Ku humelerisiwa ka tiphurogireme ta mfumo
1.1. Khabinete yi tshikelela nakambe xikombelo xa Phuresidente Jacob Zuma xa leswaku swiyenge hinkwaswo swa mfumo swi fanele ku tirhisana ku seketela ikhonomi na ku hlayisa mitirho hi nkarhi lowa ku tsana ka ikhonomi.
Ntwanano exikarhi ka mfumo, minhlangano ya migodi, na minhlangano ya vatirhi wu komba ku tiyimisela ka swiyenge hinkwaswo ku hlayisa mitirho na ku hunguta khumbheka hi ku lahlekeriwa ka mitirho.
Khabinete yi kombela maAfrika-Dzonga hinkwavo ku va nyandza yin’we va seketela ku humelerisiwa ka ntwanano lowu. Ntwanano lowu wu ta va xikombiso eka swiyenge hinkwaswo leswi langutaneke na xirhalanganyi xo hlayisa mitirho.
1.2 Khabinete yi kumile Swiviko swa Mimbuyelo ya Kotara swo sukela ka ti1 Dzivamusoko ku fika ti 30 Khotavuxika 2015. Khabinete ya tsaka hi ku humelela loku endliweke naswona yi tlhele yi lemuka tindhawu leti lavaka ku ngheneleriwa. GCIS yi ta hlanganyeta mbhurisano na vateki va mahungu hi xikongomelo xo avelana mahungu yo simeka tiphurogireme ta mfumo. Tiphurogireme leti ti ta tivisiwa hi ku famba ka nkarhi.
1.3 Khabinete yi tivisiwile hi nhlengeletano ya G20 leyi khomiweke eTurkey ku suka 3 ku fika 5 Ndzhati 2015. Nhlengeletano leyi a yi ngheneriwile hi Vaholobye va Timali na Mitirho na Mufambisinkulu wa Bangi ya le Xikarhi ya Afrika-Dzonga. Nhlengeletano yo angarhela ya Vaholobye va Timali na Mitirho va burisanile hi tindlela to phamela mitirho ya xitalo ni ku tisa ku antswa, ku hunguta ku pfumala ka ndzingano na ku seketela ku kula ka ikhonomi loku nga siyeki munhu ehandle.
1.4 Nhlengeletano ya Vaholobye va Timali na Vafambisinkulu va Tibangi ta le Xikarhi yi kongomisiwile eka ikhonomi ya misava; tindlela to kurisa ikhonomi leyi yaka emahlweni naswona leyi nga voyameliki etlhelo rin’we; vuvekisi na switirhisiwa; timhaka ta xibalo xa misava; pfuno wa swa timali ta nhluvukiso, na ku cinca ka maxelo. Khabinete yi lemuka leswaku makulelo ya ikhonomi ya misava a ya fikeleli eka xivumbeko lexi nga languteriwa. Hambiswiritano, khabinete yi amukela ku tinyiketa ka G20 lokuntshwa ko yisa emahlweni na ku hoxa tihlo eka minhluvukiso, ni ku kambela ku khapa ka ikhonomi na le ka swiyimo swo biha leswi nga humelelaka, tanihilaha swi lavekaka hakona ku tisa ntshembho na xiyimo xa timali lexi tshamisekeke.
Matiko ya G20 ya tlhela ya amukela mbuyelo lowunene wa khoniferese ya Addis Ababa ya Pfuno wa Timali ta Nhluvukiso laha Afrika-Dzonga ri hoxeke xandla xa nkoka tanihi mutshamaxikulu wa G77 ku katsa na China.
1.5 Khabinete yi amukela ku simekiwa na ku lumekiwa ka gezi ra Purasi ra Moya ra Kouga eKapa Vuhumadyambu hi ti 4 Ndzhati 2015.
Purasi ra Moya ra Kouga ri ta phamela kwalomu ka 300 wa tiawara ta tigigawatsi ta gezi ro tenga lembe na lembe. Leswi swi ta phamela exikarhi ka 50 000 wa mindyangu. Lexi i xiphemu xa makungu ya tiko xo fikelela gezi ra eneji hi tindlela to hambana naswona leti yisaka vuphameri lebyi emahlweni.
Eku sunguleni ka lembe leri, Ndzawulo ya Eneji yi ndlandlamuxile nkarhi na ndhawu eka xiyenge lexi nga riki xa mfumo ku hoxa xandla eku tumbuluxiweni ka gezi hi ku pasisa 13 wa Vatumbuluxi va Gezi lava Tiyimelaka va ri voxe lava nga vantshwa va gezi ro pfuxetiwa lava leswi nga ta engetela 5 243 wa timegawatsi eka Mbita ya gezi ra tiko.
1.6 Khabinete yi lemuka ku fika ka vahlapfa eYuropo, leswi kombaka ku enta ka vulawuri bya vuhlapfa mayelana na tipholisi ta matikomambe laha vahlapfa lava va yeke kona.
Afrika-Dzonga ri yile emahlweni ri ringeta ku lawula timhaka ta vuhlapfa hi ndlela ya vumunhu tanihilaha swi kotekaka hakona. Mhaka ya vuhlapfa eYuropo i ntlhontlho wa muganga lowu lavaka leswaku matiko lama khumbhekaka leswaku ya vulavurisana. Vulawuri bya timhaka ta vuhlapfa byi lava leswaku vanhu, vaaki na mintlawa leyi kumekaka evanhwini swi khomana swi va xilo xin’we ku kota ku lawula Timhaka ta vuhlapfa.
1.7 Khabinete yi hoyozela ntirho wa Bodo ya Mindzilekano ya Timasipala (MDB) leyi ya ha ku hetaka ku tsema nakambe mindzilekano ya le handle ya timasipala eka nhungu wa swifundzhankulu etikweni hinkwaro.
MDB yi tirhile ntirho wa yona hi ku landzelela pfumelelo wa nawu wa palamende naswona yi tirhisile swiphemu swa nawu lowu hi ku ya hi matimba lama yi nyikiweke wona ku endla swiboho swo hetelela.
Khabinete yi boxa ku khumbheka ka yona lokukulu mayelana na mavandla ya tipolitiki lawa hlaseleke MDB hi xikongomelo xo sola matirhelo ya bodo leyi yo tiyimela hi yoxe na xiyimo xa vunawu emahlweni ka vanhu.
Khabinete yi kombela mavandla hinkwawo ya tipolitiki ku tshika ku sola ntirho wa nhlangano wa nkoka wo tiyimela hi woxe lowu seketelaka xidemokirasi xa hina. Ku na tindlela tin’wana leti fikelerisiwaka hinawu to kaneta swiboho swa MDB.
1.8 Nguva yo vika Ndzingano wa Mintirho (EE) yi pfurile hi ti1 Ndzhati 2015 eka swiviko swo endliwa hi mavoko na swa le moyeni, leyi pfalaka hi ti1 Nhlangula 2015 (hi mavoko) na ti 15 Sunguti 2016 (emoyeni), hi ku landzelelana.
Khabinete yi tsundzuxa vathori hinkwavo ku yisa swiviko swa vona swa EE eka Ndzawulo ya Mitirho. Swiviko leswi swi pfuna tiko ku hoxa tihlo eka nhluvukiso mayelana na xihlawuhlawu xa laha vanhu va tshamaka kona na ndzingano lowu nga voyamelaka tlhelo rin’we. Ndzawulo ya Mitirho yi le ku endleni ka mapfhumba ehansi ka nhlokomhaka: “Ku hundzuka – i mhaka yo khomeka emabindzwini” hi xikongomelo xo tiyisa vuhumelerisi na vulandzelerisi.
2. Swibohonkulu swa Khabinete
2.1. Khabinete yi hlamuseriwile hi xiviko xo hetelela xa Swikongomelo swa Nhluvuko swa Mileniyamu (MDG) xa Afrika-Dzonga. Khabinete yi pasisile mpfapfarhuto wa xiviko xo hetelela xa MDG lexi nga ta andlariwa eka Nhlangano wa Misava loko lembe ri nga si hela.
Hi ku ya hi xiviko lexi, endzhaku ka 20 wa malembe ya nhluvuko, magoza yo vonaka yo phamela vukorhokeri bya nkoka ya fambiwile eka rixaka na ku hunguta xiyimo xa vusweti lebyikulu. Hambiswiritano, Afrika-Dzonga ri ya emahlweni ri kongomana na mintlhontlho yinharhu ya vusweti, ku pfumaleka ka ndzingano na ku pfumaleka ka mintirho.
Xiviko lexi i mabulandlela ya nongonoko wa nhluvukiso lowu hetisekeke ku suka 2015 ku ya emahlweni ku katsa na swikongomelo swa nhluvukiso leswi ya ka emahlweni.
2.2. Khabinete yi pasisile swibumabumelo swa Holobye wa Vutleketli swo phamela ntwanano wa xihatla wa vulombisi eka Tag Yachts (PTY) Ltd. Xikongomelo i ku tumbuluxa vumaki bya swikwekwetsu swa xiyimo xa le henhla exitichini xa swikepe xa Port Elizabeth. Leswi i ku hetisisa ntirho wa vumaki bya Yuniti ya Vuphameri ehansi ka vupfhumba bya Operation Phakisa ro tumbuluxa Ntlawa wo angarhela wo Aka Swikepe eKapa Vuhumadyambu. Vupasisi lebyi byi landzelela Xiyenge xa 57 xa Xihatla xa Nawu wa Swikepe wa Rixaka, 2005, (Nawu 12 wa 2005);
2.3. Khabinete yi pasisile ku yisiwa ka Tsalwa ra Afrika ra Tinhlayohlayo ePalamende leswaku ri ya pasisiwa.
Tsalwa leri i pholisi ya nhluvukiso wa tinhlayohlayo eAfrika, leri andlalaka milawu ya xiphurofexinali leyi lawulaka vutumbuluxi na vufambisi bya tinhlayohlayo erixakeni, erhijinini na le tikweninkulu hinkwaro.
Tinhlayohlayo i nsinya wo kambisisa matirhelo na vuhleri lebyi hetisekeke, naswona ti tiyisisa leswaku swikongomelo na mimbuyelo ya fikeleriwa. Tsalwa leri ri andlala switsundzuxo swa vutumbuluxi bya tinhlayohlayo ta xiyimo xa le henhla xa tihlayohlayo leti lavekaka ku hoxa tihlo eka NDP na tiphurogireme na swirhangana swa mfumo.
2.4. Khabinete yi pasisile leswaku Ndzawulo yo Kambisisa Matirhelo no Hlela (DPME) yi yisa Phurogireme ya Twende Mbele hi xikongomelo xo vekisa hi ku tirhisana hi ku kambisisa na ku hlela eAfrika hinkwayo.
Phurogireme ya Twende Mbele yi ta pfuna Afrika-Dzonga ku aka na ku endla ximfumo xinakulobye lexi nga kona, leswi nga katsaka ku endla mintwanano ya minhlangano yimbirhi. Leswi swi seketela ku ya emahlweni ni ku lwa na vutomi byo antswa eAfrika-Dzonga, leswi yelanaka na ku aka Afrika ro antswa emisaveni yo antswa.
3. Milawumbisi
3.1. Khabinete yi pasisile ku yisiwa ka Nawumbisi wo Cinca ku Engeteleriwa ka Nkarhi wa Vusirheleri, 2015 ePalamende.
Nawumbisi lowu wu cinca Nawu wa ku Engeteleriwa ka Nkarhi wa Vusirheleri, wa 1997, (Nawu 62 wa 1997) hi xikongomelo xo tiyisisa, ku veka erivaleni na ku hlayisa timfanelo ta vatshami.
Ku cinciwa loku loku humaka eka Vusirheleri bya Nkarhi wa ku tshama eka Misava na Tipholisi ta ku Hlongola eMapurasi ya Mabindzu, wu kongomisiwile ku kuma xintshuxo xa ku pfumala ka vusirheleri bya matshamelo hi ku hlanganisa tindlela ta mahangalaselo ya misava hi ku tirhisa tindlela ta nawu wa vuhlayiseki na vuololoxi bya swiphiqo.
Tindlela leti nga kona na matirhelo ya kona a swi ringanelanga ku ololoxa minkwetlembetano leyi nga kona leyikulu ya timfanelo ta misava na timhaka ta vusirheleri leti kumekaka etindhawini ta le mapurasini ya mabindzu.
4. Mintlangu leyi taka
4.1. Tanihi xiphemu xa mintlangu ya Nhweti ya Ndzhaka hi Ndzhati, Phuresidente Jacob Zuma u ta pfula Sethara ya Nhlawutelo na Xitsundzuxo ya Matola eMozambique hi Ravuntlhanu, ti 11 Ndzhati 2015, na Xivatliwa xa Hosi Bhambhatha eGreytown, KwaZulu-Natal hi 22 Ndzhati 2015.
4.2. Phuresidente u ta tlhela a nyika mbulavulonkulu hi Siku ra Ndzhaka eVleifontein, Makhado, Limpopo hi 24 Ndzhati 2015. Nhlokomhaka ya nan’waka ya Nhweti ya Ndzhaka i: “Vutivi bya hina bya xinto, ndzhaka ya hina: eku lemukeni, ku tlakusa na ku hlayisa ndzhaka ya Afrika-Dzonga leyi hanyaka.”
MaAfrika-Dzonga va khutaziwa ku valanga ndzhaka ya hina ya tumbuluko hi ku endzela mitanga ya tiko leyi nga ta ngheniwa mahala ku siku 14 ku fika 18 Ndzhati 2015, tanihi xiphemu xa vukhume xa lembe na lembe xa Vhiki ra Mitanga ya Tiko ra Afrika-Dzonga.
4.3. Ndzawulo ya Dyondzo ya le Hansi yi ta fambisa Swikambelo swa Rixaka swa Lembe na Lembe (ANA) swa vuntlhanu hi Ndzhati 2015 ku landzelerisa nhluvuko wa mbuyelo wa dyondzo ya kuhlayo na tinhlayonkulu exikarhi ka giredi 1 ku fika geridi 9.
ANA yi humesa vumbhoni bya ndzinganelo byo hlela bya ku humelela ka swiringanyeto swa mfumo swo nghenelela na ku tsundzuxa vutumbuluxi bya swiringanyeto swa mfumo swo nghenelela.
Vatswari na vahlayisi va vana va hlohloteriwa ku seketela vadyondzi hi nkarhi wa swikambelo leswi ni ku tlhela va tiyisisa leswaku mbuyelo wa kona wu tirhisiwa ku nghenelela eka tindhawu leti lavaka ku endliwa tano. Tafuka ra nkarhi wo tsala ANA wa 2015 wu kumeka eka: www.education.gov.za
Khabinete yi kombela vadyondzisi ku veka swilaveko swa vadyondzi emahlweni hi ku sungula hi ku tiyisisa leswaku ANA yi ya emahlweni handle ko kavanyetiwa.
4.4 Khabinete yi khensa maAfrika-Dzonga lava tingheneleriseke eka Siku ro Hlaya ra Misava leri veke kona hi 8 Ndzhati 2015 ku khutaza moya wo hlaya ni ku tlakusa nkoka wo hlaya. Matsalwa ya Khale ya Xidemokirasi lexi eka Mitwanano ya Ntshuxeko ya vule leswaku hi ta lwela leswaku “mavanti ya dyondzo ya pfuleka eka hinkwavo”.
Ndzawulo ya Dyondzo ya le Hansi yi kombela leswaku en’hwetini leyi maAfrika-Dzonga hinkwavo va tinghenelerisa eka mapfhumba lawa ya kongomisiweke eka ku hlohletela ku hlaya etikweni ra hina. Khabinete yi kombela un’wana na un’wana ku nyikela tibuku etilayiburari ta swikolo, ni ku tlhela hi tirhisa nkarhi wa hina ku hlayela vana etikweni ra hina.
4.5 Vhiki ra Vukorhokeri ra Senthara ya Thusong ya Rixaka ya Lembe na Lembe ku sukela hi ti 13 ku fika ti 18 Ndzhati 2015 ri ta vulavula hi vukorhokeri bya tisenthara na tiyuniti leto ka ti nga tshami ndhawu yin’we ku tisa vukorhokeri bya mfumo ekusuhi na maAfrika-Dzonga.
Khabinete yi hlohlotela maAfrika-Dzonga ku tirhisa vukorhokeri hi ku hambana ka byona na mahungu lama kumekaka eTisenthareni ta Vukorhokeri ta
Thusong ku titlakusa na ku ti nyika matimba.
Khabinete yi kombela maAfrika-Dzonga ku xixima vatirhelamfumo vo hlawuleka kumbe switirhisiwa swa mfumo hi ku swi hlawula ku nga se fika 30 Ndzhati 2015 eka Masagwadi yo Hlawuleka ya Batho Pele ya Rixaka ya vanharhu, leyi nga ta khomiwa ehansi ka nhlokomhaka: “Batho Pele – Vanhu Emahlweni. Vuxokoxoko byi kumeka eka: www.dpsa.gov.za.
4.6 Khabinete yi lemukile leswaku Ntirho wa vu 70 wa Ntolovelo wa Rhavi ro Angarhela wa UN (UNGA 70) wu ta pfula hi 15 Ndzhati 2015 eTihofisininkulu ta UN eNew York. Ku suka 25-27 Ndzhati 2015, Samiti yo Amukela Nongonoko wa Nhluvuko wa 2015 ku ya emahlweni wu ta khomiwa.
Njekanjekisano wo Angarhela wa Ntirho wa vu 70 wa UNGA wu ta va kona ku sukela hi ti 28 Ndzhati – ku fikela 6 Nhlangula 2015. Samiti yo hetelela ya AU leyi khomiweke eAfrika-Dzonga yi komberile matikoswirho ya AU ku tirhisa nkarhi wa Rhavi ro Angarhela ra UN ku nghenisa mhaka ya ku hundzuluxiwa ka Rhavi ra Vuhlayiseki mayelana na swirhangana swa pholisi ya matikomambe eka mbhurisano wa vona na vanakulobye lava nga riki maAfrika; ngopfungopfu ku nghenisa etimhakeni ta vona minjhekanjhekisano ya Rhavi ro Angarhela ra Nhlangano wa Matiko ya Misava, swilaveko swo lulamisa ku pfumaleka ka vululami etikweninkulu ra Afrika.
4.7 Khabinete yi lemukile leswaku Afrika-Dzonga ri ta rhurhela Samiti ya Vumbirhi ya Foramu ya Afrika-Chayina Ntirhisano (FOCAC) hi ti 04-05 N’wendzamhala 2015. Mfumo wa Afrika-Dzonga wu ta tirhisana na Mfumo wa China, Ntlawa wa Vayimeri wa Afrika eBeijing na Addis Ababa, na Khomixini ya AU eku tilulamiseleni ka Samiti ya FOCAC. Ku languteriwa leswaku Samiti ya FOCAC yi amukela Goza ra Nkunguhato na Xiboho (2016-2018). Sweswi Afrika-Dzonga ri le ku burisaneni na vanakulorhi hinkwavo ku lulamisa matsalwa ya swikongomelonkulu leswimbirhi.
Mahungu yo hoyozela
4.8 Khabinete yi amukela xiviko hi Rhavi ro Angarhela ra Federexeni ya Mintlangu ya Vun’we bya Matiko leswaku Durban ri ta rhurhela Mitlangu ya Vun’we bya Matiko ya 2022, leswi endleke ro sungula leswaku ntlangu wo xonga swonghasi wu va kona emisaveni ya Afrika.
Durban ri ta tirhisa switirhisiwa swa Khapu ya Misava ya FIFA ya 2010 ku rhurhela ntlangu lowu, lowu nga languteriwa ku phamela ku fika eka mabiliyoni ya 20 wa tirhandi eka ikhonomi, leswi nga ta engetela 11 wa mabiliyoni ya tirhandi eka ntlakuso wa rifuwo ra tiko.
4.9 Khabinete yi hoyozela van’wamatsambu va hina ku va va tekile xiyimo xa vu 13 eka Vunghwazi bya Van’wamatsambu bya Misava bya vu 15 eBeijing, China laha va nga humelela hi mendlele yin’we ya nsuku na timendlele timbirhi ta koporo.
4.10 Khabinete yi tlhela yi taskela ku hoyozela Bafana Bafana eka ku humelela ka vona eka mphikizano wa vu 21 wa Mandela Challenge, hi ku hlula Senegal 1-0. Ku humelela loku ku landzela ku hluriwa hi Mauritania eku heleni ka vhiki naswona hi tshembha leswaku leswi swi ta ngetelela ku titshembha eka xipano ku fikelela Khapu ya Matiko ya Afrika.
Hi ku humelela eka Mandela Challenge, Nhlangano wa Bolo ya Milenge wa Afrika-Dzonga wu tlakusile minyikelo enkwameni wa Vana wa Nelson Mandela ku suka eka n’we wa timiliyoni ku ya fika eka n’we na hafu ya timiliyoni ya tirhandi.
4.11. Khabinete yi navelela xipano xa Springbok minkateko eka Khapu ya Misava ya Rhagibi ya vu 8 leyi rhurheriwaka hi Nghilandhi ku sukela hi ti 18 Ndzhati ku fikela hi ti 31 Nhlangula naswona yi kombela maAfrika-Dzonga ku va nyandza yin’we eka nseketelo wa xipano lexa rixaka.
4.12 Khabinete yi seketela Phuresidente ku hoyozela Yunivhesithi ya Witwatersrand ku va yi thumbhile rhambu rin’we ra xiyimo xa le henhla eMaropeng eNdhawini ya Ndzhaka ya Ntumbuluko wa Vanhu ya Misava eRandi Vupeladyambu, Gauteng.
Xithumbhiwa lexintshwa lexo hlamarisa xi landzela ndzavisiso wa matimba hi valavisisi va nsayense ehansi ka vufambisi bya Ndzawulo ya Nsayense na Thekinoloji na Senthara ya Vulavisisi ya Rixaka eYunivhesithi ya Witwatersrand.
4.13 Khabinete yi pfumelelana na Phuresidente ku hoyozela vakeriki va Kereke ya Khatoliki ku tekela enhlokweni ximfumo Tatana Tshimangadzo Samuel Benedict Daswa tanihi Mukwetsimi wo sungula eAfrika-Dzonga. Ntlangu lowu wu ta khomiwa hi ti 13 Ndzhati 2015 eThohoyandou, Limpopo. Kereke ya Khatoliki yi ta khoma ntlangu laha Tatana Tshimangadzo Samuel Benedict Daswa a nga ta endliwa loyi a kwetsimeke. Daswa a a ri nhloko ya xikolo exifundzheninkulu xa Limpopo. U biwile, a khandliwa hi maribye no hisiwa ku kondza a lova hi Nyenyenyani 1990 hikokwalaho ka ripfumelo ra yena ra vuKhatoliki.
5. Timhaka ta nkoka embangwini
5.1. Khabinete yi amukela swipimanyeto swa swikongomelo exikarhi ka Khoporexeni ya Vufambisi bya Vulawuri bya Magondzo na vafambisi va vulawuri bya swifambo bya Xifundzhankulu byo tivisa matirhelo yo cincana ya tiawara ta 24 ya maphorisa ya le magondweni yo lwa na tinghozi ta le magondweni ya hina.
Khabinete yi tsundzuxa vatirhisi va magondzo hinkwavo leswaku vuhlayiseki emagondzweni i vutihlamuleri bya un’wana na un’wana naswona ku humelela ka mapfhumba ya vuhlayiseki ya le magondzweni byi le mavokweni ya vanhu hinkwavo ku va va landzelela milawu ya le magondzweni. Loko hi karhi hi nghena eka nguva ya ku wisa ka swikolo, Ndzawulo ya Vutleketli yi ta tlakusa xiyimo xa mapfhumba ya vuhlayiseki ya le magondweni.
Khabinete yi kombela vachayeri va tigolonyi ku herisa tinghozi emagondweni ya hina hi ku hlonipha swikoweto swa le magondweni, hi ku va va nga chayeli loko va tekile swipyopyi, naswona swifambo leswo ka swi nga lulamanga a swi fanelanga kumeka emagondweni ya hina.
5.2. Khabinete yi lemukile nhlengeletano ya Swihlahla ya Misava ya XIV leyi nga ku yeni emahlweni eDurban naswona leyi nga ngheneriwa hi 3 200 wa vayimeri.
Nhlengeletano leyi, leyi nga yo sungula ku khomiwa eAfrika, yi katsa vanhu lava yimelaka swiyenge swo hambanahambana swo fana na mfumo, minhlangano leyi nga riki ya mfumo, xiyenge xa xihundla, na minhlangano ya xiphurofexinali kumbe nsayense. Ku ngheneleriwa ka mbhurisano lowu ni swiyenge swo hlaya hi ku hambana ka swona etimhakeni ta swihlahla swi ta kucetela ku andlariwa ka tona eka nongonoko wa misava mayelana na nhluvuko lowu ya ka emahlweni na ku aka xinakulobye xintshwa na swiyenge leswi.
5.3. Khabinete yi lemukile xitatimende lexi humesiweke hi Vuyimeri bya Xidipulomati bya US eAfrika-Dzonga lexi lemukisaka hi swifamona leswi nga hlaselaka tindhawu ta America eAfrika-Dzonga.
Khabinete yi rhandza ku tshikelela leswaku Ndzawulo ya Holobye wa Vusirheleri bya Tiko u tiyisa vanhu leswaku vuhlayiseki bya maAfrika-Dzonga byi ta tshama byi ri xirhangana. Tiejensi ta vuhumelerisi bya nawu ti ta tshama ti hoxile tihlo ku hlayisa vaakatiko na tinhundzu ta vona.
Marito yo chavelela
5.4. Khabinete yi seketela Phuresidente Zuma ku hundzisa marito yo chavelela eka ndyangu, vanghana na vatirhikulorhi eku hundzeni emisaveni ka Muahluri Thembile Lewis Skweyiya.
U hoxile xandla xikulu etikweni tanihi gqweta ro lwa na xihlawuhlawu, mulweri wa timfanelo ta vanhu, Muavanyisi wa Huvo ya le Henhla na Muahluri wa Huvo ya Vumbiwa.
5.5. Khabinete yi tlhela yi rhumela marito yo chavelela eka ndyangu na malandza ya Ndavezitha, Hosi Lekunutu Cavendish Mota wa Batlokwa ba Mota eFree State.
6. Ku thoriwa
Vuthori hinkwabyo byi ta landzelela ku kamberiwa ka ntiyiso wa tidyondzo ta vathoriwa na mbasiso lowu nga fanela.
6.1. Manana Mmabatho Ramagoshi – Xandla xa Mufambisinkulu: Vuhlanganyeti bya Pholisi na Vulawuri bya Vuxokoxoko eka Ndzawulo ya Vamanana.
6.2. Nhloko ya Rixaka: Vufambisi bya Vulavisisi bya Vugevenga bya Swirhangana. Holobye wa Maphorisi u ta endla xitiviso nhlikanhi wa namuntlha.
Swivutiso:
Manana Phumla Williams (Muvulavuleri wa Khabinete wo Khomela)
Rigingho: 083 501 0139
