A. Kwessies in die omgewing
1. Geregtigheid, misdaadvoorkoming en sekuriteit
1.1. Madlanga regterlike kommissie van ondersoek
1.1.1. Die Kabinet verwelkom die aanstelling van die Madlanga regterlike kommissie van ondersoek na kriminaliteit, politieke inmenging en korrupsie in die strafregstelsel asook die publikasie van die verwysingsterme in hierdie verband in die Staatskoerant.
1.1.2. Die aanstelling van die kommissie beklemtoon die President se verbintenis om grondwetlike prosesse aan te wend om aantygings van wetsoortreding deeglik te ondersoek, die integriteit van ons institusies te handhaaf, openbare vertroue te wen en enigeen wat ons land se wette oortree, verantwoordbaar te hou.
1.2. Misdaadvoorkoming en bestryding
1.2.1. Die Kabinet verwelkom die verskerpte polisie-ingrypings deur Operasie Shanela 2, wat tussen 27 Julie en 2 Augustus 2025 gelei het tot die inhegtenisname van meer as 17 000 verdagtes regoor die land. Ongeveer 2 911 voortvlugtige verdagtes is inhegtenis geneem vir ernstige en geweldsmisdaad soos moord, poging tot moord, verkragting, motorkapings, huis- en sakeroof; terwyl 1 763 individue inhegtenis geneem is vir aanranding en aanranding met opset.
1.2.2. Die Kabinet verwelkom voorts ook die inhegtenisname van 550 verdagtes vir onwettige mynaktiwiteite in ʼn mynskag in Barberton, Mpumalanga as deel van Operasie Vala Umgodi en neem kennis dat hulle op borgtog vrygelaat is.
B. Opdaterings aan die Kabinet
1. Raamwerkooreenkoms met die Verenigde State van Amerika
1.1. Die Kabinet is op hoogte gebring rakende die raamwerkooreenkoms met die Verenigde State van Amerika (VSA) aan die hand van die 30% tariewe teen Suid-Afrika wat na verwagting op 7 Augustus 2025 in werking sal tree; met die bepaling dat die tariewe hersien sal word sodra die twee lande ʼn ooreenkoms bereik.
1.2. Die Kabinet bevestig weereens die staat se toewyding daartoe om konstruktiewe en volhoubare oplossings deur middel van volgehoue samesprekings met die VSA te vind, insluitend op presidentsvlak.
1.3. Soos deur die Presidensie gekommunikeer, het President Ramaphosa gisteroggend telefonies na President Trump uitgereik as deel van die versterking van Suid-Afrika se onderhandelingspogings rakende die handelsooreenkomste.
1.4. Die regering se pogings bly gefokus op die groei van die ekonomie om poste te beveilig and nuwe poste te skep, insluitend die verskerping van diversifiseringspogings en die versterking van die integrasie van ʼn globale verskaffingsketting as deel van die land se werksaamhede om sy uitvoermarkte na Asië, Europa, die Midde-Ooste en regoor Afrika uit te brei om ons ekonomiese veerkragtigheid te verbeter.
1.5. Met spesifieke betrekking tot die industrieë wat deur die tariefverhogings geraak word, fokus die regering op ingrypings rakende aanvraag in die betrokke industrieë met geteikende ingrypings om stabiliteit in sulke industrieë te verseker en werksekerheid te beveilig. Dit sluit in:
1.5.1. Die vestiging van ʼn uitvoere-steuningskantoor, wat sal dien as ʼn direkte kontakpunt vir maatskappye wat geraak word.
1.5.2. Maatreëls om maatskappye te ondersteun om die tariewe te absorbeer en langtermynveerkragtigheid en groei-strategieë te fasiliteer om werke en produksiekapasiteit in Suid-Afrika te beskerm.
1.5.3. ʼn Lokaliseringsondersteuningsfonds vir maatskappye wat geraak is om tot die nasionale poging by te dra.
1.5.4. Die uitvoere en mededingendheidsondersteuningsprogram, wat ʼn werkende kapitaalfasiliteit asook ʼn aanleg en toerustingsfasiliteit sal insluit om kort- en mediumterynbehoeftes regoor alle sektore aan te spreek. Uitvoer- en mededingendheidsondersteuningsprogram (ECSP), wat 'n bedryfskapitaalfasiliteit en aanleg- en toerustingfasiliteit sal insluit om kort- tot mediumtermynbehoeftes in alle bedrywe aan te spreek.
1.5.5. Samewerking met die departement van indiensnemings en arbeid rakende maatreëls om potensiële werksverlies te verminder, deur gebruik te maak van bestaande instrumentasie in die entiteite wat aangepas kan word vir die huidige uitdagings.
1.5.6. Na aanleiding van konsultasies met die mededingingskommissie is ʼn blokvrystelling in werking gestel om samewerking en koördinering deur mededingers te bewerkstellig. ʼn Konsepvoorstelling van die blokvrystelling sal teen die einde van die week gepubliseer word sodat die proses spoedig afgehandel kan word. Inligting is beskikbaar by https://www.thedtic.gov.za.
2. Suid-Afrika-Sjina handel- en beleggingspakket 2025 – 2029
2.1 Die departement van handel, nywerheid en kompetisie, in konsultasie met b edryfsverenigings en uitvoerrade, het ʼn Suid-Afrika-Sjina handel- en beleggingspakket (2025 – 2029) opgestel as basis vir ekonomiese skakeling met China.
2.2 Die pakket sluit in handel, beleggings, nywerheidsontwikkeling en vaardigheidsontwikkeling. (a) Rakende handel: Die prioriteit is die uitruil van 100 topprodukte, die vestiging van ʼn permanente ekspo in Sjina en samewerking om reguleringsmaatreëls aan te spreek. (b) Rakende beleggings en nywerheidsontwikkeling: Die prioriteite is beleggings in staal, bande, motorbedryf, batteryvervaardiging, farmaseutiese produkte en mediese toebehore, spoorvervaardiging en die digitale ekonomie. (c) Rakende vaardigheidsontwikkeling: Fokus op vaardighede geassosieer met die geïdentifiseerde prioriteitsektore, insluitend diens [van masjinerie] en die verskaffing van nasorg en onderhoud.
2.3 Die pakket is met die regering van die Volksrepubliek Sjina gedeel tydens die werksbesoek van adjunkpresident Mashatile aan Sjina vanaf 14 tot 18 Julie 2025. Die adjunkpresident het met Sjinese ondernemings in staatsbesit en finansiële instellings van sleutelbelang in gesprekvoering getree en ook deelgeneem aan die Suid-Afrika-Sjina beleggingsforum en die Sjina internasionale verskaffingsketting-ekspo, waar hy amptelik die Suid-Afrikaanse nasionale pawiljoen geloods het om ons land te posisioneer as ʼn intreepoort tot Afrika suid van die Sahara vir handel, belegging en nywerheidsamewerking.
3. Nasionale Dialoog – eerste nasionale konferensie
3.1. Die Kabinet het ʼn verslag ontvang en in oorweging geneem rakende die vordering wat tot dusver gemaak is in die sameroep van die eerste van twee konferensies van die Nasionale Dialoog wat sal plaasvind van 15 tot 17 Augustus 2025 te UNISA (Pretoria).
3.2. Hierdie eerste konferensie is gemik op die mobilisering van konsensus in die fokusareas van die Nasionale Dialoog wat beplan om alle Suid-Afrikaners in alle kringe in te sluit en byeen te bring om ʼn toekomsvisie vir die komende 30 jaar vir ons land te omskryf. Die Nasionale Dialoog word beplan om oor meer as 13 400 wyksdialoë, bykomend tot 50 000 burgeraangedrewe besprekings wat sal plaasvind oor die volgende 12 maande na afloop van die die eerste konferensie.
3.3. Die inisiatief het reeds oorweldigende belangstelling ontlok, met meer as 737 organisasies vanuit meer as 30 sektore wat vir deelname geregistreer het is ʼn duidelike aanduiding van die sterk begeerte onder Suid-Afrikaners om aan ʼn gedeelde toekoms gestalte te gee.
3.4. Die Kabinet bevestig weereens dat die Nasionale Dialoog nie slegs ʼn platform vir oorlegging is nie, maar wel ʼn kragtige meganisme vir aksie – vir die vestiging van ʼn meer inklusiewe en verenigde Suid-Afrika.
4. Koolstofgrens-aanpassingsmeganisme (CBAM)
4.1. Die Kabinet is ingelig oor die vordering in die bepaling van CBAM op Suid-Afrika se ekonomie, insluitend in sektore/produkte wat direk deur CBAM geraak word. Die Kabinet spreek hul goedkeuring uit met die oorweging van ʼn gebalanseerde stel aksies en boodskaplewering wat ons ontwikkelingsbehoeftes, nasionale belange, ekonomiese groei-implikasies en verbintenisse tot klimaataksie verteenwoordig.
4.2. Die Kabinet spreek voorts ook hul goedkeuring uit met die implementering van ʼn regeringswye, multidimensionele benadering wat deur die departement van handel, nywerheid en kompetisie gelei sal word en vennootskappe met akademia, die private sektor en georganiseerde arbeid sal insluit om ontkolingstrategieë te bemiddel en bilaterale, multilaterale en ander beskikbare platforms te gebruik vir veldtogte en drukgroepe teen CBAM.
5. Halfjaarlikse vorderingsverslae
5.1. Die Kabinet het die halfjaarlikse vorderingsverslae vir die implementasie van die 2024 – 2029 mediumtermyn-ontwikkelingsplan (MTOP) vir die tydperk Oktober 2024 tot Maart 2025 ontvang en in oorweging geneem.
5.2. Die MTOP strook met die sleutelprioriteite wat daargestel is deur die RNE vir die tydperk 2024 tot 2029, naamlik (i) bevorder inklusiewe groei en werkskepping, (ii) verminder armoede en takel hoë lewenskoste en (iii) bou ʼn bevoegde, etiese ontwikkelingstaat.
5.3. Die minister van beplanning, monitering en evaluasie, in oorleg met medevoorsitters van kabinetsklusters, sal ʼn in-diepte voorligtingsessie op Dinsdag, 12 Augustus 2025 lewer.
6. G20-opdaterings
6.1. Nagenoeg 80 van die 132 beplande, amptelike vergaderings op die G20-kalender het reeds plaasgevind.
6.2. Die onderhandelinge van die dokumente en verklarings rakende die ministeriële uitkomste en verwante hoëvlakuitkomste het begin.
6.3. Suid-Afrika het die kapitaalkoste-verslag in plek gestel, wat ʼn kritiese stap is om ʼn meer regverdige globale finansiële stelsel te bewerkstellig wat ontwikkelende lande in staat stel om in infrastruktuur, gesondheidsorg, onderwys en klimaatsveerkragtigheid te belê.
6.4. Al die erkende G20-skakelgroepe het hul werksprogramme en prioriteite voorgelê. Die VSA het aangedui dat hulle sal terugkeer tot volle deelname in die G20-vergaderings, aldus op die vlak van ondersekretaris.
6.5. Die volgende vergaderings het in Julie plaasgevind:
6.5.1. Die vierde vergadering tussen G20 finansiële afgevaardigdes en afgevaardigdes van sentrale banke op 14 en 15 Julie 2025, wat op die volgende gefokus het: (i) die multilaterale bankmoniterings- en verslagdoeningsraamwerk, (ii) die finansieringsreaksie tot pandemie simulasie-oefening, en (iii) bywerkings oor die globale soewerynskuld tafelronde.
6.5.2. ʼn Opkomende markte en ontwikkelende ekonomieë vergadering vir afgevaardigdes, wat voorgestel het dat Suid-Afrika, as lid van die G20-troika, volgende jaar moet voortgaan om hierdie vergaderings te koördineer.
6.5.3. Die derde vergadering van ministers van finansies en goewerneurs van sentrale banke op 17 en 18 Julie 2025, wat die volgende bespreek het: (i) internasionale finansiële argitektuur, (ii) infrastruktuur, (iii) internasionale belastingheffing, (iv) hindernisse tot groei en ontwikkeling in Afrika, (v) volhoubare finansies, en (vi) sake rakende finansiële sektore en finansiële insluiting.
6.5.4. Die derde tegniese vergadering van die G20 werksgroep vir die bemagtiging van vroue vanaf 2 tot 4 Julie 2025, wat gefokus het op die bevordering van globale gespreksvoering en samewerking rakende geslagsgelykheid en die bemagtiging van vroue met ʼn spesifieke fokus op die erkenning, vermindering en herverspreiding van onbetaalde versorging- en verplegingswerk.
6.5.5. Die derde vergadering van die onderwyswerksgroep vanaf 2 tot 3 Julie 2025, wat gefokus het op die dringende behoefte om genoegsame onderwysers te verskaf om inklusiewe en gelyke onderwys beskikbaar te verseker en lewenslange leergeleenthede vir alle mense te bevorder. Die vergadering het ook die konsepverklaring van G20 ministers van onderwys bespreek.
6.5.6. Die vyfde vergadering van die gesondheidsorgwerksgroep vanaf 8 tot 9 Julie 2025, wat gefokus het op die versterking van globale gesondheidsekuriteit in areas soos pandemie-gereedheid en pandemie-reaksie, asook die behoefte vir volhoubare gesondheidsfinansiering en billike toegang tot nuwe tegnologie soos TB-entstowwe.
6.5.7. Die derde vergadering van die werksgroep vir die vermindering van ramp-risiko vanaf 9 tot 10 Julie 2025, wat daarop gefokus het om dringende uitdagings rakende ramp-risikobestuur en gedeelde kennis, strategieë en beste praktyke vir die vermindering van ramp-risiko’s aan te spreek.
6.5.8. Die vierde vergadering van taakmag 1: inklusiewe ekonomiese groei, industrialisasie, werkverskaffing en vermindering van ongelykheid op 9 en 10 Julie 2025, wat gefokus het op strategieë om inklusiewe ekonomiese groei, industrialisasie, werksverskaffing en die vermindering van ongelykheid aan te spreek.
6.5.9. Die tweede vergadering van die omgewings- en klimaatvolhoubaarheidswerkgroep vanaf 14 tot 18 Julie 2025, wat gefokus het op die kwessies rondom biodiversiteit en bewaring, klimaatsverandering, grondverslegting, droogte, die bestuur van chemikalieë en afvalbestuur, lugggehalte en oseane en kuste.
6.5.10. Die vierde vergadering van die ontwikkelingswerkgroep vanaf 21 tot 23 Julie 2025, wat gefokus het op die instelling van hoëvlak beginsels vir globale openbare goedere en beleggings, om meer fondse vir ontwikkelling te ontgin en om sterk maatskaplike veiligheidsnette vir alle mense te skep.
7. Giyani-wateringrypingsprogram (Mopani-streek, Limpopo)
7.1. Die Kabinet is op datum gebring rakende die vordering van die implementering van die Giyani-wateringrypingsprogram.
7.2. Die Giyani-waterdiensteprojek, wat die konstruksie van 325km grootmaatpyplyne vanaf die Giyani-waterbehandelingswerke (WBW) behels na diens-reservoirs om 55 dorpies in die Giyani-streek en die omliggende streke te diens. Die oorhoofse vordering van die projek staan tans op 90.23%. Drukkingstoetse en ingebruikneming behels nagenoeg 90% van die oorblywende werk. Die projek sal na beraming teen September 2025 voltooi wees.
7.3. Fase 1 van die waterretikulasieprojek vir 55 dorpies in die Giyani-streek behels die retikulasie en huishoudelike meteraansluitings na 24 van die 55 dorpies. Drie-en-twintig van die 24 dorpies se retikulasie en aansluitings is reeds voltooi. Retikulasie en aansluitings in die oorblywende dorpie, Risinga View Village, sal teen die einde van Julie 2025 voltooi wees. Fase 2a, wat retikulasie en huishoudelike meteraansluitings na 15 dorpies behels, sal in die 2025/26 finansiële jaar geïmplementeer word en fase 2b (16 dorpies) sal in die buitejaar van die mediumtermyn-bestedingsraamwerk (MTBR) plaasvind.
7.4. Die opgradering van die Giyani WBW vanaf 30Ml/d tot 40Ml/d en die ontwikkeling van ʼn aantal putvelde om genoegsame watervoorsiening vir die 55 dorpies in Giyani te verseker is steeds in die beplanningsfase, om in die derde kwartaal van die huidige finansiële jaar geïmplementeer te word sodra die IRS gefinaliseer is. Hopelik sal dit die laaste ingryping in Giyani deur die departement wees om watervoorsiening aan die 55 dorpies en die dorp te verbeter.
7.5. Hierdie proses volg op vorige beduidende ingrypings wat die volgende ingesluit het:
7.5.1. Nandoni-Nsami-grootmaatpyplyn – ʼn 40.5km rouwaterpyplyn van Nandoni-dam in Vhembe, wat uitvloei in ʼn kanaal in Xikukwani en uiteindelik vloei na ʼn balanseringsdam by die Giyani WBW, wat op 5 April 2023 in werking getree het, prakties voltooi is in Desember 2023 en tans Giyani WTW met ʼn gemiddeld van 15Ml/d rouwater verskaf. Parallel tot hierdie pyplyn is ʼn .58 behandelde pyplyn wat by KwaMsani (Groter-Malamulele) in die Collins Chabane plaaslike munisipaliteit eindig; hierdie pyplyn is ook in Desember 2023 voltooi.
7.5.2. Die opknapping van die Giyani WBW om die oorspronklike produksiekapasiteit tot 30Ml/d te herstel, wat op ʼn stadium tot 13-17Ml/d gesak het, is in Junie 2024 voltooi.
Die koste van die voltooide projekte het ʼn beraamde R6 miljard beloop, wat deur die departement van water en sanitasie befonds is.
8. Samewerking tussen Suid-Afrika en Nigerië in olie- en gassektore
8.1. Die Kabinet is ingelig oor die uitkomste van die tegniese werksbesoek na Nigerië deur minister Gwede Mantashe om samewerking in die mynbou-, olie- en gassektore te bespreek as deel van die SA-Nigerië bi-nasionale kommissie.
8.2. Nigerië wil hul mynbousektor ontwikkel deur eksplorasie en produksie van die onafsienbare mineraalhulpbronne asook deur gebruik te maak van Suid-Afrika se onafsienbare ervaring en vernuf in die mynbousektor.
8.3. Suid-Afrika het ʼn belang in die verkryging van olie-toewysings en die toevoer van vloeibare petroleumgas (LPG) vanuit Nigerië asook om te leer uit Nigerië se onafsienbare ervaring in gas- en olie-eksplorasie en produksie.
8.4. Die Kabinet is ingelig van Nigerië se onderneming om teen die einde van Augustus 2025 die handelsterme vir ru-olietoewysings aan Suid-Afrika te finaliseer, wat direkte toegang vir olie-raffinaderye in staatsbesit asook in private besit sal bewerkstellig.
9. Die bevordering van die implementering van die hervormings in die vragvervoer en logistieke sektore
9.1. Die Kabinet spreek hul goedkeuring uit oor die inhandiging aan die Parlement van die aanstellingsproses van die nuwe reguleringsraad, wat oorsig oor die strategiese sake van die vervoer ekonomiese reguleerder (VER) sal hê om goeie bestuursbeheer en finansiële oorsig te verseker.
9.2. Die VER sal die stroking van ekonomiese reguleringsbeginsels regoor alle metodes van vervoer verseker, insluitend hawens, spoorweë, paaie en lugvervoer. Die reguleringsraad sal streef na vaartbelynde regulering in die bevordering van regverdige prysbepaling met die sleuteldoelwit om verbruikers te beskerm en mededinging aan te moedig. Die aanstelling van die raad sal verseker dat die statutêre mandaat vervul word met die hoogste vlakke van etiek en dienslewering.
9.3. Die aanstelling van die raad is van sleutelbelang in die vestiging en operasionalisering van die VER as een van die regering se prioriteite om hul hervormingsagenda te steun, wat “die gemak van handel dryf sal verbeter deur reguleringsprosesse te konsolideer en meer vaartbelyn te maak en permit- en ander aansoeke te outomatiseer om sodoende nakomingkostes te verminder”. Daarbenewens sal dit ook beleidsekerheid skep, wat sal help om die nodige beleggings te lok, veral in die vervoersektor.
9.4. Die VER sal verseker dat die spelreëls regverdig is teenoor beide die regering en private entiteite. Dit sal streef na regverdige prysstelling om te help om onregverdige stygings in vervoerkostes te verhoed en te verseker dat passasiers waarde vir hul geld ontvang. Dit sal as buffer dien vir behoeftiges en die werkersklas, die meerderheid waarvan staatmaak op openbare vervoer. Hierdie sal bydra tot die vermindering van die geld wat hulle maandeliks aan vervoer spandeer, wat op sy beurt sal lei tot meer beskikbare besteebare inkomste en bekostigbaarheid.
9.5. Die VER-raad sal moet verseker dat derdeparty-operateurs wat by die nasionale spoornetwerk, wat deur die Transet-infrastruktuurbestuur besit word, gaan aansluit regverdig behandel word en dat eienaarskap van spoorvoertuie aangemoedig word, wat voorspelbare prysstelling vir logistieke sal verseker en langtermynbelegging en beleggersvertroue sal bevorder. Dit sal die regering se strategiese doelwitte van ekonomiese ontwikkeling en werkskepping aanhelp, met menigvuldige werksgeleenthede wat in die vervoersektor geskep sal word.
9.6. Die skuif van vragvervoer per pad na vragvervoer per spoor sal bewerkstellig word, waar maatskappye wat grootmaatgoedere soos steenkool en laaikisvervoer voorheen per pad vervoer het, dit nou verskuif na spoorvervoer en sodoende lei tot ʼn laer omgewingsimpak, die bewaring van ons paaie, die vermindering van verkeersoorlading en -opeenhopings en minder ongelukke op ons paaie. Die raad sal verseker dat sy reguleringsbenadering gebalanseerd bly regoor die vervoermetodes as deel van die uitvoer van sy fidusiëre pligte.
C. Kabinetsbesluite
1. Toetreding tot die Afreximbank-stigtingsooreenkoms
1.1. Die Kabinet spreek hul goedkeuring uit met Suid-Afrika se toetrede tot die Afreximbank-stigtingsooreenkoms om volle lidmaatskap te verwerf en sodoende die volle portefeulje van Afreximbank se handels- en beleggingsinstrumente, finansieringsfasiliteite en strategiese vennootskappe te ontsluit ter ondersteuning van nasionale en kontinentale ontwikkelingsprioriteite.
1.2. Suid-Afrika, deur die uitvoer-kredietversekeringskorporasie, wil oorskakel na klas A-aandeelhouding, wat aan die land ʼn groter rol in Afreximbank se bestuur sal gee, insluitend invloed oor die bank se strategiese rigting, struktuur en leierskapaanstellings.
1.3. Deur toe te stem tot die stigtingsooreenkoms en ʼn soewereins-lid te word, sal Suid-Afrika Afreximbank se finansiële hulp met betrekking tot uitvoere en beleggings ontsluit en groter toegang tot die verskaffing van befondsing, produkte en dienste aan Suid-Afrikaanse maatskappye, handelsbanke asook entiteite in staatsbesit verkry en sodoende steun werf vir uitvoere en die herindustrialisering van die Suid-Afrikaanse ekonomie.
1.4. Daarbenewens verskaf soewereinslidmaatskap toegang tot die bank se ingrypingsfasiliteite, wat gereeld gebruik word om Afrika-lidlande en hul private instellings te steun in die geval van markfaling en globale finansiële, ekonomiese en geopolitiesekrisisse.
2. 2026-begrotingsproses (beginsels, riglyne en kalender)
2.1. Die Kabinet het ʼn voorlegging oorweeg rakende begrotingshervormings gemik op die bou van ʼn begrotingstelsel wat Suid-Afrika se ontwikkelingsdoelwitte steun en terselfdertyd langtermyn fiskale volhoubaarheid bewaak en die 2024 – 2029 begrotingsbeginsels, die 2026 MTBR-riglyne en die 2026-begrotingsproseskalender goedgekeur.
2.2. 2024 – 2029 begrotingbeginsels
2.2.1. Die regering moet ʼn robuuste en inklusiewe proses daarstel om ʼn voorafooreenkoms rakende ʼn beperkte stel strategiese begrotingsprioriteite te bereik:
a. die fiskale raamwerk
b. heffing van belasting
c. skuldfinansiering
d. sleutelinfrastruktuurbeleggings
e. sleutelbestedingsprioriteite en areas waar besteding gesny kan word, en
f. maatreëls om die ekonomie te groei.
2.2.2. Bewysgebaseerde, uitkomsgedrewe en data-ingeligte begrotingsbesluite:
(a) ʼn Enkele, saamgestelde, deursigtige en omvattende begrotingsproses, wat die verdeling van inkomste regoor alle regeringsfere insluit.
(b) Om artikel 214 van die grondwet te handhaaf, waarvolgens die begrotingsproses die mandate en fiskale kapasiteit van alle regeringsfere ten volle in oorweging moet neem.
2.2.3. Geïntegreerde beplanning, prioritisering en begroting insluitend openbare diensvergoedingsonderhandelinge wat strook met die begrotingsproses.
2.2.4. Begrotingsbesluite moet vooruitskouend en medium-termyn-georiënteerd wees; dit sal die MTBR ʼn primêre instrument wees om beleidsprioriteite met die fiskale strategie te strook.
2.2.5. Die begrotingsproses moet gestruktureerd, tydsgebonde en reëls-gebaseer wees en, as sodanig, stel die begrotingskalender vaste tydslyne regoor elke fase van die proses vas, van die bepaling van prioriteite tot wetlike goedkeuring.
2.2.6. Begrotingsbesluite moet volgordelik en gerespekteerd as deel van die handhawing van die begrotingsproses.
2.2.7. Besluitnemingstrukture vir die begroting moet doeltreffend, deelnemend en tydig wees.
2.2.8. Die begrotingsproses moet operasionele en toewysende doeltreffendheid van openbare besteding bevorder.
2.2.9. Die begrotingsproses moet degesentraliseerde besluitnemeing en verantwoordbaarheid steun.
2.3 Die MTBR-riglyne herbevestig die regering se verbintenis tot ʼn meer gedissiplineerde, deursigtige en strategies-belynde begrotingsproses wat Suid-Afrika se langtermyn fiskale doelwitte en nasionale ontwikkelingsprioriteite steun.
3. Suid-Afrika se tweede konsep vir die nasionaal-bepaalde bydrae tot die globale reaksie op klimaatsverandering soos vereis deur die Parys-ooreenkoms
3.1. Die Kabinet spreek hul goedkeuring uit met die publikasie van die nasionaal-bepaalde bydrae vir konsultasie.
3.2. Die tweede nasionaal-bepaalde bydrae stel ʼn kweekhuisgas-vrystellingsteikenwydte voor van 320-380 mt CO2 eq teen 2035.
3.3. Die finalisering van die tweede nasionaal-bepaalde bydrae gee uitvoering aan Suid-Afrika se internasionale verbintenisse en verpligtinge rakende die globale uitwerking op klimaatsverandering en die versekering van ʼn regverdige energie-oorgang tot ʼn laekoolstof-ekonomie en -samelewing. Die nasionaal-bepaalde bydrae sal ook beskikbaar wees by https://www.dffe.gov.za.
3.4. Die regering het ʼn tegniese analise van die land se waarskynlike kweekhuisgasvrystellingstendense tot en met 2035 onderneem, asook ʼn analise van Suid-Afrika se wetlike verpligtinge onder die Parys-ooreenkoms en die reëlboek, die land se beplande hernubare kapasiteit vir 2035, die nasionale energie doeltreffendheidstrategie en die geïntegreerde hulpbronneplan.
4. Verslag oor die ministeriële tafelronde – natuurlike diamante: uitdagings en geleenthede (30 Julie 2025)
4.1. Die Suid-Afrikaanse diamantbedryf is ʼn beduidende speler in die globale diamant- en juwelierswarebedryf en lewer ʼn wesenlike bydrae tot die nasionale ekonomie. Die globale diamantbedryf ervaar egter volgehoue en uiterse uitdagings danksy makro-ekonomiese faktore en gevolglik het die Kabinet hul goedkeuring verleen aan die departement van minerale hulpbronne en petroleum om deel te neem aan internasionale ooreenkomste wat diamantproduserende lande in staat stel om beter geleë te wees om natuurlike diamante globaal te bevorder en bemark.
4.2. Om dit te realiseer, spreek die Kabinet voorts ook hul goedkeuring uit dat die diamantbedryf versoek word om 1% van hul jaarlikse inkomste afkomstig uit die verkope van ru-diamante sal bydra om die bemarking van Suid-Afrika se egte/oorspronklike te ondersteun om ekonomiese groei en werkskepping te bemoontlik.
5. Verwydering van die SAA SOC Limited herroepingwetsontwerp vanuit die wetlike program van die Parlement
5.1. Die Kabinet spreek hul goedkeuring uit met die versoek vir die onttrekking van die South African Airways (SAA) Soc Limited-wetsontwerp vanuit die wetlike program van die Parlement.
5.2. Die verkoop- en aankoopooreenkoms en die herroeping van die SAA-Wet 5 van 2007 was voorwaardelik aan sekere voorvereistes wat die voormalige departement van openbare ondernemings moes vervul vir die transaksie om bekragtig te word. Die wetsontwerp is op 25 Januarie 2024 ter tafel gelê in die Parlement; die beëindiging van die transaksie is egter op 14 Maart 2024 aangekondig na aanleiding van die ineenstorting van onderhandelinge tussen die partye. Gevolglik het die beëindiging van die transaksie alle uitstaande voorwaardes inter alia gelaat, met die herroeping van die SAA-Wet 5 of 2007 nie implementeerbaar nie en daarvolgens dus die versoek vir die onttrekking van die herroepingswetsontwerp vanaf die wetlike program van die Parlement.
D. Wetsontwerpe
1. Wysigingswetsontwerp vir waterdienste
1.1. Die Kabinet spreek hul goedkeuring uit met die inhandiging van die wysigingswetsontwerp vir waterdienste aan die Parlement. Die wetsontwerp het ten doel om die regulering en bestuur van waterdienste asook die nakoming tot die Wet op Waterdienste, 1997 (Wet 108 van 1997) te verbeter.
1.2. Die wysigings tot die Wet op Waterdienste, 1997 stel hervormings voor om die nie-verdeling van funksies van waterdienste-owerhede (WDO’e) en waterdiensteverskaffers (WDV’s) by munisipaliteite aan te spreek deur groter duidelikheid rakende die funksies van beide te verskaf en swak dienslewering deur WDV’s aan te spreek deur die instelling van ʼn wetlike vereiste dat WDO’e slegs WDV’s mag aanstel wat oor ʼn handelslisensie beskik wat ʼn minimumvereiste van bevoegdheid daarstel en deur die departement van water en sanitasie uitgereik word.
1.3. Die wysigings sal ook swakplekke wat in die sektor identifiseer is, aanspreek; insluitend die instelling van oortredings in die geval van nie-nakoming, norme en standaarde vir ingrypings en minimumstandaarde vir die funksionering van waterdiensteverskaffers, wat deur waterdienste-owerhede afgedwing moet word.
2. Nasionale Waterwysigingswetsontwerp
2.1. Die Kabinet spreek hul goedkeuring uit met die inhandiging van die nasionale Waterwysigingswetsontwerp. Die wetsontwerp wysig die Nasionale Waterwet, 1998 (Wet 36 van 1998). Hierdie wysigings sal regulasies verbeter en verseker dat die land se waterhulpbronne goed bestuur, beskerm en bewaar word. Die wetsontwerp bevat ook voorstelle om die wanbalans van die verlede rakende die toekenning van water uit te skakel en gee uitvoering aan artikel 27 van die Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika deur voorsiening te maak vir die verbeterde beskerming van die land se waterhulpbronne.
3. Konsepkinderwetsontwerp
3.1. Die Kabinet spreek hul goedkeuring uit met die publikasie van die konsepwysigingskinderwetsontwerp vir openbare kommentaar. Die wetsontwerp het ten doel om die huidige Kinderwet, 2005 (Wet 38 van 2005), op datum te bring en te versterk, met ʼn fokus op verskeie sleutelareas soos die swakplekke en ontoereikhede in die kindersorg en -beskermingstelsel met betrekking tot ʼn wye reeks dienste soos voorkoming, vroeë ingryping, wetlike sorg, alternatiewe sorg, herintegrasie en nasorgdienste. Die wetsontwerp beoog ook om meganismes te versterk om kinders meer toereikend te beskerm teen geweld, mishandeling, misbruik, verwaarlosing en uitbuiting.
E. Aanstellings
Alle aanstellings is onderhewig aan die verifikasie van kwalifikasies en toepaslike sekuriteitsklarings.
1. Dr. Cynthia Ntombifuthi Khumalo as direkteur-generaal van die departement van sport, kuns en kultuur.
2. Dr. Sipho Ngomane as die adjunkdirekteur-generaal (ADG) van korporatiewe bestuur by die departement van toerisme.
3. Me. Yanga Ntombizodidi Tantsi as ADG van geïntegreerde koöperasies en mikro-ondernemingsontwikeling by die departement van kleinsakeontwikkeling.
4. Mnr. Vuyisa Africa Dayile as ADG van sektorbeleid en navorsing by die departement van kleinsakeontwikkeling.
5. Dr. Nonhlanhla Ignatia Ndlovu as ADG van HIV/AIDS, TB en swangerskap-, kinder- en vrouegesondheid by die departement van gesondheid.
6. Aanstelling van staatstrustees vir die Tirisano-konstruksiefondsraad
a. Prof. Wellington Didibhuku Thwala;
b. Me. Allyson Lawless;
c. Dr. Msizi Reginald Myeza; en
d. Me. Zukiswa Kimani.
7. Aanstelling van lede van die raad van die nasionale behuisingsfinansieringskorporasie
(a) Mnr. Khalid Desmond Golding (voorsitter);
(b) Me. Balungile Siphumelele Dlungwane;
(c) Mnr. Thulani Siyabonga Mabaso;
(d) Me. Jacqueline Ramatsimele Maisela;
(e) Me. Ayesha Seedat;
(f) Me. Alison Hickey-Tshangana;
(g) Me. Nomzamo Babhekile Hlengiwe Khumalo;
(h) Adv. Mthokozisi Daluxolo Xulu;
(i) Me. Tshepiso Florah Kobile;
(j) Mnr. Velile Cecil Dube;
(k)Me. Noluthando Khulukazi Mashologu; en
(l)Mnr. Satish Roopa.
8. Vul van vakante poste op die raad van die Ombudsman vir gemeenskapskemas
(a) Me. Busisiwe Nwabisa Nzo (voorsitter);
(b) Me. Sarah Madinoge Letsie;
(c) Me. Moganambal Karen Muthen; en
(d) Mnr. Mduduzi Orville Sikhumbuzo Zungu.
9. Vul van vakante poste op die raad van die reguleringsowerheid vir eiendomspraktisyns
(a) Me. Mmanare Evylyn Mamabolo;
(b) Me. Merriam Mapule G. Mashiteng;
(c) Mnr. Leshabe Samuel Rampedi; en
(d) Mnr. Thomas Khorommbi Sigidi.
10. Vul van vakante pos op die raad van die behuisingsontwikkelingsagentskap
(a) Mnr. Malesela Phineas Sebatjana.
11. Aanstelling van lede van die raad van South African Airways (SAA)
(a) Me. Sedzani Faith Mudau (voorsitter);
(b) Me. Fathima Gany (adjunkvoorsitter);
(c) Mnr. Theunis Potgieter;
(d) Mnr. Mongezi India;
(e) Mnr. Dennis Thokozani Dlomo;
(f) Me. Pamela Bulelwa Yako;
(g) Me. Bongiwe Pityi;
(h) Dr. Salome Chiloane-Nwabueze;
(i) Dr. Prittish Dala;
(j) Mnr. Lisa Mangcu;
(k) Me. Bongiwe Mbovu;
(l) Me. Siphumelele Dlungwane;
(m) Adv. Johannes Collen Weapond;
(n) Prof. John Lamola (HUB); en
(o) Me. Lindsay Olitzky (HFB)
12. Aanstelling van die nie-uitvoerende direksie van die raad van die vervoer ekonomiese reguleerder (VER) (Die aanstelling van die VER-raad is deel van die bemiddeling tot die implementering van die hervormings in die vrag en logistieke sektor.)
(a) Me. Ethel Teljeure (voorsitter);
(b) Me. Balebebetje Zondi;
(c) Me. Fathima Bibi Sheik;
(d) Mnr. Lucky Thekisho;
(e) Mnr. Vincent Blennies; en
(f) Mnr. Ravindra Nair.
13. Nie-uitvoerende direkteure op die interim-raad van die padongelukfonds
(a) Mnr. Kenneth Brown (voorsitter)
(b) Me. Nonhlanhla Mabusela-Aikhuere (adjunkvoorsitter).
(c) Me. Ntswaki Kutumela;
(d) Me. Innocentia Mmule Pule;
(e) Mnr. Richard Dyantyi;
(f) Mnr. Mpontshane Afred Mkhipheni;
(g) Mnr. Neeshan Balton;
(h) Me. Alfredina (Ntina) Themba
F. Toekomstige gebeure
1. Vrouedag
1.1 President Ramaphosa sal die land lei in die viering van Nasionale Vrouedag op 9 Augustus 2025 by die Nkowankowa-stadion, Tzaneen in Limpopo. Vanjaar se vieringe word gehou onder die oorhoofse tema: “Bou van veerkragtige ekonomieë vir almal”, wat strook met Suid-Afrika se huidige bekleding van die presidensie van die G20 en sy verbintenis tot die beginsels van solidariteit, gelykheid en volhoubaarheid.
1.2 Vanjaar se programme beklemtoon die bevordering van vroue se deelname in leierskap en die ekonomie, die bevordering van finansiële insluiting en die konfrontasie van geslagsgebaseerde geweld en vrouemoord as ʼn kritiese versperring tot die bemagtiging van vroue.
1.3 Vrouemaand is nie net ʼn geleentheid om die veerkragtigheid van en bydraes deur vroue in al hul diversiteit te eer en te vier nie, maar ook ʼn beroep tot aksie om vroue se volle en gelyke insluiting te verseker in die vorming van Suid-Afrika se toekoms.
2. Kluster vir geregtigheid, misdaadvoorkoming en sekuriteit se GGGV-bewustheid en voorkomings-imbizo
2.1 Die kluster vir geregtigheid, misdaadvoorkoming en sekuriteit (GMS) sal die aktiverings-imbizo vir geslagsgebaseerde geweld en vrouemoord bewustheid en voorkoming op 8 Augustus aanbied te Ga-Kgapane, Limpopo.
2.2 Die aktiverings-imbizo sal staatsdepartemente, leiers in die burgerlike samelewing, tradisionele leiers en plaaslike gemeenskappe byeenbring om bewustheid aan te wakker en gemeenskapsgedrewe aksie rakende die euwel van GGGV te aan te moedig.
3 Afrika-beleggingspitsberaad
3.1 Die Kabinet spreek hul goedkeuring uit vir Suid-Afrika om gasheer te speel vir die Afrika-unie se waterbeleggingspitsberaad in Kaapstad vanaf 13 tot 15 Augustus 2025. Die spitsberaad sal staats- en regeringshoofde, ministers van waterwese vanuit Afrika, G20-lidlande, beleggers, die private sektor, akademici, internasionale organisasies en verwante sektore byeenbring om gesprekspunte en oogpunte oor die uitdagings van watervoorsiening, befondsing van waterinfrastruktuur en waterbelegging in die kontinent te bespreek en uit te ruil.
3.2 Die spitsberaad strook met die G20-doelwit om die gehalte en omset van die vloei van klimaatsfinansiering na ontwikkelende lande te verhoog deur beleggings in watersekuriteit en veerkragtigheid asook volhoubare sanitasie te mobiliseer. Een van die uitkomste van die spitsberaad sal wees om bestuursaksies, finansies, data en kapasiteit in die watersektor te identifiseer, in besonder om belegging te mobiliseer om die befondsingsgaping wat deur die Afrika waterbeleggingsprogram, ook bekend as die “Mind the Gap, Invest in Water”-veldtog, te sluit. Daarbenewens sal die spitsberaad ook beleggingsgereed-pyplynprojekte aan voornemende beleggers ten toon stel.
4. Loods van Rand Water se Zuikerbosch-watersuiweringsaanleg
4.1. President Cyril Ramaphosa sal Rand Water se Zuikerbosch-watersuiweringsaanleg naby Vereeniging op 8 Augustus 2025 amptelik open. Dit is die grootste watersuiweringsaanleg in Afrika, met tegnologie aan die voorpunt van ontwikkeling, en het ten doel om die huidige watertoevoerkapasiteit van Rand Water aan te vul en by te dra tot Gauteng se watersekuriteit.
5. Boodskappe
5.1. Medelye
Die Kabinet spreek hul medelye uit aan die vriende en familie van:
- Die regering van Nigerië en sy mense met die afsterwe van die land se voormalige president, Muhammadu Buhari. President Buhari se leierskap het ons twee nasies nader aan mekaar gebring en bygedra tot Afrika se kollektiewe groei en ontwikkeling.
- Me. Tracy Brown, ʼn streekshofaanklaer by die New Brighton landdroshof in Gqeberha, wie brutaal vermoor is reg voor haar huis. Haar moord is ʼn aanval op die oppergesag van die gereg en ons onvermoeide pogings om misdadigers verantwoordbaar te hou.
- Vermaarde joernalis en uitvoerende redakteur van die Sowetan-koerant, Pearl Sebolao, wie se loopbaan in joernalistiek oor twee dekades gestrek het.
- Veteraanaktrise en komediant, Meme Ditshego, wie se roemryke loopbaan televisie, teater en film ingesluit het.
- Vermaarde entrepreneur, ontwerper en medestigter van die veelbekroonde Sun Goddess mode-etiket, Vanya Mangaliso, wie Suid-Afrika se tradisionele kleding modieus gemaak het.
- Die regering van Ghana; ons innige simpatie met die noodlottige neerstorting van die helikopter wat ʼn aantal staatsamptenare vervoer het.
1. Gelukwense
Die Kabinet het gelukgewense en voorspoed oorgedra aan:
- Regter-president Dunstan Mlambo, wie aangestel is as die adjunkhoofregter van die Republiek van Suid-Afrika. Regter Mlambo het voorheen gedien as regter-president van die Gautengse hooggeregshof en het deurlopend ʼn standvastige toewyding tot die onafhankliheid van die regsprekende gesag, toegang tot geregtigheid en die transformasie van die regstelsel demonstreer.
- Dr. Mafu Rakometsi, die HUB van die Umalusi-raad, met sy aanstelling as die president van die internasionale vereniging vir onderwys-assessering.
-
Span Suid-Afrika vir hul skouspelagtige vertoning by die 2025 FISU-wêrelduniversiteitspele in Duitsland. Span SA het aan die einde van die spele 19 medaljes verower, waaronder ses goudmedaljes, vyf silwermedaljes en agt bronsmedaljes:
a. Bayanda Walaza het goud verower in die 100m en 200m vir mans.
b. Suid-Afrika se 4x100m vir mans aflosspan (Bayanda Walaza, Retshidisitswe Mlenga, Kyle Zinn, Mthi Mthimkulu) het silwer gewen.
c. Lythe Pillay het goud verower in die 400m vir mans.
d. Aiden Smith het goud verower in die gewigstoot vir mans, waar hy met sy sesde en laaste gooi die wenafstand behaal het.
e. Pieter Coetze het twee keer goud verower, in beide die 50m and 100m rugslag vir mans. Hy het ook goue en twee silwermedaljes by die wêreld akwatiese kampioenskappe in Singapoer verower.
Span Suid-Afrika vir nog ʼn skouspelagtige vertoning by die 2025 Afrika-o/18 en o/20 kampioenskappe in atletiek, wat in Abeokuta, Nigerië plaasgevind het. Span Suid-Afrika het goue, silwer- en bronsmedaljes regoor verskeie dissiplines gewen. - Zakithi Nene, wie ʼn bronsmedalje in die 400m vir mans by die Londense Diamond League gewen het.
- Retshidisitswe Mlenga, wie die 100m vir mans standaard by die wêreldkampioenskappe in Oostenryk behaal het.
- Suid-Afrika se o/20-span (die Junior Springbokke), wie die o/20 wêreldrugbykampioenskappe in Rovigo, Italië gewen het.
- Aldrich Potgieter, wie sy eerste PGA toertitel op die blote ouderdom van slegs 20 jaar oud verower het met sy oorwinning by die 2025 Rocket Classic by die Detroit-gholfklub in die VSA.
- Die Suid-Afrikaanse krieketlegendes, wie die finaal van die World Championship of Legends in Birmingham, England gewen het.
- Redhill School, wat geskiedenis gemaak het deur die eerste Suid-Afrikaanse skool te wees om met die louere weg te stap by die o/17 wêreldskolenetbalbeker.
- Die SABC-nuusdiens wat 75 jaar se diens aan die nasie gevier het.
- Suid-Afrika, wat bevestig is as die amptelike gasheer van die 2026 LIV-gholftoernooi, ʼn bekende internasionale sportsgeleentheid wat sal plaasvind in Gauteng, Suid-Afrika in Mei 2026.
Navrae:
Me. Nomonde Mnukwa – waarnemende regeringswoordvoerder
Selfoon: 083 653 7485
