Mundende wa ṅwana a unḓwaho

Ngaha

Zwine vha tea u ita

Tshifhingambekanywa

Zwi ita vhugai

Fomo dzi no tea u ḓadzwa

Vha kwama inyi

Nga ha mundende wa ṅwana a unḓwaho

Kha vha wane mundende wa u ṱhogomela ṅwana ane vha khou mu unḓa. Ṅwana a unḓwaho ndi ṅwana o vhewaho nga fhasi ha vhuunḓi havho nga khothe zwi tshi bva kha uri:

• ndi tsiwana
• o laṱiwa 
• u kha khombo 
• o tambudzwa 
• o litshedzelwa.

Vha zwi ḓivhisa hani uri vho tewa nga u wana mundende uyu?

U tea:

• vha fanela u vha vhe mudzulapo wa Afrika Tshipembe, mudzuli wa tshoṱhe kana tshavhi
• vhone na ṅwana vha tea u dzula Afrika Tshipembe
• ṅwana a unḓwaho u fanela u vha o vheiwa nga fhasi ha ṱhogomelo yavho nga mulayo nahone ṅwana u fanela u dzula a nga fhasi ha ṱhogomelo yavho
• ṅwana u fanela u vha e na miṅwaha ya fhasi ha 18.

Vha ḓo wana vhugai?

Vha ḓo wana R1 180 nga ṅwedzi ya ṅwana muṅwe na muṅwe.

Vha ḓo badelwa hani?

Dzhendedzi ḽa Tsireledzo ya Matshilisano ḽa Afrika Tshipembe (SASSA) ḽi ḓo badela mundende kha vhone nga kha iṅwe ya maitele a tevhelaho:

• kheshe kha vhupo ha u holela mundende nga ḓuvha ḽo tiwaho
• kha akhaunthu ya bannga kana ya Bannga ya Poswo (bannga i nga vha badelisa tshumelo) 
• tshiimiswa tshi shumaho sa mulanguli wa mundende (tsumbo: madzangano a ndondolo matshilo a vhathu).

Tsivhudzo: Arali vha sa koni u yo dzhia tshelede nga vhone vhaṋe, vha nga ta dzhendedzi kha ofisi ya SASSA, kana vha ṋea muṅwe muthu maanḓa a mulayo uri a vhe ene a yaho u vha holela mundende.

Mundende wavho u nga sedzuluswa lini?

Mundende u ḓo sedzuluswa musi ndaela ya khothe i tshi fhela. Zwa zwino ndi miṅwaha mivhili miṅwe na miṅwe. Vha ḓo eletshedzwa phanḓa ha miṅwedzi miraru arali hu na ṱhoḓea ya u sedzulusa mundende.

Arali vha tshi wana tshelede yavho nga kha bannga, tshiimiswa kana dzhendedzi  vho tea uri vha ḓadze ṱhanziela ya vhutshilo (ḽiṅwalo ḽa u sumbedza uri vha kha ḓi tshila) ofisini dza SASSA ṅwaha muṅwe a muṅwe. 

Ndi lini hune mundende wavho u nga imiswa?

Zwithu zwi tevhelaho zwi nga itisa uri mundende u imiswe:

• musi nyimele dza ṅwana dzi tshi shanduka
• mvelelo dza tsedzuluso
• arali vha kundelwa u vha na tshumisano musi mundende wa ṅwana u tshi khou  sedzuluswa
• musi vho ita vhufhura kana u ḓiimela nga nḓila i si yone.
• arali ho vha na vhukhakhi musi mundende wa ṅwana u tshi phasiswa.

Mundende wavho u ḓo fhela lini?

Mundende u ḓo fhela:

• kha nyimele ine ha lovha ṅwana kana mubebi wa muunḓi wa u fhedzisela
• kha nyimele ine ṅwana a ṱanganedzwa kha tshiimiswa tsha muvhuso
• arali mundende u songo vhilwa lwa miṅwedzi miraru i tshi khou tevhekana
• musi vha si kha shango
• arali ṅwana a si tsheho nga fhasi ha ṱhogomelo ya vhuunḓi havho
• arali vha si tsha vha tshavhi.

Zwine vha fanela u ita

1. Kha vha ye kha ofisi ya South African Social Security Agency (SASSA) ya tsini na hune vha dzula hone vha ḓe na zwi tevhelaho:
   • Basa (ID) ya baakhoudu ya nomboro dza 13 na ṱhanziela ya mabebo ya ṅwana.
   • Arali vha tshavhi, phemithi ya vhuimo havho na ID ya tshavhi.
   • Arali vha si na ID kana ṱhanziela ya mabebo ya ṅwana:
     • Vha ṅwala afidafithi kha tshivhumbeo tsha tshitandadi tsha SASSA phanḓa ha Khomishinari ya Muano ane a si vhe muofisiri wa SASSA.
     • Vha ḓisa tshitatamende tsha muano tsho sainiwa nga muthu a ṱhonifheaho (u fana na mukhantseḽara, murangaphanḓa wa sialala, mushumeli wa tshitshavha, minista wa vhureleli kana ṱhoho ya tshikolo) ane a ḓivha vhone na ṅwana. 
     • Muofisiri wa SASSA u ḓo vha ganḓisa magunwe avho na u vha rumela kha Muhasho wa zwa Muno u ita khumbelo ya ID musi khumbelo yavho i tshi khou shumiwa. Arali vha sa wana ID, mundende wavho u ḓo imiswa.
     • Vha rumela phurufu ya uri vho ita khumbelo ya ID na/ kana ṱhanziela ya mabebo kha Muhasho wa zwa Muno.
     • Vha rumela ID ya tshifhinga nyana yo ṋetshedzwaho nga Muhasho wa zwa Muno (arali i tshi ṱoḓea).
     • U ṋetshedza ṱhanziela ya ndovhedzo arali i hone.
     • Vha rumela garaṱa ya mutakalo ya kiḽiniki  arali i hone.
     • Arali ṅwana a tshikoloni, ṱhanziela ya tshikolo ya ṅwana.
   • Ṱhanziela ya mabebo/ ya ṅwana/vhana, kana maṅwalo a vhuṋe avho u bva kha mashango a havho a mabebo.
   • Ndaela ya khothe ye ya vhea ṅwana nga fhasi ha ṱhogomelo yavho
   • Phurufu ya vhuimo ha mbingano.
2. Vha ḓadza fomo ya khumbelo phanḓa ha muofisiri ya SASSA (vha dzhiele nzhele uri ndi vhone fhedzi sa muthu ane a khou ita khumbelo kana muofisiri wa SASSA vha nga ḓadza fomo ya khumbelo).
3. Vha ḓo fhiwa risithi. Vha i vhulunge sa phurufu ya uri vho ita khumbelo.

Arali khumbelo yavho I songo phasa?

Arali khumbelo yavho i songo phasa, SASSA i ḓo vha ḓivhadza nga u tou ṅwala uri ndi ngani khumbelo yavho i songo phasa.

Arali vha khou hanedzana na tsheo, vha nga ita aphiḽi kha Minisṱa wa Mveledziso ya Matshilisano kha ofisi ya lushaka ya Muhasho wa Mveledziso ya Matshilisano, u ṱalutshedza uri ndi ngani vha tshi khou hanedza. Vha fanela u ita aphiḽi hu sa athu fhela maḓuvha a 90 vho ḓivhadzwa uri khumbelo yavho a i ngo phasa.

Zwi dzhia tshifhinga tshi ngafhani

• Zwi dzhia miṅwedzi miraru u khunyeledza khumbelo.
• Arali mundende wavho wo phasa, vha ḓo badelwa u bva kha datumu ye vha ita khumbelo.

Ndi vhugai

Tshumelo ndi mahala.

Fomo dzine vha tea u dzi ḓadza

Fomo ya khumbelo a i wanali kha inthanethe, fhedzi vha nga i wana kha ofisi dza tsini (SASSA).

Hu kwamiwa nnyi

South African Social Security Agency (SASSA)