Isitatimende sembikiindaba sikangqongqotjhe wezepilo udorh. Zwelini Mkhize, ngomphumela werhubhululo lamandla womjovo

MaSewula Afrika Wekhethu,

NgoMvulo nakabu-8 kuMhlolanja wee-2021, mina Ngqongqotjhe wezePilo, uDorh. Zwelini Mkhizi – ngihlathululele iKomidi yeHlanganisela yaboNgqongqotjhe (i-IMC) ngehlelo lomJovo, uSihlalo wayo ekuliSekela likaMengameli weRiphabhligi yeSewula Afrika, umHlonitjhwa u-David Mabuza ngamandla womjovo i-AstraZeneca emhlobeni omutjha wengongwana ye-COVID-19, i-501Y.V2, esahlele iSewua Afrika njenganje. Ngakelinye ihlangothi, kwethulwe enye ihlathululo ku-NCCC lokhuya i-IMC nayethula imibikwayo ngehlelo lokuhlatjelwa kwabantu ubulwele be-corona.   

Urhulumende weSewula Afrika uzibophelele ekuqinisekiseni ukuthi sisebenzisa iindlela ezingcono nezihle kinazo zoke zokuvikela isitjhaba sekhethu ukuthi singangenwa magulo, ekubalwa hlangana nawo ne-COVID-19. ISewula Afrika ineendlela zekambiso ezinzinzileko zokuqinisekisa ukusetjenziswa ngokuphepha kwazo zoke iintatha ezitja, begodu siyathokoza ukubona ukuthi ihlelo lethu lerhubhululo lisebenza kuhle, hayi ukuqinisekisa ukulawulwa kwekhwalithi nje kwaphela, kodwana lisebenza kuhle nangokudosa phambili ehlelweni lerhubhululo nge-coronavirus.

Abososayensi nabarhubhululi beSewula Afrika bathome ngomnyaka wee-2020 ukurhubhulula ngamandla wemijovo ehlukahlukileko. Babeke iingqondo zabo egalelweni lemijovo phezu komhlobo omutjha we-COVID-19, i-501Y.V2 ngekupheleni komnyaka ophelileko kunye nekusukeni kwenyanga kaTjhirhweni wee-2021. Imiphumela yalelirhubhululo khona itholakele ngeLesihlanu nakama-5 kuMhlolanja wee-2021, yase imenyezelwa emphakathini ngoSondo nakali-7 kuMhlolanja wee-2021.  Kungenca yawo lomsebenzi-ke ukuthi kuvele ukuthi umjovo i-AstraZeneca ayinamandla wokukhandela umhlobo omutjha wengogwana i-501Y.V2 elula neyaneleko ukuthi ingangeni emuntwini; ngakelinye ihlangothi urhulumende besele awuthengile umjovo lo.  Nokho-ke ukutholakala ngesikhathi kokuthi umjovo lo awunamandla kwenze ukuthi kuthathwe woke amagadango azakuqinisekisa ukuthi kusetjenziswa umjovo onamandla khulu ehlelweni lethu lokuhlabela abantu ingogwana le. 

Yoke imijovo ididiyelwe ngokususelwa emhlobeni wokuthoma wengogwana ye-COVID-19, i-SARS-COV-2 ebeyisahlele iphasi lokeli.  Ihlelo likarhulumende lokuthenga imijovo lize ngaphambi kobana kwehle umhlobo omutjha wengogwana ye-COVID-19, i-501Y.V2 neminye imihlobo yamva nje.  Ngaphambi komphumela wamandla womjovo lo, iSewula Afrika beyingeze yakuriyadisa nofana ihlehlise isikhathi sokuthola umjovo lo ngenca yokuthi beyisalindele umphumela werhubhululo labososayensi belizwe lekhethu, ngoba lokho bekuzokwenza ukuthi iSewula Afrika ibuyele emva iyokuba semsileni womjeje wamazwe alindele ukuthengiselwe umjovo, njengoba umjovo lo utlhayela ephasini loke nje. 

Umphakathi uyanghonghoyila ngokuthi batjho umjovo otholwe yiSewula Afrika lo, yona i-AstraZeneca uphelelwa sikhathi nakama-30 kuSihlabantangana wee-2021.  Umjovo lo awukaphelelwa sikhathi sikhuluma nje. Ngaphezu kwalokho, ngokwehlelo lekuthomeni lokuhlatjelwa kwabantu ubulwele be-COVID-19, umNyango wezePilo nabewuragele phambili wathoma ukusebenzisa i-AstraZeneca, bekuzakuthi kufika ilanga layo lokuphelelwa sikhathi ibe seyisetjenzisiwe.  Okhunye-ke kukuthi ilanga lokuphelelwa sikhathi komjovo lo akhange livunjululwe ngengozi, kodwana livele ngehlelo langabomu lokuhlolisisa nokulawula yoke ikambiso efaneleko ngaphambi kokusetjenziswa komjovo. 

Njengoba umphumela werhubhululo ngamandla womjovo uveze lokhu okuvezileko nje, umNyango wezePilo usezakuragela phambili ngehlelo lawo lomjovo lesiGaba sokuThoma, kodwana usebenzise umjovo wakwa-Johnson & Johnson endaweni yokobana usebenzise umjovo i-AstraZeneca. 

Umjovo wakwa-Johnson & Johnson uthe nawuhlolwako batholakala ubufakazi bokuthi unamandla wokwehlula umhlobo omutjha wengogwana ye-COVID-19 i-501Y.V2, nje-ke sebe lithomile ihlelo elifaneleko lokuvumela umjovo lo ukuthi uzokusetjenziswa lapha eSewula Afrika.  Ihlelo lokujova abantu lizokwenziwa ngendlela yokulingelela ukusetjenziswa kwawo ngokusebenzisana nomKhandlu weRhubhululo ngezokwElapha namaziko wokujova womNyango wezePilo eliZweni lOke.  Lokhu-ke kuzokuletha umkhanyo welwazi ngobulwelobu ebantwini esele babuhlabele, ngaleyindlela kuzokubonakala kusese nesikhathi ukuthi bakhona na abantu abasebenza kezepilo abazabe basangenwa bulwelobu ngitjho nangemva kobana bazabe sebabuhlabele ubulwelobu.                                                                                                                                

Ukudlula lapho, iSewula Afrika ibuye yathola neminye imithamo yakwa-Pfizer ezakusetjenziswa esiGabeni sokuThoma.  Abososayensi belizwe lekhethu solo basatjhotjholoza njalo ngokuhlola eminye imijovo ekungalingelelwa ngayo, begodu ngaso sona lesosikhathi sikhuluma nabakhiqizi beminye imijovo.  Sesinendima ebonakalako yokuhlola nokukhulumisana nabakhiqizi be-Sputnik-V, njengomunye umjovo esingathanda ukuwulinga.  Iragela phambili nemikhulumiswano ne-Sinopharm, kanti sisaqala nomjovo i-China ethi ingasisiza ngawo.  Kutlikitlwe isiVumelwano sokungaVezelani imiNiningwana kanti-ke selithomile nehlelo lokufakazela nokuqiniselela ku-SAHPRA.  Ngokunjalo, iyaraga imikhulumiswano yethu ne-Modema begodu sizakwenza ezinye iimemezelo, njengoba sihle sisenza nemihleni, nasele sikulungele ukwenza njalo. 

Ngakelinye ihlangothi, abososayensi belizwe lekhethu bazokuragela phambili ngokukhulumisana ukuya phambili ngokusetjenziswa komjovo i-AstraZeneca eSewula Afrika; kuye ngokuthi iseluleko sabo sithini, umjovo lo ungahle utjintjwe ngomunye ngaphambi kobana uphelelwe sikhathi.  Ngokutjintjisana ngemijovo ngaphambi kobana iphelelwe sikhathi, umNyango wezePilo uzabe wenze isiqiniseko sokuthi umjovo i-AstraZeneca esele siwutholile awubi yinto enganamsebenzi edle imali nje kwaphela. 

Kusenjalo-ke,  sithanda ukukhumbuza amaSewula Afrika wekhethu ukuthi ekuyona sika yokukhandela i-COVID-19, ilizwe lekhethu belifike enanini elaneleko labantu abaphephileko kilobubulwele, solo kukubambelela ekuhlonipheni ikambiso yezepilo yokuhlamba izandla ngamanzi nesibha namkha uhlikihle izandla ngesihlanzekisi esine-alkhoholi ema-70%, ufake imaski nawuhlangana nabantu, uqalangane nabantu ngebanga eliyimitha  nesiquntu. 

IsiTatimende sikhutjhwe mNyango wezePilo:
MLO: Dorh. Lwazi Manzi
Cell: 082 678 8979

Share this page

Similar categories to explore