Sa Minisiṱa wa Vhudavhidzani, ndi khou ṱoda u bvisela khagala fhungo heḽi thwii ḽa lungano holwu lu sa gumiho nga Democratic Alliance (DA) hune ṅwaha muṅwe na muṅwe kha miṅwaha hei miraru i tshi tou tevhekana, vha dzulela u zhamba nga heḽi fhungo vha tshi ḽi ḓisa sa mbudziso ya phalamenndeni. Hezwi zwi yelana na kushumisele kwa masheleni kha khunguwedzo dza muvhuso zwi langwaho nga Muhasho wa Vhudavhidzani. Vha DA vho bvisa mavharivhari a uri Muvhuso u vhuedza “vhoramafhungo vha re na vhukonani nawo”.
Nga Ḽavhuna ḽa dzi 29 Phando, nga murahu ha musi ndo no ḓivhadza zwipiḓa zwa kushumisele kwa masheleni kha khunguwedzo nga kha Muhasho wa Vhudavhidzani, holwu lungano lwo dovha lwa vhuya, lwo kopiwa lwa nambatedzwa nga fhasi ha mutala wa Vho Gavin Davis.
Zwi tou vha khagala uri Muṱhomphei Vho Gavin, Muraḓo wa Phalamennde (MP) vha na kupfele kuṱuku kwa vhudavhidzani ha khunguwedzo nga nḓila yo fhelelaho na uri a vha khou fulufhedzea kha ndingo dzavho dza u lingedza u khwaṱhisedza zwine zwa tou vha khagala zwa u sa ṱoḓa mabindu a vhoramafhungo vha vharema nga u sokou ḓisa khanedzano dzi si na ngoho ngeno vha tshi khou tshimbidza fhungo ḽavho. U vha na nḓivho ya vhukuma ya hoṱhe hune gurannḓa ya phaḓaladziwa hone, tshivhalo tsha vhathu vha dzulaho hone na zwire ngomu nga mudzudzanyi zwo vha zwi tshi ḓo vha zwo thivhela zwe zwi sa tshimbile zwavhuḓi kha mavharivhari a muraḓo vha ṱhompheaho.
Sa mbuno i sa hanedzeiho, The New Age i tsini na Business Day kha ndinganyiso ya vhudzudzanyi zwo sendeka kha ndeme ya hune ha ḓo swikelwa. Tsedzuluso dzo itwaho nga khamphani i ḓivheesaho ḽifhasini, Media Tenor, yo bvisa muvhigo vha tshi khou sengulusa mavhigele avhuḓi nga ha Muphuresidennde Vho Zuma kha tshifhinga tsha u bva Fulwana 2014 – u swika Phando 2015 u sumbedzaho uri 10% ya zwiteṅwa zwa The New Age zwi vhiga zwavhuḓi nga ha Muphuresidennde Vho Zuma, ngeno 9% ya zwo vhigwaho kha Business Day na yone i tshi khou ḓi sumbedza zwire ngomu zwavhuḓi zwine zwa ḓi lingana nga ha Muphuresidennde. Ri nga mbo ḓi namba ra humbulela uri Business Day ndi luvhanḓe lu si na ngoho yo fhelelaho naa kana vha tou ima na Muphuresidennde Vho Zuma?
U dzhia tsheo kha vhupo vhu shandukaho ha vhoramafhungo, tshigwada tsha nga ngomu kha Muhasho wa Vhudavhidzani vha rengaho mafhungo vha renga thwii mafhungo a muvhuso sa zwine zwa vha zwo pulaniwa nga u shumisa Telmar Media zwine ndi zwi fanaho zwine hu shumiswa zwone u navha shango ḽoṱhe sa izwi vha phanḓa kha sofuthiweee ya khunguwedzo ya mafhungo na tshumelo dzi shumiswaho u swikela vhathu, firikwentsi na u konesesa. Vhashumisi vha Telmar vha 10 000 kha mashango a 85 vha katela vhunzhi ha mazhendedzi ane a vha phanḓa ḽifhasini ḽoṱhe, didzhithaḽa na vhaanḓadzi vha zwo ganḓiswaho, khasho na vhakunguwedzi. Tshigwada tsha vharengi vha nga ngomu vha dzulela u dzhenela u pfumbudzwa nga SAARF na Telmar zwine zwi a ṱanganedzwa na uri vha dovha vha vha miraḓo ya Dzangano ḽa Khunguwedzo ya Mafhungo ya Afurika Tshipembe.
Gurannḓa ya The New Age – ine ya vha na tswayo ya maphaḓaladzele a lushaka i khou vhambedziwa nga nḓila i si yone na gurannḓa dza dziḓoroboni (The Herald – Nelson Mandela Bay, The Mercury – Durban, Pretoria News – Pretoria) dzi tshi khou ṱaṱisana kha mimakete ya madzingu yo ambiwaho. Arali ro tevhelela khanedzano ya Muṱhomphei Vho Davis MP, muvhuso u ḓo tea u ita khunguwedzo kha gurannḓa nnzhi dza dziḓoroboni – kha mavunḓu oṱhe u itela u swikela he The New Age ya kanda hone, zwine zwi ḓo ḓura u fhirisa u ita khunguwedzo kha The New Age. U itela uri zwi ḓivhee, The New Age i phaḓaladziwa kha mavunḓu oṱhe a ṱahe, na edishini dza rathi kha madzingu. Kha edishini ya ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe ya The New Age hu vha hu na siaṱari ḽo sedzaho kha vunḓu ḽeneḽo hu tshi khou ambwa ngaha mafhungo mahulwane apo hu u ḓadzisa kha mafhungo a shango na a ḽifhasi ḽoṱhe.
Muvhuso u shumisa vhudavhidzani guṱe u kona u swikela ṱhoḓea dza mushumo wawo wa u davhidzana na mavhuthu manzhi vha maAfurika Tshipembe. Vha tshi tenda, Muṱhomphei Vho Davis vho tendelana nazwo uri Muvhuso u shumisa gurannḓa dza 248 u ḓivhadza lushaka nga ha mbekanyamushumo dzawo, fhedzi vha hangwa fhungo ḽa uri muvhuso ndi wone mutikedzi muhulwane wa zwa mafhungo o ganḓiswaho nga u fhambana nga kha khunguwedzo yawo. A zwi pfesesei uri muraḓo vha ṱhompheaho vha dzulela u alusa ngoho i songo fhelelaho hani nga ha nomboro ya vhathu vha vhalaho The New Age. Vhavhali vhayo vha 153 000 a vha kateli vha 621 000 nga nṱha vhane vha i lavhelesa sa zwo kaliwaho nga AMPS kha Muṱangano wayo wa TNA – ho vha na khasho thwii ye ya vha i tshi khou ṱanganya vhukwamani ha vha kwameaho, vhavhali vha mafhungo o ganḓiswaho na vhudavhidzani ha inthanethe vha tshi kona u tevhelela mafhungo a shango kha theḽevishini
Ndi ramba Muṱhomphei Vho Davis, Muraḓo wa Phalamennde uri vha dalele Tshedimosetso House; ipfi ḽa Setswana ḽine ḽa amba luvhonela, u guda, mafhungo, kana nḓivho (muhoyo wa iḽi dzina u nga vha fhufha) uri vha gudiswe nga vhukoni vhune ha khou bveledzwa fhano hayani ha vho tholwaho nga Muhasho wa Vhudavhidzani vha shumaho kha zwa thengo ya mafhungo. Ṱhaṅwe hezwi zwi ḓo lafha kuvhonele kwavho kwa hune ha vha na vhumbulu ngeno vhu siho..
Mbudziso:
Ayanda Hollow
Luṱingo: 061 488 0634
