Xitatimende xa Nhlengeletano wa Khabinete wa Musumbhunuku, 1 Hukuri 2023

A.    Timhaka leti nga eka Mbango
1.    Tinghwazi ta Khapu ya Misava ya Rugby ya 2023

1.1.    Khabinete yi hoyozerile tiSpringboks eka ku hlula ka vona eka Khapu ya Misava ya Rugby 2023 loku endleke Afrika-Dzonga tiko ri ri roxe ri nga hlula Khapu ya Misava ya Rugby ku ringana ka mune (4) no va ra vumbiri ku wina xidlodlo hi ku landzelelana.
1.2.    Eka matimu ya Rugby eAfrika-Dzonga, xipano xa tiSpringboks hi xona lexi nga na vanhu vo hambanahambana hikuya hi nhlayo ya vaaki va Afrika-Dzonga. Ku vumbiwa ka xipano xa tano lowu nga na vanhu vo hambanahambana a ku nga ri mhaka ya xiwelo, kambe i matshalatshala lama endliweke hi vufambisi na valeteri va tiSpringboks ku hlawula xipano lexi katsaka hinkwavo. Xiboho xelexo xa vurhena lexi tekiweke hi nkarhi wolowo hi muleteri Rassie Erasmus na ntlawa wa yena va ya emahlweni va kombisa maAfrika-Dzonga  na misava hinkwayo, leswaku un’wana na un’wana la nga na vuswikoti, loko a nyikiwa nkarhi na nseketelo, a nga va lonkulu - i ku tiyisisa leswaku hi na matimba loko hi ri swin’we.
1.3.    Xa nkoka swinene, ku tiyisela na ku tiyimisela ka tiSpringbok eka xivandla xa ntlangu i xikombiso xa xiviri xa ntiyiso xo va muAfrika-Dzonga, leswi endlaka leswaku tiko leri lerikulu ri lwisana na mintshikilelo hinkwayo ni maxangu leswaku ri va ni vun’we ri hlula. Van’wana va vatlangi lavanene va xipano xa tiSpringbok va boheke ku hlula swiphiqo swa vona vini loko va karhi va lwela ku va ni ndhuma.
1.4.    Khabinete yi hoyozerile Siyamthanda “Siya” Kolisi, mukaputeni wa tiSpringboks loyi a hluleke Khapu ya Misava kambirhi ku va a rhangele xipano ku ya fika eka xiyimo xa (Greatest of All Time) Vukulu bya Minkarhi Hinkwayo (GOAT) naswona ku tlangela ku fanele ku ya emahlweni.

2.    Nhlangano wa AGOA 
2.1.    Khabinete yi amukerile ku tiyisisiwa hi mfumo wa United States na nhlangano eka xikongomelo xo ndlandlamuxa  AGOA, leswi nyikaka vutitshembi eka vuvekisi eka matiko ya AGOA lama pfumeleriweke.
2.2.    Khabinete yi tlhele yi amukela ku rhurheriwa ka nhlangano wa AGOA 2023 eJoni ku suka hi ti 2 ku fika hi ti 4 ta Hukuri 2023 na vatlangi vo suka eka matiko ya 32 ya Afrika ku suka eka mfumo, Mabindzu, vandla ra vaaki na nhlangano wa vatirhi ro sungula ni vayimeri va mfumo wa United States.
2.3.    Khabinete khale na khale yi vula leswaku AGOA yi nyika nkarhi ku va United States of America ku tiyisa vuxaka bya yona bya swa ikhonomi na Afrika naswona byi fanele byi ndlandlamuxiwa nkarhi wo leha, byi antswisiwa leswaku byi va na nkucetelo na ku koka rinoko.

3.    Nhlengeletano ya Vaholobye va Vupfhumba va BRICS 
3.1.    Khabinete yi amukerile makumu lama humelelaka ya Nhlengeletano ya Vaholobye va Vapfhumba va BRICS 2023 lowu khomeriweke eCape Town, lowu tinyiketeleke swirho swa matiko eka ntirhisano lowu dzhikeke no tlakusa vupfhumba bya le ndzeni ka BRICS, ku hluvukisa tindlela ta ku fambafamba ko antswa ka vupfhumba na vuhlanganisi exikarhi ka matiko lama nga swirho.
3.2.    Leswi swi ta ya emahlweni swi tiyisa sekithara ya vupfhumba bya Afrika-Dzonga lebyi nga le ku kombiseni swikombiso swa ku antswa. Eka tin’hweti to sungula ta nhungu ta 2023, tiko ri vonile 5.5 wa timiliyoni ta vanhu lava fikeke leswi yimelaka ku tlakuka ka 63.4% ku suka eka nkarhi lowu fanaka hi 2022.

4.    Ku tsarisiwa ka Vavhoti
4.1.    Va IEC va tivisile leswaku hi ti 18 na ti 19 ta Hukuri 2023 tanihi hi mahelo ya vhiki yo sungula ya ku titsarisela ku vhota eka Nhlawulo wa Mani na Mani wa 2024..
4.2.    Khabinete yi rhamba vanhu hinkwavo lava nga na mfanelo yo vhota ku titsarisela ku vhota eka Nhlawulo wa Mani na Mani wa 2024 eka xitichi xa wena xa le kusuhi xo vhota.
4.3.    Ku tsarisa ka vavhoti hi ku tirhisa inthanete ku pfuriwile ku suka hi Nyenyenyana 2023 naswona vaakatiko va komberiwa ku tirhisa xitirhisiwa ku tsarisa kumbe ku pfuxeta vuxokoxoko bya vona.
4.4.    MaAfrika-Dzonga lava nga apulayela ti ID ta vona va khutaziwa ku endzela hofisi ya vona ya kwala tikweni ya Timhaka ta Xikaya ku ti landza. Ku na makhadi ya ID yo hundza 500 000 lama ya ha lavaka ku tekiwa etihofisi ta Timhaka ta Xikaya etikweni hinkwaro.

5.    Gezi
5.1.    Holobye eka Hofisi ya Vuphuresidente loyi a nga na vutihlamuleri bya Gezi u nyikile rungula leri heleleke eka xiyimo xa gezi etikweni.
5.2.    Khabinete yi tlangerile matshalatshala ya Mfumo wa Xifundzankulu xa Gauteng lowu tirhaka na Eskom ku lunghisa gezi eka tindhawu ta Gauteng leti nga hlaseriwa hi ku tima ka gezi hikokwalaho ka ku yiviwa kumbe ku onhiwa ka switirhisiwa swo hunguta kumbe ku engetela vholiteji ya gezi.
5.3.    Vusiku bya tolo, switirhisiwa swo hunguta kumbe ku engetela vholiteji ya gezi swa ntsevu swintshwa swi layitiwile eKagiso, endhawini ya West Rand endzhaku ka loko miganga yi siyiwile yi nga ri na gezi ku hundza malembe manharhu.
5.4.    Khabinete yi rhamba miganga leyi ku sirhelela switirhisiwa swa nkoka ku suka eka vukhamba, ku onhiwa ka swilo na ku onhaka loku vangiwaka hi vuhlanganisi lebyi nga riki enawini.
6.    Ku Cheriwa ka Chefu Swakudyeni
6.1.    Khabinete ya vilela hi nhlayo ya le henhla ya ku cheriwa ka chefu swakudyeni eka vana ku suka ka ku va vadya swakudya leswi nga hundzeriwa hi nkarhi no thyaka ku suka eka mavhengele ya swiphaza na vaxavisi va le switarateni.
6.2.    Khabinete yi khutaziwile hi matshalatshala ya ku tirhisa nawu ku sindzisa ku landzeleriwa ka vuhlayiseki bya swakudya.

7.    Nhlengeletano wa ku Rhurha ka Matiko ya Misava na Timeyara na Varhangeri va Ndhavuko
7.1.    Khabinete yi tivisiwile hi nhlengeletano wa ku rhurha ka matiko ya misava lowu khomiweke hi Ndzawulo ya Timhaka ta Xikaya hi ku nghenelela ka DSBD, COGTA, Vutshamo bya Vanhu na varhangeri va ndhavuko na timeyara ku suka eka timasipala ta metro na timasipala ta muganga lava a va langutane no hunguta mbuyelo wa ku rhurha ka vanhu va nga ri enawini, ku katsa na matirhelo ya mavhengele ya swiphaza.
7.2.    Mimbuyelo ya nkoka yi katsa ku sunguriwa ka swinawana—nawana swa mani na mani ku vulavula hi mintlhontlho leyi fambelanaka na ku sindzisiwa ka milawu ya bindzu hi timasipala na valawuri va ndhavuko. Ku ta va na vukamberi bya le kusuhi bya mabindzu, ngopfungopfu mavhengele ya swiphaza hi tindzawulo ta mintirho, rihanyo, nhluvukiso wa mabindzu lamatsongo na mintlawa ya vukamberi bya ku rhurha eka Timhaka ta Xikaya, ku sindzisa ku landzeleriwa ka milawu leyi faneleke   
7.3.    Nkambisiso wa mavhengele ya swiphaza ematiko xikaya na swidorobanini, na tindlela to va tsarisa hi varhangeri va ndhavuko havambirhi na timasipala ti ta endliwa. Ku tlhela ku va na matshalatshala yo seketela valawuri va ndhavuko ku hlayisa rhekhodo ya vahlampfa emigangeni ya vona.
7.4.    Milawu ya tilayisense ta bindzu yi karhi ya cinciwa ku seketela hinkwavo lava lavaka ku xavisa eka sekithara leyi nga riki ya ximfumo.

8.    Ku Lwisana na Vugevenga loku Hlanganisiweke
8.1.    Khabinete yi bumabumela va SAPS ku va va hlaserile mintlawa ya misava hinkwayo ya swidzidziharisi endzhaku ko kumiwa ka khokheyini ya ntsengo wa R80 miliyoni swi kumiwile hi ti 20 ta Hlangula 2023 eka ndhawu yo hlayisela eDube Trade Port endzeni ka Rivala ra Swihahampfhuka ra Matiko ya Misava ra King Shaka. Masiku mambirhi ku nga si kumiwa mali, khokheyini ya ntsengo wo ringana R70 miliyoni yi kumiwile eka khontheyina eka nhlaluko wa Durban. 
8.2.    Khabinete yi tlangela va SAPS eka ntirho wa vona eku kavanyeteni na ku herisa vugevenga lebyi hleriweke bya matiko hinkwawo lebyi xungetaka swinene vaaki va hina na tiko.
8.3.    Operation Safer Festive Season yi le ku humeseni mimbuyelo na maphorisa ma khomile vaehleketeleriwa vo hundza 140, ku katsa murhangeri wa vatirhi va le mugodini lava nga riki enawini, naswona va kumile swibamu leswi nga riki na mpfumelelo.

9.    Riendzo ra Vulanguteri bya Murhangeri
9.1.    Khabinete yi amukerile Riendzo ra Vulanguteri bya Murhangeri eka Masipala wa Emfuleni, lowu landzeleke eka ku tihlanganisa na muganga hi nkarhi wa riendzo ra Xikombiso xa Nhluvukiso wa Xifundza ra 2022.
9.2.    Riendzo ra 2022 ro ya Emfuleni ri kumile timhaka ta ku hlayisiwa ka switirhisiwa hi xiyimo xa le hansi hi masipala
9.3.    Hi ku nghenelela ka Ndzawulo ya Mati na Nkululo, ku vile na nhluvuko lowu xiyekaka eku tiviseni mintlhontlho ya switirhisiwa swa mati na nkululo leswi nga vanga ku wa ka sisiteme ya Vaal ya Mati ya Thyaka.
9.4.    Ntirho wu endliwile ku antswisa mphakelo wa mati, ku tirha kahle ka xitirhisiwa xa mati ya thyaka naswona hi ndlela leyi swi herisa xiphiqo xa nkululo lowu khulukaka eswitarateni na le majarateni ya vanhu.
9.5.    Nhluvuko lowu xiyekaka hi nkarhi wa riendzo wu katsa ku antswisiwa ka tiphayiphi to rhwala nhundzu yo tala na switichi swo pompa mati, ku pfuxetiwa na ku pfariwa ka magondzo, na ku tirhisiwa ka timboni ta le switarateni hi xitalo leswaku ku antswisiwa timboni na vuhlayiseki.

10.    Kungu ra Sisiteme ya Vutleketli bya Nhundzu eAfrika-Dzonga
10.1.    Ndzawulo ya Vutleketli yi sungurile ku burisana hi Kungu ra Sisiteme ya Vutleketli bya Nhundzu eAfrika-Dzonga, tanihi xiphemu xa magoza yo tivisa mintlhontlho leyi langutaneke na sekithara ya vutleketli na nhundzu na ku tiyisa matshalatshala ya ku hlakarhela ka ikhonomi ya Afrika-Dzonga.

11.    Nhluvukiso wa Switirhisiwa na Vuhlayisi
11.1.    Khabinete yi amukerile nhluvuko lowu endliweke eka nhluvukiso wa switirhisiwa na vuhlayisi hi ku hetisiwa ka mabuloho ya 36 ya le makaya ehansi ka Weliziwe Rural Bridges, na ntirho wo aka lowu yaka emahlweni eka 20 wa tipurojeke eka vutshamo bya vanhu, magondzo, na mati. 

12.    Ku sunguriwa nakambe ka (SAA) tindlela ta matiko ya misava ta Rivala ra Swihahampfhuka Afrika-Dzonga 
12.1.    Khabinete yi amukerile ku sunguriwa nakambe ka tindlela ta matiko ya misava SAA hi ku sunguriwa nakambe ka xihahampfhuka xa yona xa le xikarhi ka matiko-nkulu ku ya São Paulo, Brazil, leti nga tlhela ti fungha ku vuya ka vukorhokeli bya mpfhuka wo leha ehandle ka Cape Town na Joni.
12.2.    Ku vuya ka SAA eka tindlela ta matiko ya misava ku ta hoxa xandla hi ku kongoma eka ku fambisa ku kula eka maendzo ya matiko ya misava etikweni, na ku kula ka sekithara ya vupfhumba endzhaku ka timhangu ta ntungu wa Covid-19.

13.    Afrika-Dzonga yi simeka xihahampfhuka lexi nga fambiki hi munhu lexikulu eAfrika
13.1.    Khabinete yi hoyozerile khamphani ya vusirheleri na swa swihahampfhuka Milkor eka ku simekiwa loku humeleleke ka xihahampfhuka lexi nga fambiki hi munhu xa Milkor 380 (UAV), leswi vekaka Afrika-Dzonga exikarhi ka matiko lama yaka emahlweni ya hluvuka eka thekinoloji ya sisiteme ya xihahampfhuka lexi nga fambiki hi munhu.
13.2.    Milkor 380 i xihahampfhuka lexi nga fambiki hi munhu lexi akiweke eAfrika naswona xi ta tirhisiwa hi vumaki bya vusirheleri ku sivela, vulawuri bya mindzilikano, matshalatshala yo hlayisa ku katsa ku sivela ku hlota swi nga ri enawini.

14.    Metiriki na swikambelo swa le ku heleni ka Lembe
14.1.    Khabinete yi amukerile ku sungula ka kahle ka swikambelo swa (National Senior Certificate) Xitifikheti xa le Henhla xa Rixaka ( swa metiriki), leswi sunguleke hi ti 30 ta Hlangula 2023. Vatswari na vahlayisi va vana va khutaziwa ku ya emahlweni va seketela vadyondzi hi nkarhi lowu wa nkoka.
14.2.    Khabinete yi tlhela yi navelela leswinene eka vadyondzi hinkwavo lava nga ta tshama eka swikambelo swa vona swa ku hela ka lembe.

B. Swiboho swa Khabinete
1.    Xiyimo xa le Palestine

1.1.    Khabinete yi khomiwile hi tingana hi ku va mfumo wa Israel wu arile ku hlonipha milawu ya matiko ya misava no ya emahlweni wu tekela ehansi swiboho swa United States leswaku ku simekiwa ku yimisiwa ka nyimpi handle ko xupuriwa.
1.2.    Tiphaseji ta ku pfuna vanhu va Palestine ta ha pfariwile na mbuyelo wo chavisa eka vana, vavasati na vaakatiko lava nga riki na nandzu.
1.3.    Ku hlaseriwa hi swihahampfhuka loku dlayaka rixaka hi mfumo wa Israel eka vanhu va Palestine, ku ya emahlweni ku tlakusa nhlayo ya mafu leyi katsaka vavasati na vana. Masiku mambirhi lama nga hundza, misava yi tshamile yi nga endli nchumu yi hlalela loko ku hlaseriwa Gaza hi swihahampfhuka na West Bank yi onhile swikolo, switirhisiwa swa rihanyo, ambulense na switirhisiwa swa vaakatiko na magondzo lama ku vuriwaka leswaku ma hlayisekile lama yaka eDzongeni ra Gaza.
1.4.    Eka leswi, Khabinete yi tekile xiboho xo vitana vayimeri hinkwavo va Afrika-Dzonga ku suka Tel Aviv ku ta burisana.
1.5.    Khabinete yi tlhele yi lemukile hi ku vilela hi ku ya emahlweni ka ku delela ka vayimeri va Israel eka Afrika-Dzonga, Tat. Eliav Belotsercovsky, loyi a lwisanaka na MaAfrika-Dzonga, vurhangeri bya Afrika-Dzonga hinkwabyo endzeni na le handle ka mfumo ku katsa vaaki vo va na xichavo lava vulavulaka hi ku lwisana na ku dlayeteriwa ka vanhu loku endliwaka hi mfumo wa Israel ku lwisana na vanhu va Palestine.
1.6.    Marito yo delela ya Muyimeri Belotsercovsky ya hambanile hi switatimende swa khale ka vayimeri vambirhi va Israel eka Afrika-Dzonga (Illan Baruch na Dok. Alon Liel) lava nga cincangiki loko va hlamusela swiendlo swa vona hi mfumo wa vona ku lwisana na vanhu va Palestine tanihi xihlawuhlawu.
1.7.    Marito yo delela ku kanetana na lava vulavulaka ku lwisana na tihanyi na varhangeri va tiko va endla xiyimo xa muyimeri Belotsercovsky ku va xi nga tiyiseleki. Hi ndlela yeleyo Khabinete yi lerisile Ndzawulo ya Vuxaka bya Matiko ya Misava na Ntirhisano ku hundzisela emahlweni mfumo wa Afrika-Dzonga ku ka wu nga yimi na muyimeri hi ximfumo hi tindlela ta swa tipolitiki.

2.    Xitatimende xa Pholisi ya Bajete ya Nkarhi wa le Xikarhi
2.1.    Khabinete yi amukerile Xitatimende xa Pholisi ya Bajete ya Nkarhi wa le Xikarhi xa 2023 (MTBPS) lexi nyikekeke nkambelo lowu nga erivaleni wa xiyimo xa ikhonomi ya sweswi naswona swi kombisile ku tiya ka  mfumo eka timali ta tiko ra hina exikarhi ka swipimelo swo tika swa mali leyi nghenaka. 
2.2.    Swiboho swa MTBPS swi antswisa rimba ra timali ta swibalo swa hina; xi hlohlotela ku kula ka ikhonomi ya hina loko yi karhi yi ringanisela ku tinyiketela ka vanhu va hina lava seketelaka lava nga hlayisekangiki etikweni ra hina.
2.3.    Ku Pfuxetiwa ka Ikhonomi na Kungu ro Vuyisa swi hoxile xandla eka ku kula ka ikhonomi ya hina.  

3.    Nhluvukiso wa Swiporo swa Rivilo ra le Henhla
3.1.    Khabinete yi pasisile Rimba ra Nhluvukiso wa Swiporo swa Rivilo ra le Henhla na swiringanyeto swa timali ku simeka ku ta kaneriwa exikarhi ka Vaholobye va Vutleketli na Timali
3.2.    Khabinete yi pasisile ku rhangisiwa ka phaseji ya Joni ku ya eDurban ku kuma dyondzo yo enta ya ku koteka, na Joni ku ya Polokwane ku ya eMusina, na Joni ku ya Mbombela yi ta vekiwa emakete.

4.    Mpfampfarhuto wa Xiviko xa Vulawuri eka Vuakatiko, Ku Rhurhela eTikweni Rimbe na Nsirhelelo wa Muhlampfa
4.1.    Khabinete yi pasisile nkandziyiso wa Xiviko xa Vulawuri eka Vaakatiko, Ku Rhurhela eTikweni Rimbe na Nsirhelelo wa Muhlampfa ku va mani na mani a nyika mavonelo ya yena.
4.2.    Xikongomelo xa mpfampfarhuto wa Pholisi i ku nyika rimba ro letela ku nyikiwa vutshamo na vuakatiko eka vaakatiko va matikomambe, swin’we na nsirhelelo wa vahlampfa na vanhu lava lavaka vuchavelo eAfrika-Dzonga, hi ku tekela enhlokweni swilaveko swa vuhlayiseki bya rixaka ra Rhiphabliki na hi ku landzelela mintwanano ya matiko ya misava na mintwanano hi mayelana na ku rhurha loku Afrika-Dzonga ri nga xirho eka rona.

5.    Xiviko xa Nhluvuko xa Lembe na Lembe xa vu 6 eka ku simekiwa ka Xiviko xa Vulawuri eka Timfanelo ta Vanhu Lava Hanyaka na Vutsoniwa 
5.1.    Khabinete yi pasisile ku kandziyisiwa ka phepha-hungu ra mfumo Xiviko xa Nhluvuko xa Lembe na Lembe xa vu 6 eka ku simekiwa ka Xiviko xa vulawuri eka Timfanelo ta Vanhu Lava Hanyaka na Vutsoniwa .
5.2.    Ku kandziyisiwa ka xiviko xa nhluvuko ku ta fambisana na nkhuvo wa xitsundzuxo wa matiko ya misava wa N’hweti ya Vulemukisi bya Timfanelo ta Vutsoniwa ku suka hi ti 3 ta Hukuri ku fika hi ti 3 ta N’wendzamhala.
5.3.    Xiviko xa nhluvukiso xi tlhela xi kombisa ntlakuko wa pakani ya ndzingano hi swa ntirho wa minimamu ku suka eka 2% ku fika eka 3% eka vanhu lava nga na vutsoniwa ku suka hi lembe ximali ra 2024/2025, ku ya eka pakani ya minimamu xa 7% ya ndzingano hi swa ntirho eka vanhu lava nga na vutsoniwa hi 2030. 

C. Nawumbisi
1. Ku Pfuxetiwa ka Mpfampfarhuto wa Afrika na Nawumbisi wa Nkwama wa Ntirhisano wa Matiko ya Misava (ARF)

1.1    Khabinete yi pasisile ku nyikiwa ka Nawumbisi wa ku Cinca eka Palamende.
1.2    Nawumbisi wu lavana na ku cinca Nawu wa ARF (Nawu wa 51 wa 2000) no sungula Nhlangano wa Ntirhisano wa Nhluvukiso wa MaAfrika-Dzonga, lowu nga ta tirha tanihi endlelo ku seketela nhluvuko wa Afrika-Dzonga na ntirhisano na matiko ma rikwerhu hi ku tlakusiwa ka xidemokirasi, mafumelo lamanene, ku sivela na ku lulamisiwa ka nkwetlembetano, nhluvukiso wa ikhonomi ya vaaki na ku hlanganisiwa.

D. Ku Thoriwa ka Vanhu
Ku thoriwa hinkwako ka vanhu ku le hansi ka ku tiyisisiwa ka minthwaselo na mpfumelelo lowu faneleke.
1.    Ku thoriwa ka Tat Ebrahim Rasool tanihi Mutshamaxitulu wa Bangi ya Nhluvukiso wa Dzongeni ra Afrika.
2.    Ku thoriwa ka Man Margaret Mosibudi Phiri tanihi xirho eka Bodo ya Rixaka ya Vulawuri bya Nyutliya

E. Swiendlakalo Leswi Taka

1.    Mbulavurisano wo Lwisana na Vukungundzwana
1.1    Mbulavurisano wo Lwisana na Vukungundzwana wu ta khomiwa hi ti 8 na ti 9 Hukuri 2023 eHotela ya Birchwood eKurhuleni ku hlengeleta vaaki eka ku lwisana na vukungundzwana hi ku fambisana na Kungu ra Rixaka ro Lwisana na Vukungundzwana etikweni
1.2    Khabinete, hi Hukuri 2020, yi pasisile Kungu ra Rixaka ro Lwisana na Vukungundzwana (NACS 2020-2030). Kungu ra rixaka leri nga na xikongomelo xo endla muganga lowu pfumalaka vukungundzwana hi tlhelo ri ta va ri karhi ri khutaza vaakatiko ku ka va nga pfumeleri vukungundzwana na ku landzelela nawu. 

2.    Masiku ya 16 ya Pfhumba ro Lwisana na Madzolonga eka Vavasati na Vana 2023
2.1     Lembe leri ri fungha malembe ya 25 ya ku tlangela Afrika-Dzonga ku va ri nghenelerile eka Masiku ya 16 ya Pfhumba ro Lwisana na Madzolonga eka vavasati na vana leri nga ta xiximiwa ehansi ka nhlokomhaka: Ku hatlisisa mintirho ku herisa Madzolonga ya rimbewu na ku dlayiwa ka vavasati (GBVF): Ku nga siyiwi munhu endzhaku”.
2.2    Pfhumba leri ra misava hinkwayo ri ta sungula hi ti 25 Hukuri, Siku ra Misava Hinkwayo ro Herisa Madzolonga eka Vavasati ku fika ti 10 ta N’wendzamhala, Siku ra Timfanelo ta Ximunhu Misava Hinkwayo. Xikongomelo xa rona i ku lwisana na madzolonga eka vavasati hi hala tlhelo ri seketela timfanelo ta ximunhu.

3.    Foramu ya vu 14 ya Pholisi ya Mbulavurisano
3.1    Afrika-Dzonga yi ta rhurhela Foramu ya vu 14 ya Pholisi ya Mbulavurisano hi ku tirhisana na Ntlawa wa Ntirho wa Vadyondzisi Matiko ya Misava wa UNESCO wa Dyondzo (TTF) hi Sunguti ehansi ka nhlokomhaka “ ku vulavula hi nkayivelo wa vadyondzisi no endla leswaku ntirho lowu wu koka rinoko swinene”.
3.2    Foramu yi ta hlanganisa vatirhela mfumo, tiNGO, vadyondzisi na vativi va dyondzo ku kanela timhaka ta nkoka leti khumbaka swiyimo swa ntirho eka vadyondzisi, timhaka ta ku tifuma ka mudyondzisi na vutihlamuleri xikan’we na ndlela yo endla leswaku ntirho wo dyondzisa wu koka rinoko swinene.

 F.  Marungula

1.    Ha mi Hoyozela 
Khabinete yi hundzisele ku hoyozela ka yona na ku navelela leswinene eka:

  • Xipano xa Proteas hi ku va xi kumile ndhawu eka (semi-finals) hafu ya xiphemu xo hetelela xa Khapu ya Misava ya ICC 2023 eIndia. Hambi leswi va nga tlhelela endzhaku eka ntlango wa vona na India tolo, tiko ri tshama ri tiyile endzhaku ka xipano naswona ri na ku tshemba leswaku ri ta ya emahlweni ri aka no hi nyungubyisa.
  • Nhenha ya mphikizano wa Moto GP Brad Binder loyi sweswi a nga na rhekhodo ya phodiyamu ya tlilasi ya xiyimo xa le henhla xa Afrika-Dzonga endzhaku ka ku va a ri eka xiyimo xa vunharhu eka Thailand Grand Prix.
  • Muaki wa miri wo sungula wa xitulu xa swigulana wa Afrika-Dzonga Macethandile Kulati hi ku sirhelela xidlodlo xa yena eka Tinghwazi ta Nhlangano wa Matiko ya Misava wa Vaaki va Miri na Ntirho wa Vutiolori hi 2023 eSlovenia.
  • Van’watinkota va MaAfrika-Dzonga va kumile xiyimo xa le henhla eka nkambisiso wa vutshembeki bya xiphurofexinali bya misava hinkwayo wa Edelman.
  • Dokodela Claude Mashego hi ku hlula eka mphikizano wo sungula wa Miss World Afrika-Dzonga naswona sweswi u ta yimela Afrika-Dzonga eka mphikizano wa Miss World eNew Delhi, India hi N’wendzamhala lembe leri.
  • Gqweta Kholeka Gcaleka endzhaku ka ku thoriwa ka yena tanihi Musirheleli lontshwa wa Vanhu ku ringana malembe ya nkombo ku sukela hi ti 1 ta Hukuri 2023.

2.    Ku chavelela
Khabinete yi kombisile ku chavelela eka vandyangu na vanghana va:

  • Muhluri wa mendlele ya nsuku ya (Paralympic) Mintlango ya tiolimpiki ta swirho leswi nga tirheki Zanele Situ loyi a nga mutlangi wo sungula wa xisati wa muntima wa Afrika-Dzonga ku wina mendlele wa nsuku eka Mintlangu ya (Paralympic) Mintlango ya tiolimpiki ta swirho leswi nga tirheki eSydney hi 2000.
  • Khale ka mupfuni wa muleteri wa Bafana Bafana na nghwazi ya bolo ya milenge Phil “Tat Jones” Setshedi.
  • Muofisara wa Xileriso Sthembiso Mazibuko wa Yuniti ya ku Nghenelela ya Tiko loyi a dlayiweke hi nkarhi wa ku duvulana na swigevenga eNtuzuma, Kwazulu-Natal.

Swivutiso:
Manana Nomonde Mnukwa
Muvulavuleri wa Mfumo wo Khomela 
Riqingho ra le nyongeni: 083 653 7485
 

Share this page

Similar categories to explore