Pego ya Kopano ya Kabinete ye e Swerwego Inthaneteng ka Laboraro la 24 Dibokwane 2021

A. Merero ye Bohlokwa Seemong sa Bjale
Baithuti ba Marematlou ba Ngwaga wa 2020
1.1. Kabinete e lebogišitše baithuti ba marematlou ba ngwaga wa 2020 bao ba ilego ba kgotlelela le ge go be go na le mathata gomme ba hwetša dipoelo tša marematlou tšeo di kgahlišago kudu. Ditlhahlobo tša 2020 tšeo di bile le tlhatlogo ka go palo ya baithuti ba marematlou bao ba ngwadilego ditlhahlobo tša bona tša mafelelo a ngwaga ge ba bapetšwa le ba ngwaga wa 2019, ebile di bile gape le tlhahlogo ka go palo ya baithuti bao ba tšweletšego ka dipoelo tšeo di ba dumelelago go amogelwa ka diyunibesithing. 
1.2. Kabinete e lakaletša baithuti ka moka mahlatse le mahlogonolo ge ba tlo tsenela dithuto tša bona tše di fapafapanego tša ka morago ga marematlou. Godimo ga dithuto tša yunibesithi, baithuti ba hlohleletšwa gape go tsenela tlhahlo ya mabokgoni a mešomo ya diatla tšeo di hwetšagalago dikholetšheng tša Thuto le Tlhahlo ya tša Sethekniki le tša Mešomo wa Diatla (TVET) bjalo ka karolo ya go maatlafatša mabokgoni a tša sethekniki a Afrika Borwa ao a lego bohlokwa go ekonomi ya rena. Baithuti bao ba se nago le maswanedi a go amogelwa ka dikholetšheng tša TVET goba ka diyunibesithing ba hlohleletšwa gore ba tsenele Dithuto tša Marematlou tšeo di fago baithuti Sebaka sa Bobedi.
1.3. Kabinete e lebogišitše bahlankedi ka moka le balaodi bja Kgoro ya Thuto ya Motheo bao – godimo ga ge ba tsentše tirišong magato a tša maphelo le polokego ka dikolong ka ngwaga wa 2020 go šireletša barutiši le baithuti go leuba la bolwetši bja coronavirus (COVID-19) – ba ilego ba šoma ba sa lape gore ba fihlelele dipoelo tša marematlou tšeo di kgahlišago. 
1.4. Kabinete e rata go tšweletša ditebogo tša yona go barutiši ka moka, balaodi ba dikolo, bahlankedi bao ba lego ka gare ga tshepedišo ya thuto ya motheo, mekgatlo ya barutiši, mekgatlo ya baithuti, baithuti le batswadi ba bona ge ba šomile kudu le boikgafo bja bona ka moka go netefatša gore re fihlelela dipoelo tšeo re ka kgonago go ikgantšha ka tšona le ge re itemogetše mathata ka 2020. 
1.5. Kabinete e thabile ge ngwaga wa dithuto wa 2021 o thomile semmušo ebile e na le boitshepho bja gore magato ao a beilwego a lekane gore go be le go ruta le go ithuta ka polokego. Motho yo mongwe le yo mongwe o na le maikarabelo a go ntšha mahlo dinameng le go obamela ditshepedišo tša maphelo le polokego, tšeo di hlametšwego go šireletša maphelo le polokego ya barutiši, ya bašomi le ya baithuti. Kabinete e ipiletša go maAfrika Borwa ka moka go thekga baithuti ba rena le go netefatša gore ba atlega dithutong.

2. Polelo ya Maemo a Setšhaba (SoNA)
2.1. Kabinete e amogetše SoNA ya 2021 yeo e filwego ke Mohlomphegi, Mopresidente Matamela Cyril Ramaphosa, go Kopanokgothekgothe ya mohlakanelwa ya Maloko a dintlo tše pedi tša Palamente – e lego Kopanokgothekgothe ya Maloko a Palamente le Lekgotla la Bosetšhaba la Diprofense – ka Motsekapa ka Labone la 11 Dibokwane 2021.
2.2. SoNA le Phetolo ya Mopresidente go Dingangišano ka ga SoNA di fane ka pego ya kgetelopele mabapi le go phethagatšwa ga Leano la Peakanyoleswa le Tsošološo ya Ekonomi (ERRP) le leano leo le tletšego ka diphethagatšo tša maano a mmušo. Kabinete e tiišitše gore e tlo tsenya tirišong ka botlalo ditshepišo tša yona ka moka tšeo di tsebagaditšwego ke Mopresidente.
2.3. Le ge e le gore e amogela gore go na le ditlhohlo tša ekonomi ya setšhaba tšeo re lebanego le tšona, Kabinete e tšwela pele go ba le boitshepo bja gore ditlhohlo tše di tlo rarollwa ka go tsenya tirišong ga ERRP le Leanotiro la mmušo (PoA), go lebeletšwe kudu go fihlelela kgolo ye e akaretšago bohle le dinepo tša Ponelopele ya rena ya 2030 ka ge di beilwe ka go Leano la Tlhabollo la Bosetšhaba (NDP).
2.4. Ka ntle le dipoelomorago tšeo di bakilwego ke leuba la COVID-19 leo le thomilego ka 2020, PoA ka kakaretšo e dula e le maemong a makaone le ge e le gore e ile ya nanya gannyane. Ka Laboraro la 24 Dibokwane 2021, Tona ya Ditšhelete Tito Mboweni o hlagišitše ditekanyetšo tša ditšhelete tšeo di tlogo thuša go phethagatša maano a ngwaga wo.

3. Pego ya Tekodišišo ya NDP
3.1. Kabinete e lemogile pego ye e filwego ka ga dipoelo tša tekodišišo ya NDP gomme e tla dira gore e bušetše sekeng kgatelopele ka ga go tsenya letsogo ga mmušo ka go fihleleleng ga Nepo ya 2030. Khomišene ya Peakanyo ya Bosetšhaba e tla lokolla Pego ya Tekodišišo ya NDP.

4. Tšweletšo ya Meento ya ka mo Nageng
4.1. Kabinete e amogetše matsapa le kgatelopele ye e dirilwego ke bašomi ba rena ba tša mahlale, banyakišiši le ditsebi tša kalafo mabapi le lesolo la bosetšhaba la go tšweletša meento ya rena gore re kgone go lwantšha leuba la bjale le mauba a ka moso. Boramahlale ba rena, banyakišiši le ditsebi tša kalafo ba etile pele go lwantšha leuba la COVID-19 ebile ba etile pele lesolo la tekodišišo ya ditšini tša baerase ya COVID-19, gomme se se ile sa feletša ka go utollwa ga mohuta wa baerase ye wo o bitšwago 501Y.V2. Mabapi le se, Kabinete e rata go lebogiša bašomi ba tša mahlale ka moka ba Afrika Borwa le banyakišiši bao ba kgonnego go hlama leswa baerase ka laporathoring mabakeng a go maatlafatša dinyakišišo mabapi le go alafa leuba la COVID-19. 
4.2. Kabinete e dumela gore lenaneo la rena la mahlale le boitlhamelo ke mothopo wo bohlokwa wo o swanetšego go hlokomelwa le go hlabollwa.
4.3. Le ka morago ga dinyakišišo mabapi le COVID-19, bašomi ba tša mahlale ba Afrika Borwa bao ba hlomphegilego le bahlami ba kgonne go tšweletša theknolotši ya maemo a godimo ya go swana le leisa ya titšithale ya mathomothomo lefaseng le sekena sa x-rei sa Lodox sa go sekena mmele ka moka. 

5. Go Hlabela Batho ka Moento wa COVID-19
5.1. Kabinete e lebogile ge go thomišitšwe ka lenaneo la moento la COVID-19, fao e lego gore dilekano tša mathomo tša moento wa Johnson & Johnson di entelwa bašomi ba tlhokomelo ya maphelo (di-HCW) ka go bobedi lekala la setšhaba le la phraebete. 
5.2. Go tloga mola go thomago leuba la COVID-19, di-HCW tša rena di bile sešireletšo seo se dirilego gore setšhaba sa rena se dule se bolokegile. Ba ile ba itebanya le baerase ye gomme ba ile ba kgotlelela kgahlanong le baerase yeo e sa felego maatla. Maitapišo a bona a go se ikhole a phološitše maphelo a batho ba bantši gomme setšhaba sa rena se ba kolota sekoloto se segolo sa ditebogo. 
5.3. Go ba enta go tla thuša go ba šireletša kgahlanong le diphetetšo gomme se mafelelong se tlo bušetša naga ya rena seemong sa tlwaelo. Kabinete e thabile ge dimilione tša meento ya tlaleletšo yeo e rekilwego go methopo ye mmalwa e tlo goroga ka dinako tše di fapafapanego mo dikgweding tše di tlago, go thoma ka Hlakola 2021.
5.4. Ge di-HCW di šetše di entilwe bjalo ka Karolo ya Mathomo ya leano la go phethagatša meento, Kgato ya Bobedi e tla ba mabapi le go enta bašomi ba ditirelo tše bohlokwa le dihlopha tšeo di lego kotsing, tšeo di akaretšago batho ba mengwaga ya ka godimo ga ye 60, batho bao ba phelago ka malwetši ao a bobamego gammogo le bao ba dulago ka mafelong a go swana le fao batšofadi ba hlokomelwago gona ka tša kalafo le ka dihostele. 
5.5. Badudi ba gopotšwa gore meento ga e lefelwe ebile ke ya boithaopo, ebile e tšwela pele go ba boitšhireletšo bja rena kgahlanong le baerase ye, gomme e swanetše go sepela mmogo le go tšwela pele go obamela ditshepedišo tša maphelo tša go efoga fao go tletšego batho ba bantši, go apara maseke bathong, go sanithaesa diatla ka meetse le sesepa goba go šomiša sanithaesa sa diatla sa go ba le alekhoholo ya 70% le go tlogela sekgoba sa bonyane dimetara tše pedi le seripa magareng ga gago le batho ba bangwe. Magato a a bohlokwa go maphelo a setšhaba sa rena. 

6. Dinyakišišo ka ga Bašomi tša Kotara ya Bone (QLFS)
6.1. QLFS ya kotara ya bone ye e lokollotšwego ke Tirelo ya Dipalopalo ya Afrika Borwa ka Labobedi la 23 Dibokwane 2021 e tšwela pele go re gopotša ka ga ditlhohlo tša tlhokego ya mešomo tšeo naga ya rena e lebanego le tšona. Le ge go le bjale Kabinete e hlohleletšwa ke ditšweletšo tše di kgahlišago tšeo ekonomi ya rena e tšwelago pele go di laetša gareng ga maemo a bjale a boima a tša ekonomi.
6.2. Go ya ka dipalopalo tše di sa tšwago go lokollwa tlhomo ya mešomo e oketšegile ka mešomo ye 333 000, gomme lekala la semmušo le tsenya letsogo ka palo ya godimodimo (ka mešomo ye 189 000) magareng ga Kotara ya Boraro le Kotara ya Bone ka 2020. Godimo ga fao, go bile le go phuhlama ka go dipalopalo tša bao ba sa Kgathego tema ka Ekonoming ka ba 890 000 ka go Kotara ya Bone ka 2020 ge go bapetšwa le Kotara ya Boraro ka 2020.
6.3. Kabinete e tšwela pele go tshwenyega ka ge lebelo leo ekonomi e hlomago mešomo ka lona le tšwela pele go nanya go fetwa ke lebelo leo ekonomi e lahlegetšwego ke mešomo ya batho ba 701 000 magareng ga Kotara ya Boraro le Kotara ya Bone. Le ge e le gore Kotara ya Bone e bile le tlhatlogo ka go dipalopalo tša tlhokego ya mešomo, go hlatloga ga persente ya 1, 7% e sa le ka fasana go tlhatlogo ya Kotara ya Boraro ka 9% ya dipalopalo tša tlhokego ya mešomo.
6.4. Go kweša bohloko ge bafsa e le bona ba bopago palo ye kgolo kudu ya batho bao ba hlokago mešomo. MaAfrika Borwa a bathobaso le ba mmalwa gammogo le basadi ba tšwela pele go ba dihlopha tšeo di lego kotsing kudu ka ekonoming ya naga ye, gomme se se maatlafatša sephetho sa mmušo sa go akgofiša magato a go thekga le go kgontšha go kgatha tema ga bafsa fao go bonagalago, ga basadi le bathobaso ka ekonoming ya naga ye. Se se sepelelana le boikgafoleswa go peakanyoleswa le phetošo ya ekonomi yeo e dirilwego ke Mopresidente ka go SoNA ya 2021.

7. Ditekanyetšo tša Bosetšhaba tša 2021
7.1. Go alwa ga Ditekanyetšo tša Bosetšhaba tša 2021 ke karolo ye bohlokwa ya tshepedišo ya go hloka sephiri le ya boikarabelo ya Afrika Borwa. Ka morago ga polelo ya SoNA ye e filwego ke Mopresidente Ramaphosa, Ditekanyetšo tša Bosetšhaba tša 2021 di fana ka leano la ditšhelete la Mmušo ka nepo ya go thekga go tsenywa tirišong ga PoA ya bosetšhaba ka ge go hlagišitšwe ka go SoNA ya 2021. 
7.2. Kabinete e amogela Ditekanyetšo tša Bosetšhaba tša 2021 bjalo ka kgetho ye kaone kudu ye e hwetšagalago ya go lekalekanya tirišo ya go ya go ile ya ditšhelete mola ka go le lengwe e thuša dilo tše bohlokwa tšeo mmušo o di beilego pele go swana le go reka meento ya COVID-19, go thekga batho bao ba lego kotsing ka ditšhabeng tša rena ka go diriša lenaneokakaretšo la thekgo ya setšhaba le ERRP ka nepo ya go aga leswa ekonomi, go thekga tlhomo ya mešomo le go goketša dipeeletšo, le ge e le gore re ka gare ga seemo sa ekonomi seo se hlobago boroko.

8. Bohodu bja Mathale a Koporo
8.1. Kabinete e amogetše go romelwa kgolegong mengwaga ye e kopantšewgo ye 1 250 ga maloko a mahlano a segongwana seo se bonwego molato ke Kgorotsheko ya Godimo ya Kapa Bodikela mo nakong ye e sa tšwago go feta. Re lebogiša dihlongwa tša rena tša phethagatšo ya molao ge ba golegile le go sekiša ka katlego bao ba kgathago tema ka bohodung bja koporo. 
8.2. Kabinete e holofela gore go golega le go romela kgolegong fao go sa tšwago go dirwa ga digongwana tše go romela molaetša wo maatla wa gore bao ba rwelego maikarabelo go tshenyo yeo ya ekonomi le bosenyi ba tla lebana le letsogo la molao ka botlalo. Re ipiletša go setšhaba go bega basenyi go ditheo tša phethagatšo ya molao.
 
9. Dikgaruru tša Bong le Polao ya Basadi (GBVF)
9.1. Kabinete e amogela go golegwa ga monna yo a hlasetšego gasehlogo mogaši wa seteše sa radio sa Lesedi FM, Mohumagadi Dimakatso Ratselane.
9.2. Kabinete e amogetše gape go romela kgolegong ga motho yo a bolailego Tshegofatso Pule yo a bego a imile le lesogana la gagwe Nthuthuko Shoba le e bego e le tatago leseana leo le sego la hlwa le belegwa, ka ge go kwagala gore ke yena a logilego leano la go mmolaya. 
9.3. Kabinete e ipiletša go tshepedišo ya toka go bosenyi go netefatša gore toka e a phethagatšwa legatong la Mohumagadi Ratselane, legatong la mohu Mohumagadi Pule le go batšwasehlabelo ba bangwe ba GBVF. Go fediša dikgaruru kgahlanong le basadi le bana go nyaka gore ka moka ga rena re tšeye kgato ya go thibela bošoro bjo.

10. Difoka tša Kgašo tša Dinaga tše di Hlabologago tša Borwa bja Afrika (SADC) 
10.1. Kabinete e ipiletša go ba kgašo ba Afrika Borwa go romela diphenkgišano tša bona tša phadišano ya Difoka tša Kgašo tša SADC tša 2021. Bagaši ba ditaba bao ba nago le kgahlego ba ka kgona go fihlelela tshedimošo ka botlalo mabapi le phadišano ye go www.sadc.int le go www.gcis.gov.za.
10.2. Difoka tše di tšwetša pele kopanyo ya seleteng se le tirišano ka go hlohleletša bašomi ba kgašo ka go dinagamaloko ba SADC go bega ka ga ditaba tše di amanago le selete se.

B. Diphetho tša Kabinete
1. Seemo sa Masetlapelo sa Bosetšhaba
1.1. Kabinete e dumeletše sephetho sa go bega Seemo sa Masetlapelo sa Bosetšhaba ka morago ga go senywa fao go bakilwego ke ledimo la mmamogašwa la Eloise le dipula tše dikgolo tša selemo tšeo di sentšego mananeokgoparara le dintlo ka diprofenseng tše di fapafapanego. Se se dirwa go latela Karolo ya 27(1) ya Molao wa Taolo ya Masetlapelo wa 2002 (Molao wa 57 wa 2002).
1.2. Go bega fa ga seemo sa masetlapelo go tla thuša mmušo go maatlafatša magato ao a lego gona ao a phethagatšwago ke ditheo tša mehutahuta ka nepo ya go fokotša seabe sa masetlapelo a bosetšhaba.

2. Pego ya Khomišene ya Mopresidente ya Tekodišišo ya Meputso (PRRC) 
2.1. Kabinete e amogetše le go dumelela Pego ya PRRC. PRRC e thwetšwe gore e nyakišiše meputso le maemo a mošomo ka go Tirelo ya Setšhaba le ka go dihlongwa tša bosetšhaba le tša diprofense tšeo di ngwadilwego ka go Karolo ya A le ya C, Šetule ya 3 ya Molao wa Taolo ya Ditšhelete tša Setšhaba wa 1999 (Molao wa 1 wa 1999). 

2.2. Makala ao a beilwego pele ao a akareditšwego ka pegong ke la barutiši, la maphelo, la tšhireletšo le la dihlongwa tša mmušo (Šetule ya 3A le 3B tša PFMA ya 1999. Pego ye e tla dirwa gore e hwetšagale wepsaeteng ya Kgoro ya Tirelo ya Setšhaba le Taolo ya (www.dpsa.gov.za).

3. Pego ka ga Naga ya Afrika Borwa go Mokgatlo wa Dinagakopano (UN) ka ga Go Fedišwa ga Mekgwa ka Moka ya Kgethologanyo ya Semorafe 
3.1. Kabinete e dumeletše go romelwa ga pego ka ga naga ya bosenyane go fihla ka ya bo 11 mabapi le Kwano ya Boditšhabatšhaba ka ga Go Fedišwa ga Mekgwa ka Moka ya Kgethologanyo ya Semorafe (ICERD). Afrika Borwa e saenne ICERD ka 1994 gomme ya e dumelela ka la 10 Manthole 1998.
3.2. Pego ye e bolela ka ga kgatelopele yeo Afrika Borwa e bilego le yona ka go hlomeng ga magato a melao, a tirelo ya molao le a tshepedišo ka nepo ya go fediša mekgwa ka moka ya kgethologanyo ya semorafe. 
3.3. Pego ye e fiwago ka dinako tše itšego e lebeletše kudu kgatelopele ye e dirilwego ka nepo ya go tšwetša pele tekatekano, go lwantšhana le lehloyo la batšwantle le tlhokego ya kgotlelelano ye e amanago le yona, thibelo ya bosenyi bjo bo bakwago ke lehloyo, ebile e hlagiša ditlhohlo tšeo di sa lego gona. Ka morago ga gore e hlagišwe go sehlongwa sa maleba, pego ye e tla fiwa setšhaba.
 
4. Go Dumelelana le Kwano ya Boditšhabatšhaba ka ga go Fediša le go Otla Bosenyi bja Kgethologanyo 
4.1. Kabinete e dumeletše go alwa ga Kwano ya Boditšhabatšhaba ka ga go Fediša le go Otla Bosenyi bja Kgethologanyo gore e tle e dumelelwe. Se se dirwa mabapi le Karolo ya 231(2) ya Molaotheo wa Repabliki ya Afrika Borwa wa 1996. Kwano ye, gareng ga tše dingwe, e bega gore kgethologanyo ke bosenyi kgahlanong le batho le gore e tliša tšhošetšo ye kgolo go khutšo le tšhireletšo ya boditšhabatšhaba. 
4.2. Ge e šetše e dumeletšwe ke dintlo tša Palamente ka bobedi, Kgoro ya Dikamano tša Boditšhabatšhaba le Tirišano e tla romela sengwalwa sa tumelelano ye go UN. 

5.  Phetošo ya Tumelelano Magareng ga Afrika Borwa le Netherlands ka ga Tšhireletšego ya ya Leago 
5.1. Kabinete e dumeletše go fetošwa ga tumelelano magareng ga mmušo wa Afrika Borwa le mmušo wa Naga ya Bogoši ya Netherlands mabapi le tirišano le tšhireletšego ya tša leago. 
5.2. Tumelelano ya tirišano mabapi le tšhireletšego ya tša leago e saennwe ka tropong ya Hague ka Mopitlo 2001. Tumelelano ye e nolofatša go romelwa dinageng tša ka ntle dikholego tša tšhireletšego ya tša leago go badudi ba ka mo nageng bao ba lego dinageng tša ka ntle. Molawana wa Tšhireletšego ya tša Leago wa Netherland o dirile diphetogo go tšhireletšego ya tša leago yeo e romelwago dinageng tša ka ntle mabapi le bana ba Matoiše. Phetošo ye e šišintšwego ke go nyalelanya ditumelelano le diphetošo tše. 

6. Go Dumelelwa ga Khonferentshe ya 2019 ya Lefase ka ga Dikgokagano tša Radio (WRC-19)
6.1. Kabinete e dumeletše go romela ga Sephetho sa Mafelelo sa WRC-19 Palamenteng gore se amogelwe, mabapi le Karolo ya 231(2) ya Molaotheo. WRC-19 ke poelo ya khonferentshe ya UN ya Boditšhabatšhaba ya Mokgatlo wa Dikgokagano tša Megala (ITU) yeo e swarwago ngwaga o mongwe le o mongwe ka nepo ya, gareng ga tše dingwe, go lekodišiša le go bušeletša melawana ya radio. Afrika Borwa ke ye nngwe ya dinaga tšeo di saenetšego ITU. Ge Palamente e se na go dumelela Sephetho sa Mafelelo sa WRC-19, Afrika Borwa e tla fetoša Leano la Bosetšhaba la Frekhentshi ya Radio.

7. Pampiri ya Ditherišano yeo e Bušeleditšwego ka ga Melawana ya Dinamelwa ya Bosetšhaba 
7.1. Kabinete e dumeletše Pampiri ya Ditherišano yeo e Bušeleditšwego ka ga Melawana ya Dinamelwa ya Bosetšhaba. E tšeela legato Melawana ya Dinamelwa ya Bosetšhaba ya 1996. Melawana ye e bušeleditšwego e ahlaahla diphetogo tšeo di tšweletšego mo mengwageng ye e fetilego ya ditseleng, ka ditirelong tša ditimela, tša dikepe le tša difofane. E nyalelanya ka bophara naga ye le diphetogo tša melawana ya dinamelwa ya boditšhabatšhaba, ya ka seleteng le ya ka khonthinenteng. 
7.2. Melawana ye go rerišanwe ka yona ka bophara le batšeakarolo ka moka ba maleba. Ge e šetše e ngwadilwe ka gare ga Kuranta ya Mmušo, Sengwalwa se se ka hwetšwa go wepsaete ya Kgoro ya Dinamelwa ya (www.transport.gov.za). 

C. Melaokakanywa
1. Molaokakanywa wa Kgorotsheko ya Naga 
1.1.  Kabinete e dumeletše go romelwa Molaokakanywa wa Kgorotsheko ya Naga Palamenteng go ya go šongwa. Molaokakanywa wo o hloma Kgorotsheko ya Naga ye e kgethegilego, yeo dikahlolo tša yona, ditaelo le dipheto di ka direlwago boipelaetšo ka Kgorotshekong ya Naga ya Boipelaetšo ye e šišintšwego. 
1.2. Kabinete e tla rarolla ditlhohlo tšeo go itemogetšwego tšona ka fase ga Molao wa Pušetšo ya Ditokelo go Naga wa 1994 (Molao wa bo 22 wa 1994) tša go swana le ditšhalelomorago ka go dikleime tša naga le mekgwa ya tharollo ya dithulano ge dithulano di tšwelela. Gape o tla tsenya letsogo kudu ka go phethagatšweng ga Lenaneo la Peakanyoleswa ya Naga.

2. Molaokakanywaphetošwa wa Gase wa 2020
2.1. Kabinete e dumeletše go romelwa ga Molaokakanywaphetošwa wa Gase wa 2020 Palamenteng. Molaokakanywa phetošwa wo o nyaka go nyalelanya intasteri ya gase le, gareng ga tše dingwe, ditheknolotši tše diswa tša go sepetša gase ya tlhago le yeo e sego ya mehleng tšeo di bego di se tša akaretšwa ka go Molao wa bjale wa Gase wa 2001 (Molao wa 48 wa 2001). Diphetošo tše, tšeo go rerišanwego ka tšona ka botlalo le bakgathatema ka moka ba maleba, di tla tsenya letsogo go mananeokgoparara a peeletšo ao a tšwelago pele go netefatša gore go ba le go farologana ga motswako wa baabi ba enetši ka mo nageng.
2.2. Molaokakanywa wo go sa tlo rerišanwa ka ga ona go tšwela pele ka Palamenteng go netefatša gore o amogelwa ka bophara go tla go tsenywa tirišong ge o šetše o fetišitšwe go ba molao. 

3. Molaokakanywaphetošwa wa Tšwetšopele ya Tekatekano le Thibelo ya Kgethologanyo ye e Sego ya Loka wa 2021
3.1. Kabinete e dumeletše go phatlalatšwa ga Molaokakanywaphetošwa wa Tšwetšopele ya Tekatekano le Thibelo ya Kgethologanyo ye e sego ya Loka wa 2021 gore setšhaba se tle se fe ditshwaotshwao ka ga ona. Diphetošo tšeo di šišintšwego di nyaka go rarolla mafokodi ao a lego ka gare ga Molao wa Tšwetšopele ya Tekatekano le Thibelo ya Kgethologanyo ye e sego ya Loka wa 2000 (Molao wa bo 4 wa 2000). Diphetošo tše di šišintšwego di tla maatlafatša bokgoni bja ona bja go thibela kgethologanyo le go tšwetša pele tekatekano go maAfrika Borwa ka moka, ka ge go ukangwe ka go Karolo ya 9 ya Molaotheo wa Repabliki ya Afrika Borwa wa 1996.
3.2. Molaokakanywa wo o tla ngwalwa ka gare ga Kuranta ya Mmušo gomme wa dirwa gore o hwetšagale go wepsaete ya Kgoro ya Toka le Tlhabollo ya Molaotheo ya (www.justice.gov.za).

4. Molaokakanywaphetošwa wa Panka ya Poso ya Afrika Borwa wa 2020
4.1. Kabinete e dumeletše go phatlalatšwa ga Molaokakanywaphetošwa wa Panka ya poso ya Afrika Borwa wa 2020 gore setšhaba se fe ditshwaotshwao ka ga ona. Molaokakanywa wo o fetoša Molao wa bjale wa South African Postbank Limited wa 2010 (Molao wa bo 9 wa 2010).
4.2. Molaokakanywa wo o hlagiša gore go hlangwe Khamphani ya go Akaretša Poso ya Panka ya Afrika Borwa go latela Molao wa Dipanka wa 1990 (Molao wa bo 94 wa 1990). Khamphani ye e tla hlagiša gore go akaretšwe maloko a setšhaba ao a beetšwego thoko mererong ya ditšhelete gore ba kgathe tema ka fao go kwagalago ka ditirong tša ekonomi. E tla hlagiša gape lenaneo la tše dingwe tša ditirelo tša ditšhelete tša mmušo. 

D. Ditiragalo tše di Tlago

1. Letšatši la Basadi la Boditšhabatšhaba
1.1. Kabinete e tla ba le lefase ka bophara ge le keteka Letšatši la Basadi la Boditšhabatšhaba ka la 8 Hlakola 2021. Letšatši le le šomišwa go gopodišiša ka ga kgatelopele ye e dirilwego mabapi le go fihlelela tekatekano ya tša bong ebile le sepelelana le segopotšo sa bo 25 sa go amogela ga Molaotheo wa Repabliki ya Afrika Borwa wa 1996.
1.2. Go tloga ka 1994, re bile le kgatelopele ya go tsenya tirišong melawana le mananeo ao a ikemišeditšego go tšwetša pele ditokelo tša basadi ebile re dula re ikgafile go netefatša gore basadi ba maatlafaditšwe go tša ekonomi. 
1.3. Ka go leboga diabe tšeo di dirilwego ke mogaleadi wa Ntwa ya go lwela tokologo Mme Charlotte Maxeke le basadi ba maAfrika Borwa le tšeo di dirilwego ka boyena go tokologo le go temokrasi ka Afrika Borwa, mmušo o begile gore ngwaga wa 2021 ke Ngwaga wa Charlotte Maxeke, go keteka segopotšo sa bo 150 go tloga mola a belegwago. E be e le molweladitokelo tša setšhaba le mmadipolotiki yo a bego a na le kgotlelelo le bohlale tšeo di bego di kgethegile kudu.

2. Kopano ya Ditona tša Foramo ya Basadi ba India, Brazil, Afrika Borwa (IBSA)
2.1. Afrika Borwa – e etilwe pele ke Tona ya Basadi, Bafsa le Bagolofadi ka Kantorong ya Mopresidente Mohumagadi Maite Nkoana-Mashabane – e tla kgatha tema ka Kopanong ya Ditona tša Foramo ya Basadi ya IBSA ka la 16 Hlakola 2021. Tiragalo ye ke ye bohlokwa go Afrika Borwa ka gobane ge e sa le Modulasetulo wa Mokgatlo wa Selekane sa Afrika ka 2020, Mopresidente Ramaphosa o ile a bea pele maatlafatšo ya basadi, bohlomi bja dikgwebo le ntwa kgahlanong le GBVF. 
2.2. Foramo ye, yeo e hlomilwego ka 2007, e tla fana ka sefala go Afrika Borwa gore e tšwetše pele melawana ya yona le merero ye bohlokwa yeo e amago basadi. 
2.3. Tiragalo ye e tlago e tla diragala ka seemong sa maano a tsošološo ya dinaga mabapi le mathata ao a bakilwego ke COVID-19. Ka kakaretšo go a dumelwa gore basadi ke bona ba rwelego morwago o boima kudu mabapi le diabe tše šoro tša leuba le. 

3. Kgwedi ya Ditokelo tša Batho
3.1. Mopresidente Ramaphosa o tla fana ka polelo ya letšatši ka bidio ya inthanete ka meketekong ya Letšatši la Bosetšhaba la Ditokelo tša Batho la 2021 ka la 21 Hlakola 2021 ka fase ga morero wa: “Ngwaga wa Charlotte Maxeke: Re tšwetša pele le go šireletša ditokelo tša botho ka nakong ya COVID-19”. 
3.2. Moketeko wa ngwaga wo wa Kgwedi ya Ditokelo tša Botho o sepelelana le segopotšo sa bo 25 sa go amogelwa ga Molaotheo wa Repabliki ya Afrika Borwa ya 1996, ebile o re fa sebaka sa go gopodišiša ka ga bogale bja banna le basadi bao ba tsenetšego ditšhupetšo ka la 21 Hlakola 1960 ba nyaka gore go fedišwe melao ya dipasa. 
3.3.  Kabinete e ipiletša go maAfrika Borwa go šomiša letšatši le go gopola le go hlompha bao ba lwelego ka mo ntweng ye ya tokologo le temokrasi. 
E. Melaetša
1. Ditebogišo
Kabinete e lebiša ditebogišo le mahlatse le mahlogonolo a yona go: 

• Bahlami ba difilimi ba Afrika Borwa ba filimi ye e bitšwago, Address Unknown, ge ba kgonne go fihla go maemo a go Kgethwa Semmušo Moletlong wa Difilimi wa Afrika ka Bophara wa 2021, e lego moletlo o mogologolo le wa maemo a godimodimo wa difilimi tša bathobaso wa Amerika. Filimi ye kopana ye, yeo e lego segopotšo go batho ba District Six, e thekgilwe ka mašeleng gareng ga ba bangwe, ke Setheo sa Bosetšhaba sa Difilimi le Dibidio, e lego sehlongwa sa Kgoro ya Dipapadi, Bokgabo le Setšo.
• Ngaka Ngozi Okonjo-lweala yo a belegwego ka Nigeria, yo a kgethilwego ka tumelelano ka la 15 Dibokwane 2021 bjalo ka Molaodipharephare wa bošupa (DG) wa Mokgatlo wa Dikgwebišano wa Lefase, go thoma ka la 1 Hlakola 2021. Ke mosadi wa mathomo le moAfrika wa mathomo wa go šoma bjalo ka DG ya mokgatlo wa boditšhabatšhaba wo o šomago ka melawana ya lefase ka bophara ya kgwebišano magareng ga dinaga.

2. Mahloko
Kabinete e rometše mahloko go ba lapa le bagwera ba:

• Thovhele Ranwedzi Gilbert Tshikalange (87) wa bogoši bja Mphaphuli ka Limpopo, yo e lego mahlwaadibona wa ntwa ya tokologo le lenaba le legolo kgahlanong le go tsenywa tirišong ga Molao wa Taolo ya Bathobaso wa 1927. O ile a eta pele Dikiletšo kgahlanong le Tšhelete ya Motšhelo go thoma ka 1964 – 1969. O ile a rakwa gomme a romelwa Kuruman ka Kapa Leboa go thoma ka 1969 go fihla ka 1974. 
• Ge a boa legaeng la gabo, o ile a fiwa gape taelo ya go mo iletša gomme a bewa ka fase ga kgolego ya ka ntlong ka lekheišeneng la Makwarela ka Seleteng sa Maseterata wa Sibasa go thoma ka 1974 go fihla ka 1976. Ka 1987, gotee le bomahlwaadibona ba bangwe ba Ntwa ya Tokologo le baetapele ba setšo bao ba bego ba nyaka tšwelopele, ba hloma Mokgatlo wa Baetapele ba Setšo wa Afrika Borwa (Contralesa) gomme o ile a kgethwa bjalo ka Mokgokaganyi wa Bosetšhaba wa mokgatlo wo.
• Bašomi ba bararo ba ArcelorMittal – Morena Lesenyeho Mofokeng (31), Morena Thami Sampo Molefe (52) le Morena Mpho Meshack Madumisa (29), bao ba hlokofetšego gabohloko ge moago wa ka Vanderbijlpark fao ba bego ba šoma o ilego wa phuhlama ka morago ga go thuthupa ka Laboraro la 17 Dibokwane 2021. Ba Ditirelo tša Tlhahlobo le Phethagatšo ya Molao ba Kgoro ya Mešomo le Bašomi ba thomišitše ka dinyakišišo mabapi le seo se bakilego tiragalo ye. Kabinete e ipiletša go dikhamphani ka moka go bea pele polokego ya bašomi le go fela di dira diteko go ditshepedišo tša tšona go netefatša gore bašomi ga ba bewe kotsing.
• Motseta Themba Muziwakhe Nicholas Kubheka (72), yo a hlokofetšego ka Pherekgong ka Pietermaritzburg, KwaZulu-Natal. Motseta Kubheka o šomile bjalo ka Motseta wa Afrika Borwa a le ka Repabliking ya Batho ba China, ka Denmark le ka Repabliking ya Angola. O šomile gape bjalo ka setsebi sa Dikamano tša Boditšhabatšhaba le Pušo ya Tirišano ka Kantorong ya Modulasetulo wa Lekgotla la Bosetšhaba la Diprofense ka Palamenteng. O ile a ya botšhabelo ka mengwageng ya bo 1970 gomme a hlahlwa ka Angola ka 1977 bjalo ka leloko la Umkhonto we Sizwe, a tsebja ka leina la gagwe la sešole la Aaron Mnisi.

F. Bao ba Thwetšego Mešomong
Batho ka moka bao ba thwetšwego mešomong mangwalo a bona a dithuto a tla tiišetšwa le go netefaletšwa ka maleba.

1. Lekgotla la Balaodi ba Amatola Water
a. Morena Mncedisi Malotana;
b. Mohumagadi Buhle Tonise;
c. Morena Abraham Pieter le Roux;
d. Ngaka Mosidi Makgae;
e. Morena Zamikhaya Xalisa;
f. Nkosazana NomaXhosa Jongilanga;
g. Ngaka Gaathier Mahed;
h. Mohumagadi Tabiso Wana;
i. Morena Mxolisi Joe Skosana; 
j. Morena Makgobi Ramushu; le
k. Mohumagadi Lebogang Letsoale.

2. Modulasetulo le Motlatšamodulasetulo wa Lekgotla la Balaodi ba Sekhwama sa Dikotsi tša Mebileng: 
1. Mohumagadi Thembi Msibi; le
2. Ngaka Nomonde Mabuya.
3. Mohumagadi Nomkhita Mona – Mohlankedimogolophethiši (CEO) wa Khamphani ka Bophara ya Posokantoro ya Afrika Borwa.
4. Morena Moegamat Ishaam Abader – CEO ya Tirelo ya tša Boso ya Afrika Borwa.
5. Morena Zolani Kgosietsile Matthews – CEO ya Khamphani ka Bophara ya Setheo sa Banamedi ba Ditimela sa Afrika Borwa. 
6. Mohumagadi Melanie Rambally – Mohlankedimogolo wa Ditšhelete wa SENTECH.
7. Moatbokheiti Boyce Mkhize – Maditselamogolo: Tirelo ya Bomaditsela ya Ditlamo tša Setšhaba, Kgoro ya Madulo a Batho, Meetse le Kelelatšhila. 

Dipotšišo:
Phumla Williams  
Mogala: 083 501 0139