Kabinete e kopane ka Laboraro la 15 Dibatsela 2017 ka Tuynhuys, Motsekapa.
A. Merero Seemong sa Bjale
1. Peeletšo
1.1. Kabinete e amogela peeletšo ya R3 pilione ya Khamphani ya Difatanaga ya Ford ka Polanteng ya Silverton, ka Pretoria, Gauteng. Peeletšo ye e tla feletša ka go hlongwa ga mešomo ya thwii le ye e sego ya thwii ka lebaka la tšweletšo ye go emetšwego gore e tla oketšega ya motlolo wa yona wa Ford Ranger.
1.2. Dipeeletšo tša mohuta wo di tiišetša mošomo wo re tšwelago pele go o dira bjalo ka mmušo ge re godiša ekonomi le go rarolla ditlhohlo tša tlhokego ya mešomo. Ka go diriša setlamo sa mmušo sa putseletšo sa go ja R7.8 pilione ka go Lenaneo la Tšweletšo le Tlhamo ya Difatanaga, peeletšo ya phraebete ya R28.5 e phethagaditšwe.
1.3. Tšona di akaretša go tsebagatšwa ga Toyota gore e tlo tšweletša dimotlotlo tše diswa tša Toyota Hilux le Fortuner bjalo ka karolo ya peeletšo ya R6.1 pilione. Gape, BMW e rulaganya go aga lebenkele la go rekiša dikarolo tša difatanaga la maemo a godimodimo la go ja R6 pilione. Koporase ya Boditšhabatšhaba ya Difatanaga ya ka Beijing e rulaganya go beeletša R11 pilione ka polanteng ya go tšweletša difatanaga ka Afrika Borwa.
2. Sehla sa Metšhelo sa 2017
2.1. Kabinete e lebiša ditebogo tša yona go balefamotšhelo ka moka bao ba šetšego ba rometše dipampiri tša bona tša motšhelo tša ngwaga wa motšhelo wa 2016/17.
2.2. Letseno leo le hweditšwego go motšhelo wa letseno le netefatša gore mmušo o na le bokgoni bja go aba ditirelo tše di nyakegago kudu le thekgo ya setšhaba go dimilione tša maAfrika Borwa ao a hlokago.
2.3. Kabinete e gopotša balefamotšhelo gore letšatši la mafelelo la go romela dipampiri tša motšhelo ke Labohlano la 24 Dibatsela 2017 ebile e ba hlohleletša gore ba romele dipampiri tša bona tša motšhelo.
3. Khonferentshe ya Bosetšhaba ya Mathomo ya Tlhabollo ya Ekonomi ya Selegae
3.1. Kabinete e thabišwa ke dipoelo tša Khonferentshe ya Bosetšhaba ya LED ye e sa tšwago go swarwa. E be e swerwe ka fase ga boetapele bja Tona ya Pušo ya Tirišano le Merero ya Setšo, Morena Des van Rooyen le Tona ya Tlhabollo ya Dikgwebopotlana, Mohumagadi Lindiwe Zulu.
3.2. E hlagišitše sebaka sa go hloma lenaneo le leswa la Tlhabollo ya Ekonomi ya Selegae la Afrika Borwa leo le hlahlwago ke dilo tšeo di beilwego pele tša Leanotlhabollo la Bosetšhaba (NDP). Dipoelo tša yona di akareditše go tsebagatšwa semmušo ga Lekgotla la mathomo la Tlhabollo ya Ekonomi la Afrika Borwa (EDCSA), leo le ikemišeditšego go dira gore lefapha la tlhabollo ya ekonomi le be la sephrofešenale.
3.3. Bjalo ka sehlongwa sa sephrofešenale, EDCSA e tla laola le go hlokomela maitshwaro a sephrofešenale a bašomi ba bantši bao ba kgathago tema ka go masolo ao a fapafapanego a tlhabollo.
3.4. Kabinete e lemogile gape ka ga go tsebagatša semmušo ga Beke ya Lefase ka Bophara ya Bohlomi bja Dikgwebo (GEW) ka 22 ka Sloane, e lego khamphase ye mpsha ya thomišo ya se, ka la 10 Dibatsela 2017, yeo go yona Tona Zulu a bilego monggae wa motho wa go tuma lefaseng wa tša bohlomi bja dikgwebo, Mohlomphegi Richard Branson. Khamphase ye ke ya mathomo ya go bulwa ke Netweke ya Lefase ka Bophara ya Bohlomi bja Dikgwebo. E fana ka ditirelo tša thekgo tša thwii le tše di nyakegago go bahlomi ba dikgwebo Afrika ka bophara gammogo le go fihlelela netweke ya boditšhabatšhaba ya bahlahli ka tša bohlami bja kgwebo, babeeletši le mekgatlo ya thekgo ka tša bohlami bja kgwebo.
3.5. Ka nakong ya GEW, bakgathatema bao ba ka bago ba 10 milione ba kgathile tema ka ditiragalong tše 35 000, ka ditirong le ka diphadišanong ka dinageng tša go feta tše 165 lefaseng ka bophara.
4. Pego ya Khomišene ya Heher
4.1. Kabinete e tsebišitšwe ka ga go lokollwa ka Mošupologo wa la 13 Dibatsela 2017 ga Pego ya Khomišene ya Dinyakišišo ka ga Kgonagalo ya go dira gore Thuto le Tlhahlo ya Godingwana e se lefelwe mašeleng ka Afrika Borwa. Kabinete e ipiletša go maAfrika Borwa go bala pego ye le diabe tša yona go naga mola e le gore ditšhišinyo tša yona di sa tšeelwa sephetho ke mmušo.
4.2. Mopresidente o tla fa tsebišo ka ga pego ye ge nako e dutše e sepela ka morago ga ge e šomilwe ke Komiti ya Ditona ka ga Thušo ya Ditšhelete go Thuto ya Godingwana le Komiti ya Matlotlo ya Mopresidente. Mmušo o tšwela pele go ikemišetša go rarolla mapheko ao a šitišago phihlelelo ya thuto ya godingwana, ebile o lebeletše go tla ka tharollo ya go ya go ile go thušo ya ditšhelete go thuto ya godingwana.
5. Komelelo
5.1. Maemo a bjalo a matamo ka mo nageng a tšwela pele go ba tlhobaboroko ka ge go na le moyafalo ye ntši go feta go na ga pula. Taba ya gore Afrika Borwa ga se ya hwetša pula ye e lekanego go tlatša methopo ya rena ya meetse go fihla maemong a maleba go ra gore naga ye ga se ya hlwa e etšwa seemong sa komelelo. Ba kakanyo ya boso ba akanya gore naga ye e tlo hwetša pula ye ntši fela mathomong a Pherekgong 2018.
5.2. Kabinete e rata go netefaletša setšhaba gore mmušo wa bosetšhaba, wa diprofense le dipušoselegae di a dirišana le go šoma mmogo go netefatša gore Afrika Borwa ga e felelwe ke meetse. Kabinete e hlohleletša yo mongwe le yo mongwe go raloka karolo ya gagwe go seketša meetse le go a šomiša ka bohlale.
6. Zimbabwe
6.1. Kabinete e thekga tsenogare ye e dirilwego ke Mopresidente Jacob Zuma, ka maemo a gagwe bjalo ka Modulasetulo wa Mokgatlo wa Dinaga tše di Hlabologago tša Borwa bja Afrika (SADC) e le ge e arabela seemo sa ka Zimbabwe. O rometše Baromiwa bao ba Kgethegilego, e lego Tona ya Tšhireletšo le Bagale ba Mašole, Mohumagadi Nosiviwe Mapisa-Nqakula le Tona ya Tšhireletšego ya Mmušo, Moatbokheiti Bongani Bongo. Ba tlo kopana le Mopresidente Robert Mugabe le Lebotho la Mašole a Tšhireletšo a Zimbabwe. Ka morago ga fao, ba tlo sedimoša Mopresidente wa Angola João Lourenço ka maemo a gagwe bjalo ka Modulasetulo wa Lekala la SADC ka ga Dipolotiki, Tšhireletšo le Tšhireletšego. Kantoro ya Mopresidente e tla fa tshedimošo go tšwela pele ka ga taba ye.
7. Arei ya Sekwerekhilometara (SKA)
7.1. Kabinete e amogela diphihlelelo tša lekala la tlhabollo ya ekonomi le leago tšeo di bakilwego ke peeletšo ye e bego e nepišitše go tlhabollo ya leago ka go lekala la SKA ka Afrika Borwa. Ditšhaba tšeo di lego kgauswi le lefelo la SKA di tšwela pele go holega go diprotšeke tša thuto le tlhahlo ye kaone, go peeletšo ka go dikgwebopotlana le go dibaka tša mešomo tšeo di kaonafaditšwego.
7.2. Kgoro ya Mahlale le Theknolotši, ka fase ga boetapele bja Tona ya Mahlale le Theknolotši, Mohumagadi Naledi Pandor, e tla swara lenaneo la go kgatha tema ga setšhaba ka nepo ya go keteka diphihlelelo tše le ditšhaba tšeo di lego kgauswi le Carnarvon, ka Kapa Leboa go tloga ka la 16 go fihla ka la 19 Dibatsela 2017.
B. Dipheto tša Kabinete
8. Dipego tša kgatelopele ya phethagatšo ya mošomo ya bobedi tša kotara ya 2017/18
8.1. Kabinete e sedimošitšwe ka ga dipego tša kgatelopele ya phethagatšo ya mošomo ya bobedi tša kotara ya 2017/18 (tša Mosegamanye go fihla ka Lewedi 2017) tša makala ka moka a mahlano. Se se bopa karolo ya tlhokomedišišo le tshekatsheko ya Lenaneotiro leo le hlamilwego go Tlhako ya Togamaano ya Lebaka la Magareng (MTSF) ya 2014 go fihla ka 2019.
8.2. Kgoro ya Peakanyo, Tlhokomedišišo le Tshekatsheko le dikomiti tša Diboka tša Ditona di tla swara dikopano le ba ditaba go hlaloša ka ga kgatelopele ya dipego tše.
8.3. GCIS e tla kgokaganya dikopano tše le ba ditaba gomme ya phatlalatša thulaganyo ya dikopano tše go www.gov.za ge nako e dutše e sepela.
9. Tshedimošo ya moragorago ka ga lesolo la go kgoboketša diaterese le go di tsenya lenaneong la bakgethi
9.1. Kabinete e sedimošitšwe ka pego ya kgatelopele ka ga go tsenywa tirišong ga Kahlolo ya Kgorotsheko ya Molaotheo ya gore diaterese di tsenywe ka go lenaneo la bakgethi. Kabinete e lebogile go obamela ka botlalo dipego tša kgatelopele tša dikgwedi tše tshela tše di rometšwego go go Kgorotsheko ya Molaotheo.
9.2. Go fihla mo lebakeng le Khomišene ye e Ikemego ya Dikgetho (IEC), ka go šomišana le ditheo tše dingwe tša mmušo, e fihleletše katlego ya go nyaka go fihla go 75% ya go kgoboketša diaterese tša batho bao ba nago le maswanedi a go kgetha. Kabinete e sedimošitšwe gape ka ga lenaneo leo le beakantšwego la Tirelo ya Diposo ya Afrika Borwa (SAPO) la go thuša bao ba se nago le diaterese tša madulo.
9.3. Kabinete e thabišitšwe ke kgatelopele le mošomo wa tirišano wo o dirilwego ke SAPO, IEC le ditheo tše dingwe tša mmušo ka ga protšeke ya go tsenya diaterese lenaneong la bakgethi.
9.4. Kabinete e tšwela pele go ipiletša go bao ba sego ba mpshafatša diaterese tša bona go dira bjalo ka bekeng ye e latelago ya ngwadišo ya bakgethi ka Hlakola 2018.
C. Ditiragalo tše di tlago
10. Kopano ya bone ya Khomišene ya Dinaga tše Pedi (BNC) ya Afrika Borwa le Botswana
10.1. Mopresidente Zuma o tla tsenela ketelo ya mošomo go ya go kgatha tema le go ba modulasetulommogo wa Kopano ya bone ya BNC ya Afrika Borwa le Botswana ye e tlago swarelwa ka Gaborone, Botswana ka Labohlano la 17 Dibatsela 2017.
10.2. Afrika Borwa le Botswana di kopana ngwaga o mongwe le o mongwe maemong a Dihlogo tša Mebušo ka gare ga tlhako ya BNC go lekodišiša leswa tirišano ya dinaga tše ka bobedi le go ahlaahla merero yeo dinaga tše di nago le kgahlego go yona.
10.3. Dinaga tše ka bobedi di na le dikamano tše kaone tšeo di laolwago ke dikamano tša setšo le go ba kgauswi le kgauswi bjalo ka baagišani. Di dirišana ka merero ye mmalwa go akaretšwa, dinamelwa, kgwebišano le peeletšo, maphelo, merero ya tikologo, bjalobjalo.
10.4. Afrika Borwa ke ye nngwe ya bagwebišani ba bagolo le Botswana, fao e lego gore dikhamphani tše mmalwa tša Afrika Borwa di gweba ka nageng yeo.
11. Ketelo ya Mopresidente wa Angola
11.1. Mopresidente Zuma o tla amogela Mohlomphegi, Mopresidente wa Repabliki ya Angola, João Lourenço, Ketelong ya Semmušo ye e sego ya bonwa ya ka Afrika Borwa go tloga ka la 23 Dibatsela 2017. Ye e tla ba Ketelo ya mathomo ya Semmušo ka morago ga ge a hlomamišitšwe semmušo bjalo ka mopresidente.
11.2. Dinaga tše ka bobedi di na le dikamano go tloga kgale le tša setswalle go tloga nakong ya ntwa ya go lwela tokologo ge Angola e be e amogetše le go thekga balwelatokologo ba Afrika Borwa ka dikampeng tša mehutahuta ka nageng yeo.
11.3. Tirišano ka ga kgwebišano le tša ekonomi gareng ga dinaga tše ka bobedi e gotše kudu, go fihla fa e lego gore Afrika Borwa ke modirišani wa mathomo wa kgwebišano le Angola ka mo khonthinenteng. Dikhamphani tše ntši tša Afrika Borwa di na le dikgwebo ka Angola ka mafapheng a mehutahuta go akaretšwa ka go tša boagi, meepo, kago ya dintlo, dithekišo, dijo le dino, dihotele le boipshino, dipanka le ditirelo tša kalafo.
Ka nakong ya ge a tla be a etetše ka mo nageng, Mopresidente Lourenço o tla fa Polelo ka Labohlano la 24 Dibatsela 2017 ka Moagong wa OR Tambo ka Pretoria.
12. Matšatši a 16 a Ntwa kgahlanong le tlaišo ya Basadi le Bana
12.1. Kabinete e ba le maAfrika Borwa ao a lwantšhago tlaišo ya basadi le bana.
12.2. Lesolo la Matšatši a 16 a Ntwa kgahlanong le Dikgaruru go Basadi le Bana le tlo swarwa gareng ga la 25 Dibatsela le la 10 Manthole 2017. Wo ke ngwaga wa bo 19 wa lesolo le ka mo Afrika Borwa gomme le tla tšwela pele ka fase ga morero wa: “Mpale le nna: Mmogo Re Tšwetša Pele Afrika Borwa ya go Hloka Dikgaruru”.
12.3. Mopresidente Zuma o tla tsebagatša semmušo lesolo le la Matšatši a 16 ka Kapa Bohlabela ka Mokibelo wa la 25 Dibatsela 2017. Le tla lebelela kudu go tsenywa tirišong fao go tšwelago pele ga Ditherišano tša Bosetšhaba, tšeo di hlohleletšago batho go boledišana ka ga bothata bjo bogolo bja dikgaruru tša mabapi le bong. Se se tla etwa pele ke Letšatši la Boditšhabatšhaba la Banna leo le tlago ketekwa ka Lamorena la 19 Dibatsela 2017, leo le ipiletšago go banna ka moka go raloka karolo ya bona go aga setšhaba seo se bolokegilego le seo se dirišanago ka tša leago.
12.4. Kgoro ya Toka le Tlhabollo ya Molaotheo e tla tsenela lesolo la bobedi la radio ya setšhaba ka fase ga molokoloko wa mananeo a yona a A re Boledišaneng ka ga Toka, leo le tlišago ditirelo tša mmušo go batho ka go fa batheeletši sebaka sa go boledišana le bahlankedi ka merero ye e lego ditabeng seemong sa bjale. Go tsebagatša semmušo ga Kgorotsheko ya Melato ya tša Thobalano ka nakong ya lesolo le go tla netefatša gape gore go ba le phihlelelo ye kaone go tirelo ya toka.
12.5. Kabinete e na le boitshepo bja gore ka go šoma mmogo re ka fediša tlaišo ye e dirwago leboelela. Ka go diriša maitapišo a rena mmogo re ka dira gore go be le thibelo ya tlaišo mola ka go le lengwe re netefatša gore go ba le setšhaba se se bolokegilego go basadi le bana.
12.6. Batho ka moka ka Afrika Borwa ba kgopelwa go apara ripone ye tšhweu bjalo ka leswao la thekgo leo le nepilego go fediša bothata bjo setšhabeng sa rena.
13. Re lebile Letšatšing la Lefase la AIDS
13.1. Kabinete e ipiletša go batho ka moka setšhabeng go kgatha tema ka masolong a Labohlano la Ripone ye Khubedu e le ge re lebile go Letšatši la Lefase la AIDS ka la 1 Manthole le go fihla mafelelong a kgwedi yeo. Go apara ripone ye khubedu ke leswao la thekgo le boikgafo go ntwa kgahlanong le HIV le AIDS.
13.2. Letšatši la Lefase la AIDS ke sebaka go setšhaba se sengwe le se sengwe go kopana ka ntweng kgahlanong le HIV, go bontšha thekgo go batho bao ba phelago ka HIV le go gopola bao ba hlokofetšego ka lebaka la bolwetši bjo. Tiragalo ya ngwaga wo e tla swarwa ka fase ga morero wa: “Tokelo ya Ka ya go Tseba Maemo a Ka, Thibelo Ke Maikarabelo a Ka”, wo o nyalelanago le morero wa lefase ka bophara wa: “Tokelo go Maphelo”.
13.3. Se se thuša go tsenywa tirišong ga Leano la Bosetšhaba la Afrika Borwa la Togamaano ka ga HIV, Bolwetši bja Mafahla le Malwetši a Thobalano la 2017 - 2022 (NSP), leo e lego kokwane ye bohlokwa ka kgatelong pele ya Afrika Borwa go fihleleleng ga tlhokomelo ya maphelo ya bohle ka ge go laeditšwe ka go NDP, leo le tšwetšago pele setšhaba se se phetšego gabotse, se tiilego le seo se lekalekanago.
14. Beke ya Nepišo ya Bosetšhaba ya Imbizo
14.1. Kabinete e ipiletša go ditšhaba ka moka go kgatha tema ka go Beke ya Nepišo ya Bosetšhaba ya Imbizo ya bo šupa ye e tlago, ye go emetšwego gore e tla swarwa go tloga ka la 27 Dibatsela go fihla ka la 3 Manthole 2017.
14.2. Ka fase ga boetapele bja GCIS, sefala se se tšwetša pele ditherišano gareng ga maloko a Khuduthamaga le ditšhaba. E swarwa ka fase ga maemo a go keteka mengwaga ye lekgolo ya Oliver Reginald Tambo, yo a bego a hlohleletša gore go be le tekatekano ya bong. Ditiragalo tše di ikemišeditše go thekga lesolo la Matšatši a 16 Kgahlanong le Tlaišo ya Basadi le Bana.
14.3. Ditiragalo tše di tla tsenywa ka gare ga khalentara ya bosetšhaba gomme tša bewa wepsaeteng ya mmušo ya (www.gov.za).
D. Melaokakanywa
15. Kabinete e dumeletše go phatlalatšwa ga tsebišo ya mabapi le karolo ya 74(5) ya Molaotheo wa Repabliki ya Afrika Borwa ya 1996. Maikemišetšo a se ke go thomiša tshepedišo ya ditherišano ya bosetšhaba le ya diprofense mabakeng a go tliša diphetogo go mellwane ya diprofense mabapi le Masepala wa Selegae wa Matatiele ka Kapa Bohlabela le ka mafelong a mangwe a Ba Ga Mothibi ka Profenseng ya Leboa Bodikela.
Go aroganya leswa ga mellwane ya diprofense fao go rulagantšwego go bakilwe ke ge ditšhaba tšeo di tšwago mafelong a go bolelwago ka ona di nyaka go hudušetšwa diprofenseng tša kgauswi.
E. Melaetša
16. Kabinete e lebogiša France bjalo ka naga ye e kgethilwego go swara Diphadišano tša Sebjana sa Lefase sa Rakbi tša 2023 gomme e leboga baromiwa ba mmušo, bao ba bego ba etilwe pele ke Motlatšamopresidente Cyril Ramaphosa, Tona ya Dipapadi le Boitapološo Thulas Nxesi le Mokgatlo wa Rakbi wa Afrika Borwa, ka ga mošomo wo ba o dirilego wa go tšwetša pele lesolo la phenkgišano la Afrika Borwa la go swara tiragalo ye.
17. Kabinete e lebogiša Tona Pandor, yo a abetšwego Sefoka sa Morutiši yo a Kgethegilego. Sefoka se se abetšwe Tona Pandor ke Motšhanselara wa Yunibesithi ya Afrika Borwa, Mopresidente wa peleng Thabo Mbeki.
Sefoka sa Morutiši yo a Kgethegilego, e lego se sengwe go magoro a mane, se lemoga seabe seo se dirilwego ke morutiši ofe goba ofe yo a kgethegilego yo a šomilego gabotse kudu ka go ruteng goba ka go gatetšego pele thuto, go ithuta, tlhabollo ya mabokgoni le/goba ka dinyakišišong ka mafapheng a tsebo ya bona.
18. Kabinete e reta mošomo wo o dirilwego ke Lefelo la Tekolonaledi la Afrika Borwa, e lego karolo ya khamphani ya batsomi ba dipholanete ya Go Nyaka Dipholanete ka Bophara bao ba hweditšego dipholanete tše diswa tše tharo.
19. Kabinete e lebogiša bakgathatema le bathopasefoka ba Difoka tša Govan Mbeki tša 2017, tšeo di hlomphago bao ba lego ka lefapheng la boagi bao ba šomilego gabotse kudu go abeng ga dintlo. Difoka tše di tla ge naga yona e tšwela pele go keteka kabo ya dintlo tša go feta tše 4.6 milione le disapsiti tša dintlo go tloga ka 1994.
20. Kabinete e lebiša ditebogo go ditiro tša bogale tšeo di dirilwego ke ba ditirelo tša tšhoganetšo, bašomi ba ditimamello le baithaopi ka moka bao ba thušitšego go tima mello ya dihlaga ye e sa tšwago go hlaga ka Kapa Bodikela.
Dipotšišo:
Mohumagadi Phumla Williams – Molaodipharephare wa Motšwaoswere (GCIS)
Mogala: 083 501 0139
