Usifaka Njani Isehlukaniso Somtjhado

Ufanele ukufaka isehlukaniso kwaphela:

  • Nayibe uvezela ikhotho ubufakazi bokuthi wena nomkakho (umlinganakho) angeze nisakghonana ukuhlala ndawonye begodu akusenandlela eningabuyisana ngayo. 
  • Nayibe omunye hlangana kwenu nobabili ugula ngengqondo namkha solo adabulako. 

 Akunasidingo sokuthi uthole imvumo yokufaka isehlukaniso endodenakho.  Nayibe umkakho (indoda namkha umfazi) akafuni nihlukane, ungayithola incwadi yesehlukaniso ngaphandle kwemvumo yakhe.

 Laphokhunye, ebujameni bezinto obuhluke ngendlela engakajayeleki, umtjhadwakho ungatjhatjalaliswa. Ukutjhatjalaliswa komtjhado kuhlukile kunokuhlukana, ngoba nawutjhatjalaliswako akugcini ngokuthi nitlhalane nje kwaphela, kodwana ucinywa ngitjho nemarekhodini womtjhado imbala.  

Ngomthetho wemiTjhado weSewula Afrika, nanyana ningahlukana ngokuhlala ninomkakho, kodwana nithathwa ukuthi nisese yindoda nomfazi, bekube mhlazana nihlukaniswa ngencwadi yesehlukaniso. 

Isehlukaniso ungasifaka eKhotho yesiPhande yeKhotho kaMarhistrata elawula indawo yangekhenu namkha usifake eKhotho ePhakemeko.   

Ukusikimisa ihlelo lesehlukaniso kufanele bona uthumele idarhfari. Idarhfari yesehlukaniso kufanele ikhanjiswe sithunywa sekhotho mathupha siyoyinikela umlingani olahlwako. 

Mibili imihlobo yezehlukaniso: ngesiphikiswako nesingaphikiswako.  

Isehlukaniso esingaphikiswako ngiso esilula khulu nesingadli imali enengi kibo boke abantu abathinteka kiso. Singaqedwa ngeemveke ezine. Kodwana-ke nayibe isehlukaniso siyaphikiswa, singathatha isikhathi esingaba minyaka emibili ukuyokufika kemithathu; nokho-ke izehlukaniso eziphikiswako ubunengi bazo zigcina ngokuthi kuvunyelanwe ngazo zisese kude nokuthi ziyokugwetjwa ekhotho.   

Nanyana umtjhado ngewesikhuwa, nanyana ngewesintu, yomibili kufanele ihlukaniswe yikhotho. 

Tjheja:  Isehlukaniso sokungezi komuntu lapho abizelwe khona siyafana nesihlukaniso esingaphikiswako. Lesisehlukaniso-ke sisebenza kuhle lokhuya umlinganakho/umkakho nakangasikinyekiko nawuthumela isaziso sesehlukaniso.  

  • Umkakho uzakuthola idarhfari embekela isikhathi ekufanele aphendule ngaso.
  • Nayibe akaphenduli, ungadlulela eKhotho ePhakemeko uyikhombela bona ikufakele isehlukaniso.
  • Ikhotho izakusiza ngokukuthathela isiqunto, iqede umtjhadwakho.  

Zenzele Ngokwakho Umsebenzi Wokuphelisa Umtjhadwakho

Nawuzenzela wena ngokwakho umsebenzi wokuhlukanisa, uzenzela isehlukaniso ngaphandle kwegcwetha; le-ke yindlela elula nengadli imali ukuzidlula zoke. Ukuhlukana ngaphandle kokusebenzisa igcwetha kungenziwa ngeendlela ezimbili: 

  • IKhotho kaMarhistrata endaweni yangekhenu ingakunikela amaforomo afaneleko, ibe ikulemukise nokuthi kufanele wenzeni nawuzenzela isehlukaniso somtjhadwakho ngaphandle kokusebenzisa igcwetha.

Ungazenzela ngokwakho isehlukaniso somtjhado nayibe:

  • Isehlukaniso sakho asiphikiswa
  • Isehlukaniso sakho asinaburhiyarhiya obunengi
  •  Ayisikade khulu utjhadile/uthethe/wendile
  • Awunapahla enengi khulu ekufanele niyabelane nomkakho
  • Akunakuphikisana ngabentwana; nokuthi/begodu 
  •  Uzimisele ukuzenzela mathupha umsebenzi wamaphepha wokuraga isehlukaniso.

Eminye imininingwana ungayithola ngokulandela isihlanganiso esingenzasi nasi:

For more information contact the Department of Justice and Constitutional Development

Published Date

Share this page