Pego ya Kopano ya Kabinete ya la 15 Hlakola 2017

1. Dipheto tša Kabinete 

1.1. Kabinete e rerišane ka ga Dipego tša Tshedimošo ya Moragorago ka ga Phethagatšo ya Mošomo ya Dipoelo tša Kotara ya Boraro tša lebakanako la Diphalane go fihla ka Manthole 2016, tšeo di hlokometšego go tsenya tirišong ga Lenaneotiro la Mmušo (PoA) go sepelelana le ditlhagišo tša Tlhako ya Togamaano ya Lebaka la Magareng (MTSF) le Leanotlhabollo la Bosetšhaba (NDP).

Ditona tša Lefapha tše di amegago, ka go šomišana le Tshepetšo ya Dikgokagano le Tshedimošo ya Mmušo (GCIS), di tla kgokaganya dikopano le bagaši ba ditaba go hlagiša metheo ya dikgoro yeo e fihleletšwego mo lebakeng le.

Dilo tše bohlokwa tše di latelago di tla begwa ka nakong ya dikopano le Bagaši ba ditaba.

a. Phetošo ya Ekonomi

1.2. Phetošo ya Ekonomi e nyaka gore go be le phetogo ye e tseneletšego ka motheong wa tšweletšo wa ekonomi ya Afrika Borwa; gape e nyaka gore go fetošwe mekgwa ya go kgatha tema ka batho bao ba hlokišitšwego menyetla mo nakong ye e fetilego ka ekonoming.

1.3. Go latela pego ye e dirilwego ke mmušo ya gore o tla dira gore go be le bahlomi ba diintasteri ba bathobaso ba 100 ka nakong ya lebaka la magareng ka nepo ya go tliša phetošo ya ekonomi, bahlomi ba diintasteri ba bathobaso ba 27 ba ile ba thekgwa go tloga mola go tsenywago tirišong lenaneo le, gomme ba senyane ba bona ba thekgilwe mo kotareng ye.

1.4. Thekgo ya mmušo e dirile gore go be le palomoka ya peeletšo ya mmušo le ya lefapha la phraebete ye e beakanyeditšwego ya R956 milione mola e le gore mešomo ye 1 053 go beakanywa gore e tla hlongwa. Godimo ga fao, palomoka ya thekgo ya ditšhelete ya Koporasetlhabollo ya Diintasteri (IDC) go bahlomi ba diintasteri ba bathobaso e fihlile go R4, 575 pilione, go tloga go kotara ya mathomo ya 2015/16 go fihla go kotara ya boraro ya 2016/17.

b. Peeletšo

1.5. Ka maitapišong a go thekga maemo a boitshepho, Mmušo ka go diriša Invest SA o šupile diprotšeke tše 40 tše di nago le seabe se segolo tšeo di lokilego go ka phethagatšwa mo mengwageng ye e latelago ye mebedi. Thekgo go tšwa go Kgoro ya Kgwebišano le Diintasteri (dti) e gokeditše R4 pilione ka go peeletšo ya lefapha la phraebete, gomme yona e na le bokgoni bja go boloka le go hloma mešomo ye e ka bago ye 3 614 ka kotareng ya go tloga ka Lewedi go fihla ka Manthole 2017. Lefelo la Kgwebišano la Dube le gokeditše R1.3 pilione ya peeletšo ya lefapha la phraebete mola e le gore Boemafofane bja Boditšhabatšhaba bja OR Tambo SEZ bjona bo gokeditše R260 milione ya peeletšo ya lefapha la phraebete.

1.6. Maitekelo a ditherišano ka ga ekonomi ao a dirilwego a tšweleditše dithekišo tše di hlatlogilego tša diromelwantle tšeo di lefišwago motšhelo ka R247 milione gomme se se tliša palomoka ye e hweditšwego ya ngwaga woo go fihla go R4. 105 pilione.

1.7. Peeletšothwii ya Dinaga tša ka ntle (FDI) e tiišetša gore Afrika Borwa e tšwela pele go ba lefelo la dipeeletšo leo le ratwago. Ditlaleletšo tša kotara ya boraro ka mo Peakanyong ye di emetše kgonagalo ya FDI ya R4.55 pilione kudukudu ka lefapheng la enetši le la dikhemikhale. Se se tliša kgonagalo ya palomoka ya FDI go fihla go R34.892 pilione. Bahlankedi ba šoma ka fao go tseneletšego go tloša dipeeletšo tše ka dipeakanyong gore di phethagatšwe.

1.8. Mopresidente Jacob Zuma o tla tsebagatša semmušo Lefelo la go Etelwa la Invest SA la Bosetšhaba la Afrika Borwa ka moswane ka Labohlano la 17 Hlakola 2017 ka mabaleng a dti ka Pretoria, Sunnyside.

c. Tlhabollo ya dikgwebopotlana

1.9. Bjalo ka karolo ya go tsenya tirišong ga 30% ‘ye e beetšwego thoko’ ya palomoka ya tshenyegelo ya borekedi bja ka ntle ya Dikgwebopotlana, Dikgwebo tša magareng le Dikgwebo tše Nnyane (di-SMME), Kgoro ya Ditšhelete ya Bosetšhaba e lekodišišitše Melawana ya Molao wa Tlhako ya Melaotshepetšo ya Borekedi bja ka Ntle bjo bo Ratwago gomme ya gatiša diphetošo ka gare ga kuranta ya mmušo ka Pherekgong 2017.

1.10. Ka kotareng ya go fa pego – Kgoro ya Tlhabollo ya Dikgwebopotlana e thekgile dikgwebo tša makheišeneng tše 1 388 le dikgwebo tša mohlakanelwa tše 48, ka diputseletšo.

1.11. Mmušo wa Bosetšhaba le ya diprofense e a dirišana go tsošološa mafelo a diintasteri a selegae, go realo e le go thekga dikgwebo tše di lego gona le go goketša go hlongwa ga dikgwebo tše diswa. Go fihla mo lebakeng le, Lefelo la Diintasteri la Komani (Kapa Bohlabela) le na le dikhamphani tše 30 gomme lona le thwetše batho ba 555, mola e le gore Lefelo la ka Botshabelo (Foreisetata) lona le fepa maphelo a batho bao ba ka bago ba 10 000.

d. Tlhabollo temo le dinagamagae

1.12. Le ge maemo a komelelo ao a tšerego lebaka le letelele, go tloga ka 2014, a thomile go fokotšega ka kotareng ya bone ya 2016 ka ge pula e tlišitše kholofelo ye mpsha ka ekonoming ya rena, seabe sa yona se tla tšea dikgwedi tše mmalwa. Tlhaselo ye e sa tšwago go hlaga ya Dibokwana tša Dibjalo ka Limpopo e tliša kotsi ye mpsha go dibjalo.

1.13. Ka kotareng ye, dihekthara tše 374 299 tša naga ye e sego ya šomišwa di ile tša lengwa ka dipolaseng tšeo di lego ka fase ga Lenaneo la Tsošološo le Tlhabollo. Ka ntle le komelelo go bile le phihlelelo ya 50% ya nepišo ya tšweletšo ya dijo ge go bapetšwa le dikotara tše di fetilego tše tharo.

1.14. Batho ba 244 073 ba holegile go masolo a tšweletšo e sa hlaelego ya dijo go akaretšwa bao ba fepilwego ka Mafelong a Tlhabollo a Phepo ya Setšhaba. Kgoro ya Tlhabollo ya Leago e rekile ditšweletšwa go tšwa go dikgwebo tša ka nageng tše 43 ka R1 684 238.21 go latela ditšhišinyo tša go reka 75% ya ditšweletšwa ka nageng.

1.15. Baithuti ba 6 784 179 go tšwa ka dikolong tše 10 300 (tša khwinthaele ya 1-3) tša phraemari le tše di phagamego di holegile go Lenaneo la Bosetšahaba la Phepo ya Dikolo. Baabi ba ditirelo ba 5 408 (Dikgwebo tša mohlakanelwa tša Setšhabeng tše 1 142, di-SMME tše 3 112 le dikgwebo/diholeseile tše 1 154) ba filwe dikonteraka tša go aba dijo dikolong. Bafsa ba 541 121 le basadi ba 291 304 ba holegile go ditsenogare tše di tsentšwego tirišong ka dinagamagaeng ka mo kotareng ye.

e. Mananeokgoparara

• Enetši

1.16. Malapa a 46 382 a ile a tsenyetšwa mohlagase wa mothopo wa bosetšhaba goba wa ditlamo tše nnyane gomme malapa a 2 116 a ile a tsenyetšwa mohlagase wa ka ntle ga theknolotši ya methopo wa bosetšhaba. Godimo ga fao malapa ao a hlokago a dinagamagaeng a 141 191 a ile a hwetša phihlelelo go mohlagase wa motheo wa go se lefelwe. Go agwa ga Lefelo la Enetši yeo e Kopantšwego la Nwaabe go phethilwe.

1.17. Kgoro ya Enetši e phethile go borekedi bja go tsenywa ga disola tša ka malapeng tše 31 100 (gomme nepišo ya ngwaga ka ngwaga ye e rulagantšwego ke ya tše 20 000). Go di tsenya ka malapeng go tla thomišwa ka kotareng ya bone.

1.18. Mmušo o tšwetše pele ka go tsenya tirišong ga Lenaneo la Batšweletši ba Mohlagase bao ba Ikemego (IPP) gomme go bile le diphihlelelo tše di latelago: (i) go diriša R201 pilione go tšwa ka go Lenaneo la IPP la mohlagase wo o Dirišwago Leswa (ii) Mohlagase wo o dirišwago leswa bjalo o aba 3 175MW ka Lenaneo la Bosetšhaba la kabo ya mohlagase; (iii) memorantamo wa tshedimošo ka ga protšeke ya gase ya IPP o phethilwe gomme Kgopelo ya Tšhišinyo e tla fiwa pele ga ge ngwaga o moswa wa ditšhelete o fela; gomme (iv) mohlagase wa 900MW o rekilwe go IPP ya malahla.

• Kabo ya Mananeokgoparara a Dikolo ao a Akgofišitšwego

1.19. Ka go fediša tšhalelomorago ya mananeokgoparara a dikolong tša magaeng: thekgo ya sekolo ka se tee e phethilwe, yeo e thekgilwego ka go diriša lesolo la Kabo ya Mananeokgoparara a Dikolo ao a Akgofišitšwego, dikolo tše 389 di fihleletše meetse, dikolo tše 57 di fihleletše mohlagase gomme dikolo tše 157 di abetšwe kelelatšhila ye kaone.

Godimo ga fao dilo tše di latelago di abetšwe ditheo tšeo di tsenyago tirišong: diprotšeke tša go aga dikolo tše 293; diprotšeke tša go aba meetse dikolong tše 959; diprotšeke tša mohlagase tše 535 le diprotšeke tša kelelatšhila tše 585.

• Mananeokgoparara a Maphelo

1.20. Kgatelopele ka go fedišeng ga ditšhalelomorago tša mananeokgoparara a mafelo a maphelo e akaretša: kgatelopele ka tlhokomelong ya dikliniki tše 70 le Mafelo a Maphelo a Setšhaba, dipetlele tše 18 le mefelo a maphelo a 67 ka dileteng tšeo Inšorentshe ya Maphelo ya Bosetšhaba e lekwago gona. Go agwa ga Mafelo a Tlhokomelo ya Maphelo a Motheo a mararo le Mafelo a Tlhokomelo ya Maphelo a mararo go phethilwe; gomme go agwa ga Mafelo a Tlhokomelo ya Maphelo a Setšhaba a mane go sa tšwela pele.

• Meetse le Kelelatšhila

1.21. Malapa a 29 626 a hweditše phihlelelo go meetse a dipompi ka kotareng yeo go bolelwago ka yona. Go agwa ga lefelo la tlhwekišo ya meetse la Ncora le ga phaephe ya meetse ya Bohlabela bja Kalahari go leba Mier go phethilwe; Jozini Pongolapoort le Gariep Dam di magatong a mafelelo a kago. Godimo ga fao diprotšeke tše 98 tša tlhabollo ya meetse le tše 51 tša kelelatšhila di phethilwe.

1.22. Malapa a 611 360 a hweditše phihlelelo go ditirelo tša kelelatšhila gomme malapa a 20 599 a filwe Thušo ya Mananeokgoparara a Malapa a Dinagamagaeng ka nepo ya go fediša tšhalelomorago ya mabapi le kelelatšhila: dintlwana tša boithomelo tša go šomiša dipakete tše 1 405 di tšeetšwe legato ke ditirelo tša kelelatšhila tša maleba ka mafelong ao a hlomilwego semmušo.

f. Thuto

1.23. Go ya mafelelong a Dibatsela 2016 – 89% (4 107 ya 4 612) ya baithuti ba Funza Lushaka bao ba phethilego dithuto tša bona bao ba nago le maswanedi a go fiwa mešomo ka 2016 ba be ba setše ba filwe mešomo dikolong gomme se ke kaonafalo ya 2% go tšwa ka kotareng ye e fetilego gomme ke 4% ka godimo ga nepišo ya ngwaga le ngwaga.

1.24. Lekgotla la Barutiši la Afrika Borwa le ile la kgona go oketša palo ya barutiši bao ba saenetšwego go kgatha tema ka Lenaneong la Taolo ya Tlhabollo ya Tšwetšopele ya Barutiši ba Diphrofešenale go fihla go palomoka ya barutiši ba 6 572.

1.25. Go tloga mola go hlongwago leanopušetšotšhelete la Setlamo sa Bosetšhaba sa Thušo ya Baithuti ka Ditšhelete (NSFAS), tšhelete ye e kgoboketšwago ka kgwedi e hlatlogile ka lebaka la masolo a mehutahuta gomme go fihla mo lebakeng le R268.4 milione e kgobokeditšwe go fapana le nepišo ye e bego e beilwe ya R285 milione.

1.26. Tlhako ye e bušeleditšwego ya Thekgo ya Ditšhelete Diyunibesithing e phethilwe gomme go tla rerišanwa le lefapha la diyunibesithi pele ga ge e ka phatlalatšwa.

1.27. Bašomi ba bokgoni ba matsogo ba 14 077 ba dumeletšwe ke Sehlongwa sa Bosetšhaba sa Tshwantšho ya Maswanedi a Bašomi ba Bokgoni ba Matsogo.

g. Maphelo

1.28. Thibelo ke motheo wa maitapišo a lefapha la setšhaba wa go lwantšha HIV le AIDS. Bjalo ka karolo ya ditirelo tša Keletšo le Diteko ka ga HIV, palomoka ya badirelwa ba 3 022 988 ba ile ba dirwa diteko tša HIV, go fapana le nepišo ya kotara ya boraro ya ba 2 500 000.

1.29. Dikhontomo tša banna tše 221 201 467 le dikhontomo tša basadi tše 6 403 730 di abilwe go fapana le nepišo ya kotara ya boraro ya go aba tše 150 000 000 tša banna le tše 4 500 000 tša basadi. Go dirilwe lebollo la kalafo la banna go ba 155 188 go fapana le nepišo ya kotara ka kotara ya go dira ba 250 000.

1.30. Kelo ya katlego ya kalafo go balwetši ba baswa ba bolwetši bja mafahla (TB) e bile 84.2% gomme yona e fetile nepišo ya kotara ya boraro ya 84%.

1.31. Ka kotare ya boraro 66.3% ya basadi bao ba imilego e etetše mafelo a maphelo pele ga ge ba ka ba le dibeke tše 20 ba imile, gomme palo ye e feta nepišo ya kotara ya 63%.

1.32. Kabinete e dumeletše go hlongwa ga Komiti ya Ditona, yeo modulasetulo wa yona e tla bago Tona ya Tirelo ya Setšhaba le Taolo, go lekola ditlhagišo ka ga maemo a mošomo a go swana le: diphetošo tša meputso tša ngwaga le ngwaga, magato le maemo a meputso, diponase tša phethagatšo ya mošomo, diputseletšo tša meputso le dikholego tša phenšene. Kabinete e dumeletše gore Tshepedišo ya Phethagatšo ya Ditherišano tša Mmušo e hlongwe go netefatša gore go ba le tshepedišo ye e hlokago sephiri gareng ga mebušo ka go kgatha tema ga maleba.

Se se hloma sebopego seo se šomago gabotse go nyalelanya maemo a mošomo a bašomi ka mafapheng ao a fapafapanego a tirelo ya setšhaba le go netefatša gore diabe tša ditekanyetšo le tša ekonomi ka bophara di a hlokomelwa ge go dirwa diphetošo tša meputso.

1.33. PoA e ralokile tema ye bohlokwa ka go kgolo ya Palomoka ya Letseno la Naga (GDP) ka ge go laeditšwe ka go dipalopalo tša GDP tšeo di lokollotšwego ke Tirelo ya Dipalopalo ya Afrika Borwa (Stats SA). Go thekga NDP, Leano la Dintlha tše Senyane la naga le hlagiša ditsenogare tše itšego tša go godiša le go fetoša ekonomi, go hloma mešomo le go goketša peeletšo.

Dintasteri tše di bilego le seabe se segolo kudu se sekaone e bile ya kgwebišano, boapei le ya madulo gammogo le ya ditšhelete, thekišo ya dintlo le ditirelo tša kgwebo, gomme tšona di oketšegile ka 2,1% le 1,6%. Ye nngwe le ye nngwe e bile le seabe sa 0,3 ya ntlhapersente go kgolo ya GDP.

2. Phethagatšo ya mananeo a mmušo

2.1. Kabinete e ba le Motlatšamopresidente Cyril Ramaphosa ge a amogela tumelelo ka botlalo ya tumelelano ka ga moputso wa fasefase wo o swanago wo go dumelelanwego ka ona ke bašomi, mmušo le dikgwebo ka fase ga bolaodi bja Komiti ya Balaodi ya Lekgotla la Bosetšhaba la Taolo ya Ekonomi le Bašomi (NEDLAC).

Tumelelo ye ke katlego ye bohlokwa ka tshepedišong ya go dira gore Moputso wa Bosetšhaba wa Fasefase wo o swanago e be selo seo se phethagatšwago gomme se se tla bušetša morago taba ya “bahloki bao ba šomago” le go dumelela bašomi gore ba kgone go lefela dinyakwa tša malapa a bona tša ka mehla. Gape o katološa thušo ya rena ya setšhaba go fihla go maloko a setšhaba ao a lego kotsing kudu le go re thuša go aga setšhaba seo se akaretšago bohle kudu.

2.2. Mmušo o boloka seriti sa mangwalo a dithuto le tshepedišo ya thuto ya godingwana. Tsebišo ye e dirilwego ke Tona ya Thuto le Tlhahlo tša Godingwana ka ga kgato ye e tlago tšewa kgahlanong le batho bao ba swerego mangwalo a dithuto a bofora, go akaretšwa go sekiša le go ba tsebiša phatlalatša le go ba goboša go tla tsenya letsogo ka go fedišeng ga bothata bjo bo golago bja bofora bja mangwalo a dithuto.

Mafelelong a Pherekgong 2017, palomoka ya mangwalo a dithuto a 1 276 (mangwalo a dithuto a bosetšhaba a 444 le a dinaga tša ka ntle a 832) a begilwe go lenaneo la mangwalo a dithuto a Bolaodi bja Mangwalo a Dithuto bja Afrika Borwa (SAQA) bjalo ka a bofora – gomme go tladitšwe diabitabiti tše 78 gore melato ye e fiwe ba Hawks gore beng ba ona ba sekišwe.

Bjalo ka karolo ya kgato ya taolo SAQA e tla ngwadiša maina a batho bao ba swerego disetifikeiti tša bofora wepsaeteng ya yona.

2.3. Kabinete e thabile ge mogala wa go se lefelwe wa bosetšhaba wa twantšho ya bomenetša o thuša go tsebagatša ditiragalo tša bofora. Ka la 31 Pherekgong mo ngwageng wo, melato ye 18 778 e filwe dikgoro tša mmušo gomme poelo ka ga melato ye 17 249 e hweditšwe. 90% ya melato ye e tswaletšwe gomme bahlankedi ba 3 600 ba bonwe molato wa maitshwaro ao a sa amogelegego gareng ga 2004 le Pherekgong 2017.

Bontši bja bahlankedi ba mmušo ba a botega ebile ba tšwela pele go aba ditirelo le go dira mošomo wa bona.

2.4. Ka go lesolo le lengwe le legolo la twantšho ya bosenyi, mmušo o gatile kgato go netefatša gore bašomi ba tirelo ya setšhaba ba thibelwa go dira kgwebo le dikgoro tša mmušo le ditheo tše dingwe tša mmušo. Nako ya lebakanyana ya gore bašomi ba mmušo ba tsebagatše ditiro tša bona tša kgwebo ka fase ga melawana ya tirelo ya setšhaba ya 2016 e fedile ka la 31 Pherekgong 2017. Ka la 1 Dibokwane 2017, bašomi ba mmušo bao ba bego ba dira kgwebo le setheo sa mmušo ba swanetše go ba ba tlogetše dikgwebo tšeo tša bona, goba ba lebogile mošomo ka mmušong.

Kgoro ya Tirelo ya Setšhaba le Taolo mo lebakeng le e šoma go kopanya tshedimošo ka ga bašomi ba mmušo bao ba paletšwego ke go obamela melawana ye meswa. Ge Tshepedišo ye e phethilwe, magato a kgalemo a tla dirwa kgahlanong le bao ba paletšwego ke go obamela melawana ye.

3. Merero ka seemong sa bjale

3.1. Kabinete e maswabi kudu ka ga letšhogo leo le bakilwego ke go se be le bonnete mabapi le go lefela ditšhelete tša tlhabollo ya leago go baholegi. Re mmušo wo o kgathalago gomme dinyakwa tša batho ba rena ke seo re se beilego pele. Re šoma mmogo go netefatša gore baholegi ba ditšhelete tša tlhabollo ya leago ga ba hlokišwe menyetla ke ditiragalo tše tša maswabi.

3.2. Kabinete e netefaletša maAfrika Borwa gore re šomana le taba ye maemong a godimodimo. Re dumeletše go hlongwa ga Sehlophatšhomo sa Ditona seo se bopilwego ke Ditona tše di latelago: Tona ka Kantorong ya Mopresidente yo a rwelego maikarabelo a Kgoro ya Peakanyo, Tekodišišo le Tshekatsheko ya Phethagatšo ya Mošomo (mokgokaganyi), ya Tlhabollo ya Leago, ya Ditšhelete, ya Mahlale le Theknolotši, ya Merero ya Selegae, ya Dikgokagano tša Megala le Ditirelo tša Poso le ya Tšhireletšego ya Mmušo.

Sehlophatšhomo se se filwe mošomo wa go rarolla dilo tše di latelago:

• Go latela kahlolo ya Kgorotsheko ya Molaotheo – go lebelela ditšhišinyo ka nepo ya go maatlafatša maemo gammogo le taolo ya ditlamorago (ya ka pela) le go šupa lebakanako la maleba la nakwana;
• Go netefatša gore go lefša ditšhelete tša tlhabollo ya leago ka la 1 Moranang 2017 go a diragala;
• Go nyaka keletšo ya semolao ka ga kgonagalo ya kgato ye nngwe ya semolao ye e ka dirwago ke Mmušo, kudukudu go rarolla taba ya maitshwaro ao a sego molaong le ao a sa amogelegego fao go hlokagalago;
• Go lekodišiša maitshwaro a Setheo sa Tšhireletšego ya tša Leago sa Afrika Borwa (SASSA) kudukudu mabapi le bokgoni bja sona bja tshepedišo le taolo gomme go dirwe ditšhišinyo ka ga se;
• Go hlama leano leo le ka šomišwago; le
• Go hloma lenaneokakaretšo la tefelo ya ditšhelete tša leago leo le ka lefšago ke dighlongwa.

3.3. Kabinete e lemoga kudu boikgafo le tirelo ya sephrofešenale ya Tirelo ya Maphodisa ya Afrika Borwa (SAPS) gammogo le go tsena ga melaetša ya thekgo le badudi bao ba ipopilego go nyakana le Leseana Siwaphiwe Mbambo. Se se laetša gore ge maAfrika Borwa a šoma mmogo re ka tliša phapano maphelong a bontši bja bao ba lego kotsing.

Mopresidente Jacob Zuma o boletše gore Mmušo o tla tšea kgato ye e bonagalago go lwantšha bosenyi ka Masepaleng wa Selegae wa Mhlabuyalingana ka leboa la KwaZulu-Natal e lego seo se bakago thulano gareng ga maAfrika Borwa le badudi ba Mozambique.

Kabinete e na le Mopresidente ge a ipiletša go ditšhaba tša tikologo tša Mhlabuyalingana le mebasepala ya kgauswi ya Mkhanyakude, Hlabisa le Jozini go mpshafatša tshepo ya bona go maphodisa le go šoma mmogo le bona go lwantšha bosenyi bjo bo putlaganyago mellwane kudukudu go tšeelwa ga difatanaga ka kgang lefelong leo.

Dikgoro tša bosetšhaba kudukudu ya Maphodisa, ya Mašole, ya Tšhireletšego ya Mmušo, ya Merero ya Selegae, ya Tlhabollo ya Leago le tše dingwe di tla tsena bogare bothata bjo ka morago ga ketelo ya Mopresidente lefelong le, gomme tšona di tla šoma mmogo le mmušo wa Profense le mebasepala.

3.4. Le ge e le gore dikarolo tše dingwe tša naga di hweditše dipula tšeo di bego di hlokagala kudu fao e lego gore maemo a methamo ya matamo e laetša go kaonafala kudu gomme a mangwe a tletše kudu, komelelo ye e ganelelago ka Kapa Bodikela e tloga e šiiša le ge e le gore mekgwa ya go boloka meetse e a phethagatšwa.

Ditherišano gareng ga dikgoro tša bosetšhaba le tša profense ka mo lefapheng le gammogo le mebasepala di tšwela pele ka maitapišong a go fokotša seabe. Meetse a tšwela pele go ba methopo wo o hlokagalago ka Afrika Borwa gomme bašomiši ba meetse ka moka – ba ka magaeng le ba dikgwebo ba kgopelwa go tšwela pele go šomiša meetse gabotse.

3.5. Kabinete e na le Mopresidente Jacob Zuma ge a lebogiša Mopresidente Nana Addo Akufo-Addo wa Repabliki ya Ghana ka ga katlego ka nakong ya segopotšo sa bo 60 sa boipušo bja Ghana ka la 6 Hlakola 2017.

3.6. Kabinete e na le Tona ya Dikgokagano ge a keteka bathopasefoka ba bosetšhaba ba Afrika Borwa ba Difoka tša Kgašo tša Dinaga tšeo di Hlabologago tša Borwa bja Afrika (SADC). Difoka tše di lemoga bokgoni ka bogašing ebile di hlohleletša bašomi ba kgašo ka dinagamalokong go gaša ditaba tše di amanago le selete se ka nepo ya go tšwetša pele kopanyo le tirišano ya ka mo seleteng. Ba kgašo ya Afrika Borwa ba laletšwa go romela maina a bona go tsenela Phadišano ya Difoka tša Kgašo tša SADC tša 2017, pele ga letšatšikgwedi la go tswalela la 20 Hlakola 2017.

3.7. Kabinete e sedimošitšwe ka ga kgatelopele le ditokišetšo tša Meketeko ya Ngwagakgolo ya O.R Tambo ya 2017 ka fase ga morero wa: “Bophelo le Bohwa bja O.R Tambo”. Lenaneo la naga ka bophara la ngwaga ka moka la go hlama temošo, thuto, ditiro tša meketeko le tša tlhompho go lebilwe meketekong ya la 27 October 2017, gomme yona e felela mathomong a Manthole 2017 ge go dirwa segopotšo sa mmino ka Mbizana, Wild Coast Casino. Mokete wo wa ngwaga ka moka wa bosetšhaba o tiišetša tema ye bohlokwa ye e kgathilwego ke O.R Tambo ka ntweng ya tokologo le phihlelelo ya Tokologo le Temokrasi.

Matšatši ka moka a Bosetšhaba a Segopotšo a 2017 a tla šomišwa bjalo ka dibaka tša go swara Meketeko ya Ngwagakgolo ya O.R Tambo. Kabinete e ipiletša go mafapha ka moka go dira gore lenaneo le diteng tša ona di sepelelane le morero le maikemišetšo a Meketeko ya Ngwagakgolo ya O.R Tambo.

4. Ditebogišo

4.1. Kabinete e lebogiša Tona ya Merero ya Tikologo‚ Edna Molewa‚ yo a tlogo thwalwa bjalo ka Motšhanselara wa Yunibesithi ya Dithutamahlale tša Maphelo ya Sefako Makgatho.

4.2. Kabinete e reta boramahlale ba bafsa ba bahlano bao maina a bona a šišintšwego ke Setheothuto sa tša Mahlale sa Afrika Borwa, bao ba bilego le bafsa ba bangwe ba 400 go tšwa dinageng tše 76 bao ba kgethilwego go kgatha tema ka Kopanong ya bo 67 ya ngwaga wo ya Mohlomphegi yo a Abelwago Tlhompho ya Bokgoni ya Lindau, ka Jeremane. Bona ke Ngaka Hlamulo Makelane, Yunibesith ya Kapa Bodikela; Frederick Malan, Yunibesithi ya Pretoria; Funeka Nkosi, Yunibesithi ya Witwatersrand; Retha Peach, Yunibesithi ya Leboa Bodikela, le Ngaka Mark Williams-Wynn, Yunibesithi ya KwaZulu-Natal. Kopano e tla swarwa go thoma ka la 25 go fihla ka la 30 Phupu 2017 gomme bahlomphiwa ba 31 go emetšwe gore ba tla kgatha tema.

4.3. Kabinete e lebogiša sehlopha sa basadi ka moka sa banyakišiši go tšwa Yunibesithing ya Motsekapa, gammogo le Gasnat Shaboodien le Sarah Krause, le banyakišiši go tšwa Italy bao ba utollotšego tšini ya tlhaselo ya pelo. Kutollo ye ya kalafo ye e sego ya ka ya bonwa e na le bokgoni bja go thibela mahu ao a amanago le bolwetši bja tlhaselo ya pelo ngwaga o mongwe le o mongwe.

4.4. Kgoro ya Dipapadi le Boitapološo ya Afrika Borwa le ya Tirelo ya Metšhelo ya Afrika Borwa (SARS) di abetšwe mmogo Sefoka sa Malementši sa Lekgotla la Dipolelo ka Moka la Afrika Borwa ka legorong la Lefapha la Mmušo/la Setšhaba. Ba amogetše sefoka se e le ge go lemogwa lesolo la bona la go tšwetša pele malementši ka Afrika Borwa.

4.5. Go fana ga maemo a bodulasetulo bja khomišene ya Mokgatlo wa Selekane sa Afrika ka katlego go tšwa go Ngaka Nkosazana Dlamini-Zuma go Moussa Faki Mahamat wa Chad. Kabinete e mo lakaletša katlego.

4.6. Kabinete e lebogiša Amajita ge ba ralokile gabotse ka Phadišanong ya Sebjana sa Kgwele ya Maoto ya Afrika ya ba mengwaga ya ka fase ga ye 20, ka Zambia. Ba fihlile go sekamakgaolakgang gomme ka go dira seo ba hweleditše Afrika Borwa sekgoba sa go raloka ka phadišanong ya FIFA ya Sebjana sa Lefase ya 2017 ya ba mengwaga ya ka fase ga ye 20 yeo e tlago swarwa ka Korea Borwa.

5. Mahloko le ditakaletšo tša mahlatse

5.1. Kabinete e romela mahloko go ba lapa le bagwera go bao ba lahlegetšwego ke bao ba ba ratago ka mellong yeo e tšhumilego lefelo la mekhukhu la Motsekapa gomme ya tlogela dikete tša batho di hloka madulo.

Kabinete e agile ditente tše pedi tše kgolo go nolofatša ngwadišo ya bao ba lahlegetšwego ke mangwalo a boitšhupo gomme ka diholong tše nne go dula bao ba hlokago madulo, fao ba fiwago ditswanelo tša motheo tša go swana le meetse le diphuthelo tša dijo.

Dikgoro tša mmušo tše di fapafapanego di tsene gare go fana ka thekgo le ditirelo ka nepo ya go fokotša seabe sa mello go ditšhaba tše.
Kabinete e leboga mekgatlo ya thušo le baithaopi bao ba thušago ka masolo a kimollo lefelong leo.

5.2. Kabinete e lakaletša gape molwelatokologo wa mahlwaadibona Winnie Madikizela-Mandela gore a fole nakong ya ge a le ka sepetlele, ebile e kgopela setšhaba gore se mo gopole le go mo rapediša le ba lapa la gagwe mo nakong ye.

5.3. Kabinete e ba le Mopresidente Jacob Zuma ge a lakaletša molwelatokologo wa mahlwaadibona Ahmed Kathrada gore a fole ka pela go bolwetši bja gagwe. Ke yo mongwe wa Basekišwa bao ba sa phelago ba Rivonia gomme re kgopela setšhaba gore se mo gopole le go mo rapediša mo nakong ye.

Dipotšišo:
Morena Donald Liphoko
Mogala: 082 901 0766