Pego ya Kopano ya Kabinete ya la 9 Manthole 2015

1. Phethagatšo ya mananeo a bohlokwa a mmušo

1.1. Kabinete e amogetše go saenwa ga dikwano tše 26 tša boleng bja R94 bilione nakong ya Ketelo ya bjale ya Semmušo ya Mopresidente Xi Jinping wa China. Dikwano tše di saenetšwego di akaretša R12 bilione ya go aga polante ya tšweletšo ya difatanaga ka Afrika Borwa, kadimo ya US$500 go Eskom ya tlhabollo ya mananeokgoparara le thekgo ye e nago le tiišeletšo ya US$2.5 billone go Transnet go tšwa go Panka ya Tlhabollo ya China.

Bjalo ka karolo ya Foramo ya bo2 ka ga Tšhomišano ya China-Afrika (FOCAC), Mopresidente Xi Jinping o neelane ka US$60 bilione ya tlhabollo ka Afrika.

Kamogelo ya Pego ye mpsha le Leanotiro (2016-2018) go FOCAC e tla kopanya kamano ye e golago ya kwano gare ga Afrika le China, yeo e tlogo bulela menyetla ye meswa ya kgwebišano le peeletšo go thuša go tsoša kgolo ya ekonomi.

Ekonomi gape e amogetše thekgo ya ekonomi ge Sehlopha sa BMW ya Afrika Borwa se tsebiša peeletšo ya R6 bilione polanteng ya yona ya Rosslyn, Pretoria, yeo e hlatselago kamano ye bohlokwa yeo e lego gona gare ga kgwebo le mmušo, le karolo yeo kgwebo e e bapalago hlabollong ya ekonomi.

1.2. Ka Labobedi, 8 Manthole, Mopresidente Zuma o abetše badudi ba maAfrika Borwa le badudi ba dinagadišele bao ba kgathilego tema kaonafatšong ya botho Difoka tša Bosetšhaba. Difoka tša Bosetšhaba ke sebaka sa segolo sa boitekolo, keteko le boikgantšho bja batho ba gaborena. Ba keteka phihlelelo ya botho, boikgafo bja botho le maiteko a botho ao a dirago naga ya rena go ba ye kaone.

1.3. Kabinete e ipiletša go maAfrika Borwa ka moka go šomiša meetse ka tsheketšo. Se se thekga magato a mmalwa ao a tšeerwego go fokotša tlhokego ya meetse, yeo e galefišitšwego ke lephoto la phišo le naga e itemogetšego lona dibeke tše di fetilego. Mola dipula tša malobanyana di tlišitše kimollonyana ka dikarolong tše dingwe tša naga, tlhokego ya meetse ka nageng e sa le tlhohlo gomme e nyaka rena ka moka re šomiša meetse ka tsheketšo le ka maikarabelo.

1.4. Kabinete e laeditše tebogo ya yona go maAfrika Borwa ka moka bakeng sa go kgathatema ka lesolong la ngwaga wo la Matšatši a 16 a Ntwa Kgahlanong le Basadi le Bana, leo le fihlilego bofelong ka la 10 Manthole 2015. Dinyakišišo tša kgauswinyana di laetša palo ya godimo ya diphetetšo tše diswa tša HIV, kudu magareng a basadi ba e sa lego ba baswa le basetsana ka Afrika ba mengwaga ya gare ga 15 le 24.

MaAfrika Borwa a hlohleletšwa go tšwetšapele ntwa ya ona ka ntwa ya letšatši le letšatši bjalo ka karolo ya go se Dire Dikgaruru Kgahlanong le Basadi le Bana ya #365 Days Campaign ya lesolo la #CountMeIn yeo le tšwelago pele ngwaga wo o tlago ka moka.

Ka karolo ya #365 Days Campaign le ya #CountMeIn, naga e nyaka go tšwela pele go hlohleletša maloko a setšhaba, kudu banna, go šomišana le mmušo go šogana le bothata bjo.

Ke maikarabelo a setšhaba, bobedi se le tee le ka tšhomišano, go emiša phatlalalo ya baerase ka go hlokomela maphelo a rena le a ba bangwe.

1.5. Kabinete e lebogile kgatelopele yeo e dirilwego ke Lekgotla la Dinyakišišo tša Saense le Intasteri hlabollong ya tshepedišo ya botšweletši bja payo bja ditwantšhamalwetši tša HIV.

Se se dira gore intasteri ya maphelo e be kgauswi ka kgato go kalafo ya thibelo ye e kgonegago go ya ka ekonomi. Mola naga e sa lwela go hwetša kalafo ya HIV le AIDS, maAfrika Borwa a sa letetšwe go tsenela thobalano ye e bolokegilego le go phethagatša melawana ya Kgaogana le thobalano, Tshepagala le Šomiša khontomo (ABC) ya go thibela diphetetšo tše diswa.

1.6. Kabinete e leboga baithuti ka moka, barutwana, barutiši, bafahloši, dikolo le diinstitšhušene tša thuto ya godimo ka ga tswalela ngwaga wa thuto ka katlego, ntle le ditlhohlo tše di bonwego ngwaga wo. Kabinete gape e kganyogela bao ba dumetšego go šutišetša ditlhahlobo tša bona ngwageng wa 2016 mahlatse ditlhahlobong tša bona tše di tlago.

1.7. Kgoro ya Tlhabollo ya Leago, ka tšhomišano le Kgoro ya Tšhireletšo le Etšentšhi ya Bosetšhaba ya Tlhabollo ya Baswa, di tla ba benggae ba Kampa ya Bosetšhaba ya Baswa ya bo6. Le ke lenaneo la tlhabollo ya boetapele bja baswa leo le nyakago go fetola maitshwaro, mekgwa le go matlafatša baswa ka ga menyetla ye e lego gona. Kampa gape e thuša ka go hlahla le ruta bašemane ba e sa lego ba banyane go gola gore e be banna bao ba nago le mohola le go hlompha basadi.

1.8. Kwano ya mohlakanelwa ye e saenetšwego gare ga Tona ya Thuto le Tlhahlo tša Godingwana, Ngaka Blade Nzimande, le ba šomišane ba BRICS – Brazil, Russia, India le China – maikemišetšo a yona ke go hlabolla tlhako ya tšhomišano ya ka moso thutong.

Kwano e akaretša thuto ya kakaretšo, leano la pholisi ya thuto, dikholeše tša Tlhahlo le Thuto ya Mošomo le Sethekniki (TVET) le thuto ya godingwana. Dikholeše tša TVET di na le bokgoni bja go bulela baswa ba rena menyetla ya ekonomi, mola di šogana le ditlhohlo tša tlhokego ya mešomo, go se lekalekane le bohloki tše di amago ditšhaba.

Kwano, yeo e tlogo kaonafatša boleng bja go ruta le thuto ya barutiši, gape e tlama diyunibesithi tša BRICS go thekga diprotšeke tša dinyakišišo tša mohlakanelwa, go hlohleletša mananeo a tšhomišano maemong a postkeratšuweiti, lengwalo la bongaka le la ka morago ga bongaka le phatlalatšo mmogo ya dipoelo tša saense.
 
1.9. Kgoro ya Saense le Theknolotši e bile monggae wa Foramo ya Saense Afrika Borwa ka fase ga kgwekgwe ye “Go thoma dipoledišano ka ga saense”. Dinaga tša ka godimo ga tše 45 di kgathile tema dipoledišanong ka ga kopantšho gare ga saense, theknolotši le tlhamo ye mpsha le setšhaba, kudu ka seemong sa tlhabollo. Foramo gape e šomile go matlafatša dikamano tša maano tša Afrika Borwa tša saense ya boditšhabatšhaba, theknolotši le tlhamo ye mpsha.

1.10. Afrika Borwa e tla emelwa ka gare ga Lekgotla la Mokgatlo wa Boditšhabatšhaba wa tša Mawatle. Se ke kgato ye kgolo go ya go temogong ya bokgoni bja naga le kontinente ka lekaleng la tša Mawatle.

Mokgatlo wo o rwelego maikarabelo a go amogela diphetho ka ga merero ya tša mawatle ya lefase, go tloga go Ekonomi ya Mawatle, diprotšeke tša phološo le polokego le ditabana tša tšhireletšo ka lewatleng.

Go kgathatema ka mokgatlong wo go tla thekga lenaneo la mmušo la go bulela bokgoni bja tša mawatle bja naga ka Leano la Ekonomi ya Mawatle ya Blue/Blue Oceans Economy Strategy le Operation Phakisa, tšeo maikemišetšo a tšona e lego go hlola mešomo ya ka godimo ga ye milione o tee ka 2033.

‎1.11. Sešole sa Bosetšhaba sa Tšhireletšo sa Afrika Borwa se thomile mo bekeng ye e fetilego ka tshepedišo ya go tsošološetša Setiši sa Sešole sa Meetse sa Sehlakahlaka sa Salisbury go la Durban go kampa ye e lego sešole sa meetse ka botlalo. Go kaonafatša ditlabela go tla kaonafatša mabokgoni a tšhireletšo le go kgatha tema go ya go ekonomi ya mawatle.

1.12. Kgoro ya Maphelo, ka tšhomišano le Soul City le Times Media, e thakgotše tšhanele ye e lebanego fela le maphelo le mokgwa wa go phela Good Life Network (Neteweke ya Bophelo bjo bo Botse) mo go tšhanele ya 199 ya DStv. Tšhanele e aba metheriale wa kgašo wa go fapana, ya go thabiša le ye e lego ya mono gae ka tlhago ka ga phepo, maphelo le tekanelo, ditokelo tša botho, tša thobalano ya baswa, HIV le TB, gape le ditokelo tša moreki le tša bong. Kabinete e ipiletša go maAfrika Borwa gore a lebelele tšhanele.

2. Diphetho tše bohlokwa tša Kabinete

2.1. Kabinete e dumeletše kgatišo ya Pegosemmušo ka ga Inšorense ya Bosetšhaba ya Maphelo (NHI) ya Afrika Borwa, gore go dirwe ditshwayotshwayo. NHI ke karolo ya diphetogo tše kgolo tša lekala la maphelo tša mmušo.

Pholisi e šišinya bokgoni bja mmušo go aba ditirelo tša kalafo go bohle bao ba etelago mafelo a tša maphelo. E tla thekgwa ka ditšhelete ka sekhwama sa bogare seo gape se tlago akaretša bahlankedi ba kalafo ba poraebete bao ba nyakago go kgatha tema ka gare ga sekema. Ge e sena go fetšwa, pholisi e tla tsenywa tirišong go ya ka mengwaga le go šetšana kudu go thoma mafelong ao a sa fiwego ditirelo ka tshwanelo.

Tona ya Maphelo, Ngaka Aaron Motsoaledi, lehono o tla begela bobegaditaba ka ga thakgolo ya NHI.

2.2. Kabinete e amogetše Pholisi ya Bosetšhaba ye e Kopantšwego ya Kgolo ya Digotlane.

Pholisi e ngwadilwe ka go boledišana le bakgathatema ba go fapana ka gare ga lekala. E ahlaahlilwe ke setšhaba ka Dibokwane 2015.

Pholisi ye e kopantšwego ya ECD e tla kgonthišiša gore digotlane ka moka le bahlokomedi ba tšona ba kgona go fihlelela ditirelo tša ECD tša boleng bjo bo tletšego go tloga mathomong go fihla go Kreiti R. Pholisi e oketša tirelo go akaretša bana ba mengwaga ye seswai ba ba nago le mathata a kgolo. Gape pholisi e fa tlhako ya tlhokomelo le tekodišišo le tshekatsheko go kgonthišiša gore e phethagatšwa ka tshwanelo go bana ka moka ntle le mmala, bong goba tumelo.

2.3. Kabinete e dumeletše Pegosemmušo ka ga Ditokelo tša Bagolofadi le Metrikse wa phethagatšo ya yona. Se se sepelelana le Diphegello tša Tlhabollo ye e Swarelelago ye e akaretšago bogolofadi, ye e amogetšwego ke Seboka sa Kakaretšo sa Ditšhabakopano (UNGA) ka Lewedi 2015.

Pholisi e tla akgofiša phetogo le tokišo mabapi le kakaretšo ka botlalo, kopanyo le tekatekano ya bagolofadi.

2.4. Kabinete e amogetše kgatišo ya Pholisi ya Bosetšhaba ya Kelelatšhila gore go dirwe ditshwayotshwayo. Pholisi e bea boitekanelo bja batho bogare bja tlhabollo ka go lekana gare ga go aba methopo ya matlotlo go thekga dipeeletšo ka maemong a godimo a tirelo, go aba ditirelo go malapa ao a sa abelwego ka tshwanelo, mola gape e hlokomela le go tsošološa mananeokgoparara a kelelatšhila a a lego gona.

2.5. Kabinete e amogetše go tlišwa Palamenteng ga Pego ya Lebakanyana ya bo5 ya Afrika Borwa (2009-2014) ka ga Phethagatšo ya Kwano ka ga Phedišo ya Mehuta ka Moka ya Kgethollo kgahlanong le Basadi. Pego e fa kakaretšo ka ga katlego ya molokeloke wa melao, dipholisi le mananeo ao a phethagaditšwego le dihloa tša diphihlelelo tša naga ka ga matlafatšo ya basadi le tekatekano ya bong. Pego gape e amogela gore go na le ditlhohlo tše di tšwelago pele le mapheko go fenya go se lekalekane le kgethollo ka gare ga naga.

2.6. Kabinete e amogetše kgatišo ya Sengwalwa sa Leanotiro la Bosetšhaba go Thibela Semorafe, Kgethollo ya semorafe, Lehloyo la Bafaladi le Go se Amogelane wo o amanago nawo, gore o dirwe tshwayotshwayo.

Leanotiro ke leano la bosetšhaba le le kopantšwego le beakantšwego le maikemišetšo a lona e lego go thibela semorafe le go aga Afrika Borwa ya temokrasi ye e sa hlaolego go ya ka morafe le bong.

Le fa tlhako ya magato a a swareletšego le a beakantšwego go ka tšewa ke naga ka bophara go šogana le kgethologanyo ya semorafe le bomorafe.

Se se thuša Afrika Borwa go kgotsofatša maikarabelo a yona a bosetšhaba, selete le boditšhabatšhaba, kudu Pego ya Durban le Lenanetiro le le amogetšwego ke UN Khonferenseng ya kgahlanong le Bomorafe ka 2001.

2.7. Kabinete e tsebišitšwe ka kgatelopele ka ga lenaneo la phetogelo go ditšitale. E amogetše go thoma ga lebaka la pontšhodipedi bakeng sa siknale ya kgašo ya ditšitale ka Afrika Borwa ka la 1 Dibokwane 2016.

Phetogelo go tšwa go analoko go ya go ditirelo tša kgašo ya ditšitale e lokolla spekteramo sa palo ya maphoto a radio ye e nyakegago kudu ye e lebanego kabo ya ditirelo tša metato ya kgokagano ye e thetago. Se se tla oketša phadišano ya ekonomi ya Afrika Borwa ka go tsošološa intasteri ya kgašo, go matlafatša intasteri ya botšweletši bja seilektroniki, go hlola mešomo, le go tšweletša metheriale wa kgašo wo montši wa selegae le ya kgašo ya go fapana.

2.8. Kabinete e tsebišitšwe ka ga dikutullo tša Pego ya Ditaetši tša Afrika Borwa tša Saense, Theknolotši le Boithomelo ya 2014 le mekgwa ka tiragatšong ya Sestemo ya Bosetšhaba ya Tlhamo ye Mpsha, ye e tšweletšwago ngwaga ka ngwaga ke Lekgotlakeletšo la Bosetšhaba ka ga Boithomelo.

Pego e šomiša ditaetši tše bohlokwa go sekaseka tiro le seabe sa Sestemo ya Bosetšhaba ya Tlhamo ye Mpsha go dintlha tše bohlokwa tša bosetšhaba tše di laeditšwego ka gare ga Lenaneohlabollo la Bosetšhaba(NDP) le ditokomane tše dingwe tša pholisi tšeo di nago le seabe go tlhabollo ya sošio-ekonomi.

2.9. Kabibete e amogetše phetošo ya dilete tša bommasetrata tša Limpopo le Mpumalanga, le go hlongwa ga Kgorotsheko ya Bommasetrata ya Lephalale bjalo ka kgorotsheko ya selegae la Karolo ya Limpopo ya Kgorotsheko ya Godimo, bjalo ka kgato ya lebakanyana go fihlela kgorotsheko ya selegae ya sa ruri ya go ikema ya Karolo e agwa ka tikologong.
Phetošo ya dilete tša bommasetrata le mafelo a boahlodi a Dikarolo tša Kgorotsheko ya Godimo ke karolo ya phetošo ya pholisi ye maikemišetšo a yona e lego go lokiša taba ye e šaletšego ya go se loke ga dikgoba ya mehleng ya maloba. Gape ke karolo ya kgato ye e nabilego ya phetošo go kaonafatša phihlelelo ya toka, yeo e sepelelanago le Molaotheo wa Repapliki ya Afrika Borwa wa 1996.

2.10. Kabinete e amogetše pego ka ga kgatelopele mabapi le phethagatšo ya ditaelo tša Kabinete go la Limpopo go ya ka Karolo 100 (1) ya Molaotheo.

Kabinete e amogetše kgogelomorago ya Karolo 100 (1) (a) ka 31 Hlakola 2016 ka dikgorong tše di latelago tša profense ya Limpopo: Kgoro ya Maphelo; Kgoro ya Dinamelwa; Kgoro ya Mešomo ya Setšhaba; Kgoro ya Ditsela le Mananeokgoparara le ya Matlotlo.

Gape Kabinete e amogetše kgogelomorago ka mabaka ga Karolo 100 (1) (a) ka go Thuto go dumelela Kgoro ya Matlotlo a Profense go phethagatša ka tshwanelo Karolo 18 ya Molao wa Taolo ya Matlotlo a Setšhaba wa 1999 (Molao wa 1 wa 1999) ka Kgorong ya Limpopo ya Thuto, ka thekgo ya go tšwa mmušong wa bosetšhaba.

Kabinete e amogetše ditaelo tše di latelago go Tonakgolo le Malekgotlaphethiši a Matlotlo le a Thuto:
a) Go tlabela dikgoro tša profense ka go thwala bašomi ba ba nago le bokgoni;
b) Go phetha go thibja ga dikgoba tša mošomo tša bolaodi maemong a godimo; le
c) Go šogana ka tshwanelo le go se šome ga boetapele le bomenetša.

2.11. Kabinete e amogetše gore Afrika Borwa e sware Khonferense ya Poledišano ya Kgahlano le Diokobatši go tloga ka 11 go ya go 12 Hlakola 2016, yeo e tlogo ba ka fase ga Kopano ya Afrika.

Se se šoma bjalo ka kopano ya go latela ya pele ya Poledišano ya Kgahlano le Diokobatši ya Russia-Afrika, yeo maikemišetšo a yona e lego go bega maemo a a kopantšwego mabapi le go lwantha bothata bja lefase bja diokobatši. Se se tla alwa Kopanong ya go ikgetha ya UNGA ka Moranang 2016.

Ntwa kgahlanong le diokobatši tše di sego molaong e sepelelana le NDP gomme Poledišano e tla fana ka polatefomo ya go tšwelapele go kaonafatša Leanolegolo la Bosetšhaba la Diokobatši (2013-2017).

2.12. Kabinete e amogetše gore Kgoro ya Madulo a Batho e sware mmogo Khonferense ya “Go etapele Phetogo ka Toropongkgolo: Go tloga Ditakaneng go ya go Bodulo bja Batho bjo bo Akaretšago, Bolokegilego, Tiilego le go Swarelela” le Lenaneo la Bodulo bja Batho la UN, ka Hlakola 2016.

Khonferense e thekga bobedi agenda ya tlhabollo ya boditshabatshaba le agenda ya tlhabollo ya ka gare ga naga ka go matlafatša thekgo ya Nepol 11 ya Dinepo tša Tlhabollo tše di Swarelelago: Go dira gore ditoropokgolo le bodulo bja batho di akaretše, bolokege, tie le go swarelela.

Khonferense e bopa karolo ya poledišano ka ga go phethagatša Agenda ya Tlhabollo ya UN ya morago ga 2015 le “Agenda ye Mpsha ya Setoropo” ye e tlogo amogelwa ke UN ka 2016.

2.13. Kabinete e amogetše gore Lekgotla la Dinyakišišo tša Temo le sware Khonferense ya bo3 ya Lefase ka Bophara ka ga Dinyakišišo tša Temo tša Tlhabollo ka Moranang 2016. Khonferense e tla hlaola: dintlha tša tlhamo ye mpsha le tša dinyakišišo tša boditšhabatšhaba le dinyakwa ka disestemong tša bosetšhaba tša tlhamo ye mpsha gore go fihlelelwe dinepo tša tlhabollo ya ka moso, kudu go balemi ba malapa le ditšhaba tše di hlokago.

3. Melaokakanywa

3.1. Kabinete e amogetše kgatišo ya Molaokakanywa wa Peakanyo ya Sekgoba sa Lewatle wa 2015 gore go dirwe ditshwayotshwayo. Molaokakanywa o aba tlhako ya semmušo go bulela kgonagalo ya ekonomi ya lewatle ka go godiša peakanyo sekgoba se se nago le mohola. Molaokakanywa o tla o thuša ka dibopego tša institšhušene ya Operation Phakisa ye e šetšego e le gona. E nyaka go godiša tšhomišano le peakanyo ya taolo ya lewatle ye e nago le maikarabelo.

4. Ditiragalo tše di tlago

4.1. Mopresidente Zuma o tla eta pele keteko ya Letšatši la Poelano la naga ka la 16 Manthole go la Port Elizabeth, Kapa Bohlabela ka fase ga kgwekgwe ye: “Go fokotša phapano: Go aga bosetšhaba bja go swana bja Afrika Borwa go ya go seemo sa hlabollo ya bosetšhaba”.

4.2. Tona ya Dikgokagano tša Megala le Ditirelo tša Poso, Ngaka Siyabonga Cwele, o tla eta pele kemedi ya Afrika Borwa kopanong ya UNGA ka ga Samiti ya Lefase ka ga Setšhaba sa Tshedimošo go tloga ka la 15 go fihla ka la 16 Manthole 2015, fao maemo a naga ya Afrika Borwa, a go kgatha tema go WSIS+10 ya go hloka pampiri a tlogo begwa.

5. Maemo a Kabinete go Merero ye Bohlokwa Seemong sa Bjale

5.1. Afrika Borwa e swere Samiti ya bo7 ya Africities ya ditoropokgolo le mebušo ya selegae ya Afrika ka katlego go la Johannesburg go tloga ka 29 Dibatsela go fihla ka 3 Manthole 2015. Ka fase ga kgwekgwe ye: “Go bopa bokamoso bja Afrika mmogo le batho: seabe sa makala a selegae go Agenda 2063 ya Kopano ya Afrika”, samiti, yeo e gogilego šedi ya dimeyara tše 15 000 le bakhanselara ba 500 000, ke ye nngwe ya diprotšeke tše bohlokwa kudu tša go aga kopano ya Afrika.

Samiti e lebantše go matlafatšo ya pušo ya selegae go kgabaganya kontinente ya Afrika, kudu taolo ya matlotlo le go hloma motheo wa letseno wo o šireletšegilego, go ya go phihlelelo ya Agenda 2063 – Afrika ye re e nyakago.

Samiti e thekga dinepo tša NDP tšeo ka gare ditoropokgolo le pušo ya selegae di bapalago karolo ye bohlokwa ka hlabollong ya rena ka kakaretšo.

5.2. Kabinete e sa na le boitshepo bja gore ka ge dipoledišano di tšwelapele kopanong ya bo21 ya Khonferense ya Maloko (COP21) go Kopano ya Tlhako ya UN ka ga Phetogo ya Klaemete (UNFCCC), kwano ye e lokilego le go tlema e tla fihlelelwa.

Phetogo ya klaemete ke bothata bja lefase ka bophara bjo bo nyakago tharollo ya lefase ka bophara, bjo bo kago lokišwa ka tshwanelo ka mohlakanelwa, ka fase ga toka ye e akaretšago ya UNFCCC gomme le maloko ka moka a kgatha tema.

Ka mo Afrika Borwa, re ka re ka boikgantšho ra re re beile dipholisi tša kgatelopele, tlhamo ye mpsha le ponelopele, le maano a go šogana le klaemete ye e fetogago ka mehla. Dipholisi tše di hlahlwa ke molawana wo mogolo wa tlhabollo ye e swarelelago, woo e lego motheo wa Pono ya 2030 bjalo ka ge e laeditšwe ka gare ga NDP.

5.3 Ka ge e le kopano ya mafelelo ya Kabinete ya 2015, Kabinete e romela takaletšo ya yona ya mahlatse go maAfrika Borwa ka moka mo sehleng se se tlago sa meketeko ya keresemose. Ka moya wa sehla le moya wa Ubuntu, Kabinete e ipiletša go maAfrika Borwa ka moka go thuša batho le malapa a bahloki ka setšhabeng sa bona. Re setšhaba seo se hlokomelanago, tlhomphanago le go thekga bao ba hlokago. Ngwaga wo o tlago o re fa ka moka kgonagalo ya go ikgafa gape go šomela bokamoso bjo bo kaone bja bohle.

6. Mantšu a kwelobohloko

6.1. Kabinete e romela matshedišo a yona le mantšu a kwelobohloko go lapa le bagwera ba Mohamed Ismail (“Issy”) Dinat, yoo a hlokofetšego ka Labobedi, 8 Manthole. Go šomela ba bangwe ga gagwe le go kgatha tema ka Ntweng ya Tokologo go bile le seabe tokolong ya rena.

7. Bao ba thwetšwego mošomong

Batho ka moka bao ba thwetšwego mešomong mangwalo a bona a dithuto a tla tiišetšwa le go netefaletšwa ka maleba.

7.1. Khomišene ya Dinyakišišo tša Meetse:

a) Ngaka Nozibele Mjoli (Modulasetulo);
b) Profesa Sibusiso Vil-Nkomo (Motlatšamodulasetulo);
c) Profesa Aldo Stroebel;
d) Mohumagadi Nompumelelo Msezane;
e) Ngaka Mosidi Makgae;
f)  Mohumagadi Masaccha Khulekelwe Mbonambi;
g) Morena Mxolisi Adolphius Cassius Ndhlovu;
h) Ngaka Ntombifuthi Patience Nala; le
i)  Moemedi go tšwa go Kgoro ya Saense le Theknolotši.

7.2. Boto ya Meetse ya Amatola:

a) Mohumagadi NN Mnqeta (Modulasetulo);
b) Morena A Hadebe (Motlatšamodulasetulo);
c) Morena EV Jooste;
d) Morena AP Le Roux;
e) Morena BE Hollingworth;
f) Morena C Mbande;
g) Mohumagadi TF Maenetja;
h) Mohumagadi M Nzimande; le
i) Profesa L Louw.

7.3. Boto ya Tirelo ya Molamodi wa Dikema tša Setšhaba:

a) Morena Vukile Charles Mehana, (o thwetšwe gape ebile ke Modulasetulo);
b) Mohumagadi Beauty Nomhle Dambuza;
c) Morena Bhekumusa Gorden Dlamini;
d) Mohugadi Taureen Dylan Holmes;
e) Morena Rajesh Jock;
f) Morena Oupa Moshongoane Moshebi; le
g) Mohumagandi Nomazotsho Yvonne Memani (o thwetšwe gape).

7.4. Boto ya Etšentshi Bosetšhaba ya Tlhabollo:

a) Mohumagadi Judy Hermans (Modulasetulo);
b) Morena Zolile Thando Ngcakani (o thwetšwe gape ebile ke Motlatšamodulasetulo);
c) Mohumagdi Suraya Bibi Khan (o thwetšwe gape);
d) Morena Abram Stefanus Hanekom;
e) Mohumagadi Sebenzile Matsebula;
f) Mohumagadi Mashila Matlala;
g) Morena Moses Mabokela Chikane (moemedi wa mmušo);
h) Mohumagadi Bernice Makgoro Mannya (moemedi wa mmušo);
i) Mohumagadi Thabitha Shange (moemedi wa mmušo);
j) Mohumagadi Farzana Suliman Varachia (moemedi wa mmušo).

7.5. Boto ya Thušo ya Semolao ya Afrika Borwa:

a) Profesa Yousuf Abdoola Vawda;
b) Morena Nkosana Mabhuti Francois Mvundlela;
c) Mohumagadi Thulisile Mhlungu;
d) Mohumagadi Nonhlanhla Mgadza;
e) Mohumagadi Marcella Naidoo;
f) Morena Matome Leseilane; le
g) Mohumagadi Adila Chowan;
h) Mohumagadi Aneline Rhoda (leloko le le tšeago legato); le
i) Morena Langelihle Ezrome Mtshali (leloko le le tšeago legato).

7.6. Katološo ya konteraka ya mošomo ya Morena Thabane Wiseman Zulu bjalo ka Molaodipharephare wa Kgoro ya Enetši.

7.7. Ngaka Mmaphaka Ephraim Tau bjalo ka Motlatšamolaodipharephare: Taolo ya Methopo ya Tlhago le Dikgwa ka Kgorong ya Temo, Dikgwa le Boreahlapi.

7.8. Mohumagadi Kelebogile Sybil Sethibelo bjalo ka Motlatšamolaodipharephare: Pušo ya Institšhušene ka Kgorong ya Bokgabo le Setšo.

7.9. Morena Omega Shelembe bjalo ka Motlatšamolaodipharephare: Tlhabollo ya Kgwebo ya Theknolotši ya Kgokagano ya Tshedimošo le Tlhokomelo ya Dikgwebo tše e lego tša Mmušo ka Kgorong ya Dikgokagano tša Megala le Ditirelo tša Poso.

7.10. Morena Edward Xolisa Makaya bjalo ka Motlatšamolaodipharephare: Afrika ka Kgorong ya Dikamano tša Boditšhabatšhaba le Tšhomišano.

7.11. Mohumagadi Thulisile Glory Manzini bjalo ka Motlatšamolaodipharephare Motlatšamolaodipharephare: Tshepedišo ka go Kgoro ya Dikgokagano tša Megala le Ditirelo tša Poso.

Sa mafelelo, Kabinete e romela ditebogo tša yona go maAfrika Borwa ao a obametšego ditshekatsheko tša motšhelo tše di fihliletšego palomoka 5.94 milione ya ditshekatsheko tša motšhelo ye e amogetšwego go tšwa go balefi ba lekgetho ba e sego balefamotšhelo ba lebakanyana.

Tše ke diphesente tša 11.52% ka godimo ga tša 2014, le kobamelo ya molao ka balefamotšhelo ba ba dirago tshekatsheko ka nako e feta diphesente tše 90 mengwaga ye meraro ya go latelana.

Maemo a a godimo a kobamelo ya molao a kgontšha mmušo go aba ditirelo tšeo di kaonafatšago boleng bja bophelo bja badudi ba wona.

Mo lebakeng la keteko ye, mmušo o phethagatša masolo a go fapana ao a nyakago gore maAfrika Borwa ka moka le baeng bapale karolo ya bona go kgonthišiša gore sehla sa meketeko ya keresemose le go šireletšega.

Kabinete e ipiletša go bohle go šomišana Tirelo ya Sephodisa sa Afrika Borwa le go bega ditiro dife le dife tša bosenyi ka malapeng a rena le setšhabeng.
 
Go kgona go akaretša kgeregelo ya basepedi ba go putla mellwane, dikgoro tša mmušo ka moka mo botsenong bja mellwane go tloga ka 10 Manthole 2015 go fihla ka 14 Pherekgong 2016 di tla oketša dinako tša tšona tša mošomo. Tše di akaretša Kgoro ya Maphelo, Temo, Sepodisa, Merero ya Selegae le Tirelo ya Letseno ya Afrika Borwa. Go hwetša ditlabakelo e ya go www.dha.gov.za.

Badiriši ba tsela ka moka ba hlohleletšwa go latela melao ya tsela, go akaretšwa go latela magomo a lebelo; kgonthišiša gore dikoloi di loketše tsela; se otlele ka fase ga khuetšo ya dinotagi gape o apare lepanta la polokego. Masepela-ka-maoto ba hlohleletšwa go kgonthišiša gore ge ba šomiša ditsela ba se ke ba bea maphelo a bona goba a boradikoloi kotsing. Dietšentshi tša phethagatšo ya molao di tla šoma ka thata go šogana le batshelamolao.

Dipotšišo:
Mohumagadi Nebo Legoabe
(Seboleled sa Kabinete sa Motšwaoswere)
Mogala: 082 453 2874