A. Merero e Bohlokwa Seemong sa Bjale
1. Dikgetho tša Mebušoselegae tša 2021 (LGE)
1.1. Kabinete e lebogile batho ka moka bao ba nago le maswanedi a go kgetha, bao ba tšeerego karolo Dikgethong tša Mebušoselegae ka Mošupologo wa la 1 Dibatsela 2021. Dikgetho tše di be gape di keteka ngwaga wa bo 21 wa go hlongwa ga mokgwa wa mmušo wa selegae wa demokrasi ka Afrika Borwa.
1.2. Re leboga kgotlelelo, maitshwaro a mabotse le bopelotelele tšeo bakgethi ba di laeditšego Letšatšing ka moka la Dikgetho. Tsela e bonolo yeo mekgatlo ya dipolotiki e tsenetšego Dikgetho tša Mebušoselegae mmogo le go tšwelela ga bonkgetheng bao elego baswa, kudu ba basadi, ke seka sa go hlatsela gore re na le demokrasi yeo e hlakilego ebile e šomago.
1.3. Kabinete e retile Komišene ya Dikgetho ya Afrika Borwa, mekgatlo ka moka ya dipolotiki, maloko a setšhaba le makala a tša phethagatšo ya molao ka mo nageng ka maitekelo a bona a mohlakanelwa go netefatša gore dikgetho e ba tša khutšo. Kabinete e retile gape boraditaba ka karolo ya bona e bohlokwa ya go abela bakgethi tshedimošo ya maleba ya go ba thuša gore ba phethagatše tokelo ya bona ya sedemokrasi ya go kgetha baetapele ba mebušoselegae bao ba ratwago ke bona.
1.4. Kabinete e gopoditše maAfrika Borwa ka moka go matlafatša demokrasi ya rena ka go tšea karolo diforamong le ditheong tšeo di gapeletšago bao ba kgethilwego go ikarabela mešomong ya bona. E ipileditše go bahlankedi bao ba tšogo kgethwa gore ba se lebale maikano a bona a tša dikgetho, gape le go hlankela batho ka moka ka go lekana le ka go se kgetholle.
2. Go Hlabelwa Meento
2.1. Kabinete e retile maAfrika Borwa ao a kgethilego go itšhireletša le go šireletša bao ba ba ratago ka go entela kgahlanong le leuba la Bolwetši bja Kokwanahloko ya Khorona (COVID-19). Naga ya borena e šetše e hlabetše marothi a moento a go feta dimilione tše 22.
2.2. Batho ba bararo go tšwa go ba bahlano bao ba nago le mengwaga ya go feta 50 ka mo nageng ba šetše ba entetšwe. Re hloka go fihlelela palo ya batho ba bahlano go ba bahlano go tšwa sehlopheng sa batho ba mengwaga yeo pele ngwaga o fela gore re bolaye maatla a lephoto la bone leo le letetšwego.
2.3. Mafelelo a beke ao a tlago a go Entelwa a go bitšwa Vooma (Vooma Vaccination Weekend) go tloga ka la 12 go fihla ka la 14 Dibatsela 2021 ke monyetla wa batho bao ba sego ba entelwa gore ba be karolo ya setšhaba ntweng ya kgahlanong le COVID-19 ka go entelwa moento wa mahala lefelong lefe goba lefe la go entela ka mo nageng.
2.4. Kabinete e gopoditše batho go netefatša gore ba hlabelwa moento wa bobedi wa Pfizer gore ba šireletšege ka botlalo. Meento e thuša go thibela bolwetši go šorofala, go robala bookelong goba lehu la go hlolwa ke COVID-19.
3. Enetši
3.1. Kabinete e lemoga mathata le matshwenyego a go hlolwa ke kgaotšo ya mohlagase kgafetšakgafetša yeo maAfrika Borwa a itemogelago yona matšatši a. Kgoro ya Dikgwebo tša Mmušo e šomišana le Boto ya Eskom mmogo le bolaodi go netefatša gore re fokotša nako ya kgaotšo ya mohlagase ya tšatši ka tšatši gape le nako yeo kimollo ye e tlo hlokegago ka yona.
3.2. Kgoro ya Matlotlo ya Bosetšhaba e šoma le ba Eskom gore e ba fe nako ya go reka dikarolo tšeo di hlokegago tša go lokiša le go mpshafatša methopo ya mohlagase. Eskom e šetše e laetša tšweleopele ge go etla go thwaleng ka leswa batho bao ba nago le bokgoni – go balwa le balaodi ba ditiši tša mohlagase – go thuša khamphani ye ya go tšweletša mohlagase gore e gatele pele ditišing tša mohlagase gape le ka mafapheng ao a fapafapanego a khamphani.
3.3. Mo nakong ya gare ga ngwaga wa ditšhelete, mmušo o phethagatša dikimololo tša palo ya go bonala tša go rarolla ditlhotlo tša mabapi le mohlagase gore re tle ka maitekelo ka moka go tla ka mokgwa o moswa wa go tšweletša mohlagase ka pelapela ka moo go kgonegago.
3.4. Dikimollo tšeo di akaretša:
- go kgontšha dikhamphani gore di kgone go tšweletša mohlagase wa tšona wa go fihla go dimekawate tše 100 ka ntle le laesense;
- tsebišo ya baphenkgišani ba 11 ba Lenaneo leo le Ikemetšego la Go Fokotša Kotsi ge Go Rekwa Didirišwa tša Go Tšweletša Mohlagase; le
- Bid Window Five ya lenaneo la maatla a mohlagase ao a sa felego go reka dimekawate tše 2 600 tša maatla a mohlagase a maswa go tšwa diprotšekeng tša tšhomišo ya phefo le diphanele tša sola.
3.5. Ge Kabinete e lemoga gore ditlhotlo tša bjale tša mabapi le mohlagase di bolaiša kgaba ebile di ditela kgolo ya ikonomi, e na le boitshepo bja gore maikarabelo ao mmušo o a tšeago a go aga leswa le go matlafatša mekgwa ya go tšweletša mohlagase e tla kaonafatša maatla a naga mohlagase ka nageng.
4. Peeletšo
4.1. Afrika Borwa e tšwela pele go ba naga yeo e kgethwago ge go etla go tša bobeeletši, gomme e goketša tše dingwe tša dikgwebo tša maemo a godimo lefaseng go tlo itlhoma ka mo nageng.
4.2. Toyota South Africa e tsebagaditše faporiki ya R2,6 bilione ya go tšweletša difatanaga go la Durban ka KwaZulu-Natal. Faporiki ye e tla tšweletša ka bontšhi mohuta wa mathomo wa difatanaga tša kgwebo tša go sepela ka bobedi mohlagase le makhura ka Afrika Borwa. Se ke karolo ya boikgafo bja leanolegolo la intaseteri ya difatanaga ka khamphani go oketša magato a yona a tša peeletšo.
4.3. Tsebagatšo ye e sepetšana le tsebišo ka ba khamphani ya Sweden ya tšweletšo le phuthelo ya dijo ya go bitšwa Tetra Pak ya go beeletša R500 milione go kaonafatša maatla a yona a tšweletšo faporiking ya yona ya go phuthela ka Durban.
4.4. Aspen Pharmacare e butše lekala le leswa la go tšweletša meriana ya go bolaya bohloko ya Diprivan ka mo nageng bjalo ka karolo ya peeletšo ya R3,2 ya dibilione gore e hlame mafelo a tšweletšo a tlhweko ya maemo a godimodimo, gape le go fetola lefelo la yona ka Gqeberha go la Kapa Bohlabela go ba la maemo a sekhemese a godimo kontinenteng ya Afrika. Sebolayabohloko se peleng se be se rekwa go tšwa dinageng tša ka ntle gomme se šomišwa ditshepedišong tša maphelo le dikarong ka maokelong a ka Afrika Borwa, gape se šomišwa le go alafa balwetši ba COVID-19 bao ba šomišago dithušagohema ka diwateng tša balwetši ba go lwala kudu.
4.5. Kabinete e amogetše gape peeletšo ya gabjale ka motšweletši wa difatanaga, Isuzu Motors, ka ikonoming ya naga. Isuzu Motors ya ka mo Afrika Borwa e tsebagaditše lefelo la tšweletšo go la Struandale ka Gqeberha. Isuzu e beeletša R1,2 bilione ka mohuteng o moswa wo o tlago wa lenaneo la dibene ka Afrika Borwa e direla mebaraka ya ka Afrika Borwa le dinaga tša selete sa borwa sa Leganata la Sahara..
4.6. Faporiki ya Isuzu e tla hlama mešomo e 1 000 lefelong la yona la tšweletšo ka Gqeberha le go kgabaganya mafelo a yona a go rekiša a bosetšhaba le a boditšhabatšhaba, gape le mešomo e 25 000 dikhamphaning tše dingwe tše makgolokgolo tšeo di thušanago le yona ka go e tlamela ka dihlagišwa le ditirelo a go ralala le naga.
4.7. Ka moka dipeeletšo tše tše tharo di tla kaonafatša lenaneo la dihlagišwa ka nageng leo le tsebišitšwego ka Lenaneong la Mpshafatšo le Tsošološo ya Ikonomi leo le tsebagaditšwego ke Mopresidente Cyril Ramaphosa ka Diphalane 2020. Tše pedi tša dipeeletšo di ikanne Kopanong ya Dipeeletšo ya Afrika Borwa yeo e fetilego, gomme difeme di thomile ka tšweletšo, gomme seo se hlamile mešomo ya palo ya go bonala.
5. Dikgopelo tša ngwaga wa 2022 tša Setlamo sa Bosetšhaba sa Thušo ya Ditšhelete tša Baithuti (NSFAS)
5.1. Kabinete e gopoditše barutwana le baswa bao ba šetšego ba feditše marematlou bao ba tšwago malapeng a go ihlokela le a maemo a fasana go romela dikgopelo tša bona tša mašeleng a go ithuta ngwageng wa dithuto wa 2022. Dikgopelo tša mašeleng a go ithuta a NSFAS di tla tswalela ka Labohlano la 7 Pherekgong 2022.
5.2. Dikgopelo di buletšwe le baithuti bao ba šetšego ba le diyunibesithing le dikholetšheng gomme ba se na mašeleng a go ithuta mola ba na le maloka a go hwetša NSFAS.
5.3. Go humana tshedimošo ka botlalo mabapi le go dira dikgopelo tša mašeleng, o ka letšetša 08000 67327 goba wa etela websaete ya www.nsfas.org.
6. Dikgaruru tša Bong le Polao ya Basadi (GBVF)
6.1. Kabinete e amogetše go ahlolelwa bophelo ka moka makga a mararo ka kgolegong ga sekatawane le mmolai, Mfanasibili Cornelius Mnisi (29), ke Kgorotsheko ya Godimo ya ka Mpumalanga go la Mbombela nakong yeo e sa tšwago go feta. Kotlo ye e boima e laetša go se amogelege le gatee ga dikgaruru tša bong le polao ya basadi ke ba molao le toka.
6.2. Ka go šoma mmogo le maphodisa le makala a mangwe a phethagatšo ya molao, re ka kgona go dira gore mebila le ditšhaba tša borena e be tšeo di boloketšego bohle. Ka moka re swanetše re ntšhe mahlo dinameng le go bega ditiragalo ka moka tša go amana le dikgaruru tša bong le polao ya basadi maphodiseng goba re letšetše Senthara ya Bosetšhaba ya Taolo ya tša mabapi le Dikgaruru tša bong le polao ya basadi go 0800 428 428 goba Mogala wa Thušo wa Phedišo ya Dikgaruru tša bong go 0800 150 150/*120*7867#.
6.3. Mmušo o tla tšea karolo go Matšatši a 16 a Kgahlanong le Tlaišo ya Basadi le Bana go tloga ka la 25 Dibatsela (elego Letšatši la Boditšhabatšhaba la go Thibela Tlaišo ya Basadi go fihla ka la 10 Manthole (elego Letšatši la Boditšhabatšhaba la Ditokelo tša Botho) go oketša temošo ya go oketšega ga dikgaruru tša bong le polao ya basadi.
7. Phimolameokgo go Batšwasehlabelo ba Dipolao tša Nakong ya Mmušo wa Kgethollo
7.1. Kabinete e amogetše tsebišo yeo e tšwago go dirwa ke Tona ya Toka le Tlhabollo ya Bagolegwa, Ronald Lamola ya mabapi le sehlopha seo se ikgethilego sa banyakišiši le basekiši ba mmušo bao ba tlo šomanago thwii le melato yeo e sego ya rarollwa Komišeneng ya Nnete le Poelano.
7.2. Sehlopha seo se ikgethilego se tla fiwa mošomo wa go lebeledišiša dipolao tšeo di dirilwego ntle le taolo ya kgorotsheko di dirwa ke maphodisa a tšhireletšo a nakong ya mmušo wa kgethollo. Magato a mohuta wo a tlo akgofiša tshepedišo ya gore malapa a batšwasehlabelo ba dipolao tša nakong ya mmušo wa kgethollo ba kgone go tseba gore go hlagile eng le go amogela.
8. Seemo sa Dipolotiki ka Nageng ya Eswatini
8.1. Kabinete e lemogile le go amogela go tsena bogare ga Mopresidente Ramaphosa – a le maemong a gagwe bjalo ka Modulasetulo wa Lekala la Dipolotiki, Sešole le Tšhomišano go tša Tshireletšo ka Seleteng sa Dinaga tšeo di Hlabologago tša Afrika (SADC) – seemong sa dipolotiki ka nageng ya Eswatini.
8.2. Kopano ya Mopresidente Ramaphosa le Kgošikgolo Mswati III ka Labobedi la 2 Dibatsela 2021 e latela ketelo ya Dikemedi tšeo di Ikgethilego ka nageng ya Eswatini ka la 21 le 22 Diphalane 2021. Mopresidente – a le maemong a gagwe bjalo ka Modulasetulo wa Lekala la Tšhomišanoboraro la SADC leo go lona go nago le naga ya Namibia (modulasetulo yoo a sa tlago), Afrika Borwa (modulasetulo wa bjale) le Botswana (modulasetulo wa maloba) – o laetše Dikemedi tšeo di Ikgethilego go yo boledišana le ba Eswatini mabapi le seemo sa gabjale sa tšhireletšego le kgatelopele ya dipolotiki ka nageng ya bona.
8.3. Kabinete e amogetše tumelelano ya gore naga ya Eswatini e tla thoma ka taba ya go hlama foramo ya dipoledišano ya bosetšhaba. Kabinete e ipiletša go batšeakarolo ka moka ba MaSwati go šoma mmogo go fediša dikgaruru le dithulano, le go tliša khutšo le boiketlo ka nageng ya bona.
B. Molaokakanywa
1. Molaokakanywaphetošwa wa Molao wa Bosenyi (Ditshepedišo tša Forensiki) wa 2021
1.1. Kabinete e fetišitše go išwa ga Molaokakanywaphetošwa wa Molao wa Bosenyi (Ditshepedišo tša Forensiki) wa 2021 Palamenteng go yo sekasekwa. Ditokišo tšeo di akantšwego di tla tla ka mekgwa ya go tšea disampolo tša DNA (disampolo tša go tšwa go disele tša ka gare ga marama a motho) go tšwa go batho bao ba kwebetšwego melato yeo e welago ka tlase ka Šetulu 8.
1.2. Melato yeo e welago ka tlase ga Šetulu 8 e akaretša go kata, bohodu, go rekišwa ga batho le go bolaya e se ka maikemišetšo. Disampolo tšeo di tšeerwego di tla kgonagatša go kwebja gape ge motho a dira molato leboelela.
1.3. Molaokakanywa o tla kgontšha le go hlangwa ga lenaneo leo le tletšego la forensiki la dipalopalo tša DNA go matlafatša ntwa kgahlanong le bosenyi ka go fa maphodisa bohlatse gore a kgone go nyakišiša le go rarolla melato e boima.
C. Tiragalo yeo e sa Tlago
1. Setatamente sa Pholisi ya Matlotlo a gare ga Ngwaga wa Ditšhelete (MTBPS)
1.1. Tona ya Ditšhelete, Enoch Godongwana, o tla aba MTBPS ka Palamenteng ka Labone la 11 Dibatsela 2021. Setatamente se se tla ala ka botlalo ditokišo go matlotlo a bosetšhaba go netefatša gore matlotlo a setšhaba e ba ao a swarelelago.
1.2. MTBPS e hlaloša maano a naga a go fenya dihlotlo tše lebaganego le ikonomi tšeo di hlotšwego ke seabe sa COVID-19 le go rarolla dihlotlo tša lebaka le le telele tše aparetšego ditheo tša naga ye.
1.3. MTBPS ke boipiletšo go makala ka moka a setšhaba go goga mmogo go tsoša ikonomi le go hlama mešomo. Kabinete e na le boitshepo bja gore MTBPS e tla bontšha gape boikgafo bja mmušo bja go aga ikonomi ya leruri ka dikakanyo go tšwa makaleng ka moka a setšhaba.
D. Molaetša
1. Ditebogišo
Kabinete e lebišitše ditebogišo go:
- Mohumagatšana Lalela Mswane (24), ge a thopile sefoka sa go ba Miss South Africa 2021 ka la 16 Diphalane go la Motsekapa. Phenyo ya gagwe ke tiišeletšo ya gore katlego e ka fihlelelwa ge motho a šoma ka maatla le go ineela.
E. Bao ba thwetšwego mešomong
1. Morena Robert Nkuna, yoo konteraka ya gagwe ya go ba Molaodipharephare (DG) ka Kgorong ya Togamaano, Tlhokomelo le Tekolo e okeditšwego ka mengwaga e mehlano.
2. Morena Robert Mooketsa Ramasodi bjalo ka Molaodipharephare ka Kgorong ya Temo, Peakanyoleswa ya Naga le Tlhabollo ya Dinagamagae.
3. Mme Mohlago Flora Mokgohloa bjalo ka Motlatša-Molaodipharephare ka Lekaleng la Diphoofolo le Dimela le Bolotatlhago ka Kgorong ya Dithokgwa, Boreahlapi le Tikologo.
4. Mme Rirhandzu Sharon Mashava bjalo ka Motlatša-Molaodipharephare ka Lekaleng la Togamaano yeo e Logagantšwego ya Dinamelwa ka Kgorong ya Dinamelwa.
5. Mme Mameetse Primrose Masemola bjalo ka Motlatša-Molaodipharephare ka Lekaleng la Togamaano ya Peeletšo ka Mananeokgoparara ka setheong sa Infrastructure South Africa ka Kgorong ya Mešomo ya Setšhaba le Mananeokgoparara.
6. Mme Carmen Joy Abrahams bjalo ka Motlatša-Molaodipharephare ka lekaleng la Lenaneo la Mešomo ya Setšhaba yeo e Telefaditšwego ka Kgorong ya Mešomo ya Setšhaba le Mananeokgoparara.
Kabinete e kwanetše go thwalwa ga maloko a Boto gomme mangwalo a bona a dithuto a tla tiišetšwa le go netefatšwa ka maleba.
7. Boto ya balaodi ba Public Investment Corporation:
(i) Ngaka David Masondo (Modulasetulo);
(ii) Morena Frans Baleni;
(iii) Mme Ntombifuthi Mtoba;
(iv) Mme Tryphosa Ramano;
(v) Moprofesa Bonke Dumisa;
(vi) Mme Esther Barbara Watson;
(vii) Mme Beverly Bouwer;
(viii) Morena Mongwena Mugwena Maluleke;
(ix) Morena Walter Hlaise;
(x) Morena Lufuno Mulaudzi;
(xi) Morena Abel Sithole;
(xii) Morena Brian Mavuka; and
(xiii) Mme Makano Mosidi.
8. Kabinete e kgethile go latela kahlolo ya kgorotsheko yeo e laetšego go thwalwa leswa ga maloko a Boto ya balaodi ya Umgeni Water.
(i) Mme Ziphozethu Mathenjwa (Modulasetulo);
(ii) Moprofesa Thandwa Mthembu;
(iii) Morena Siboniso Shabalala;
(iv) Morena Mduduzi Eric Zakwe;
(v) Mme Chamane Nompumelelo Beata;
(vi) Morena Visvin Reddy;
(vii) Morena William Mapena;
(viii) Morena Teboho Nkhahle;
(ix) Mme Linda Ngcobo;
(x) Mme Bongekile Zulu;
(xi) Morena Suleman Badat;
(xii) Mme Mbali Barbara Ndlovu; and
(xiii) Moadfokeiti Simosenkosi Chamane.
Dipotšišo:
Mme Phumla Williams – Seboleledi sa Kabinete
Mogala: 083 501 0139
