Kabinete e kopane ka Laboraro la 5 Lewedi 2018 ka Tuynhuys, Motsekapa.
A. Merero ye bohlokwa seemong sa bjale
1. Ekonomi
1.1. Kabinete e ipiletša go mafapha ka moka a Afrika Borwa go thekga masolo a mmušo a go thekga kgolo ya ekonomi ka morago ga go lokollwa ga dipalopalo tšeo di laetšago gore ekonomi ya rena e phuhlame ka palo ya lefeela fegelwana šupa ya dipersente ka kotareng ya bobedi go tloga go -2.6% ye e bušeleditšwego ka kotareng ya mathomo.
1.2. Le ge e le gore mafapha a mangwe a ekonomi, a go swana le la meepo, kago le la ditšhelete a hweditše kaonafalo ya kgolo, se ga se sa lekana go kaonafatša go phuhlama ka mafapheng a mangwe, kudukudu ka lefapheng la temo.
1.3. Ka lehlakoreng la tšhomišo ya ditšhelete, palomoka ya diromelwantle e bile le tlhatlogo ye maatla, le ge go le bjale se se nyefišitšwe ke go phuhlama ga tšhomišo ya ditšhelete ka malapeng le go theoga kudu ga dithoto. Kgolo ya dipeeletšo ka dikhamphani tša phraebete e oketšegile, le ge e le gore peeletšo ka lefapha la setšhaba e phuhlamile.
1.4. Tlhatlogo ya tlhokego ya bonnete ka mebarakeng ya lefase ka bophara le ka poelong ya Palomoka ya Letseno la Ditšweletšwa tša ka Nageng (GDP) e nyaka gore mmušo o akgofiše maitapišo a go fediša mathata a kgolo ya ekonomi mola ka go le lengwe o aba thekgo go dihlopha tšeo di lego kotsing.
1.5. Kgolo ya ekonomi e nantše kudu mo mengwageng ye e fetilego ye mene. Se se laetša mabaka a go swana le maemo a komelello ka lefapheng la temo le ditheko tša fase tša ditšweletšwa eupša gape le mathata a peakanyo ka mo nageng, ao a šitišitšego peeletšo le tlhomo ya mešomo.
1.6. Mmušo o ikgafile, gareng ga tše dingwe, go beakanya leswa tshepedišo ya di-visa ka nepo ya go thekga lefapha la boeti, go feleletša melao ye bohlokwa ka nepo ya go thekga lefapha la meepo le go tšwela pele go bea sekeng ditšhelete tša dikgwebo tša mmušo.
1.7. Diboka tše di tlago tša tlhomo ya mešomo le tša dipeeletšo, gammogo le mokgwatlhohleletšo wa mmušo wo o šišintšwego, di tla fana ka dintlha ka ga dipeakanyoleswa tše di hlokagalago go hlohleletša kgolo ya ekonomi.
1.8. Kabinete e tiišetša boikgafo bja mmušo bja go dira gore seemo sa ditšhelete se boele sekeng gomme tlhako ya ditšhelete ye e bušeleditšwego e tla hlagišwa ka Polelong ya Pego ya Ditekanyetšo tša Nako ya Magareng (MTBPS).
2. Ketelo ya United Kingdom (UK) le Northern Ireland
2.1. Kabinete e ba le Mopresidente Cyril Ramaphosa ge a amogela ketelo ya mošomo ye e atlegilego ya Tonakgolo Theresa May wa UK ya Great Britain le Northern Ireland. Ketelo ye e tla tšweletša dikholego tše di kaonafetšego go Afrika Borwa ka kgwebišano le peeletšo tšeo di maatlafaditšwego tša dinaga tše ka bobedi. UK ke ye nngwe ya babeeletši ba ka ntle ba bagolo ka Afrika Borwa, fao e lego gore go na le difeme tša go feta tše 650 tša Prithani ka mmarakeng wa rena. Ka ditherišanong tša dinaga tše ka bobedi, go ile gwa boledišanwa ka dilekane le maitapišo ao a kgonagalago.
2.2. Tonakgolo May o ile a fana gape ka Nakana ya SS Mendi go Mokhomantaramogolo wa Afrika Borwa, Mopresidente Ramaphosa, le go batho ba Afrika Borwa, ka nepo ya go keteka maitapišo ao a dirilwego ke maAfrika Borwa a go feta a 600 bao ba hlokofetšego ge sekepe sa SS Mendi se nwelela ka go English Channel mo mengwageng ya go feta ye 100 ye e fetilego.
3. Seboka ka ga Tirišano ya China le Afrika (FOCAC)
3.1. Kabinete e amogetše Leanotiro la Beijing (la 2019-2021), leo le hlalošago ka botlalo dipoelo tša Seboka sa FOCAC seo badulasetulo ba sona e bilego Mopresidente Ramaphosa le Mopresidente wa China Xi Jinping.
3.2. Go aga selekane sa kakaretšo sa togamaano le sa tirišano ka ga China le Afrika, China e ikgafile go phethagatša maano a tirišano a 10 le Afrika. Wona a ka makaleng a tlhomo ya diintasteri; go beakanya temo ka mokgwa wa sebjalebjale; tlhomo ya mananeokgoparara; ditirelo tša ditšhelete; tlhabollo ya tikologo; go nolofatša kgwebišano le peeletšo; go fokotša bohloki le go phela gabotse ga setšhaba; maphelo a setšhaba; neelano ya batho ka batho, le khutšo le tšhireletšego. Ge nako e dutše e sepela, tirišano gareng ga dinaga tše ka bobedi e tla thekgwa ke morero wa: “China le Afrika: Re lebile go setšhaba seo se tiilego seo se nago le bokamoso bja bohle ka go diriša tirišano ya go hola mahlakore ka bobedi.”
4. Theko ya makhura
4.1. Kabinete e amogela ditheko tša makhura tše di sego tša fetoga mo kgweding ye bjalo ka kimollo ya lebakanyana ya nako e tee fela go badiriši ba dinamelwa tša bohle, go beng ba difatanaga le go badiriši, mola e le gore magato a mangwe a sa nyakwa ke Kgoro ya Enetši (DoE).
4.2. Mabaka a lefaseng ka bophara go akaretšwa koketšego ya theko ya oli ye tala le maikutlo a go se loke mabapi le mebaraka ye e sa tšwelelago di bakile gore theko ya makhura e hlatloge kudu ka Afrika Borwa go tloga ka Moranang mo ngwageng wo.
4.3. Kabinete e hlagišitše tlhobaboroko ka ga dikoketšego tše le diabe tša go se loke go badiriši ka kakaretšo, go akaretšwa gareng ga tše dingwe, diabe tša mabapi le seabe sa infoleišene ka ge batšweletši ba tliša ditlhatlošo tše tša ditheko go lefapha la kgwebo.
4.4. Go hlokometšwe se, Tona ya Enetši, Morena Jeff Radebe, o dirile tsenogare ye e kgethegilego legatong la mmušo go thuša setšhaba kgahlanong le koketšego ye nngwe ya theko ya makhura, ka ntle le koketšo ya disente tše 4.9 ka litara ka thekišong ya pheterole go kgontšha koketšo ya ngwaga ka ngwaga ya meputso ya bašomi, ba go swana le batšhedi ba dipeterole, ka ditešeng tša go tšhela makhura.
4.5. Ka nakong yeo ekonomi e angwago ke mathata a lefase ka bophara, Kabinete e thabile ge tsenogare ye e se na seabe go sekhwama sa ditšhelete ka ge e šomiša ditšhelete tšeo di šetšego di le ka lenaneong la theko ya makhura.
5. Peakanyoleswa ya naga
5.1. Kabinete e ipiletša go maAfrika Borwa ka moka go šomiša ngangišano ya mabapi le peakanyoleswa ya naga go maatlafatša kago ya setšhaba le tirišano ya setšhaba. Tshepedišo ya palamente ye e tšwelago pele ka ga se e tla tliša tlhathollo le go re dumelela go ya pele bjalo ka setšhaba. Tshepedišo ya molaotheo ye e hlokago sephiri, ye e theilwego go melawana e sepelelana le boikgafo bja rena bja go fihlelela ditharollo mmogo ka nepo ya go kaonafatša setšhaba.
5.2. Kabinete e na le bonnete bja gore tshepedišo ye e tla re dumelela go tseba mokgwa wa peakanyoleswa ya naga wo o šomelago yo mongwe le yo mongwe.
5.3. Ka go šoma mmogo, re ka kgona go aga setšhaba se sekaone fao ditoro le ditlhologelo tša batho ba rena di fihlelelwago.
6. Meetse
6.1. Kabinete e thabile ge Kgoro ya Meetse le Kelelatšhila e phethile go agwa ga Letamo la Noka ya Cornelis ka Foreisetata. Letamo le, leo go beakantšwego gore le tlo hola malapa a 2 690 le batho bao go akanywago go ba ba 10 674, le tla nolofatša ditlhohlo tša setšhaba sa Warden le sa Ezenzeleni ka fase ga Masepala wa Selegae wa Phumelela.
6.2. Afrika Borwa e sa itemogela tlhaelelo ya meetse ka lebaka la maemo a komelelo gomme Kabinete e ipiletša go batho go šomiša mothopo wo ka go seketša le go dula ba le bohlale ge ba šomiša meetse.
7. Thuto
7.1. Kabinete e lebogišitše Kgoro ya Thuto ya Motheo (DBE) ge e atlegile go fana ka Sekolo sa Phoraemari sa Delft South, se se lego ka ntle ga Motsekapa ka Kapa Bodikela.
7.2. Sekolo se se agilwe ka go diriša Lesolo leo le Kopantšwego la Kabo ya Mananeokgoparara a Dikolo (ASIDI) la kgoro ye ka tshenyegelo ya R75 milione. Se na le diphapoši tša borutelo tše 45, laporathori ya dikhomphutha le ya tša mahlale, bokgobapuku gammogo le lefelo la phepo. Lefelo le leswa le la maemo a godimo le tla fana ka seemo se sekaone sa go ithuta le go ruta go baithuti bao ba ka bago ba 1 578 go tšwa ka setšhabeng sa Delft.
7.3. Se ke sekolo sa mafelelo go dikolo tše 25 tšeo di filwego mmušo wa Kapa Bodikela ka go diriša lesolo la DBE. Go fihla mo lebakeng le, lenaneo la ASIDI le agile dikolo tša maemo a godimo tše 205 nageng ka bophara. Palomoka ya dikolo tše 685 di abetšwe kabo ya meetse ye e tshephagalago, dikolo tše 486 di abetšwe dinolofatši tše kaone tša kelelatšhila mola dikolo tše 372 di kgokagantšwe le kabo ya mohlagase la mathomo.
8. Dikgopelo tša Setlamo sa Bosetšhaba sa Thušo ya Ditšhelete tša Baithuti (NSFAS) tša 2019
8.1. Kabinete e amogetše phetolo ye kgolo go tšwa go baithuti ka morago ga go bulwa semmušo ga tshepedišo ya dikgopelo tša NSFAS tša 2019 ka la 03 Lewedi. Baithuti bao ba dirago dikgopelo la mathomo le ba bjale ba go feta ba 45 000 ba tsene go wepsaete ya NSFAS ka letšatši la mathomo. Kgatelopele e dirilwe go feleletša bontši bja ditefo tšeo di šaletšego morago go ya go baithuti.
8.2. Tshepedišo ya dikgopelo e theilwe go lenaneo le leswa leo le dirago gore go tšea diphetho tša thušo ya mašeleng go be ka pela mola e le gore diforomo tša dikgopelo bjale di tlatšwa gabonolo ke baithuti go sa kgathale gore ba kae.
9. Listeriosis
9.1. Kabinete e amogela tsebišo ya gore leuba la Listeriosis le fedile gomme se se laetša ka maatla seabe seo se dirilwego ke leanophetolo la tirišano leo le tšwelelago le dirwago ke Kgoro ya Maphelo (DoH) le Sehlongwa sa Bosetšhaba sa Malwetši a go Fetela, gomme di thekgilwe ke Mokgatlo wa tša Maphelo wa Lefase, go laola le go fediša leuba le.
9.2. DoH e tsentše tirišong lenaneo la tekodišišo la go thibela gore leuba le le hlage gape. Difeme ka moka tšeo di dirago nama ye khubedu le ya kgogo tšeo di loketšego go jewa semeetseng di swanetše go ba le mananeo a taolo ya polokego dijong, go latela Molawana wa R607 wo o phatlaladitšwego ka la 14 Phupu 2018. Ditlhahlobo tša difeme tše di sa tšwela pele, go latela melawana ya pabalelo ya maphelo yeo e mpshafaditšwego.
10. Dipolelo mabapi le dijo tša bofora le tšeo di feletšwego ke nako
10.1. Kabinete e reta kgato ya ka pela ye e dirilwego ke Tona ya Maphelo, Ngaka Aaron Motsoaledi, go lebeledišiša dipolelo tša mabapi le dijo tša bofora le tšeo di feletšwego ke nako ka Afrika Borwa. DoH e amogetše palo ya godimo ya dingongorego gomme ya lemoga dipelaelo tša mabapi le dibitio ka ga dijo tšeo di sego tša tiišetšwa tšeo di phatlaletšego go kgašo ya setšhaba.
10.2. Go tloga ka Phato, masolo a tlhahlobo ya dijo a dirilwe mafelong a mehutahuta a dijo gomme a sa tšwela pele ka dikarolong tše di fapafapanego tša naga.
10.3. Godimo ga fao, intasteri ya dijo e kgopetše go tiišetša bonnete bja kgonagalo ya dijo tša bofora mola e le gore ba taolo ya dijo ba mmušo go tšwa ka go kgoro ya Temo, Kagodithokgwa le Boreahlapi, le Kgoro ya Kgwebišano le Diintasteri, go akaretšwa Khomišene ya Badiriši ya Bosetšhaba (NCC), di kgatha tema go tiišetša seo se bolelwago ke setšhaba sa gore maemo a hlwahlwa ya dijo a beilwe kotsing.
10.4. Kabinete e ipiletša go setšhaba gore se ntšhe mahlo dinameng mareong a farologanego a amanago le dijo:
- Lereo la best-before date le ra bophelo bjo botelele bja go ba šelefong ga ditšweletšwa tša go omišwa le tša ka tšhitswaneng, gomme se ga se taetšo ya polokego.
- Lereo la sell-by date le šomišwa go dijo tše di bolago tšeo ka tlwaelo di bewago ka setšidifatšing gomme go thoma ka Mosegamanye ngwaga wo le thomile go se sa šoma, go ya ka ba taolo ba lefase ka bophara.
- Lereo la use-by date goba la expiry date ke letšatšikgwedi la mafelelo gomme le ra gore dijo tšeo di nago le leswao le ga di sa jega ka morago ga letšatšikgwedi le. Go dijo tše di bolago, se se ra gore sejo se ka se sa jewa.
- “Dithoto tša bofora” ke dithoto tšeo di rekišwago ka fase ga leinakgwebo la khamphani ye nngwe mola e le gore lereo le “dijo tša bofora” le šomišitšwe ke kgašo ya setšhaba go ra dijo tšeo di se nago le ditswaki tša dijo.
10.5. Kabinete e bušeletša boipiletšo go maloko a setšhaba go tliša bohlatse bjo bo kwagalago bja dijo tšeo di dirilwego ka ditswaki le dikhemikhale tšeo di ka bago kotsi.
10.6. Godimo ga fao, Kabinete e kgalema ditlhaselo le go tšea dithoto ka mabenkeleng ka kgang bjalo ka phetolo go thekišo ya dijo tše di belaetšago. Ditiro tša bosenyi tša mohuta woo di ka se kgotlelelwe gomme ditheo tša phethagatšo ya molao di ka se dikadike go golega le go sekiša batho bao ba hwetšwago ba hlohleletša le go dira ditiro tše tša bosenyi. Kabinete e ipiletša go maloko a setšhaba bao ba tsebago ka ga dijo tšeo di belaetšago go letšetša mogala wa tšhoganetšo wa go se lefelwe wa DoH go 011 386 2003/6 le go NCC go 012 428 7000.
11. Tefo ya ditšhelete tša thušo ya leago
11.1. Kabinete e amogela pego ya kgatelopele ye e dirilwego ke Tona ya Tlhabollo ya Leago Susan Shabangu, ka ga tirišano gareng ga Setheo sa Tšhireletšo ya tša Leago sa Afrika Borwa (SASSA) le Tirelo ya Poso ya Afrika Borwa (SAPO) go tšea ditefelo tša ditšhelete tša thušo ya leago go Cash Paymaster Services go tloga ka la 1 Diphalane 2018.
11.2. SASSA go fihla mo lebakeng le e tlošitše tirišong dikarata tša kgale tše di ka bago tše dimilione tše hlano le seripa ya tsenya dikarata tše diswa tša SASSA gold card gomme tše diketekete di sa swanetše go fetošwa. Kabinete e ipiletša ka maatla go beng ba dikarata tša kgale tša SASSA go di fetoša.
11.3. SAPO e tla thoma go lefa kheše go baamogedi bao ba paletšwego ke go ntšha tšhelete go di-ATM goba ka mabenkeleng. Go hwetša tshedimošo ka botlalo, baholegi ba ditšhelete tša thušo ya leago ba ka letšetša nomoro ya go se lefelwe ya SASSA go 0800 60 10 11 ka diiri tša mošomo.
12. Kotsi ya Setimela
12.1. Kabinete e lakaletša banamedi bao ba gobetšego ge ditimela tše pedi tša Metrorail di thulana ka Eloff Extension ka Selby, ka borwa bja Johannesburg, gore ba fole ka pela ebile e ipiletša gore dinyakišišo ka ga seo se bakilego kotsi ye di akgofišwe go thibela gore kotsi ya mohuta wo e hlage gape.
B. Diphetho tša Kabinete
1. Kabinete e dumeletše go lokollwa ga Dipalopalo ka ga Bosenyi tša Bosetšhaba tša 2017/18 ke Tirelo ya Maphodisa ya Afrika Borwa (SAPS).
1.1. Dipalopalo ka ga Bosenyi tša ngwaga ka ngwaga di kgontšha mmušo go hlokomela mafelo ao bosenyi bo tletšego go ona, kudukudu go fokotšeng ga bosenyi bjo bošoro bjo bo begilwego, ka ge go hlalošitšwe ka go Tlhako ya Togamaano ya Lebaka la Magareng ya 2014-2019. Dipalopalo ka ga bosenyi di ka šomišwa gape bjalo ka dilaetši tša temošo ya ka pela go maatlafatša masolo a thibelo ya bosenyi le ditogamaano tša dikgoro tša mmušo tša mehutahuta.
2. Kabinete e sedimošitšwe ka ga kgatelopele ye e dirilwego ka taolong ya maitshwaro a bašomi ba mmušo bao ba dirago kgwebo le setheo sa mmušo. Go tšwetša pele ditiro tše di lokilego le tše kaone ka bašomi ba mmušo ba maemo a godingwana ke karolo ye bohlokwa ya go aga mmušo wa go hloka sephiri le wa maikarabelo, ka ge go ukangwe ka go Molaotheo wa Repabliki ya Afrika Borwa wa 1996 le go agwa ga mmušo wa bokgoni ka ge go ukangwe ka go Leanotlhabollo la Bosetšhaba (NDP): Nepong ya 2030.
2.1. Go bile le kgatelopele mabapi le go tsenya tirišong ga Molawana wa 13(c) wa Melaotshepetšo ya Tirelo ya Setšhaba (PSR) ya 2016, yeo e iletšago bašomi ba mmušo go dira kgwebo le setheo sa mmušo, gammogo le Molaotshepetšo wa 18 wa PSR wa 2016, wo o nyakago gore maloko a Tirelo ya Taolo a Godingwana (SMS) a tsebagatše Dikgahlego tša bona tša ditšhelete le tše dingwe tša phraebete.
2.2. Kabinete e dumeletše gape gore Bolaodiphethiši bja maleba bja dikgoro tša mmušo bo swanetše go hlokomela go tsenywa tirišong ga Molaotshepetšo wa 13(c) wa PSR wa 2016, bo tšeye dikgato tša maleba tša kgalemo le go romela pego go Tona ya Kgoro ya Tirelo ya Setšhaba le Taolo (DPSA) mafelelong a ngwaga o mongwe le o mongwe wa ditšhelete. Pego ya mathomo e tla romelwa go DPSA pele la 31 Hlakola 2019 le dikela.
2.3. Ka 2016 le 2017, DPSA e hweditše bašomi ba mmušo bao ba ngwadišitšwego bjalo ka baabi ba ditirelo le dithoto ka go Lenaneo la Bogareng la Baabi la Ditirelo le Dithoto (CSD), ka ge le abja ke Kgoro ya Ditšhelete ya Bosetšhaba. Dikgoro di ile tša kgopelwa go dira temošo, go tiišetša tshedimošo le go fa pego ka ga phethagatšo ya magato ao a tšerwego kgahlanong le bao ba tshelago molao wo.
2.4. Go ya mafelelong a Moranang ka 2018, 96% ya maloko ka moka a SMS a rometše ditsebagatšo tša bona ba šomiša Lenaneo la eDisclosure.
3. Kabinete e sedimošitšwe ka ga kgatelopele ye e dirilwego ka ga Mokgwa wa Thušo ya Ditšhelete go Sekolo sa Bosetšhaba sa Mmušo (NSG).
3.1. Kabinete e dumeletše gore sehlopha sa mananeotlhahlo a semolao le a kgapeletšo se lekwe ke NSG ka nepo ya go dira ditsenogare tša tlhabollo ya bokgoni tše di tseneletšego le go dira gore tirelo ya setšhaba e be ya sephrofešenale. Tefothwii ya mananeo a kgapeletšo ka go NSG ke dikgoro tša maleba tša bašomi go tšwa go ditekanyetšo tša tšona tša tlhahlo ya bašomi le yona e ile ya dumelelwa.
3.2. Se se tla feletša ka taolo ya lekala la setšhaba leo le hlabollago le le tšwelago pele go fihlelela Nepo ya 2030 ya NDP ka go “aga mmušo wo o nago le bokgoni le wa tlhabolllo, leo ge re šoma mmogo le badudi bao ba kgathago tema, le etago pele lesolo la go se tekateke kgahlanong le bohloki, tlhokego ya mešomo le tlhokego ya tekatekano setšhabeng.”
4. Kabinete e dumeletše go phatlalatšwa ga Pampiri ya Ditherišano ka ga Mahlale, Theknolotši le Boitlhamelo ya 2018, gore setšhaba se fe ditshwaotshwao ka ga yona. Tona ya Mahlale le Theknolotši, Mohumagadi Mmamoloko Kubayi-Ngubane, o tla fana ka tshedimošo ka botlalo ge nako e dutše e sepela.
5. Kabinete e dumeletše gape go phatlalatšwa ga Leano la Bosetšhaba la Katološo ya Mafelo ao a Šireleditšwego (NPAES) gore setšhaba se fe ditshwaotshwao ka ga lona.
5.1. NPAES ke leanotiro la mengwaga ye 20 leo le sepelelanago le NDP, gomme le lebeletše kudu go katološa mafelo a bohwa ao a šireleditšwego, go lebeletšwe kudu kgolo ya ekonomi, diphetogo le tšwelo pele go ya go ile.
5.2. NPAES e hlaloša ka boripana ka fao methopo ya bašomi le ya ditšhelete yeo e hlaelelago e ka abjago gabotse ntle le mathata go fihlelela katološo ya mafelo ao a šireleditšwego ya go seketša tšhelete, phedišano ya diphedi ya go ya go ile le go kgotlelela phetogo ya tlelaemete.
5.3. Lenaneokgoparara la Afrika Borwa la mafelo ao a šireleditšwego le akaretša mafelo a bohwa a lefase, dirapa tša bosetšhaba, mafelo a bolotatlhago, mafelo a bolotatlhago ao a kgethegilego, ditikologo tše di šireleditšwego, mafelo a mawatle ao a šireleditšwego, mafelo a kelelo ya meetse dithabeng, mafelo a dithokgwa ao a šireleditšwego ka fao go kgethegilego, le mafelo a dithokgwa tša bolotatlhago.
6. Kabinete e dumeletše Maemo a Afrika Borwa a Ditherišano ka Kopanong ya bo 13 ya Khonferentshe ya Ditheo tšeo di Thulanago le Kwano ya Ramsar ka ga Mafelo a Menoga (Ramsar COP 13) yeo e tlogo swarwa ka Dubai, United Arab Emirates, go tloga ka la 21 go fihla ka la 29 Diphalane 2018.
6.1. Maikemišetšokakaretšo a Kwano ya Ramsar ke go netefatša gore go ba le pabalelo ya tlhago le tšhomišo ya mafelo a menoga ka moka ka bohlale. Ka Afrika Borwa, mafelo a menoga ke ona a lego kotsing kudu go feta dilo ka moka ka phedišanong ya diphedi, gomme 48% ya ona a kotsing ye kgolo ya go hwelela.
6.2. Se se tsenya letsogo go taolo ya methopo ya meetse bjalo ka karolo ya mokgwa wa boitlhamelo go taolo ya komelelo.
C. Melaokakanywa
1. Kabinete e dumeletše go phatlalatšwa ga Molaokakanywa wa Tefelo ya Dikgobalo le Malwetši a Mešomong wa 2018 gore setšhaba se fe ditshwaotshwao ka ga ona.
1.1. Molaokakanywa wo, wo o fetošago Molao wa Tefelo ya Dikgobalo le Malwetši a Mešomong wa 1993 (Molao wa bo 130 wa 1993) o lemoga bašomi ba ka malapeng, bao ba bego ba se ba akaretšwa ka Molaong, bjalo ka bašomi ka nepo ya dikholego, gammogo le go kaonafatša dikholego tše di lego gona.
1.2. Diphetošo tše di kaonafatša dikholego tše di lefelwago bašomi le bao ba ba botilego, gomme di ikemišeditše go thuša bašomi bao ba gobetšego le bao ba fetetšwego ke malwetši gore ba fiwe dikeletšo le go bušetšwa leswa ka mešomong le setšhabeng.
2. Kabinete e dumeletše go tsebagatšwa ga Molaokakanywaphetošwa wa Toka ya Bana wa 2018 ka Palamenteng.
2.1. Molaokakanywa wo o fetoša Molao wa Toka ya Bana wa 2008 (Molao wa bo 75 wa 2008) ka nepo ya go lekodišiša mengwaga ya fasefase yeo ngwana a ka bonwago bjalo ka yo a dirilego bosenyi ka go e oketša go tloga go ye 10 go fihla go ye 12. Molaokakanywa o tšwela pele go phethagatša ditokelo tša bana bao ba tshetšego molao.
2.2. Molaokakanywa wo o aroganya gape taba ya maswanedi a go dira bosenyi ga ngwana go phamošo, ka go tloša senyakwa sa go kgonthišiša gore ngwana o dirile bosenyi mabakeng a phamošo le dinyakišišo tša mathomong.
3. Kabinete e dumeletše go romelwa ga Molaokakanywaphetošwa wa Bofofiši bja Setšhaba wa 2018 Palamenteng.
3.1. Molaokakanywa wo, wo o fetošago Molao wa Bofofiši bja Setšhaba wa 2009 (Molao wa bo 13 wa 2009), o tla maatlafatša polokego ya bofofiši, tšhireletšego le ditlhako tša taolo tša tšhireletšo ya tikologo go netefatša gore go ba le tšwelopele ya go ya go ile le seemo se sekaone ka intastering ya bofofiši bja setšhaba.
3.2. Se se tla netefatša gore Afrika Borwa e tšwela pele go fihlelela ditlamego tša yona tša boditšhabatšhaba ka lekaleng la bofofiši bja setšhaba, leo le maatlafatšago thekgo go tlhabollo ya ekonomi ya rena bjalo ka sehlohleletši sa kgwebišano, boeti le tlhomo ya mešomo tšeo di oketšegilego.
3.3. Molaokakanywa wo o hlagiša gore, gareng ga tše dingwe, go be le boipušo bja tshepedišo ka go dinyakišišo tša dikotsi tša difofane le tša ditiragalo tša go amana le tšona, le go phošolla go se swane le ditlamorago tša go se kgahliše.
D. Ditiragalo tše di tlago
1. Beke ya Thusong Service Centre
1.1. Ka gare ga tikologo ya Kgwedi ya Tirelo ya Setšhaba, Beke ya ngwaga ka ngwaga ya Thusong Service Centre go tloga ka la 17 go fihla ka la 21 Lewedi 2018 ka fase ga morero wa: “Thuma Mina: Re Iša Ditirelo tša Setšhaba Bathong”, e fana ka sefala se sengwe sa gore mmušo o iše ditirelo tša setšhaba bathong.
1.2. Mafelo a Thusong Service Centre ke mafelo a go etelwa ke setšhaba a go fihlelela ditirelo le tshedimošo ya mmušo, gomme mafelo a 133 a Thusong Service Centre nageng ka bophara ke mafelo a kholofelo, a phihlelelo, a tharollo leswa, a tekatekano le kaonafatšo go bao ba beetšwego thoko mo nakong ye e fetilego go tlhabollo ya ekonomi ya setšhaba ka kakaretšo.
1.3. Mmušo o šomela go hloma Lenaneo la Taolo ya Methaladi leo le tlogo fokotša lebaka la kelo ya tshepedišo go kgontšha go fokotša nako yeo batho ba e tšeago ba emetše ditirelo. Lenaneo le le tlo hlongwa ka mafelong ka moka nageng ka bophara go lebeletšwe kudu gape kgokaganyo le theknolotši ya tshedimošo le dikgokagano (ICT), yeo e lego sekgontšhi sa kabo ya ditirelo.
2. Khonferentshe ya Lefase ya Dikgokagano tša Megala ya ITU ya 2018
2.1. Kabinete e amogela go swarwa ga Khonferentshe ya Lefase ya Dikgokagano tša Megala ya 2018 ya Mokgatlo wa Dikgokagano tša Megala wa Boditšhabatšhaba (ITU) ka Durban go tloga ka la 9 go fihla ka la 13 Lewedi 2018, ka fase ga morero wa “Boitlhamelo bja Tlhabollo ye Theknolotši ya Titšithale”. Tiragalo ye, yeo e tlago ka Afrika la mathomo, e fana ka sebaka sa go kgatha tema mo go oketšegilego ga dinaga tša Afrika go thuša ICT ka Afrika bjalo ka mohlohleletši wa tlhabollo le boitlhamelo.
2.2. Khonferentshe ye ya ngwaga ka ngwaga e tsenelwa ke baromiwa ba go feta ba 9 000 go tšwa lefaseng ka bophara, fao e lego gore baetapele ba mmušo le ba diintasteri ba utolla le go tseba dibaka tša peeletšo le ditiro tše kaone tša tlhabollo ya ekonomi ya setšhaba ka go diriša ICT. Merero ye bohlokwa yeo e tlogo ahlaahlwa e akaretša: 5G ya tlhabollo ya theknolotši ya tša titšithale, go dirišana ka ga tšhireletšego ya inthaneteng, ditirelo tša ditšhelete tša titšithale le disathalaete tša tlhabollo ya theknolotši ya tša titšithale.
2.3. Khonferentshe ya Lefase ya Dikgokagano tša Megala ya ITU ya 2018 e swarwa ka nako yeo Afrika Borwa e phethagatšago diprotšeke tše bohlokwa tša bosetšhaba tšeo di akaretšago Leano la Bosetšhaba la Mmušo la e-Government leo le lebeletšego kudu phetošo ya tša titšithale ya ditirelo tša mmušo le Leanothekgo la Bosetšhaba la ICT ya Dikgwebopotlana, Dikgwebo tša Magareng le Dikgwebo tše Nnyane (SMME), leo le nyakago go lokolla bokgoni bja lefapha la ICT ya di-SMME la Afrika Borwa. Ditlabelo tše di hloma seemo seo se kgontšhago kgolo ya ka mo lefapheng le le go netefatša gore di tšwela pele go šomišwa go ya go ile.
E. Melaetša
1. Mahloko
1.1. Kabinete e lebiša mahloko a yona a magolo go:
- lapa leo le lego mahlokong le setšhaba ka moka sa Yunibesithi ya Theknolotši ya Tshwane ka morago ga lehu la Katlego Monareng. Kabinete e ipiletša go batho gore ba gobe maswafo ge dinyakišišo tša maphodisa di tšwela pele go netefatša gore mang goba mang yo a rwelego maikarabelo go lehu leo le bego le se la emelwa o lebana le maatla a molao ka botlalo.
- ba lapa le bagwera ba batho ba seswai bao ba hlokofetšego ka mothuthupong wa ka femeng ya dibetša ya Denel ka Somerset West ka Kapa Bodikela.
- baratiwa ba bao ba hlokofetšego ka mollong wo o bakilego mahu wo o hlagilego ka moagong wo o bego o šomišwa mmogo ke dikgoro tša Mmušo wa Profense ya Gauteng tša Maphelo, Madulo a Batho le Pušo ya Tirišano.
2. Ditebogišo
2.1. Kabinete e lebogišitše batho ba Zimbabwe ge ba atlegile go fetogela ka mmušong o moswa wo o etilwego pele ke Mopresidente Emmerson Mnangagwa, yo a hlomamišitšwego semmušo ka la 26 Phato 2018. Mopresidente Ramaphosa o bile le baetapele ba bangwe ba Afrika ka Harare go hlatsela tiragalo ye. Kabinete e thekga boikgafo bja Mopresidente Ramaphosa bja go šomišana mmogo le Zimbabwe ka nepo ya go maatlafatša dikamano tša histori, tša sepolotiki le tša borwarre, go tiišetšwa kudu go maatlafatša tirišano ka ga ekonomi.
2.2. Kabinete e reta Lekgotla la Dinyakišišo ka ga Mahlale le Diintasteri, kudukudu banyakišiši ba yona ba basadi, ge ba dirile dinyakišišo ka ga maphelo ka nepo ya go kaonafatša lenaneo la tlhokomelo ya maphelo la ka mo nageng. Tšona di akaretša: (i) setlabelo sa go utolla bolwetši bja swikiri sa go diša maemo a swikiri ka mading ka go sekaseka mohemo; (ii) tšweletšo ya diphropayothiki go tla go šomišwa ka tšweletšong ya dikgogo tša nama, hlapi ya dusky-cob le abalone, tšeo di tlago thuša ka tšweletšong ya ditšweletšwa tša tlhago tša diphoofolo, tše di hlokago dianthipayothiki, dikhemikhale le dihlohleletši tša kgodišo; (iii) le go tšwela pele ka dinyakišišo tša sele ya setemo.
2.3. Kabinete e lebogiša gape Ngaka Evodia Setati, monyakišišimogolo ka go Kgoro ya Dithutamahlale tša Diterebe le Dibeine, yo a thopilego Sefoka sa Bommamahlale ba go Hlomphega ka go Difoka tša ngwaga le ngwaga tša Basadi bao ba šomago ka go tša Mahlale tše di swerwego ka Polokwane ka la 23 Phato 2018.
2.4. Kabinete e lebogiša Caster Semenya ge a šomile gabotse ge a thopile makgaolakgang a gagwe a boraro ka go diphadišano tša mabelo tša Diamond League ka lebelong la dimetara tše 800 ka Switzerland.
F. Bao ba thwetšwego mešomong
Batho ka moka bao ba thwetšwego mešomong mangwalo a bona a dithuto a tla tiišetšwa le go netefaletšwa ka maleba.
1. Morena Jacob Ganny Mbele bjalo ka Motlatšamolaodipharephare (DDG): Mananeo le Diprotšeke tša Enetši ka go DoE.
2. Mohumagadi Hilda Dikeledi Mhlongo bjalo ka DDG: Ditirelo tša Thekgo ya Dikhamphani ka go DoE.
3. Balaodi bao e sego ba khuduthamaga ka go Lekgotla la Balaodi la Panka ya Tlhabollo ya Naga le Temo:
- Moatbokheiti Sandra Coetzee (o thwetšwe leswa); le
- Mohumagadi Mathane Eveline Makgatho.
Dipotšišo: Mohumagadi Phumla Williams – Seboleledi sa Kabinete sa Motšwaoswere
Mogala: 083 501 0139
