Xitatimende xa nhlengeletano ya Khabinete ya ti 4 Ndzhati 2013

1. Xiyimo xa Khabinete mayelana na timhaka ta nkoka eka nkarhi wa sweswi

1.1. Khabinete yi amukerile ku simekiwa ka Chata ya Vukorhokeri bya Vanhu no amukela minhlangano ya vukorhokeri bya vanhu na Mfumo tanihi muthori eka ku tiyimisela loku nga endliwa hi Chata.

Chata yi tivisa swiyimo swa vukorhokeri endzeni ka vutirheli bya mfumo na minhlangano ya vatirhelamfumo va vanhu leyi nyiketaka ku tiyimisela ku seketela swiyimo swa vukorhokeri.

1.2. Khabinete yi xiyaxiyile leswaku swiyenge swo tala swi le ka njhekanjhekisana hi miholo. Khabinete yi amukela swintshuxo leswi nga fikeleriwa eka swiyenge swin’wana no langutela ku ya emahlweni na minjhekanjhekisano yin’wana.

Khabinete yi tsundzuka leswaku eka xidemokirasi, vatirhi va na mfanelo yo tereka. Khabinete yi tiyisisile leswaku mfanelo yaleyo yi fanele ku tirhisiwa hi ndlela yo pfumala madzolonga no landzelela nawu hi ku hetiseka. 

Ku na vutihlamuleri eka varhangeri va minhlangano ya vatirhi, vathori na vukorhokeri bya nhlayiseko wa mfumo ku tiyisisa leswaku nawu wa hlayisiwa, swiendlo swa vuntswaka swa papalatiwa na leswaku xiendlo xa bindzu xi endliwa hi maendlele ya kahle. Khabinete yi vitana mavandla hinkwawo ku tirhisa matimba ya wona ku herisa minjhekanjhekisano hi ku hatlisa no papalata madzolonga. Swintshuxo sweswo swi ta pfuna ku hunguta ku durheliwa eka ikhonomi no kurisa ku humelela ka mitirho ya tiko na nkulo wa swikongomelo.

1.3. Khabinete yi khensa Lekgotla ya vumbirhi ya Migodi ya Lembe rin’wana na rin’wana leyi a yi khomiwile vhiki leri nga hela. Lekgotla yi tivisile nkarhi wun’wana wa vatirhinkulu eka bindzu ra migodi ku ya emahlweni no kuma swintshuxo swa nkarhi wo leha eka swiphiqo leswi hlaselaka xiyenge lexi. Ehansi ka vurhangeri bya Xandla xa Phuresidente Kgalema Motlanthe, mfumo wu ya emahlweni no seketela vuako bya mpfumelelano na nsimeko wa xiyenge xa migodi lexi tiyeke no tshamiseka.

1.4. Eku lulamisiweni ka ku ya eka Malembe ya 20 ya Ntshuxeko hi ti 27 ta Dzivamisoko 2014, Khabinete yi vitana Vaaki va Afrika-Dzonga ku tsundzuka matimu ya hina no tlangela mindhavuko ya hina yo hambana hi nkarhi wa Nhweti ya Mfuwo. Ku tlangela ka lembe leri ku ta funghiwa ehansi ka nhlokomhaka: “Ku Koxa Nakambe, Ku Hlayisa Nakambe no Tlangela Mfuwo wa Hina lowu Hanyaka”.
Mintlangelo ya Siku ra Mfuwo yi ta va kona eXitediyamu xa Sisa Dukashe eMdantsane, eka Masipala wa Doroba ra Buffalo City, eXifundzeninkulu xa Kapa-Vuxa hi ti 24 ta Ndzhati 2013.

Tanihi xiphemu xa pfhumba ra Malembe ya 20 ya Ntshuxeko, vutirhisani bya vuhlanganisi bya rixaka byi ta vona nsimeko wa ‘Ravuntlhanu ra Ntshuxeko’ hi ti 20 ta Ndzhati 2013, lowu nga ta nyika tshaku eka maAfrika-Dzonga ku tlangela ntshuxeko wa hina lowu hi nga wu lwela hi matimba ku tiyisisa leswaku vanhu lava ha taka va kota ku bindzula eka demokirasi ya hina ya nhluvukiso.

Hi Ndzhati, hi ku seketela mitirho ya vupfhumba bya laha kaya, Khabinete yi hlohlotela maAfrika-Dzonga ku endzela tindhawu ta mfuwo ku hi tsundzuxa hi rendzo ra hina ra ntshuxeko. Naswona, ku seketela mfuwo wa hina wa ntumbuluko hi ku endzela mintanga ya swiharhi ya rixaka mahala ku sukela hi siku ra vunkaye ku fikela hi ti 13 ta Ndzhati 2013 tanihi xiphemu xa Vhiki ra Mintanga ya Swiharhi ya Rixaka ra Afrika-Dzonga ra vunhungu lembe na lembe (SANParks).

1.5. Khabinete yi hlohlotela vatswari hinkwavo na vahlayisi ku seketela vana va vona eku tilulamiseleni ka Makambelelo ya Rixaka ya Lembe na Lembe (ANA) eka ntivo na tinhlayo leswi nga ta va kona exikarhi ka ti 10 na ti 13 ta Ndzhati 2013.
Vatswari na vahlayisi va fanele va tiyisisa leswaku va tihlanganisa na mbuyelo wa ANA wa 2013 tanihi leswi wu tirhaka tanihi xitirho xo hlahluva lexi kombisaka matimba na ku tsana ka mudyondzi.

Eku tilulamiseleni ka ANA leyi taka vatswari, vahlayisi na vadyondzi va hlohloteriwa ku tirhisa switirho leswi va nga nyikiwa hi Ndzawulo ya Dyondzo ya Masungulo. Leswi swi nga kumeka eka webusayiti ya Ndzawulo (www.education.gov.za).

1.6. Khabinete yi tisa mahungu yo seketela eka masocha ya Vutho ra Vusirheleli ra Afrika-Dzonga lawa ya nga rhumeriwa evuxeni bya Riphabuliki ya Demokirasi ya Congo eka nkarhi wo sukela hi ti 13 ta Khotavuxika ku fika hi ti 31 ta Nyenyankulu 2014. Vaaki va Afrika-Dzonga va komberiwa ku seketela no tekela enhlokweni masocha lawa ya nga eku tirheni ku humelerisa ku tinyiketela ka Afrika-Dzonga eka ku rhula, ntshamiseko no tiyisa demokirasi eka tikonkulu ra Afrika.

1.7. Khabinete yi khensisile vathoriwa va phuresidente ku nga Tatana Mxolisi Sandile Oliver Nxasana tanihi Murhangeri wa Rixaka eka Vuavanyisi bya Vanhu na Vasantrai Soni (SC) tanihi Nhloko ya Yuniti ya Ndzavisiso wo Hlawuleka.

1.8. Khabinete yi navelela vaaki va Majuda va Afrika-Dzonga Rosh Hashanah yo tsakisa (hi siku ra vuntlhanu na ra vuntsevu Ndzhati 2013). Rosh Hashanah yi kombisile nkoka eka vaaki va Majuda na leswaku wu fungha masungulo ya maendlelo yo tikambela hi wexe no kombisa ku fika eka Yom Kippur, Siku ra Ndzivalelano.

1.9. Khabinete yi yisa nchavelelo eka Holobyenkulu Mthethwa na ndyangu wa yena eku hundzeni emisaveni ka manana wa yena Manana Nurse Gumbi hi ti 03 ta Ndzhati 2013.

2. Mimbhurisano ya nkoka na swiboho swa Khabinete

2.1. Khabinete yi kumile xiviko eka mimbuyelo ya Mfambiso wa Makambelelo ya Matirhele ya Xitirhisiwa (MPAT) wa tindzawulo ta rixaka na swifundzankulu eka lembeximali ra 2012/13. Xiviko i xitirho xin’wana lexi lavaka ku antswisa nkoka wa vukorhokeri lebyi nyikiwaka hi tindzawulo. Xi kambela tindhawu ta mune to anama ta vurhangeri ku nga vurhangeri bya swa tihakelo; vurhangeri bya switirhisiwa swa vanhu; ku pulana hi vurhonwana na antswiso wa mphakelo wa vukorhokeri.

Xikambelwana xi endliwa eka swiyimo swinharhu, ku tikambela hi wexe; maendlele lawa ya nga ta hleriwa hi tioditara ta le ndzeni no hleriwa ro hetelela hi xipano xa vahleri va le handle.

Xiviko xi ta ya emahlweni xi hlamuseriwa hi Ndzawulo ya Nandzeleriso na Nhlahluvo wa Matirhelo hi nkarhi wa nsimeko wa MPAT lowu nga vekiwa vhiki leri taka eKapa.

2.2. Khabinete yi amukerile no pfumelela swiviko swa kotara yo sungula swa 2013/14 eku tirhisiweni ka Mimpfumelelano ya Mphakelo eka Mimbuyelo. Mimbuyelo leyi yi ta hlamuseriwa eka mintiviso yo hlaya leyi nga pulaniwa ya van’wamahungu eka mbuyelo wun’wana na wun’wana eka Mimbuyelo leya 12.

2.3. Khabinete yi tsundzukile xiviko lexi humaka eka ‘Phurojeke yo Susa Mahungu yo Hambana ya Swikweleti’ na pfumelela swibumabumelo swa Komiti yo Hlawula eka Bindzu na Vuxaka bya Matiko ya le Handle.

Leswi swi lava ku ololoxa mhaka yo kuma swikweleti eka vaaki va Afrika-Dzonga lava nga kotaka ku va na xikweleti. Lava i vatirhisi lava va hakelaka swikweleti swa vona hi ku hetiseka naswona va ri eka xiyimo xo va na swikweleti kambe lava mfikelelo wu nga pfariwa hi mahungu yo biha ya swikweleti eka vito ra vona.

Leswi i ku tiyisisa leswaku Nawu wa Swikweleti wa Rixaka, 2005 (Nawu wa vu 34 wa 2005) wu tirha hi ndlela ya kona hi ku ya hi ku tiyisisa leswaku vatirhisi lava nga kotaka ku va na xikweleti va xi kuma. Ku pfumaleka kumbe xikweleti xo durha xi hingakanya ku kula. Mfikekelo wa makete ya xikweleti xo tiya wu na nkoka eka swikongomelo hinkwaswo swa nhluvukiso.

2.4. Khabinete yi pfumerile Mpfapfarhuto wa pholisi ya ku Khomiwa no Gweviwa no tivisiwa ePalamende.

Mpfampfarhuto wa Gangiso wu lava ku antswisa malawulele ya maendlele ya ku yimela ku gweviwa etijele ta Afrika-Dzonga. Mpfapfarhuto wu kombisa milawu leyi nga ta fambisa ku khomiwa no gweviwa. Xiviko xi ta humesiwa hi maendlele ya Palamende.

2.5.  Khabinete yi pfumerile leswaku Ntwanano wa Switlhavani swa Tlilasitara wu fanele ku yisiwa ePalamende ku ya pfumeleriwa. Khabinete yi seketela ku onha loku endliwaka hi tibomo ta tlilasitara hi ku fambisanana na Ntwanano lowu.
Hi Hukuri 2006, nhlengeletano wa Nhlangano wa Tinxaka (UN) a wu swi kotangi ku fikelela ntwanano wo tivisa vanhu hi nghozi ya switlhavana leswi. Leswi swi endlile leswaku matiko ya 46, ku katsa na Afrika-Dzonga, hi ku tinghenisa eka maendlele ehandle ka UN, Maendlele lawa ya vuriwaka Oslo, ku yirisa switlhavani swa tlilasitara.

Afrika-Dzonga kun’we na Matiko ya 93 va sayinile Ntwanano hi N’wendzamhala 2008. Hi 1 Mhawuri 2010 Ntwanano wu sungurile ku tirha hi matimba. Ntwanano wu yirisa ku tirhisiwa, ku endliwa, ku pakiwa no fambisa xiyenge xin’wana xa switlhavani swa tlilasitara. Mpfumelelo wa Ntwanano wu fambisana na swikongomelo swa Afrika-Dzonga eku yiseni eku hlayiseni ka timfanelo ta vanhu na milawu ya vumunhu loko ku ngheniwa eka swa tinyimpi.

2.6.  Khabinete yi pfumerile ku yisiwa ka xiviko xa Oditi ya Misava ya Mfumo na nkambisiso wa khomphyutara eka Vun’winyi bya Misava bya le Xihundleni eAfrika-Dzonga, hi Mukamberinkulu-Angarhelo, ePalamende.

Mahungu ya misava ya na nkoka eku humeleleni ka minhluvukiso hinkwayo ya misava laha tikweni. Xikongomelo xa oditi ya misava ya mfumo leyi nga tsariseriwa i ku langutisisa leswaku i misava yo fika kwihi leyi nga ya mfumo, leswi yi tirhisiwaka swona naswona i va mani lava tshamaka eka yona.

Leswi swi ta tirhisiwa ku kurisa nkoka wa rhejisitara ra misava, leswi nga ta tirha tanihi tshaku ro kurisa ku pulaniwa ka misava na vulawuri, ku katsa mitirho leyi yelanaka na mfambiso wa nhundzu na mphakelo wa vukorhokeri byo antswa.

2.7. Khabinete yi pfumerile switumbuluxiwa swa Khamphani ya Vutumbuluxi bya Mali bya Afrika-Dzonga eka mphondo (1/4 oz) ya 2013 hi tsundzuxo wa landzelelano wa xingwexe xa nsuku xa 24 ct.

Xivumbeko xa 2013 xa mpondho ya xingwexe xa nsuku xi ta va na ririmi ra xiSan naswona xivumbeko xa 2013 xa khume ra xingwexe xa nsuku xi ta va na pholineta ya vunharhu - Mangadyana wa mihandzu. Swivumbeko swa swingwexe kun’we na Tnhlamuselo swi ta tsariwa eka Gazete ya Mfumo. Endzhaku ka swona ti ta endliwa no xavisiwa hi maendlele lamanene.

2.8. Khabinete yi pfumerile ku yisiwa eka Komiti ya UN eka Timfanelo ta N’wana na Komiti ya Nhlangano wa Vativi va Afrika eka swiviko swinharhu leswi fambisanaka na ku humelela loku nga endliwa eku hlayiseni ka timfanelo na nhlayiseko wa vana. Swiviko swi nyika nkarhi wo pfumala swihundla no va na nkoka eka Afrika-Dzonga ku kambela ku humelela loku yi nga ku endla eka tindhawu leti:

a)  Xiviko xa tiko eka Endlele ro ka ri nga Bohi eka ku Xavisiwa ka Vana, Nxaviso   wa Miri eka Vana na Mpaluxo wa Swirho swa le Xihundleni swa Vana.
b)  Nhlanganiso wa vumbirhi, wa vunharhu na wa vumune wa xiviko eka Nhlengeletano ya UN eka Timfanelo ta N’wana.
c)  Chata ya Afrika eka Timfanelo na Nhlayiseko wa N’wana: Tiko ro Sungula ku vika eka Komiti ya Nhlangano wa Vativi va Afrika eka Timfanelo na Nhlayiseko wa N’wana.
Khabinete yi khensile minhlangano ya vaaki vo hambana lava tinyiketeleke na vanakulorhi va le matikweni ya le handle lava akeke vuxaka na mfumo eku humeleriseni ka ku tinyiketela loku nga endliwa eka vana eka Vumbiwa ra hina.

3. Milawumbisi

3.1. Khabinete yi Pfumerile ku yisiwa ka Nawumbisi Ndzhundzhuluko wa Timfanelo to Vuyisela Misava ePalamende.

Nawumbisi wu hundzuluxa Nawu wo Vuyisela ku engetela siku ro londza ku vuyiseriwa misava ku fikela hi ti 31 N’wendzamhala 2018; vugevenga byo vika ku londza ka vun’wa; ku antswisa maendlele yo thola Vaavanyisi eKhoto yo Londza Misava; ndzhundzhuluko wa swin’wana leswi nga nyiketiwa wu langutane na ku kurisa matirhele yo hetiseka ya Nawu.  Ku pfuriwa nakambe ka ku vikiwa ka milondzo ku leteriwa hi xivono xa Pulani ya Nhluvukiso wa Rixaka kun’we na Phurogireme yo Angarhela ya Nhluvukiso wa Makaya na makungu lawa ya nga langutana no kurisa ndzivalelano wa rixaka na nhlangano wa vanhu.

3.2. Khabinete yi pfumelerile ku tivisiwa ka Milawu ya Sayense na Thekinoloji.
3.3.  Nawumbisi Ndzhundzhuluko, 2013 ePalamende.

Nawumbisi Ndzhundzhuluko wu tirhana na mindzhundzhuluko ya batiri ya Milawu leyi lawulaka mafambisele ya tiejensi (tihuvo ta sayense) leti nga tumbuluxiwa hi ku ya hi tirhelo ya Milawu leyi nga vuriwa. Nawumbisi wu lava ku landzelerisa maendlele yo boxa no thola swirho no tata swivandla swa mitirho leswi pfumalaka vanhu ku ya eka Tibodo kumbe Tihuvo ta tiejensi teto. Nawumbisi wu engetela tirhele na fambelo rin’we eka mafambisele na mafumele ya tiejensi ta vanhu laha va yisaka mahungu eka Holobyenkulu wa Sayense na Thekinoloji.

Eku tiyisiseni ka ntirho wa Palamende, Nawumbisi wu lava ku humesa Palamende eka vutihlamuleri byin’wana lebyikulu lebyi fambisanaka na ku thoriwa ka swirho no tata swivandla swa mitirho leswi nga pfuleka eka Tibodo na Tihuvo. Leswi swi pfumelelana na nawu wa vumbiwa no hambanyisa matimba.

3.4. Khabinete yi pfumerile xibukwana xa Nawumbisi wa Timhaka ta Ndhavuko eka Gazete ya Mfumo leswaku vanhu va ta tihlamulela.

Nawumbisi wu endla mpfumelelo wa masungulo eku tekeleni enhlokweni maKhoi-San no lulamisa swiphiqo leswi nga kona eka mavumbele ya milawu leyi yelanaka na vurhangeri bya ndhavuko na mafumele.

Ku sukela hi 1994 mfumo wu tekerile enhlokweni swiphiqo leswi yelanaka na maKhoi-San naswona hi ku kongoma na ku tekeriwa nhlokweni ka vaaki na varhangeri va maKhoi-San. Nawumbisi wu ta hoxa xandla eka xikongimisonkulu xa Pulani ya Nhluvukiso wa Rixaka lexi fambisanaka na nkuriso wa nhlangano wa vanhu na ntwanano loko ku lulamisiwa ku homboloka ka khale.

3.5. Khabinete yi pfumerile Langutisiso wa Nawu eka Vuako bya Pholisi ya Swikweleti swa Rixaka na Nawumbisi ndzhundzhuluko wa Swikweleti swa Rixaka ku tivisiwa ePalamende.

Nawu wa Rixaka wa Swikweleti, wa 2005 (Nawu wa vu 34 wa 2005) wu sungurile ku tirha ku sukela hi siku ro sungula ra Khotavuxika hi 2007 ku tivisa nkarhi wuntshwa wo lawula swikweleti eka matirhele ya nawu wa Afrika-Dzonga.

Nawumbisi wu langutane na ku tiyisa tshaku ra Vulawuri bya Swikweleti swa Rixaka (NCR) ku ololoxa swiphiqo swin’wana ngopfu ngopfu exikarhi ka maendlele ya khoto no tiyisisa tirhisele na tirhele eka leswi Nawu wa vu 34 wa Swikweleti wa Rixaka wa 2005.

Ndzawulo ya Vumaki na Mabindzu (dti) yi hetile timhaka hi vuako bya pholisi ya Swikweleti xa Vatirhisi, laha ku nga kumiwa Nawu wa Rixaka eka Swikweleti wa vu 34 wa 2005, wu languteka wu twala. Leswi swi landzela langutisiso wo hetiseka, hi 2012, hi dti.

3.6.  Khabinete yi pfumelerile ku yisiwa ka Nawumbisi Ndzhundzhuluko wa Mahlahluvele ya Miholo ya Swirho swa Minhlangano eka Timhaka ta Vumbiwa, 2013.

Nawumbisi wu lava ku tumbuluxa maendlele yo fana yo yelana na minhlahluvo ya miholo, timali ta mpfuneto na maendlele na swipimelo swin’wana swa matholele ya swirho ku suka eka Ndzima ya nkaye ya Nhlangano, laha ku kurisiwaka  ku hetiseka na ntshamiseko eka matirhele na mafumele eka nhlangano wa nkoka.

4. Ku thoriwa

4.1. Khabinete yi pfumerile ku thoriwa ka Tatana Mokutule Joseph Kgobokoe eka ntirho wa Xandla xa Mulawuri-Angarhelo: Nhlayiseko wa Swakudya na ku Vumbiwa nakambe ka nhlangano wa Vurimi eka Ndzawulo ya Vurimi, Swihlahla na swa Tinhlampfi.

4.2. Khabinete yi pfumerile ku thoriwa ka Manana Zandile Yvonne Mathe eka poso ya Xandla xa Mulawuri-Angarhelo: Switirhisiwa swa Mati swa Rixaka eka Ndzawulo ya Swa Mati.

4.3. Khabinete yi pfumerile ku thoriwa ka vanhu lava landzelaka tanihi swirho swa bodo ya Ejensi ya Hlangano wa Nhluvukiso wa Tibangi:

a) Sethe Patricia Makhesha (Mutshamaxitulu)
b) Peter Koch (u thoriwe nakambe tanihi Xandla xa Mutshamaxitulu)
c) Venete Jarlene Klein
d) Lufuno Nevondwe
e) Thabo Vaughan Shenxane
f) Samuel Senalor Akrong
g) David Ginsburg
h) Renganayagee Kisten.

4.4. Khabinete yi pfumerile ku thoriwaka swirho leswi landzelaka eka Huvo ya Ndzavisiso wa Vurimi hi ku ya hi xiyenge xa nkaye (n’we) xa Nawu wa Ndzavisiso wa Vurimi, Nawu wa vu 86 wa 1990 eka nkarhi lowu nga hundzeki malembe ya nharhu.

a) Tatana Jonathan Winston Alexander Godden (ku thoriwa nakambe)
b) Phurofesa Michael Jeffrey Kahn (ku thoriwa nakambe)
c) Phurofesa Sibusiso Vil-Nkomo (ku thoriwa nakambe)
d) Dokodela Joyce Chitja (ku thoriwa nakambe)
e) Manana Wilna Jansen Van Rijssen (ku thoriwa nakambe)
f) Manana Dudu Msomi (ku thoriwa nakambe)
g) Tatana Mzolisi Dyasi (ku thoriwa nakambe)
h) Phurofesa Frans J.C Swanepoel (ku thoriwa nakambe)
i) Tatana Gerard John Martin
j) Manana Dora Ndaba
k) Tatana Ismail Cassim Motala
l) Manana Muhle Joyce Mashiteng
m) Manana Rowen Graham Nicholis
n) Tatana Clive Douglas Kneale
o) Phurofesa Louw C. Hoffman
p) Tatana Allen Henry Bishop.

4.5. Khabinete yi pfumelanile na ku thoriwa ka vanhu lava landzelaka eka Huvo ya  Vuhlayiseki bya le Xihundleni na Vulawuri bya Matimba, eka malembe yo ka ya nga hundzi ya nharhu:

a) Tatana Daniel Claude Mojalefa Rathebe (Museketeri wa Mutshamaxitulu)
b) Brigadiya Cynthia Lindiwe Philison (mukhanselara)
c) Tatana Benjamin Somangamane Ntuli (mukhanselara)
d) Manana Nontokoza Mthembu (mukhanselara).

4.6. Khabinete yi pfumerile ku engeteriwa ka kondiraka yo tirha ya Dokodela Vuyelwa Nhlapo tanihi Mulawurinkulu wa Ejensi ya Nhluvukiso wa Rixaka, eka nkarhi wo ringana malembe ya mbirhi ku sukela hi siku ro sungula ra Ndzhati 2013 ku fika hi ti 31 ta Mhawuri 2015.

4.7. Khabinete yi pfumerile ku thoriwa ka Tatana Mokadi Max Mathye tanihi Mulawurinkulu wa Bindzu ra Swakudya na swo Nwa na Dyondzo ya Matimba na Vuleteri.

4.8. Khabinete yi pfumerile ku thoriwa ka swirho leswiya swi nga tivisa ku kumeka ka swona ku ya emahlweni no tirhela Huvo ya Nhluvukiso wa Switirhisiwa ya Afrika-Dzonga ku sukela hi Ndzhati 2013 ku fikela hi Mhawuri 2018.

Huvo leyi yo tsundzuxa ya swiphemu swo hlaya yi ta rhangeriwa hi Xandla xa Phuresidente Kgalema Motlanthe nswona yi na Vaholobye va 13 lava nga tshamela makumu no yimela mfumo. Yi ya emahlweni yi va na vayimeri lava sukaka eka bindzu leri nga lulamisiwa na mitirho, swidyondzeki, vaaki, na swirho leswi nga hlawuriwa. (Mavito ya le ka engetelelo wa n’we).

Khabinete yi pfumerile ku thoriwa ka vanhu vantshwa lava landzelaka:
a) Tatana Mongwena John Maluleke (mutirhi loyi a nga lulamisiwa)
b) Tatana Thero Micarios Lesego Setiloane (mutirhi loyi a nga lulamisiwa)
c) Tatana Seeraj Mohamed (xidyondzeki)
d) Dokodela Octavia Khabelani Mkhabela (xirho lexi nga hlawuriwa)
e) Dokodela Raymond Patel (xirho lexi nga hlawuriwa)
f) Dokodela Duduzile Rosemary Mkhize (xirho lexi nga hlawuriwa)
g) Manana Happy Mavis Sibande (xirho lexi nga hlawuriwa).

Swivutiso: Phumla Williams (Mukhomela Muvulavuleri wa Khabinete)
Vutihlanganisi: 083 501 0139


ENGETELELO WA N’WE

Khabinete yi amukerile ku thoriwa nakambe ka vanhu lava landzelaka leswaku va ta tirha eka Huvo ya Nhluvukiso wa Switirhisiwa swa Vanhu ya Afrika-Dzonga ku sukela hi Ndzhati 2013 ku fikela hi Mhawuri 2018, eku engeteleleni ka lava nga thoriwa va nkombo laha henhla.

a) Tatana Dennis George (FEDUSA)
b) Tatana Narius Moloto (NACTU)
c) Manana Nolitha Fakude (SASOL)
d) Manana Lulama Nare (SADTU)
e) Manana Fezeka Loliwe (SADTU)
f) Tatana JJ Mbana (Kholeji ya East Cape Midland)
g) Dokodela Jeffrey Mabelebele (Dyondzo ya le Henhla ya Afrika-Dzonga)
h) Dokodela Rob Adam (NTLAWA WA AVENGE)
i) Tatana Bheki Ntshalintshali (COSATU)
j) Tatana Nape Maepa (Xikolo xa Vunjhiniyere xa Afrika-Dzonga)
k) Tatana Brian Whittaker (VUMELANA)
l) Dokodela Allyson Lawless (Xikolo xa Vunjhiniyere eka swa Mabuloho bya Afrika- Dzonga)
m) Tatana Ravi Naidoo (Mutsundzuxi wa Maendlele eka Nhluvukiso wa Switirhisiwa)
n) Phurofesa Cheryl de la Rey (Yunivhesiti ya Pitori)
o) Phurofesa Vuyiswa Mazwi-Tanga (Yunivhesiti ya Thekinoloji ya Cape Peninsula)
p) Manana Buelah Mosupye (Bindzu ra Vukorhokeri ra BLH)
q) Tatana Sizwe Nxasana (Bangi ya First Rand)
r) Manana Mzolisi Toni (Ndzawulo ya Vavasati, Vana na Vanhu lava nga Tsoniwa)
s) Phurofesa Peliwe Lolwana (Yunivhesiti ya Witwatersrand)
t) Tatana Brian Angus (Vurhangeri bya Mabindzu bya Afrika-Dzonga)
u) Dokodela Florus Prinsloo (Ndzawulo ya Dyondzo ya le Henhla na Vuleteri)
v) Manana Janet Lopes (Federexini ya Vumaki na Vuswikoti bya Vunjhiniyere bya  Afrika-Dzonga)
w) Gqweta Rams Ramashia (Khampahani ya Endla Tikhemikhali ya Rand)
x) Dokodela Xolani Mkhwanazi (BHP Billiton)
y) Phurofesa Edward Webster ((Yunivhesiti ya Witwatersrand)
z) Tatana Edward Majadibodu (Vulawuri bya Vuswikoti bya Rixaka)
aa) Tatana Elija Litheko (Xikolo xa Vurhangeri bya Vanhu)
bb) Phurofesa Lekoa Solly Mollo (Vurhangeri bya Vulawuri bya Vanhu na Xikolo xa  Vurhangeri)
cc) Manana Jenny Cargill (Mfumo wa Xifundza wa Kapa Vupeladyambu)
dd) Tatana Yershen Pillay (Ejensi ya Rixaka ya Nhluvukiso wa Vantshwa)
ee) Manana Jenna Ferreirinha (Foramu ya Maphutukezi).

Share this page

Similar categories to explore