A. Merero ye Bohlokwa Seemong sa Bjale
1. Ikonomi
1.1. Kgolo ya Ikonomi
1.1.1 Kabinete e lemogile dipalo tša palomoka ya ditšweletšwa tša ka nageng (GDP) bjalo ka ge di lokolotšwe ke StatsSA tšeo di bontšhitšego gore ikonomi e oketšegile ka 0.1% mo kotareng ya mathomo ya 2025, gomme se se latela tlhatlogo ya 0.4% mo kotareng ya bone ya 2024.
1.1.2 Gare ga tše dingwe, intasteri ya temo, kagodithokgwa le ya boreahlapi e hlatlogile ka 15,8%, mola intasteri ya dinamelwa, ya go boloka le ya dikgokagano e hlatlogile ka 2,4%. Go feta fao, intasteri ya kgwebo, ya boapei le ya madulo e hlatlogile ka 0.5%.
1.1.3 Kabinete e sa dutše e tshwenyegile ka go fokotšega ga intasteri ya go tšweletša, kudukudu ge mmušo o etišitše pele go matlafatša intasteri ya go tšweletša ya ka mo nageng gomme ka go realo go emetše go rungwa ga Pholisi ye fetošitšwego ya Diintasteri.
1.1.4 Mmušo o kwešiša khuetšo ya ditlhohlo go thwalo le dilotšistiki tšeo di tšwelago pele go huetša kgolo ya intasteri ya meepo, gomme re tšwela pele go tsepelela kudu go mošomo wa Kgato ya Bobedi ya Lesolo la Vulindlela le Kgwebišano ya Kgwebo ya Mmušo ka go šogašogana ka bjako ditlhohlo tša dilotšistiki tša naga.
1.1.5 Ka go realo, Kabinete e amogela tumelelo ya Kgothakgothe ya Bosetšhaba ya Tlhako ya Matlotlo a Mmušo ya 2025 yeo e tla oketšago ditshenyagalelo tša mmušo go dipeeletšo tša mananeokgoparara (R1 trilione mo lebakeng la mengwaga ye meraro).
1.2 Dinyakišišokakaretšo tša Kotara ka Kotara tša Dipalo tša Bašomi
1.2.1 Kabinete e lemogile dipego tša babegaditaba tšeo di tšweleditšego dipelaelo mabapi le dipalopalo tša mešomo go tšwa ka lefapheng leo le sa ngwadišwago ka go Dinyakišišokakaretšo tša Kotara ka Kotara tša Dipalo tša Bašomi (QLFS).
1.2.2 QLFS e kgoboketša tshedimošo ka ga ditiragalo tša mmaraka wa bašomi tša batho ka noši ba mengwaga e 15 le go feta ka kotara ka kotara. Godimo ga moo, StatsSA e tšweletša pego ye e ipheditšego ka botlalo mengwaga ye mengwe le ye mengwe ye mene, yeo e akaretšago kgaolo ya go ikgafa ya Nyakišišokakaretšo ya Bengmešomo le Baipereki (SESE). Nyakišišokakaretšo ye e ikemišeditše go fana ka temogo ye e tseneletšego ka ga dika le ditiro tša dikgwebo tša lefapha le le sa ngwadišwago ka Afrika Borwa.
1.2.3 Kabinete e be e ahlaahla kgetho ya SESE ya kotara ka kotara goba ya ngwaga ka ngwaga, le ge go le bjalo StatsSA e tla nyaka go hwetša retšistara ya dikgwebo tše di sa ngwadišwago yeo e se nago yona gabjale yeo ka yona StatsSA e tla kgonago go ikhweletša tshedimošo ya go ema legato la batho ba bantši.
1.2.4 Re tsebagaditše peleng gore Kabinete e dumeletše Pholisi ya Bosetšhaba ya Dilaesense tša Kgwebo (NBLP) yeo e tla kgontšhago go fana ka dilaesense tše di tlwaelegilego tša dikgwebo tšeo di sa ngwadišwago magareng ga tše dingwe gomme mo nakong ya phethagatšo ya Pholisi ye, Kgoro ya Tlhabollo ya Dikgwebopotlana e swanetše go kgona go hlama retšistara ya go tshepega ya dikgwebo tšeo di sa ngwadišwago yeo e tla kaonafatšago QLFS le kgonagalo ya SESE ya ngwaga ka ngwaga.
2. Toka le Thibelo ya Bosenyi
2.1 Polokego le Tšhireletšego
2.1.1 Kabinete e lemogile ngangišano yeo e tšwelago pele mabapi le bosenyi ka Afrika Borwa le mabarebare a gore go na le tlhokego ya leano la go kwagala la mmušo la go swaragana le bosenyi ka Afrika Borwa, se se boletšwe go sa kgathale gore ka la 23 Mopitlo 2025, Tona ya Maphodisa o lokolotše dipalopalo tša bosenyi tša Kotara ya Bone tša 2024/25 (1 Pherekgong 2024 go fihla ka la 31 Hlakola 2025).
2.1.2 Nakong ya go lokollwa ga dipalopalo tša bosenyi, Tona ya Maphodisa o ile a hlaloša Dintlha tše beilwego pele tša Tirelo ya Maphodisa ya lekga la bošupa ka tsela ye e latelago: (a) Go fokotša palo ya dipolao, (b) Go fokotša dithunya tše di sego molaong le go tiiša letsogo godimo ga dithunya tše di lego molaong, (c) go lwantšha GBVF, (d) go fediša bosenyi bjo bo rerilwego, go akaretša le dihlopha tša go gweba ka diokobatši, go hula g difatanaga tša go sepetša tšhelete, go amoga ka dikgoka le go thopša, go lwantšha dikgaruru tša dihlopha tša bosenyi, le go lwantšha bomenetša ka gare ga SAPS le nageng ka bophara.
2.1.3 Dipalopalo tša Kotara ya bone ya 2024/25 di bontšhitše kgatelopele (go fokotšega ga kakaretšo) ge go bapetšwa le nako e swanago ya ngwaga wa ditšhelete wo o fetilego. Go fa mohlala, go diteišene tša maphodisa tše 30 tšeo di nago le bosenyi bjo bogolo go ya ka dipego, tše 13 di begile palo e nyenyane ya bosenyi gomme tše pedi di begile go se be le phetogo.
2.1.4 Mabapi le dipolao tša balemi, dipalopalo tša bosenyi di bontšha ditlhaselo tšeo di diragalago dipolaseng tša go bapaletša mebaraka, mola ka kakaretšo mmušo o sa hlophe batho goya ka merafe ya bona, ka baka la tshedimošo ye e fošagetšego ya moragorago, godimo ba balemi ba babedi bao ba bolailwego e be e le bathobaso, bašomi ba dipolasa ba babedi ba Bathobaso e bile batšwasehlabelo, gomme yo mongwe wa balaodi ba dipolasa ba bahlano bao ba bolailwego e be e le Bathobaso.
2.1.5 Mabapi le dibetša tše di sego molaong, Lesolo la Shanela le tšwela pele go tšweletša dipoelo tšeo di bontšhitšwego ke go amogwa ga dibetša tše di sego molaong tše 128 le go golegwa ga batho ba 82.
2.1.6 Dinyakišišo tša Bolaodi bja Bosenyi bjo Bogolo le tšona di tšwela pele ka mošomo wa bjona, woo o feleleditšego ka gore bagononelwa ba 656 ba tšwelele pele ga kgorotsheko, go akaretša le ba 364 bao ba amanago le bosenyi bjo bo rerilwego bjo bo šoro, ba 220 go tšwa bosenying bjo bogolo bja kgwebo le ba 72 go tšwa go bomenetša bjo bogolo.
2.1.7 Mabapi le GBVF, kopano ya go ahlaahla taba ye se yeo e etilwego pele ke IMC ka ga GBVF e tla swarwa ka Labohlano, 13 Phupu 2025 ka Holong ya Setšhaba ya Atteridgeville ka Pretoria gomme e tla lebiša šedi ya yona go phethagatšo le kgatelopele ya Thulaganyo ya Bosetšhaba ye e Logetšwego Maano. Kopano ye e tla lekola le go matlafatša go šoma gabotse le bokgoni bja ditirelo tšeo di abelwago batšwasehlabelo ba GBVF.
2.1.8 Kabinete e amogetše boipobolo bja go ipona molato bjo bo dirilwego ke yo mongwe wa batho bao ba bolayago bao ba bilego le seabe sa polao ka Mosegamanye 2017 ya Mongwaledipharephare wa peleng wa Mokgatlo wa Bafsa wa African National Congress, Sindiso Magaqa le Mokhanselara wa Umzimkhulu. Kabinete e tšeela dipolao tša dipolitiki godimo kudu ka gobane batšwasehlabelo nakong tše ntši ke bao ba ikgafetšego go lwantšhana le bomenetša. Re na le kholofelo ya gore tšwelopele ye e tla re fa tshedimošo ye nngwe ye e tseneletšego mabapi le bakgathatema bao ba amegago.
2.2 Go Bušetšwa ka mo Nageng ga Mašaledi a maAfrika Borwa ao a lego Bothopša
2.2.1 Kabinete e amogela go thongwa ga Kgato ya Bobedi ya Protšeke ya go Bušetša ka mo nageng Batho Bao ba Lego Bothopša, yeo e akaretšago go bolokwa gape ga mašaledi a batho ba setlogo ba MaKhoi le maSan. Le ge go lota mehlala, go epollwa le go bušetšwa ga mašaledi a bahlabani ba tokologo bao ba hlokofetšego bothopša e sa dutše e le taba ye e filwego šedi. Lesolo le la a go tliša gae le go boloka gapegape mašaledi a ma-Khoi le ma-San go tšwa ka ntle ga naga ke a bohlokwa ka go dingwalo tše di nepagetšego tša setlogo sa naga ya Afrika Borwa. Tshepedišo ya boloka gapegape ya mašaledi a bo-rakgolokhukhu ba 58 ao a tšwago Kapa Leboa, e maemong a godimo gomme ditherišano le ditšhaba tše di amegilego di a tšwela pele.
2.2.2 Lesolo le le theilwe godimo ga katlego ya go bušetšwa gae ga balwela tokologo ba 49 ka 2024 gomme ke bohlatse bja boikgafo bja mmušo bja go šogašogana le go hloka toka ga dinako tše di fetilego le go godiša moya wa botee le go poelano ka gare ga setšhaba. Baemedi ba mohlakanelwa go se go ye kae ba tla tšea leeto la morero wa setheknikii go ya Angola, Lesotho, Zambia le Zimbabwe go yo dira dinyakišišo, go hlahloba dipego tša mabitla le go dira mebapa ya mabitla.
2.3 Moketeko wa go Hlongwa ga Kgorotsheko ya Molaotheo
2.3.1 2025 e swaya mengwaga ye 25 go tloga kopanong ya mathomo ya Kgorotsheko ya Molaotheo, e lego sedirišwa se bohlokwa go šireletša temokrasi ya rena ya molaotheo.
2.3.2 Ke ka moya wo gore Kabinete e amogetše ditirišano magareng ga mmušo le boahlodi tšeo di bego di eteletšwe pele ke Moahlodimogolo Mandisa Maya le dihlogo tša dikgorotsheko tšeo di bego di etetšwe pele ke Mopresidente Cyril Ramaphosa. Dikopano di be di lebišitše go ahlaahleng go tsenywa tirišong ga magato a taolo ao a šaletšego go phethagatša dipeakanyetšo tša molaotheo tša go netefatša gore boahlodi, go swana le palamente, bo šoma bjalo ka lekala le le ikemetšego la mmušo. Bobedi Khuduthamaga le ba Boahlodi ba tiišeditše boikgafo bja go hloma tshepedišo ya toka ye e tiilego, ye e šomago kudu yeo e theilwego ka go tiiša letsogo ka meholeng ya Molaotheo wa rena.
3. Tšhireletšo ya tša Leago le Tlhabollo ya Batho
3.1 Boemo bjo bo sa Kgahlišego bja Leratadima
3.1.1 Kabinete e lebiša mahloko a yona go malapa a bao ba lahlegetšwego ke maphelo a bona nakong ya mafula ka mafelong a go fapafapana ka Kapa Bohlabela. Go fihla ga bjale, palomoka ya batho ba 57 ba lahlegetšwe ke maphelo. Malapa a mmalwa le ona a ile a hudušwa gomme mananeokgoparara a ile a senywa ka profenseng tše pedi e lego Kapa Bohlabela le KwaZulu-Natal.
3.1.2 Mmušo o beakanya ditiro tša tlhakodišo le tša thekgo ka Disenthareng tša Taolo ya Masetlapelo tša Bosetšhaba le tša Profense bjalo ka ge go beakantšwe ke IMC ka taolo ya dikotsi. Dihlopha tša tšhoganetšo le tšona di rometšwe go tšwa Gqeberha, East London le Tikologong ya Chris Hani go ya mafelong ao a amilwego go thekga bahlakodiši ba lefelong leo.
3.1.3 Kabinete e lemoša batho ka moka gore ba dule ba ntšitše mahlo dinameng mo matšatšing a se makae a tlago ka baka la maemo a go befa a leratadima dikarolong tše dintši tša naga. Se se ka akaretša go theoga ga thempheretšha, go wa ga lehlwa, diphefo tše matla le pula e ntši.
3.1.4 Badudi ba eletšwa gore ba latele ditemošo tša boemo bja leratadima tša mo ba dulago mo seyalemoyeng, thelebišeneng le go ditaba tša leago; le go efoga go tšea maeto ka tlase ga maemo ao a sa šireletšegago. Bao ba tšeago maeto le bona ba hlohleletšwa go beakanya maeto a bona lefsa goba go a šuthišetša pele ge ba lebelelane le maemo a mabe a leratadima.
4. Tša Maphelo
4.1 Mohuta o Mofsa wa COVID-19 Dikarolong tše Dingwe tša Asia
4.1.1 Kabinete e kgonthišetša MaAfrika Borwa gore naga ye, ka Kgoro ya tša Maphelo (DoH), e lekola ka kelohloko go phulega ga mohuta o mofsa wa COVID-19, wo o tsebjago e le Nimbus goba NB.1.8.1, wo o amanago le go hlatloga ga diphetelo ka dikarolong tše dingwe tša Asia.
4.1.2 Kabinete e ipiletša go badudi ka moka go kgonthišetša mekgwa e mebotse ya bohlweki go akaretša go phema go dumedišana ka diatla go sa nyakege, go hlapa diatla ka sesepe, go khupetša molomo ge o gohlola, go diriša maseke ge motho a swerwe ke mpshikela le go dula ka gae ge a ikwa a sa ikwe gabotse mmeleng. Re bontšhitše nakong ya leuba la Covid-19 gore ka magato a a bonolo, re ka fokotša go phatlalala ga malwetši a go amana le go buša moya.
4.2 Bolwetši bja Tlhako le Molomo
4.2.1 Kabinete e amogela magato a ka pejana ka Kgoro ya Temo, ka morago ga go phulega ga bolwetši bja tlhako le molomo. Diprofense tšeo di amilwego kudu ke KwaZulu-Natal (KZN), Mpumalanga le Gauteng. Lefapha le dirile otara ya dilekanyo tša meento tša go feta 900 000 gomme seripa sa mathomo se letetšwe go fihla e se kgale.
4.2.2 Ka mafelong ao go nago le diphulego tše ntši, dithoto ka moka tše di fetetšwego di tla beelwa thoko di le noši; batho ba ka se dumelelwe go tsena ka dithotong tše, go tšwa goba go phatša mafelong a goba dipolaseng tše. Mafelo a magolo, moo batho ba sa kgonego go hwetša ditsebišo tša go katoga batho, a tla tsebagatšwa e le Mafelo a Taolo ya Malwetši gomme go dirišwa dikiletšo tše di swanago.
4.2.3 Go tlaleletša se, go na le dithulaganyo tša go hloma Lekgotla la Tšhireletšego ya tša Tlhago leo le tlago go kopanya Tirelo ya Maphodisa ya Afrika Borwa, dingaka tša diphoofolo, boramahlale, Bolaodi bja Taolo ya Mellwane le balaodi ba diintasteri gore ba kgone go šogašogana le diphulego tša ka moso le go bea dikotsi tše di amanago le se ka fase ga taolo.
4.3 Sehla sa Dikoma
4.3.1 Sehla sa dikoma tša marega tša 2025 se re fihletše, mmušo o dula o ikemišeditše go kgonthišetša polokego ya bao ba bollago, mola o boloka bokgethwa bja setšo bja mokgwa wo.
4.3.2 Magato a mmalwa a a phethagatšwa go sehla se sa dikoma sa 2025, go akaretša ngwadišo ya kgapeletšo le go kgonthišišwa ga dikoma, gammogo le go hlahlobja ka botlalo ga tša kalafo go bao tlo bollago. Koma efe goba efe ye e tshelago molao, e sa latelego melao ya polokego goba e beago maphelo kotsing e tla tswalelwa ka ntle le go dikadika.
4.3.3 Kabinete e ipiletša go batswadi le bahlokomedi ba bana go kgatha tema ya bona go kgonthišetšeng polokego ya barwa ba bona ka go diriša fela dikoma tšeo di dumeletšwego. Batswadi ba ka bega dikoma tšeo di se go molaong go mabotho a phethagatšo ya molao goba seteišeneng sa kgauswi sa maphodisa.
5. Pušo
5.1 Dipoledišano tša Bosetšhaba
5.1.1 Kabinete e amogetše kwalakwatšo ya Mopresidente Cyril Ramaphosa ya letšatši la Kopano ya Bosetšhaba, yeo e lego ka la 15 Phato 2025 bjalo ka karolo ya tshepetšo ya go leba go Poledišano ya Bosetšhaba.. Kopano ye ke sebaka sa MaAfrika Borwa ka moka go tšwa go maemo ka moka a bophelo go ahlaahla ditlhohlo tšeo naga ya rena e lebanego le tšona le go šišinya ditharollo tšeo di swanetšego go elwa hloko ke mmušo gore di kgone go phethagatšwa.
5.1.2 Mopresidente Ramaphosa o kgethile Komiti ya Ditona (IMC) yeo e tlago etelelwa pele ke Motlatšamopresidente, Paulos Mashatile go lokišetša, go sepediša le go kgontšha bobedi Kopano ya Bosetšhaba le Dipoledišano tša Bosetšhaba.
5.1.3 Mopresidente Ramaphosa gape o kgethile sehlopha sa Batho bao ba Tumilego bao ba tlago fa tlhahlo go mmušo go bobedi Kopano ya Bosetšhaba le Dipoledišano tša Bosetšhaba.
5.2 Dipoelo tša go Hlakišwa ga Mmušoselegae
5.2.1 Kabinete e lemogile dipoelo tša Pego ya Kakaretšo ya 2023/24 mabapi le dipoelo tša go hlakišwa ga Mmušoselegae, yeo e bontšhago dikaonafatšo tše dingwe ka magorong a ditatamente tša ditšhelete le dipego tša phethagatšo ya mošomo.
5.2.2 Pego ye e laetša gore mebasepala ye 41 e hweditše dipoelo tša tlhakišo ya go hloka bosodi ngwageng wa ditšhelete wa 2023/24. E bontšha gape gore mebasepala ye 59 e kaonafaditše dipoelo tša yona tša tlhakišo ga e sale go tloga ka 2020/21, mola e le gore ke ye 40 fela yeo e ilego ya boela morago.
5.2.3 AGSA e lemogile tlhatlogo ya ditshenyagalelo tšeo di sa dumelelwago, mola mošomo o dirilwe, ditshenyagalelo tše di tshela goba ga di sepelelane le dinyakwa tša MFMA/PFMA le melao e mengwe yeo e lego maleba, yeo morago ga go hlaolwa ke AGSA, e ra gore kgwebo yeo e paletšwe ke go a hlohleletša go ya ka dipeakanyetšo tša maleba tša Melao yeo e dirišwago.
5.2.4 Kabinete e filwe hlohleletšo ke boikgafo bja Mohlakišipharephare wa Afrika Borwa bja go fediša ditshenyagalelo tša go hloka mohola le tša go senya tšhelete pele ga go fela ga nako ya gagwe ya go šoma. Ditshenyagalelo tše di se nago mohola le tše di sa nyakegego di hlalošwa bjalo ka ditshenyagalelo tšeo di dirilwego ka lefeela, tšeo di sa holego le go hloka mohola go kgwebo.
5.2.5 Ka go tsenya tirišong ga Mpshafatšo ya Mmušo wa Selegae yeo e tsebagaditšwego ka fase ga Kgato ya Bobedi ya Lesolo la Vulindlela, mmušo o tla šoma go thekga boikgafo bjo bo bohlokwa bja Mohlakišipharephare le go šoma mmogo le makalakgwebo go latela tshepetšo yeo e beilwego go dira gore ditshenyagalelo tše di sa dumelelwago e be tšeo di dumeletšwego. Mošomo wo o swanetše go tlaleletšwa gape ke tekolo ya Sengwalwa sa Makgoraditsela sa Mmušselegae go fediša tšona ditshenyagalelo tšeo di sa dumelelwago tša go bakwa ke mapheko a molao.
5.3 Lesolo la Ditoropokgolo le Ditoropo tša go Hlweka
5.3.1 Kabinete e ile ya amogela go tsebagatšwa ga lesolo la Ditoropokgolo le Ditoropo tša go Hlweka ka Motlatšamopresidente Paulos Mashatile go hlohleletša ditšhaba go boloka ditoropokgolo le ditoropo tša rena di hlwekile.
5.3.2 Le ge e le gore lesolo le thomilwe ka Toropokgolong ya Johannesburg, le tla katološetšwa ditoropong tše kgolo le ditoropong tše dingwe ka diprofenseng tše dingwe mo dibekeng tše di tlago.
5.3.3 Kabinete e ipiletša go badudi go tšea maikarabelo a go boloka mafelo a rena a setšhaba a hlwekile e bile a le botse, le go tšea taolo ya tikologo ya rena. Lesolo le la bosetšhaba le le lebišitšwe go hloma mafelo a ditoropong ao a hlwekilego, a go se tšhilafatše tlhago le ditikologo tša metsesetoropo tše akaretšago bohle.
6. Merero ya Boditšhabatšhaba
6.1 Samiti ya G7
6.1.1 Mopresidente Cyril Ramaphosa o tla ba gona Samiting ya Baetapele ba G7 kua Kananaskis, Canada, go tloga ka la 15 go fihla ka la 17 Phupu 2025.
6.1.2 Samiti ya G7 e ikemišeditše go šogašogana le ditlhohlo tša lefase ka bophara go akaretša go godiša kgolo ya ikonomi yeo e akaretšago bohle, go lwantšhana le phetogo ya klaemete le go mekamekana le go raragana ga ditheknolotši tšeo di hlabologago ka lebelo.
6.1.3 Go letetšwe gore dipoledišano di tla šetšana le ditlhobaboroko tša tšhireletšego ya boditšhabatšhaba, kudu-kudu thulano yeo e tšwelago pele kua Ukraine le go matlafatša go tia ga ikonomi ya lefase ka bophara.
6.2 Dikamano tša Afrika Borwa le Russia
6.2.1 Motlatšamopresidente, Paulos Mashatile, o tla tsenela ketelo ya mošomo go ya kua ka Federeišeneng ya Russia magareng ga la 16 le 21 Phupu 2025, go matlafatša dikamano tša botseta le tša ikonomi magareng ga Afrika Borwa le Federeišene ya Russia.
6.2.2 Ketelo ye e nea sebaka sa go tiiša gape dikamano tša ikonomi, go nyaka ditsela tše mpsha tša tirišano le go tšwetša pele khutšo seleteng se. Afrika Borwa e thekga le go hlohleletša tharollo ya go rena khutšo ya thulano ya Russia le Ukraine gomme e tšwela pele go kgatha tema ya yona bjalo ka monamodi yo a sa tšeego lehlakore.
B. Ditshedimošetšo go Kabinete
1. Go Phethagatšwa ga Dipoelo tša Indaba ya Meetse le Tlhwekišo
1.1. Kabinete e ile ya tsebišwa ka ga maano a go tsenya tirišong dipoelo tša Indaba ya Meetse le Tlhwekišo, yeo e bego e biditšwe go hwetša ditharollo go ditlhohlo tša meetse le tlhwekišo tšeo Afrika Borwa e lebanego le tšona.
1.2. Dipoelo tše di tiišetša boikgafo bja mmušo bja go fenya ditlhohlo tša ka lefapheng le le go hlola lefapha la meetse le tlhwekišo leo le swarelelago, leo le nago le seabe sa go buša seriti le boiketlo bja Maafrika Borwa ka moka.
1.3. Kabinete e amogela boikgafo bja bakgathatema go kaonafatša kabo ya ditirelo ka lefapheng le ka magatotharollo a lebaka le lekopana, la magareng le le letelele ka diphetho tše bohlokwa tše di šetšanego go tše di latelago:
1.3.1. Dikgoro ka moka tša mmušo di swanetše go lefelela mananeotheko ao a nepagetšego go tšwa go mebasepala ka dikgwedi tše tharo gomme mebasepala e swanetše go diriša mekgwa ye e tiišeleditšwego letsogo ya taolo ya dikoloto go dikgoro tša mmušo tšeo di sa lefelego.
1.3.2. Balaodi ka moka ba Ditirelo tša Meetse (WSA) ba swanetše go lefela mananeotheko a bona a bjale ka botlalo go Dikomiti tša Meetse ka nako, ka yona nako yeo, Makgotla ka moka a Meetse a lefele mananeotheko a ona a bjale ka botlalo go Kgoro ya Meetse le Tlhwekišo (DWS), go thoma ka yona nako yeo, DWS le makgotla a phethagatše mokgwa wa go phumola sekoloto wo o dumeletšwego le mebasepala yeo e nago le maswanedi a go phumolelwa dikoloto, ke moka go thoma ka yona nako yeo DWS e phethagatše Leano le le fetošitšwego la Theko ya Meetse ao a sa Tšweletšwago pele ga la 1 Moranang 2026
1.3.3. Kgoro ya Matlotlo a Bosetšhaba e feleletše tekolo ya mmotlolo wa thekgo ya ditšhelete go mmušo wa selegae le DWS go hloma molaodi wa ditheko tša meetse yo a ikemetšego go laola ditheko tša meetse go kgabaganya magato a dithekišetšano tša meetse, mo mengwageng ye meraro
1.3.4. Di-WSA ka moka/Baabaditirelo tša Meetse (di-WSP) bao ba sego ba hlwa ba e ba le mananeo a meetse ao e sego a letseno, go ba le se pele ga Mopitlo 2025. Di-WSA ka moka tšeo di sego tša hlwa di tswalelela letseno go tšwa go thekišo di iše diphetho go Dikhansele tša tšona mo dikgweding tše tshela gomme di-WSA ka moka di lekole direkoto tša tšona tša bahloki le go netefatša gore bahloki ba abelwa meetse a go se lefelwe mo mengwageng ye mebedi. Badiriši ba bangwe ka moka ba meetse ba lefišwe gomme letseno le kgoboketšwe go tšwa go badiriši ba bangwe ka moka.
2. Ditokišetšo tša Kopano ya G20
2.1. Kabinete e amogetše tshedimošo ka ga mošomo wo o tšwelago pele ge naga e itokišetša go swara Samiti ya Baetapele ba G20, ka ge dikopano tše mmalwa di tšwela pele go ba gona.
2.2. IMC ya G20 e begile ka tše dingwe tša diprotšeke tše di rulagantšwego tša Bohwa bja G20 le ditiragalo tša ka thoko ka tlase ga leswao la Bopresidente bja Afrika Borwa bja G20. Tše di akaretša protšeke ya bohwa bja boeti ka tlase ga boetapele bja Kgoro ya tša Boeti, le ditiragalo tša go swana le Samiti ya Dipeeletšo tša Boeti, Kopanotharollo ya tša Boeti le Lesolosetšhaba la Tielelo ya Boeti.
2.3. Ditiragalo tše di diretšwe go diriša sefala sa G20 go phagamišetša godimo le go hlatloša Afrika Borwa bjalo ka naga ya boikgethelo ga bobedi bja boeti le dipeeletšo tša boeti.
2.4. Dikopano tše di latelago tša G20 di ile tša swarwa ka Afrika Borwa go lokišetša Samiti ya G20
2.4.1. Kopano ya boraro ya Sehlopha sa Mošomo sa Ikonomi ya Ditšithale (DEWG) yeo e swerwego ka la 9 go fihla ka la 11 Phupu 2025 ka Limpopo, ye e bego e šetšane le go tšwetšapele sehlopha sa ditlapele tša mohlakanelwa tšeo di hlametšwego go dira gore ikonomi ya ditšithale e akaretše batho ka moka, e be le maikarabelo kudu le go kgontšha tlhabollo ya go ya go ile.
2.4.2. Kopano ya boraro ya Sehlopha sa Boditšhabatšhaba sa go Šoma ka tša Ditšhelete yeo e swerwego go tloga ka la 9 go fihla ka la 10 Phupu 2025 kua Limpopo, e ile ya ahlaahla tlhako ya go hlokomela le go bega ya Leanotlhahlo la G20 Tlhabollo ya Dipanka tša Dinaga tše Dintši (di-MDB) tše di kaonafetšego, tše kgolo le tše di šomago gabotse.
2.4.3. Indaba ya Profense ya G20 ya Thuto yeo e swerwego ka KZN ka la 10 Phupu 2025 e nyakišišitše dibaka tšeo di tla kgontšhago dinaga tša maloko go fana ka tlhokomelo le thuto ya tlhalefo ya bomapimpana gotee le go tšweletša barutwana bao ba nago le bokgoni ba ka moso.
2.4.4. Kopano ya U20 ya Baemedi ba Dinaga le Kopano ya Bomeyara ya Afrika yeo e swerwego go tloga ka la 12 go fihla ka la 14 Phupu 2025 ka gare ga Toropokgolo ya Tshwane, e kopantše bomeyara go tšwa dinageng tša go fapana go ahlaahla dilo tše bohlokwa tša go swana le dibaka tša ikonomi, magato a tša klaemete, tekatekano ya leago le diphetogo tša Ditšithale.
2.4.5. Kopano ya bone ya Sehlopha sa Mošomo sa tša Maphelo e ile ya swarwa go tloga ka la 10 go fihla ka la 13 Phupu 2025 kua Gauteng, gomme ya ahlaahla dibaka tša phetišetšo ya theknolotši, thekgo ya ditšhelete ya go ya go ile le tekatekano ya taolo go netefatša khumanego ya bonako le ya tekatekano go didirišwa tša go phološa maphelo nakong ya maemo a tšhoganetšo a tša maphelo.
2.4.6. Kopano ya boraro ya Sehlopha sa Mošomo mabapi le Bohlale bja Maitirelo (AI), Taolo ya Data le Boihlamelo bja Tlhabollo ye e Swarelelago e ile ya swarwa kua Limpopo go tloga ka la 12 go fihla ka la 13 Phupu 2025, e fa dinaga tšeo e lego maloko a G20 sebaka sa go bopa bokamoso bja tlhabollo ya AI le tirišo ya yona go kgahlego ya setšhaba sa lefase ka bophara.
C. Diphetho tša Kabinete
1. Pego ya Komiti ya Ditona ya Malwetši ao a Fetelago ka Dijo
1.1. Kabinete e amogetše pego ya IMC ya Malwetši ao a Fetelago ka Dijo yeo e lebišitšego kudu go dibolaya-dikhunkhwane tša go bitšwa organophosphate.
1.2. IMC e ile ya eletšwa ke Lekgotla la Boeletši la Tona (MAC) mabapi le malwetši ao a bakwago ke dijo bjalo ka ge le kgethilwe ke Tona ya tša Maphelo, Ngaka Aaron Motsoaledi. MAC e na le ditsebi go tšwa go mafapha a go fapafapana a tša maphelo gomme ba tla fana ka tlhahlo mabapi le go thibela go phatlalala ga malwetši nakong ye tlago.
1.3. MAC e ile ya dira mošomo mabapi le go hwetšagala le go dirišwa ga Terbufos, (yeo ka tlwaelo e tsebjago e le Galiphirimi), e lego setšweletšwa se kotsi kudu seo se bakilego mahu a bana ba tshelelago kua Naledi, Soweto. Le ge e le go fihla gabjale ga go tsebege gore go tlile bjang gore bana ba ikhwetše ba le seemong seo, kgonagalo ya gore bana ba ile ba ja dijo tšeo di nago le ditwatši tša Terbufos tšeo di rekilwego lebenkeleng la lefelong leo la go rekiša dijo e sa dutše e le tlhaloso ye e kwagalago kudu.
1.4. Kabinete e dumeletše go thibelwa le go tlišwa ga Terbufos ka Afrika Borwa, e lego motswako wa dikhemikhale wo o hlophilwego bjalo ka organophosphate, wo o dirišwago gantši e le selaola-dikhunkhwane le sebolaya-dikhunkhwane.
1.5. Kgoro ya Temo e tla etelela pele tshepetšo ya go boledišana ka thibelo go ya ka Leano la yona la 2010 la go fediša dilaola-dikhunkhwane le dibolaya-dikhunkhwane mo lebakenf le itšego la nako gomme e tla šoma gape le go hlaola ditsela tše dingwe tše di bolokegilego tša go diriša Terbufos.
D. Bao ba Thwetšwego Mešomong
Batho ka moka bao ba thwetšwego mešomong mangwalo a bona a thuto a tlo tiišeletšwa le go netefaletšwa ka tsela ye maleba.
1. Ntate Ndumiso Kubheka bjalo ka Mohlankediphethišimogolwane wa Lekoko la Bosetšhaba la Tlhabollo ya Baswa.
2. Maloko a Lekgotla la Koporasi ya Inšorense ya Dikadimo tša Thomelontle ya Afrika Borwa
a. Mme Delia Ndlovu (Modulasetulo);
b. Ntate Willem van der Spuy
c. Ntate Andile Mabizela;
d. Ntate Sisa Mayekiso
e. Ntate Bheki Ishmael Mkhize;
f. Ntate Philisiwe B. Mthethwa; le
g. Mme Siobhain O’Mahony.
3. Maloko a Lekgotla la Setšhaba la Afrika Borwa la Tshepedišo ya Tumelelo
(a) Ngaka Tshengedzeni Demana (Modulasetulo);
(b) Ngaka Dharmarai Naicker;
(c) Ngaka Pulane Elsie Molokwane;
(d) Ntate Bruce Christopher Gordon;
(e) Mme Nolitha Ntobongwana;
(f) Mme Lebogang Ameliah Matlala;
(g) Mme Anele Zukiswa Vutha;
(h) Ngaka Nandi Malumbazo;
(i) Mme Slindile Nomathemba Ndwandwe;
(j) Ntate John Mayiwane Vusumuzi Mazibuko; le
(k) Mme Nomvula Pamella Mhlari.
4. Maloko a Biro ya Afrika Borwa ya Metheo
(a) Profesara. Mzubanzi Bismark Tyobeka (Modulasetulo);
(b) Ntate Garfield Mario Bergstedt;
(c) Ntate Mavela Alford Velamuva Dlamini;
(d) Ngaka Reabetswe Kgoroeadira;
(e) Mme Tshepiso Tinyiko Matlapeng;
(f) Mme Kgotatso Mohulatsi;
(g) Mme Deidre Penfold; le
(h) Ntate Griffith Zabala.
E. Ditiragalo tše di Tlago
1. Samiti ya Afrika ya Haedrotšene ya go se Tšhilafatše Tikologo
1.1 Kabinete e lemogile gore Afrika Borwa e swara Samiti ya Afrika ya Haedrotšene ya go se tšhilafatše tikologo ka Motsekapa ka la 12 le 13 Phupu 2025. Kopano ye e kopanya ditona tša Afrika tša Enetši, bahlami ba dipholisi le babeeletši go nyakana dibaka tša tšweletšo ya haedrotšene ya go se tšhilafatše tikologo, tlhabollo ya mananeokgoparara le bokgoni bja go romela ntle.
1.2 Lefapha la naga la haedrotšene le tšwelela ka lebelo bjalo ka motheo wa leano la setšhaba la go fetogela go ikonomi ya go ba le khabone ya fase, go hloma mešomo ya go ya go ile le go ipega bjalo ka moetapele wa lefase ka go enetši ya go se tšhilafatše tikologo.
2. Kgwedi ya Baswa (Letšatši la Bosetšhaba la Baswa la 2025)
2.1 Kabinete e ipiletša go MaAfrika Borwa ka moka, kudukudu baswa, go ba gona go keteka Letšatši la Bosetšhaba la Baswa ka la 16 Phupu ka tlase ga hlogotaba ya "Mabokgoni a mehla ye e fetogago lefaseng, go matlafatša baswa go kgatha tema ka gare ga ikonomi ye e nago le mohola". Tiragalo ye kgolo ya ngwaga wo e tla swarelwa ka Lepatlelong la Reckfarm ka Tlokwe, Mmasepaleng wa Selegae wa JB Mark ka Leboa Bodikela, gomme e tla šetšana le go tšwetša pele thuto le tlhabollo ya mabokgoni go baswa, tšeo di amanago le dibaka tša ikonomi.
2.2 Letšatši la Bosetšhaba la Baswa le swaya tiragalo ya bohlokwa ya histori ge barutwana ba Afrika ba be ba lwantšha mmušo wa kgethologanyo kgahlanong le go gapeletšwa ga Seburu bjalo ka polelo ya go ruta.
2.3 Ke ka baka leo, Molao wa go Fetola Melao ya Thuto ya Motheo (BELA) o gapeletšago go tsenywa ga thuto ya maleme a setlogo sa ka mo nageng go akaretšwa go ralala dithuto tša go etša Saense, Theknolotši, Boentšineere le Dipalo (STEM) le dithuto tše dingwe tša motheo. Mošomo wo o thomile ka Pušong ya lekga la boselela ka go tsenywa ga thuto ya dipolelo tša setlogo sa ka mo nageng (Sethosa) ka Kapa Bohlabela gomme se se kaonafaditše kudu dipoelo tša marematlou tša profense ya Kapabohlabela. Mošomo wo o dirwa diprofenseng tše dingwe. Leleme la setlogo sa ka mo nageng le akaretša Seburu seo e lego leleme la Maafrika bao Mmušo wa Kgethollo ya semorafe o ba hlaotšego bjalo ka Batho ba Mmala.
F. Melaetša
1. Mahloko
Kabinete e lebiša mahloko a yona go bagwera le malapa a:
a) Kabinete e lebišitše mahloko a yona go Mmušo wa Repabliki ya Zambia le setšhaba, ka morago ga lehu la Mopresidente wa peleng, Mohlomphegi Edgar Chagwa Lungu wa Zambia;
b) Raditshwantsho yo a tumilego, molwelasetšo le morulaganyi wa mmino wa Jazz, Rashid Lombard. Lombard e be a le leloko la go hlomphega la Difoka tša Bosetšhaba tša Ikhamanga (tša Silibere), sefoka seo a se hweditšego ka 2014 ka baka la seabe sa gagwe go tša bokgabo le setšo le boikgafo bja gagwe bja go godiša mmino wa Jazz ka nageng; le.
c) Moahlodi wa peleng Mopresidente wa Karolo ya Kapa Bohlabela ya Kgorokgolo ya Tsheko, Moahlodi Clement Temba Sangoni, moahlodi wa bohlale bjo bo phagamego le mothekgi wa go se tekateke wa molao wa motheo wa toka, yoo gape e bego e le moetapele wa setšo wa maemo a godimo wa Khansele ya Setšo ya Qokolweni-Zimbane kua Mthatha.
2. Ditebogišo
Kabinete e lebogiša le go lakaletša tše botse go:
a) Tete Dijana ka go fenya Lebelo la Comrades la 2025 lekga la boraro, ka ge a fentše peleng ka 2022 le ka 2023;
b) Gerda Steyn ka go šireletša sefoka sa gagwe sa Lebelo la Comrades ka go thopa sefoka sa Bomme ba go Kitima Lebelo la Comrade la 2025 Comrades Marathon le go ba mokitimi wa mathomo wa Afrika Borwa go thopa sefoka se sa phadišano ya semeetseng ya batho makga a mane. Pele o ile a e thopa ka 2019, 2023 le 2024.
c) Mogale wa Afrika Borwa wa go bapala ka setulo sa digole, Kgothatso Montjane le modirišani wa gagwe wa Mojapane Yui Kamiji, ka go thopa sefoka sa bona sa bobedi sa Fora sa Phadišano ya Batšeakarolo ba Bababedi ba Basadi ka Ditulo tša Digole;
d) Mokitimi wa lebelo le legolo wa Afrika Borwa, Zakithi Nene, ka go thopa gauta ka gare ga lebelo la banna la 400m ka go Kip Keino Classic kua Nairobi le go fihlelela rekoto ye mpsha ya lefase ya metsotswana ye 43.76
e) Morulaganyi wa tebego ya naga wa Afrika Borwa, Leon Kluge le sehlopha sa gagwe ka go thopa gauta ka go Dipontšho tša RHS Chelsea Flower kua London;
f) Re lebogiša Boto le Tshepedišo ya Telkom ka dipoelo tša bona tša ditšhelete le la mathomo mo mengwageng ye mene ba lefetše setseka sa R500 milione go mmušo, yeo e etilwego pele ke modulasetulo Geoff Qhena le CEO wa Lekgotla Mna Serame Taukobong.
Dipotšišo:
Mme Nomonde Mnukwa
Seboleledi sa Mmušo sa Motšwaoswere
Mogala: 083 653 7485
