Mpfuneto wa vutsoniwa

Hi

Leswi u faneleke ku swi endla

Leswi u faneleke ku swi endla

Xana swi durha mali muni

Tifomo leti tatiwaka

Vuxokoxoko bya vutihlanganisi

Hi mpfuneto wa vutsoniwa

Loko u ri na vutsoniwa bya le mirini kumbe bya miehleketo lebyi endlaka leswaku u nga ringaneli ku tirha, eka nkarhi wo tlula tsevu wa tin’hweti, kutani u nga endla xikombelo xa mpfuneto wa vutsoniwa.

U kuma mpfuneto wa nkarhi hinkwawo wa vutsoniwa loko vutsoniwa bya wena byi ta ya emahlweni ku tlula lembe naswona mpfuneto wa nkarhinyana wa vutsoniwa loko vutsoniwa bya wena byi ta ya emahlweni eka nkarhi wa le hansi ka tsevu wa tin’hweti ku nga ri ku tlula khumembirhi wa tin’hweti. Mpfuneto wa nkarhi hinkwawo wa vutsoniwa a wu vuli leswaku u ta kuma mpfuneto wa vutomi hinkwabyo, kambe wu nga ya emahlweni ku tlula 12 wa tin’hweti.

Xana u swi tiva njhani loko u ringanerile?

Ku ringanela, u fanele

• ku va muakatiko wa Afrika Dzonga kumbe mutshami wa nkarhi hinkwawo kumbe muhlapfa no tshama eAfrika Dzonga hi nkarhi wa xikombelo
• ku va exikarhi ka 18 na 59.
• a nga hlayisiwi eka ndhawu ya mfumo
• ku va na pasi ya 13 wa tidijiti ya bakhodi
• ku va u nga holi ku tlula R86 280 loko u nga ri tekangi kumbe ku tekiwa kumbe R 172 560 loko u nga ri tekangi kumbe ku tekiwa.
• Nhundzu ya wena a yi fanelangi ku hundza R1 227 600 loko u nga ri tekangi kumbe ku tekiwa kumbe R 2 455 200 loko u tekile kumbe u nga tekangi
• ku kamberiwa rihanyo laha dokodela wa mfumo a nga ta hlela xiyimo xa vutsoniwa bya wena
• ku tisa tirhekhodo na swiviko swa rihanyo swa nkarhi lowu hundzeke, loko u endla xikombelo na loko ku hleriwa swi endliwile.

Dokodela u ta tata xiviko xa rihanyo kutani a xi hundzisela eka SASSA (South African Social Security Agency).

Xiviko xi tirha eka tin’hweti tinharhu ku suka hi siku leri u hleriweke ha rona.

Lemuka: Loko u ri ehansi ka 18 wa malembe no lava vuhlayisi bya nkarhi hinkwawo eka vutsoniwa bya wena, muhlayisi wa wena a nga endla xikombelo xa Mali ya Mpfuneto ya Nhlayiso. Loko u ri hava Pasi, u ta boheka ku tata afidavhiti no nyika vumbhoni byo va u endlile xikombelo xa tsalwa leri eka Ndzawulo ya Timhaka ta Xikaya. Loko u nga si endla xikombelo xa tsalwa leri, u ta boheka ku endla xikombelo eka Timhaka ta Xikaya ku nga si hela tin’hweti tinharhu u endlile xikombelo xa mali ya mpfuneto.

I mali muni u nga ta yi kuma?

Mali ya le henhla leyi u nga yi kumaka  i R2 180 hi n’hweti.

Xana u ta hakeriwa njhani?

Mali ya mpfuneto u ta hakeriwa yona hi ku tirhisa yin’we ta tindlela leti landzelaka:

• khexe eka ndhawu yo karhi yo holela eka siku ro karhi
• dipoziti hi inthanete eka akhawunti ya wena ya bangi, ku katsa bangi ya Poso (bangi yi nga koxa tihakelo ta vukorhokeri)
• vandla leri nga pfuniwiki hi timali ta mfumo – xik. kaya ra vanhu lava nga na vutsoniwa.

Xana hi rihi laha mpfuneto wu nga yimisiwaka?

Leswi landzelaka swi nga endla leswaku mpfuneto wu yimisiwa;

• loko swiyimo swi cinca
• mbuyelo wo pfuxeta hi vuntshwa
• loko u hluleka ku va na ntirhisano loko mpfuneto wa wena wu pfuxetiwa hi vuntshwa
• loko u endla vukanganyisi kumbe u tiyimela hi xihoxo
• loko ku ri na xihoxo loko mpfuneto wa wena wa timali wu pasisiwa.

Xana mpfuneto wa wena wu nga hlela hi nkarhi?

Mali ya mpfuneto yi ta helela hi nkarhi loko u

• hundza emisaveni
• amukeriwa eka vandla ra mfumo
• nga endli xikoxo eka tin’hweti tinharhu to landzelelana
• nga ri kona etikweni.

Arali muvhuyelwa o ṱanganedzwa kha tshiimiswa tshine tsha vha na thendelano na shango ya u ṱhogomela na londota muvhuyelwa uyo, mundende u ḓo fhungudziwa nga 25% (R285) ya masheleni a mundende u thoma kha ṅwedzi wa vhuṋa wa u ṱanganedzwa ha muvhuyelwa kha tshiimiswa. Mundende wo fhungudzwaho u ḓo dovha hafhu wa engedzwa ḓuvha ḽine muvhuyelwa a ḓo vhofholowa ngalo kha tshiimiswa. 

Hi mpfuneto wa vutsoniwa [PDF]

Leswi u faneleke ku swi endla

1. Tata fomo ya xikombelo xa mpfuneto wa vutsoniwa ehofisini ya le kusuhi ya South African Social Security Agency (SASSA) emahlweni ka muofisiri wa SASSA
2. Yisa leswi landzelaka:
   • Pasi ya wena ya 13 wa tidijiti. Loko u ri hava Pasi:
     • u fanele ku tata afidavhiti eka endlelo ra ntolovelo ra SASSA emahlweni ka Khomixini wo Hlambanyisa loyi a nga riki muofisiri wa SASSA
     • u fanele ku tisa xitatimente lexi hlambanyisiweke lexi sayiniweke hi munhu wo tiveka (ku fana na mukhanselara, murhangeri wa xintu, mutirhi wa vaaki (social worker), mufundhisi wa vukhongeri kumbe nhloko ya xikolo) loyi a nga tiyisisaka vito na vukhale bya wena
     • muofisiri wa SASSA u ta teka minkandziyiso ya tintiho ta wena. U ta hundziseriwa eka Ndzawulo ya Timhaka ta Xikaya ku endla xikombelo xa ID loko xikombelo xa wena xi humelerisiwa. Loko u nga kumi Pasi ya wena, mali ya mpfuneto wa wena yi ta herisiwa.
   • xiviko xa rihanyo na xiviko xa hlelelo swo tiyisisisa vutsoniwa bya wena
   • vumbhoni bya xiyimo xa vukati (loko byi ri kona)
   • vumbhoni bya vutshamo
   • vumbhoni bya muholo, minkavelo (loko swi ri kona)
   • vumbhoni bya nhundzu, ku katsa nkoka wa mhasipala wa nhundzu ya wena
   • vumbhoni bya mudende wa lowu nga riki wa mfumo (loko wu ri kona)
   • switatimente swa bangi swa tin’hweti tinharhu
   • pasi ya 13 wa tidijiti ta Bakhodi
   • mpfumelelo wa xiyimo xa vuhlapfa na Pasi ya vuhlapfa ya 13 wa tidijiti ya Nkwama wa Ndzindzakhombo wa lava nga Tirheki (UIF) ('buku ya wasi’) kumbe xitifikheti xo hlongoriwa entirhweni loko u tshama u tirha
   • khopi ya wili na tiakhawunti to sungula na to hetelela ta ku xavisiwa ka nandzu ku riha swikweleti, loko murhandzani wa wena a lovile eka ntlhanu wa malembe laya hundzeke.

Endzhaku ko yisa xikombelo xa wena u ta nyikiwa rhasiti ku ri hlayisa tanihi vumbhoni bya xikombelo xa wena.

Ku humelela yini loko xikombelo xa wena xi nga pasisiwi?

Hofisi ya vuhlayiseki bya vaaki yi ta ku tivisa hi ku tsala loko xikombelo xa wena xi humelerile kumbe e-e. Loko mali ya wena ya mpfuneto yi nga pasisiwangi, hofisi ya vuhlayiseki bya vaaki yi ta hlamusela swivangelo swo va xikombelo xa wena xi nga humelelangi naswona u nga endla xivilelo eka Holobye wa Nhluvukiso wa Vaaki hi ku n’wi tsalela, u hlamusela xivangelo xo alana na xiboho.

Endla xivilelo ku nga si hela 90 wa masiku yo kuma xitiviso hi mbuyelo wa xikombelo xa wena.

Leswi u faneleke ku swi endla

• Swi nga teka tin’hweti tinharhu ku humelerisa xikombelo xa wena.
• Loko mpfuneto wa wena wa mali wu pasisiwile, u ta hakeriwa ku sukela hi siku leri u endleke xikombelo.

Xana swi durha mali muni

Vukorhokeri lebyi i mahala.

Tifomo leti tatiwaka

Tifomo leti ta kumeka eka hofisi ya le kusuhi ya vuhlayiseki bya vaaki (SASSA).

Vuxokoxoko bya vutihlanganisi