MaAfrika Borwa ao a rategago,
Ka Mošupologo wa la 08 Dibokwane 2021, Nna Tona ya Maphelo, Ngaka Zwelini Mkhize, ke sedimošitše Komiti ya Ditona ya go Šoma ka Merero ya Moento yeo modulasetulo wa yona e lego Motlatšamopresidente wa Repabliki, Mohlomphegi Morena David Mabuza mabapi le go šoma gabotse ga moento wa AstraZeneca go thibela mohuta wa baerase ya coronavirus wo o bitšwago 501Y.V2, yeo e tletšego ka Afrika Borwa. Ka morago ga fao, tshedimošo ye nngwe e filwe Lekgotla la Bosetšhaba la Taelo ka ga Coronavirus (NCCC) ge IMC e ala pego ya yona ka ga moento.
Mmušo wa Afrika Borwa o ikgafile go netefatša gore re šomiša dikgetho le mekgwa ye mekaone ka nepo ya go šireletša setšhaba sa rena go diphetetšo, go akaretša le go COVID-19. Afrika Borwa e na le ditshepedišo tšeo di hlomilwego gabotse tša go netefatša gore go ba le tšhomišo ye e bolokegilego ya ditšweletšwa tše diswa tša maphelo ka moka gomme re thabile ka ge tshepedišo ya rena ya dinyakišišo e šoma gabotse, e sego fela go netefatša gore go ba le taolo ya boleng, eupša gape ka go eta pele mošomo wa dinyakišišo tša lefase ka bophara mabapi le dinyakišišo ka ga coronavirus.
Bašomi ba tša mahlale ba Afrika Borwa le banyakišiši ba thomile go dira dinyakišišo mabapi le go šoma gabotse ga meento ye e fapafapanego ka 2020. Ba ile ba lebiša nepišo ye kgolo go seabe sa meeto ye go thibeleng ga mohuta wa 501Y.V2 ka karolong ya mafelelo ya ngwaga le mathomong a Pherekgong 2021. Dipoelo tša dinyakišišo tše di thomile go hwetšagala ka Labohlano la 05 Dibokwane 2021 gomme tša lokollwa setšhabeng ka Lamorena la 7 Dibokwane 2021. Ke ka lebaka la mošomo wo, wo mmušo o beeleditšego thwii ka go ona, fao go ilego gwa utollwa gore moento wa AstraZeneca ga o thibele bolwetši bja mohuta wa 501Y.V2 bja magareng le bjo bo kekago. Kutollo ye e dirilwego e sa le nako e netefaditše gore magato ka moka a a tšewa gore go šomišwe moento wo o šomago gabotse kudu ka leanong la rena la go enta setšhaba.
Meento ka moka e hlamilwe go lebeletšwe mohuta wa baerase ya SARS-COV-2 yeo e bego e tletše lefase ka bophara. Tshepedišo ya mmušo ya go reka meento ye e tlile pele ga ge go ka utollwa mohuta wa 501Y.V2 le mehuta ye mengwe ya baerase ye. Pele ga ge go ka hwetša dipoelo tša mabapi le go šoma ga moento wa rena, Afrika Borwa e be e ka se kgone go ditela go amogelwa ga mekgobo ya meento ka nepo ya go emela dipoelo tša dinyakišišo mabapi le go šoma gabotse ga meento tšeo di bego di dirwa ke bašomi ba rena ba tša mahlale, ka ge se se ka be se ile sa theošetša naga ya rena moragorago lenaneong la Dinaga tšeo di bego di emetše go hwetša meeto ye ka ge kabo ya yona e hlaelela lefaseng ka bophara.
Go na le dipelaelo setšhabeng mabapi le letšatšikgwedi la mafelelo la go šoma ga meento ya AstraZeneca (e lego la 30 Moranang 2021). Meento ga se ya hlwa e felelwa ke nako ya yona ya go šoma. Godimo ga fao, bjalo ka ge go rerilwe mathomong, ge Kgoro ya Maphelo e ka tšea sephetho sa go entela setšhaba ka moento wa AstraZeneca, meento ye e tla šomišwa pele e ka felelwa ke nako ka letšatšikgwedi la mafelelo la go šoma ga meento. Godimo ga fao, letšatšikgwedi la mafelelo la Moranang ga se la utollwa ka phošo eupša le utollotšwe ke ditshepedišo tša rena tša netefatšo ya boleng le taolo.
Ka lebaka la dipoelo tša dinyakišišo tša mabapi le go šoma gabotse ga moento wo, Kgoro ya Maphelo e tla tšwela pele ka kgato ya mathomo ya moento ye e bego e rulagantšwe ka go šomiša moento wa Johnson & Johnson sebakeng sa moento wa AstraZeneca. Moento wa Johnson & Johnson o laeditše gore o šoma gabotse kgahlanong le mohuta wa baerase ye wa 501Y.V2 gomme ditshepedišo tše di hlokagalago tša tumelelo ya gore o ka šomišwa ka Afrika Borwa di gare di a dirwa. Go enta setšhaba ka moento wo go tla tšwela pele ka mokgwa wa go dira dinyakišišo tša go tsenya tirišong ka go dirišana le Khansele ya Dinyakišišo tša Kalafo le mafelo a go entela setšhaba a Kgoro ya Maphelo ya Bosetšhaba go ralala le naga. Se se tla fana ka tshedimošo ye bohlokwa mabapi le leuba le bathong bao ba šetšego ba entilwe gomme ka go realo, se se tla netefatša gore go ba le kutollo ya ka pela ya diphetetšo ge di ka hlaga magareng ga bašomi ba tša maphelo bao ba entetšwego.
Godimo ga fao, naga ya rena e hweditše meento ye mengwe go tšwa go Pfizer yeo le yona e tlago šomišwa ka kgatong ya mathomo ya moento. Bašomi ba rena ba tša mahlale ba tšwela pele go sekaseka meeto ye mengwe ye e ka šomišwago gomme ka letsogong le lengwe le rena re tšwela pele go rerišana le batšweletši ba bangwe ba meento. Re mo maemong ao a gatetšego pele a go sekaseka le go rerišana le batšweletši ba moento wo o ka šomišwago wa Sputnik -V. Ditherišano le Sinopharm le tšona di tšwela pele gomme re gare re lekola tshepišo ye e dirilwego ke China mo lebakeng le. Re saenne Tumelelano ya go se Rothiše madi gomme Bolodi bja Afrika Borwa bja Taolo ya Ditšweletšwa tša Maphelo bo tšwela pele ditshepedišo tša tumelelo. Go fela bjalo le ka ditherišano tša rena le Moderna tšeo di tšwelago pele gomme re tla dira ditsebišo ge nako e dutše e sepela, go swana le ge re dira ka mehla, ge re kgona go dira seo.
Ka go le lengwe, bašomi ba rena ba tša mahlale ba tla tšwela pele go rarolla bothata bja tšhomišo ya moento wa AstraZeneca ka mo Afrika Borwa, gomme re tshepile keletšo ya bona, moento o tla bušetšwa morago gore re hwetše o mongwe pele ga ge letšatšikgwedi la mafelelo la go šoma ga ona le fihla. Ka go bušetša meento ye e sego ya šomišwa gore re hwetše ye mengwe pele ga ge letšatšikgwedi la mafelelo la go šoma ga ona le fihla, Kgoro ya Maphelo e tla netefatša gore meento ye re e hweditšego ya AstraZeneca ga e be tshenyo le tšhomišobošaedi ya tšhelete.
Le ge go le bjale, re rata go gopotša badudi ba rena gore motheo wa go thibela COVID-19, go fihla ge naga e fihlelela maemo ao setšhaba se kgonago go iphemela baeraseng ye, o tšwela pele go ba go obamela ditshepedišo tša maphelo tša go hlapa diatla ka sesepa goba ka sanithaesa sa go ba le alekhohole ye e ka bago 70%, go apara dimaseke ge o le bathong, le go tlogela sekgoba sa metara le seripa magareng ga gago le batho ba bangwe.
E abilwe ke: Kantoro ya Tona ya Maphelo
Mohlankedi wa Dikgokagano wa Kantoro ya Tona (MLO): Ngaka Lwazi Manzi
Cell: 082 678 8979
