A. Merero ye Bohlokwa Seemong sa Bjale
1. Maemotemošo a 4 a kiletšo ya mesepelo nageng ka moka
1.1. Kabinete e kgonthišišitše sephetho sa go nyološetša naga go Maemotemošo a 4 go ya ka fao go tsebagaditšwego ke Mohlomphegimogolo Mopresidente Cyril Ramaphosa ka Sontaga, 27 Phupu 2021 bjalo ka kgato ye maleba ya go lwantšha lephoto la boraro la leuba la COVID-19 ka mo Afrika Borwa.
1.2. Go tiiša letsogo dikiletšong go tla matlafatša bokgoni ba rena ba go fokotša tlhatlogo ya diphetelo le go imolla kgatelelo ye lego godimo ga peakanyo ya tlhokomelo ya maphelo yeo e šetšego e goga ka kgara.
1.3. Dikiletšo tša tlaleletšo di tlo fetlekwa ka morago ga matšatši a 14 ebile di diretšwe go fokotša ditlamorago tša leuba le ditiragalong tša ikonomi bjalo ka karolo ya matsapa a go lekalekanya bohlokwa bja go phološa bobedi maphelo a batho le mekgwa ya bona ya go iphediša.
1.4. Kabinete e gateletše gapegape gore mohuta wa twatši wa Delta o fetelana kudu ge o bapetšwa le mehuta ye bilego gona kua morago, ka gona go nyakega gore re tloge re ntšha mahlo dinameng dikamanong tša rena tša tšatši ka tšatši ka gobane batho ba bantši bao ba fetetšwego ke COVID-19 ga ba laetše dika tša bolwetši bjo.
1.5. Ditaelo tša Mohlakanelwa tša Polokego ya Maphelo Mešomong tša go hlangwa ke Tona ya Mešomo le Bašomi di laetša maele a go lekalekanya bohlokwa bja go tlogela dikgwebo di butšwe le go šoma mola a netefatša gape gore go ba le polokego le lephelo le botse bathong ka moka mafelong a mešomo.
1.6. Mo nakong ye ye boima, batho ba eletšwa ka bohlokwa bja go phološa maphelo ka go efoga mafelo a batho ba bantši ka fao go ka kgonagalago, ba latele Melao ya Taolo ya Masetlapelo ya COVID-19 ebile ba se lebale go latela ditshepedišo tša maphelo tša go se diriše meriana ya ka dikhemising go swana le go apara dimaseke ge ba kopana le batho, go hlapa matsogo kgafetšakgafetša ka sesepe le ka meetse goba ka go šomiša sanithaesa sa matsogo sa alekhohole ya go feta 70%, go šielana sekgala sa go lekana mithara o tee le seripa ka dinako tšohle.
2. Lesolo la meento ya COVID-19
2.1. Afrika Borwa e tšwelapele go tiiša Lenaneo la Lesolo la Meento ya COVID-19 go šireletša badudi kgahlanong le ditlamorago tše šoro tša baerase ye. Go tloga ka la 30 Phupu 2021, batho ba go ba 3 026 636 ba entetšwe ebile batho bao ba akaretša bašomedi ba tlhokomelo ya maphelo, batho ba mengwaga ye 60 le go feta, le barutiši. Palo ye e akaretša le ya barutiši ba 238 315 bao ba entetšwego.
2.2. Kabinete e retile Kgoro ya Maphelo le Kgoro ya Thuto ya Motheo ge di tšeere magato a maleba godimo ga dinyakwa tša barutiši le bašomedi ba bangwe bao ba šomang ka gare ga mafapha a thuto a mmušo le a praebete ka go tsenela lenaneo la motlalanaga la meento.
2.3. Go entwa ga bašomedi ba tšhireletšego go tla thoma ka Mošupologo, 5 Mosegamanye 2021 gomme batho ba mathomo ba go entelwa e tlaba maloko a Ditirelo tša Maphodisa a Afrika Borwa (SAPS) la tšwela pele ka Labone, 8 Mosegamanye 2021 fao go tlo entelwago maloko a Lebotho la Bosetšhaba la Mašole a Afrika Borwa (SANDF).
2.4. Go ingwadišetša meento wepsaeteng ya EVDS go butšwe go ka ngwadiša batho ba mengwaga ye 50 le go feta, ebile go entelwa ga bona go beakanyeditšwe go thoma ka Labone, 15 Mosegamanye 2021. Batho ba sehlopha sa mengwaga ye ba hlohleletšwa go ingwadiša ka go šomiša wepsaete ye https://vaccine.enroll.health.gov.za goba nomoro ye ya WhatsApp: 0600 123456.
2.5. Matšatši a go entela bašomedi ba go šoma kudu ka batho mafapheng a tšweletšo a ikonomi go swana le meepo, bašomedi ba ka mabenkeleng le ba bangwe a tlo tsebagatšwa ke Komiti ya Magareng ga Ditona (IMC) go se goye kae yeo e tlo sepetšwago ke Motlatša Mopresidente.
3. Letšatši la Baswa
3.1. Kabinete e lebogile MaAfrika Borwa ka moka ge ba tsenetše meketeko ya naga ye ya Letšatši la Baswa ka Laboraro, 16 Phupu 2021 ka fase ga morero wo: ‘‘Ngwaga wa Charlotte Mannya Maxeke: Re godiša mešomo ya bafsa gore re be le setšhaba sa go akaretša bohle le seo se gatetšego pele.’’
3.2. Mopresidente Ramaphosa o tsebagaditše mokgwa wa go ithuta inthaneteng le diplatfomo tša menyetla ya mešomo (SA Youth le mPowa) tšeo moreromogolo wa tšona e lego go hlola menyetla ya thekgo ya ditšhelete le mešomo go bafsa ka go ba kgokaganya le bengmošomo bao ba ka ba thwalago le bathekgi ba ditšhelete. Baswa ba ka ingwadiša gore ba be le diprofaele tša bona, ba bone menyetla ya go ithuta le go itirela letseno, le gape go amogela thekgo ka dikanale tša go fapafapana le diplatfomo.
3.3. Etela wepsaete ye http://SAYouth.mobi goba o letšetše mogala wo wa go se lefelwe: 0800 72 72 72 go ikhweletša menyetla ka go fapafapana ga yona le go hwetša thekgo ka Lesolo la Mopresidente la go Thwalwa ga Bafsa.
B. Diphetho tša Kabinete
1. Pego ka ga Seemo sa Pušoselegae
1.1. Kabinete e ahlaahlile seemo sa pušoselegae sa go hlagišwa ke dipego tša go tšwa Kgorong ya Tirišano ya Makala a Mmušo le Merero ya Setšo (CoGTA), Matlotlo a Bosetšhaba le Mohlakišipharephare wa Afrika Borwa.
1.2. Kabinete e bone seemo sa go hlobaetša sa mebasepala ye mengwe ka mo nageng le gore mo ditiragalong tše dingwe, mmušo wa bosetšhaba o tla swanela ke go tsena seemo seo ka bogare go kaonafatša kabo ya ditirelo le mabokgoni a mebasepala yeo e amegilego ka go tsamaišana le dipeakanyetšo tša Karolo 139(7) tša Molaotheo wa Rephabliki ya Afrika Borwa wa 1996.
1.3. Godimo ga mo, mmušo wa bosetšhaba wo o eteletšwego pele ke CoGTA, Matlotlo a Bosetšhaba le dikgoro tša kabo ya ditirelo o tla maatlafatša thekgo ya ona mebasepaleng ye ka go tsamaišana le Moakanyetšo wa go ikala godimo ga Tlhabollo ya Dilete (DDM) gotee le maikarabelo a mebasepala yeo go ya ka fao e hlalošitšwego ka gare ga Karolo 154 ya Molaotheo.
2. Bonamodi ka Ditšhaba tšeo di Hlabologago tša Borwa ba Afrika (SADC) Nageng ya Mozambique
2.1. Kabinete e amogetše diphetho tša Kopano ya Samiti ya go se Tlwaelege ya Baetapele ba Dinaga le Mebušo tša SADC yeo e bego e swerwe gola Maputo, Mozambique ka Laboraro, 23 Phupu 2021.
2.2. Samiti ye e dumeletše gore dinaga tšeo e lego maloko a SADC di kgathe tema magatong a bonamodi a go boetša seemo sekeng nageng ya Mozambique. Bjalo ka karolo ya SADC, Afrika Borwa le yona e tla kgatha tema mo maitekelong a dinaga tše ao morero wa tšona e lego go bušetša selete se maemong a sona.
3. Go Swarwa ga Khonferense ya bo-21 ya Boditšhabatšhaba ka ga AIDS le Malwetši a go Fetelana ka Thobalano (di-STI) ka mo Afrika (ICASA)
3.1. Kabinete e dumeletše Afrika Borwa go swara khonferense ya bo-21 ya ICASA yeo e tlo swarwago gola Durban go thoma ka la 6 go fihla ka la 11 Manthole 2021.
3.2. Go swarwa ga ICASA ka mo nageng go tla fa Afrika Borwa monyetla wa go laetša boikgafo bja yona bja go arabela dinepo tša phekolo tša Ditšhabakopano tša 90-90-90 go thuša go fediša leuba la AIDS. Afrika Borwa e fihleletše kgatelopele ye makatšago go lwantšha HIV le AIDS, eupša go santše gona le mošomo wo montši wo o swanetšego go dirwa go fokotša palo ya diphetelo tše difsa tša bolwetši.
3.3. Khonferense ye e tla buša gape ya nea batho platfomo ya go ntšha sa mafahleng a bona ka bolwetši bjo le menyetla ya go ithuta tše ntši mabapi le maano a thibelo a HIV le malwetši a go fetelana ka thobalano (di-STI) go lebeletšwe seemo sa leuba la COVID-19.
4. Mahloko setšhabeng sa Zambia
4.1. Kabinete e lebišitše melaetša ya mahloko go ba lapa le setšhaba sa Zambia ka go hlokofala ga Mopresidente wa mathomo wa Rephabliki ya Zambia, Ngaka Kenneth “KK” Kaunda (97), ka Labone, 17 Phupu 2021. Ngaka Kaunda e be e le wo mongwe wa bahlohleletši ba Afrika ye swanago, le konokono ya go huetša Afrika ye phonyogilego bothopšeng bja bokoloniale, Afrika ye ipopilego ngatana ye tee ya go atlega.
4.2. Go mo hlompha, Mopresidente Ramaphosa o tsebagaditše matšatši a 10 a mahloko go thoma ka Labohlano, 18 Phupu 2021 go fihla mantšiboa a Sontaga, 27 Phupu 2021, go akaretšwa le go phaphamišetša difolaga fase ka seripa diteišeneng ka moka tša difolaga tša naga ye.
4.3. Bophelong bja gagwe, Ngaka Kaunda o šomile bošego le mosegare go lwela kgatelopele ya ikonomi, ya leago le ya sepolotiki mo Afrika, ebile ke wo mongwe wa dinatla tša Phenkgišano ya Afrika ya go hloka melao ya bokoloniale le ya kgethollo. O lwetše botho bja seAfrika, ebile o tla gopolwa bošego le mosegare ka boetapele bja gagwe bja go hloka bosodi tlholegong ya Mogwanto wa go se Amane le Motho le Mokgatlo wa peleng wa Kopano ya Afrika wo gabjale o bitšwago Kgwerano ya Afrika.
4.4. Kabinete e dumeletše lenaneo leo le eteletšwego pele ke Kgoro ya Dipapadi, Bokgabo le Setšo go hlompha le go gopola bophelo ba Ngaka Kaunda le tema ye a e kgathilego tokologong ya naga ya gagwe le kontineteng ka bophara, kudukudu seleteng sa Borwa bja Afrika. Mopresidente Ramaphosa o tla ya polokong yeo e tlo swarelwago Lusaka ka Labohlano, 2 Mosegamanye 2021.
C. Melaokakanywa
1. Molaokakanywaphetošwa wa Boingwadišo bja Thoto ka Maineng a Gago
1.1. Kabinete e dumeletše phatlalatšo ya Molaokakanywaphetošwa wa Boingwadišo bja Thoto gore setšhaba se o ahlaahle. Molaokakanywa wo o fetoša Molao wa Boingwadišo bja Thoto, 1937, (Molao 47 wa 1937) wo o feletšwego ke nako ka ditshepedišo tša ona.
1.2. Ka ntle le go lokiša ditshepedišo tša mošomo tša Kantoro ya Boingwadišo bja Thoto, molao wo o tsebagatša gape le mokgwa wa elektroniki wa go romela ditlhagišo, wo o tla dirago gore ditshepedišo tša go hola boramelao ba dithoto le setšhaba ka kakaretšo e be tša sebjalebjale. Molao wo o šišinya gape gore go thwalwe Mohlankedimogolo wa Dithoto, Motlatši wa Mohlankedimogolo wa Dithoto le Mothuši wa Mohlankedimogolo wa Dithoto.
2. Seakanywa sa 2020 sa Molaokakanywa wa Lekgotlakgašo la Afrika Borwa (SABC)
2.1. Kabinete e dumeletše go phatlalatšwa ga Molaokakanywa wa 2020 wa SABC gore setšhaba se o bone le go ahlaahlaa. Ge seakanywa se se ka dumelelwa go ba molao, Molaokakanywa wo o tla dira gore Molaokgašo wa Bjale, 1999 (Molao 4 wa 1999) o phumolwe. Nepokgolo ya ona ke go tiišeletša kaonafalo ya ditirelo tša mešomo ye dirwago ke lekgotlakgašo le la setšhaba.
2.2. Magareng ga tše dingwe, Molaokakanywa wo o šišinya gore go be le peakanyolefsa ya Lekgotlataolo la SABC, gore go maatlafatšwe maikarabelo a yona setšhabeng le boikarabelo bja yona ditšheleteng. O šišinya gape go mpshafatšwa ga moakanyetšo wa SABC wa thekgo ya ditšhelete le peakanyo ya dilaesense tša thelebišene.
D. Ditiragalo tšeo di Tlago
1. Kgwedi ya Nelson Mandela
1.1. Ngwaga ka ngwaga ka la 18 Mosegamanye, Afrika Borwa gotee le ditšhaba lefaseng ka bophara e hlompha Mopresidente wa rena wa peleng le motsebalegi Ngaka Nelson Rolihlahla Mandela ka meketeko ya Letšatši la Boditšhabatšhaba la Nelson Mandela.
1.2. Mo dinakong tše tše boima, re santše re ikokotletše ka moya wa rena wa hlohleletšo wa botee setšhabeng le go se inaganele re le noši go ya ka mohlala wo o laeditšwego ke Madiba gore re bone batho ba bangwe ka gona. Ka moya wo wa hlohleletšo wa Madiba, Kabinete e hlohleleditše MaAfrika Borwa go tšea tlhotlo ye le go thekga batho mo setšhabeng sa rena bao ba šarakantšwego ke ditlamorago tša COVID-19. Re thabela tšeo Madiba a bego a dumela go tšona ebile re hlompha bohwa bja gagwe ka magato a rena a botho le maitekelo a go thekga bao ba gateletšwego ke ditlamorago tša baerase ye.
2. Sehla sa Metšhelo
2.1. Sehla sa 2021 sa go romela dipego tša metšhelo se tla bulwa ka Labone, 1 Mosegamanye 2021 go fihla ka Labobedi, 23 Dibatsela 2021. Batšhedi ba motšhelo ba hlohleletšwa go romela dipego tša bona tša metšhelo ka eFiling (www.sars.gov.za) goba ka App ya Sellathekeng ya ba Ditirelo tša Afrika Borwa tša Metšhelo (SARS).
2.2. Ngwageng wo, palo ye bonagalago ya batšhedi ba metšhelo ka noši e tla sekasekwa lekga la bobedi ka mokgwa wa go itiriša ka noši go nolofatša tshepedišo ye. Thomelo ya bonako le ye nepagetšego ya dipego tša metšhelo e netefatša gore batšhedi ba metšhelo ba dula ba obamela molao ebile e thuša mmušo go abela MaAfrika Borwa ditirelo tšeo ba di hlokago kudu.
E. Melaetša
1. Ditebošo
Kabinete e lebišitše ditebogišo tša yona le melaetša ya mahlogonolo go:
- Morena Nicholas Dlamini, MoAfrika Borwa wa mathomo wa mothomoso wa go kitima lebelong la Tour de France.
- Kaizer Chiefs FC ge e kgonne go ikhweletša sekgoba Liking ya go hlomphega kudu ya Makgaolakgang ya Dinkgwete tša CAF yeo e tlo swarelwago Morocco ka Mokibelo, 17 Mosegamanye 2021, le Mohlahli Pitso ge a eteletše pele Ahl Aly FC ya Egepeta go Makgaolakgang a Dinkgwete tša CAF.
- Morena Lesetja Kganyago, Mmušiši wa Panka ya Resefe ya Afrika Borwa (SARB), yo a filwego sefoka sa Mmušiši wa Ngwaga wa Panka ya Gare mo kgatišong ya 2021 ya Difoka tša Bapanki ba Afrika. Ka fase ga boetapele bja gagwe, SARB e tšeere sephetho sa maleba kgahlanong le ditlamorago tša COVID-19 mo ikonoming.
- Ngaka Ngwako Stephen Sebopetsa, Hlogo ya Sekolo sa Praemari sa Rathaga gola Rakwadu Tikogolong ya 1, Seleteng sa Bohlabela sa Mopani, Limpopo ge a amogetše Sefoka sa Bolefase sa Dihlogo tša Dikolo ka boetapele bja gagwe bja bokgoni le ba go hloka bosodi, mošomo wo bonagalago le tema yeo a e kgathilego lefapheng la thuto.
- SARB, ka meketeko ya ona ya mengwaga ye lekgolo yeo e fihleletšwego ka Laboraro, 30 Phupu 2021. Panka ye e thomile go šoma ka la 30 Phupu 1921 ebile ke panka ya gare ya kgale mo Afrika. SARB e swere maikarabelo a bohlokwa go ya ka molaotheo go lekalekanya ditheko go lebeletšwe kgolo ya ikonomi yeo e lekalekantšwego gabotse le ya go swarelela nako ye telele. Panka ye e lokolotše khoine ye mpsha ya R5 go keteka le go hlompha mengwaga ye 100 go tloga mola e bago gona.
2. Mahloko
Kabinete e lebišitše mahloko go ba lapa le bagwera ba:
- Ngaka Jabu Mabuza (63), mogwebi wa MoAfrika Borwa yo a fihleletšego tše ntši le moetapele wa kgwebo yo a šomilego bjalo ka Mohlankedimogolophethiši (CEO) wa Tsogo Sun Holdings, Modulasetulo wa Lekgotlataolo la Eskom le gape Mopresidente wa Sebokatee sa Kgwebo sa Afrika Borwa.
- Moprofesara Mzilikazi Khumalo (89) le mosadi wa gagwe Mama Rose Khumalo (88). Moprofesara Khumalo e be e le mokgapa wo mogolo wa go kotamela dinonyana lefapheng la Afrika Borwa la thuto, la setšo le bathong. O be a tsebega gape ka go ba mohlami wa go tuma wa dikošana tša megobo, mohlami wa mmino wa dikhwaere le molaodi wa khwaere. Yena o thušitše go kopantšha košana ya mathomothomo ya SeZulu ya opera, Princess Magogo kaDinuzulu. Se bohlokwa gare ga tšeo a di fihleletšego, Moprofesara Khumalo e be e le leloko la komiti yeo e kopantšego mmogo thapelo ya Nkosi Sikelel’ iAfrika le koša ya setšhaba ya mmušo wa kgethollo, Die Stem, go hlama Koša ya Bosetšhaba ya Afrika Borwa ya ka morago ga mmušo wa kgethollo.
F. Bao ba Thwetšwego Mešomong
Batho ka moka bao ba thwetšwego mešomong mangwalo a bona a dithuto a tla tiišetšwa le go netefaletšwa ka maleba.
1. Mme Tirhane Alinah Fosi bjalo ka CEO ya Bagatiši ba Mmušo, lebaka la mengwaga ye mehlano.
Dipotšišo:
Mohumagadi Phumla Williams – Seboleledi sa Kabinete
Mogala: 083 501 0139
