Sitatimende Lesikhishwe yiNdvuna Faith Muthambi mayelana neMali Lesetjentiswa nguHulumende ngeKukhangisa kuBetindzaba Labahlukene

NjengeNdvuna Yetekuchumana, ngidzinga kucacisa tindzaba letingasilo liciniso letikhulunywa ngekuphindzelela yi-DA batikhuluma sengatsi ngumbuto wasephalamende losemtsetfweni minyaka yonkhe kuleminyaka lemitsatfu leyengcile. Loku kumayelana nemali lengaphansi kweLitiko Letekuchumana lesetjentiswa nguhulumende nakakhangisa. I-DA isola kutsi Hulumende usebentisa betindzaba labamvunako. NgaLesine mhla tinge-29 Bhimbidvwane, emva kwekukhipha imininingwane yemali lesetjentiswe nguhulumende yekukhangisa ngeLitiko Letekuchumana, letindzaba letingasilo liciniso setibuyile futsi, tisafana kepha manje setibhalwe nguGavin Davis.

Kuyacaca kutsi uMhlonishwa Davis Lilunga lePhalamende (loyi-MP) unemcondvo lomncane ekuvisiseni kukhangisa tekuchumana, uphindze akakhulumi liciniso kutsi akawatsandzi emabhizinisi etindzaba laphetfwe ngulabamnyama usebentisa loku kufihla kutsi akawatsandzi. Lwati lolungasilo liciniso lwebubanti bekusatjalaliswa kwemaphephandzaba, buhlanga bebafundzi bemaphephandzaba kanye nalokubhalwe ngumhleli bekutovimbela emaphutsa lasebaleni aletinsolo telilunga lelihloniphekile.

Ecinisweni, i-The New Age isondzelene kakhulu ne-Business Day mayelana nalokubhalwe ngumhleli ngekuya kwalokubikwako. Lucwaningo  lolwentiwe yinkampani  ledvume kakhulu emhlabeni, i-Media Tenor lukhiphe  umbiko lohlatiya indlela betindzaba lababhala ngayo ngaMengameli Zuma ngesikhatsi lesisemkhatsini waKholwane 2014 naBhimbidvwane 2015. Lombiko ukhombisa ema-10% etindzaba teliphephendzaba i-The New Age labika kahle ngaMengameli Zuma, tindzaba letinge-9%  teliphephandzaba i-Business Day nato tibika kahle ngaMengameli. Ingabe sekumele sicabange kutsi i-Business Day iliphephandzaba lelivuna Mengameli Zuma?

Kutsatsa tincumo kusimondzawo sebetindzaba lesikugucugucukako, litsimba lekutsenga lebetindzaba tangekhatsi leLitiko Letekuchumana lichumanisa kutsengwa kwebetindzaba kwahulumende ngekusebentisa luhlelolwekusebenta lwekhompyutha lwekukhangisa tindzaba loluhola mhlaba wonkhe lwe-Telmar Media, netinsita letisetjentiselwa kufinyelela bantfu ngetikhatsi letifanele nalokusezingeni lelisetulu. Basebentisi be-Telmar la-10,000 emaveni lange-85 afaka ekhatsi ema-ejensi ekukhangisa lamanengi lahamba embili semhlabeni wonkhe, bashicileli bedijithali nabalokubhalwe phansi, basakati nebakhangisi. Tisebenti teluphiko lwekutsenga betindzaba tihlala njalo tingenela tinhlelo tekuceceshwa leticinisekisiwe te-SAARF ne-Telmar, baphindze futsi bangemalunga eNhlangano Yekukhangisa Betindzaba yaseNingizimu Afrika.

I-The New Age – liphephandzaba lelisabalaliswa kuvelonkhe lingacatsaniswa  kabi nemaphephandzaba asemadolobheni lamakhulu (i-The Herald – e-Nelson Mandela Bay, i-The Mercury – e-Durban, i-Pretoria News – ePitoli) lacudzelana etimakethe tetigodzi letincunyiwe.  Nangabe silandzela kuphikisa kwaMhlonishwa Davis (loyi-MP), hulumende angadzinga kutsi akhangise emaphephandzabeni lamanyenti emadolobha lamakhulu - kuto tonkhe tifundza kute kulinganiswe bubanti betindzawo lapho kufinyelela khona  i-The New Age, ngentsengo lenkhulu kunaleyo yekukhangisa ku-The New Age. Ecinisweni, i-The New Age iyatfokala kuto tonkhe tifundza letiyimfica, nemaphephandzaba lasitfupha  lasetigodzini letitsite. Liphephandzaba ngalinye le-The New Age linelikhasi lelinetindzaba letigcile etifundzeni ngaphandle kwaleto tindzaba letigcile kuvelonkhe nasemhlabeni wonkhe.

Hulumende uchumana ngendlela lefinyelela kubantfu labanyenti aphumelelise umsebenti wakhe wekuchumana nebantfu baseNingizimu Afrika labaningi kakhulu kuto tonkhe tindzawo labakuto. UMhlonishwa Davis uyavuma kutsi hulumende usebentisa emaphephandzaba lange-248 kwatisa bantfu ngeluhlelo lwakhe, kepha uyakhohlwa liciniso lekutsi hulumende ungumsekeli lomkhulu wemaphephandzaba lehlukene ngekukhangisa. Akuvisiseki kutsi kungani lilunga lelihloniphekile lichubeka nekukhuluma tindzaba letingesilo liciniso mayelana nelinani lebantfu labafundza i-The New Age. Bantfu labafundza i-The New Age labange-153 000 kungafaki ekhatsi babukeli labange-621 000 labakalwe yi-AMPS, lababukela luhlelo lwamabonakudze, ema-TNA Briefing - luhlelo lolusakatwa bukhoma loluhlanganisa kuchumana kwalabatsintsekako, bafundzi be-The New Age  kanye nasetindzabeni tekuchumana nge-inthanethi kulandzela kubukela kumabonakudze.

Ngimema uMhlonishwa Davis (loyi-MP) kutsi avakashele i-Tshedimosetso House; ligama le-Sitswana lelisho  kucondza lokujulile, kufundza, lwatiso nome lwati (mhlawumbe  angeke asati siphukuto saleligama) afundziswe tisebenti leticeceshwe lapha ekhaya besikhungo sekutsenga betindzaba kuLitiko Letekuchumana. Mhlawumbe loku kutamsita avuleke ingcondvo ayekele kubona lokushaya emanti lapho kungekho khona.

Imibuto ingacondziswa ku:
Ayanda Hollow
Makhalekhikhini: 061 488 0634

Share this page

Similar categories to explore