go kgontšha tshepetšo ya dimateriale tša motheo le ditšweletšwa.
2.1.3 Lekala la ditimela la Afrika Borwa le fetoga ka diphetogo tše di ikemišeditšego go oketša bokgoni, le phadišano.
2.2 Khonferense ya Selete ya Dinagakgwerano ya Bolaodi bja Baetapele ba Mebušo Kgahlanong le Bomenetša
2.2.1 Afrika Borwa e swere ka katlego Khonferense ya bo 15 ya Selete sa Dinagakgwerano ya Bolaodi bja Baetapele bja Mebušo Kgahlanong le Bomenetša ka Motsekapa magareng ga la 5 le 9 Mei 2025. Khonferense e tlišitše mmogo dihlogo tša dikemedi tša kgahlanong le bomenetša go tšwa dinagakgwerano tša Afrika.
2.2.2 Afrika Borwa e kgethilwe go ba modulasetulo wa Dihlogo tša Mekgatlo ya Kgahlanong le Bomenetša ka Dinagakgwerano tša Afrika pakeng ya 2025-2026. Bodulasetulo bja naga bo sepela le maemo a yona bjalo ka modulasetulo wa sehlopha sa mošomo sa G20 sa bomenetša.
3. Meketeko
3.1 Kgwedi ya Afrika
Afrika Borwa e kopane le kontinente ka moka go keteka Kgwedi ya Afrika ka Mopitlo 2025, ka go gatelela kudu Letšatši la Afrika ka la 25 Mopitlo 2025. Wo ke monyetla wa go godiša kgopolo ya Afrika ye e kopanego le go hlohleletša dinaga tša Afrika go šoma mmogo go kaonafatša maphelo a batho ba rena go latela dikgopolo tša Lenaneo la Kopano ya Afrika la 2063 ka ga katlego ya ekonomi ya kontinente ya Afrika.
3.2 Kgwedi ya Tšhireletšo ya Bana
a) Afrika Borwa e keteka Kgwedi ya Tšhireletšo ya Bana ka Mopitlo ka fase ga morero: "Go šoma mmogo go fediša dikgaruru kgahlanong le bana" bjalo ka karolo ye e tšwelago pele ya Lenaneo la Tiro la Tšhireletšo ya Bana la Matšatši a 365 la naga. Kgwedi e tla felelela ka Beke ya Tšhireletšo ya Bana go tloga ka la 29 Mopitlo go fihla ka la 5 Phupu 2025.
b) Maloko ka moka a setšhaba, batswadi, bahlokomedi le barutiši ba kgopelwa go bega mekgwa ka moka ya tlhorišo, dikgaruru le bohlokotsebe kgahlanong le bana go setiši sa maphodisa sa gabo bona goba go leletša 08600 10111. Bana ba hlohleletšwa gape go ikgokaganya le Mogala wa bana go 0800 055 555.
3.3 Letšatši la Boditšhabatšhaba la Ngwana wa Mošemane
a) Afrika Borwa e tla keteka Letšatši la Boditšhabatšhaba la Ngwana wa Mošemane ka la 16 Mopitlo 2025 ka fase ga morero: "Maphelo le go Phela Gabotse ga Bašemane" moo go gatelelwago mahlakore a go gola ga mmele, maikutlo, kgopolo, le leago a tšwelopele ya bašemane.
b) Kgoro ya Thuto ya Motheo e tla kopanya meloko ye meraro ya banna go hlola poledišano ye e nago le mohola ka fase ga morero: "Bakgale, Baswa le Bašemane" go ahlaahla maano a a tiilego go thekga go phela gabotse ga bašemane mola gape e kgobokantšha didirišwa bakeng sa ditsenogare tša go swarelela.
4 Melaetša
1. Mahloko
Kabinete e lebiša mahloko a yona go bagwera le malapa a:
- Dikonstabole Cebekhulu Linda (24), Boipelo Senoge (24), Keamogetswe Buys (30) bao ba lahlegetšwego ke maphelo a bona ka mokgwa wa masetlapelo ka nokeng ya Hennops. Ditopo tša bona di hweditšwe mmogo le sa Jan Mzwane, mohlokomedi wa lepatlelo yo a šomago Setišing sa Maphodisa sa Lyttleton le motho yo a sego a hlaolwa. Re iša gape mahloko go lapa le bagwera ba Jan Mzwane.
- Raditaba Aserie Ndlovu le molekane wa gagwe, Zodwa Mdhluli bao ba hweditšwego ka morago ga go nyakwa nako ye telele go tloga ka Dibokwane.
- Batho ba senyane bao ba hlokofetšego ka Empangeni, KwaZulu-Natal ka morago ga go thulana ga lori le pesana le go lakaletša bao ba gobetšego pholo.
- Elona Sombulula, motšhotšhisi wa moswa wa Kgorotsheko ya Selete, yo a šomago Kgorotshekong ya Mmaseterata ya Ngcobo yo a thomilego go šomela NPA ka lenaneo la batšhotšhisi la bakgopela mošomo la 2022. O be a šoma gape bjalo ka motšhotšhisi wa motšwaoswere wa Kgorotsheko ya Tikologo ka nako ya lehu la gagwe le le sa letelwago.
2. Ditebogišo
Kabinete e lebogiša le go lakaletša tše botse go:
- Ramabelo Akani Simbine yo a thopilego 100m ka metsotswana ye 9.98 mo Liking ya Shanghai-Keqiao Diamond ka China. Simbine o sa dutše a sa fenywe go dimetara tše 100 sehleng se.
- Akani Simbine o thopile gape sefoka sehlopheng sa banna sa 4x100m sa Afrika Borwa mmogo le Bayanda Walaza, Sinesipho Dambile le Bradley Nkoana. Ke sehlopha sa mathomo sa Afrika sa go thopa gauta Diphadišanong tša Lefase ka Guangzhou, China gomme ba kitimile kudu ka nakwana ye kopana lefaseng ngwaga wo.
- Sehlopha sa basadi sa Afrika Borwa sa relei ya 4X400m - Shirley Nekhubuni, Miranda Coetzee, Precious Molepo, le Zeney Van Der Walt - ka go thopa pronse Diphadišanong tša Lefase tša Relei ka Guangzhou, China le go roba rekoto ye mpsha ya bosetšhaba.
- Sehlopha sa banna sa Afrika Borwa sa relei ya 4x400m -- Zakithi Nene, Udeme Okon, Lythe Pillay, le Mthi Mthimkhulu -- ka go thopa gauta Diphadišanong tša Lefase ka Guangzhou, China le go kitima nako ya lebelo kudu lefaseng ngwaga wo.
- Ka ditiragatšo tše tše dibotse, dihlopha tša rena tša setšhaba tša relei di kgonthišitše gore di fihlelela Diphadišano tša Lefase tša Boramabelo ka Tokyo ngwaga wo.
- Blitzboks ka go thopa Phadišano ya Lefase ya HSBC ya Sevens ka Los Angeles.
- Sehlopha sa banna sa bosetšhaba sa Afrika Borwa sa ka fase ga mengwaga ye 20 go tšwelapele go dika-makgaolakgang a phadišano ya ka ba ka fase ga mengwaga ye 20 ya Mogopo wa Boditšhaba mola gape se fihlelela Mogopo wa Lefase wa ka ba ka fase ga mengwaga ye 20 wo o tlo swarwago ka Lewedi ngwaga wo.
- Radifilimi Murena Emmanuel Netshitangani ka go thopa Sefoka sa Filimi ye Kaone ya Afrika Phadišanong ya Difilimi ya Lefase ka Cannes ka Fora ke filimi ya gagwe ya Lubunyu.
- Kabinete e kopane le Mopresidente Cyril Ramaphosa go lebogiša Cardinal Robert Prevost ka go kgethwa ga gagwe bjalo ka Mopapa Leo XIV, Mopapa wa 267 wa Kereke ya Katoliki.
- Molwelatokologo wa go tuma le ramolao Duma Nokwe ka go fiwa thaetlele ya Silk (Ramolaomogolo) ke Mopresidente Cyril Ramaphosa go hlompha mošomo wa gagwe le tema ye a e kgathilego setšhabeng sa rena.
Dipotšišo:
Mohumagadi Nomonde Mnukwa – Seboleledi Mmušo saMotšwaoswere
Selefouno: 083 653 7485
