1. Maemo a kabinete ka ga merero ye e lego ditabeng ka seemong sa bjale
1.1. Polelo ya Maemo a Setšhaba ya bo24 go tloga mathomong a temokrasi e fane ka kelo ya bohlokwa ya nako ya bofelo bja pušo phethagatšong ya dintlhakgolo tša mmušo tša 2009-2014. Tsebagatšo ya mokgwa wa dipoelo ka 2009 e kgontšhitše tekolo ya go thewa godimo ga bohlatse le tšweletšo ya dipoelo ya phethagatšo go kgonthišiša gore mmušo o aba ditirelo tše di botse le tša go phethagala.
1.2. Ka morago ga Polelo ya Maemo a Setšhaba le Ngangišano ka ga Polelo ya Maemo a Setšhaba, lenaneo la bjale la dikopano tša bobegaditaba tša Ditona le fa Ditona tša go fapana menyetla ya go ahlaahla Polelo ya Mopresidente ka botlalo. Pego ya nako ya bofelo bja pušo ya 2009 go fihla ka 2014 e tla tlaleletšwa ka Pego ya Tshekaseko ya Mengwaga ye 20 ya go thewa godimo ga bohlatse yeo e bopago karolo ya lesolo la keteko ya Tokologo ya rena ya Mengwaga ye 20.
MaAfrika Borwa ka moka a a bitšwa go Raloka Karolo ya Bona pušetšong morago ya bohwa bja kgethollo ka go keteka Mengwaga ye 20 ya Tokologo, yeo e bontšhago gore ntle le pelaelo Afrika Borwa ke naga ye kaone go phala ka 1994.
1.3. Kabinete e gatelela molaetša wa Mopresidente Jacob Zuma mabapi le ditšhupetšo. Ditšhupetšo tšeo di beago maphelo le thoto kotsing le go senya mananeokgoparara a bohlokwa ao a swanetšego go thuša ditšhaba, di nyatša temokrasi yeo e thekgago tokelo ya go dira ditšhupetšo. Bjalo ka maAfrika Borwa ka moka re na le maikarabelo a go šomišana kagong ya setšhaba seo se hlomphago molao, se hlomphanago le go hlompha bophelo le thoto.
Kabinete e kgonthišišetša setšhaba gore tobo ya bophelo ka lebaka la go se hlokomele ga maphodisa ge a leka go laola ditšhupetšo e tla fiwa šedigoba e ka se hlohleletšwe. Bjalo, le go badiraditšhupetšo ba ba swarego dibetša goba ba ba hweditšwego ba fiša thoto ya setšhaba goba go bea maphelo a ba bangwe kotsing ba tla lebana le molao.
Mmušo o tla šomišana le ditšhaba go kaonafatša maemo a bophelo ka mahlakoreng ka moka a naga. Ditšhaba di hlohleletšwa go boledišana le makhanselara ka maikemišetšo a go šomišana go rarolla dikgakgano tša kabo ya ditirelo ka khutšo.
1.4. Dipoledišano tša megolo gare ga meepo ya polatinamo le Mokgatlo wa Bašomi ba Meepo le Yunione ya Kago (AMCU) di tsenwe bogare ke CCMA. CCMA e thwetše Bakhomišinarebagolo go sepetša dipoledišano.
Kabinete e na le tshepo bja gore AMCU le CCMA di tla fihlelela kwano ya go kgotsofatša mahlakore ka bobedi yeo e tlago šireletša ditokelo tša bašomi le ekonomi ya naga.
1.5. Kabinete e amogela boingwadišo bja go feta 80% bja bakgethi ba ba nago le maswanedi a go kgetha ka lebaka lesolo la boingwadišo le le atlegilego ka Khomišene ya Dikgetho ye e Ikemetšego (IEC). Ka moya wa go keteka le go gopola Mengwaga ye 20 ya Tokologo, Kabinete e leboga IEC, mekgatlo ya dipolotiki le maloko a setšhaba ao maiteko a ona ao a kopantšwego a kgonthišišitšego gore bakgethi ba bantši ba go ba le maswanedi a go kgetha a ingwadišetša dikgetho.
Gape Kabinete e lebogago kgatha tema ka mafolofolo ga badudi bao ba kgonthišišitšego gore maina a bona a gona lenaneong la bakgethi.
Bakgethi ba ba nago le maswanedi a go kgetha bao ba sa nyakago go tiišeletša tshedimošo ya bona ya boingwadišo le bao ba sa nyakago go ngwadiša ba swanela go ya kantorong ya bona ya kgauswi ya IEC pele lenaneo la bakgethi le tswalela. Lenaneo la bakgethi le tla tswalela ge Mopresidente a tsebiša (a gatiša ka gare ga Kuranta ya Mmušo) la 7 Mopitlo bjalo la letšatši la dikgetho. MaAfrika Borwa ka moka ao a nago le maswanedi a go kgetha a kgopelwa go šomiša tokelo ya bona ya go kgetha nakong ya Dikgetho tša bohlano tša Bosetšhaba. Kabinete e dira boipiletšo go baetapele ba sepolotiki ka moka go bjala moya wa kgotlelelano ya sepolotiki ka mekgatlong le go bathekgi ba yona. Se se bohlokwa go fihlelela dikgetho tša go lokologa le go hloka bosodi le go thekga maikemišetšo a Molaotheo.
1.6. Kabinete e amogela kgato ya mathomo ya lesolo la Thibela ya Phaphilomabirase ya Botho, woo o tlago thoma ka la 7 Hlakola 2014. Thibela kgahlanong le kankere ya molomo wa popelo e tla fiwa basetsana ba mengwaga ya gare ga 9 le 10. Batswadi le bahlokomedi ba basetsana ba sekolo ba Kreiti 4 ba mengwaga ye 9 le 10 ba hlohleletšwa go thekga lesolo le ka go fa ditumelelo tša bona le go boledišana le bana ka ga bohlokwa bja thibela ye.
Katlego ye ya setšhaba ya Maphelo, yeo e sepetšanago le tšhišinyo ya Mokgatlo wa Maphelo wa Lefase, e letetšwe go ba le seabe phokotšong ya kankere ya molomo wa popelo magareng ga basadi le go fokotša mahu a go amana nayo.
1.7. Gape kabinete e amogetše thakgolo ya Pholisi ya Peakanyo ya Pelegi le Thibelapelegi le Dihlahli tša Kabo ya Ditirelo ka la 27 Dibokwane 2014 ka Tona ya Maphelo. (Se se tla thuša basadi ba ba e sa lego ba baswa go fetša sekolo le go tšwetša ditoro tša bona pele ntle le go tšhitišo ya botswadi bjo bo sa beakanyetšwago. Tona ya Maphelo gape e tla thakgola pšalollo ya (ka fase ga letlalo) sapodemale yeo e lego sedirišwa sa go šoma bjalo ka thibelapelegi ye mpsha ya nako ye telele ya basadi.
1.8. Mopresidente Zuma, Mokhomandaramogolo wa Sešole sa Tšhireletšo sa Bosetšhaba sa Afrika Borwa (SANDF), o tla tsenela Letšatši la Mašole a go Ihlama go la Bloemfontein ka la 21 Dibokwane 2014.
Tiragalo ye ya ngwaga ka ngwaga ke ya go leboga mašole a banna le a basadi ge a šomile ntle le go ikhola, gape le go hlompha bao ba lobilego maphelo ba le mošomong. Gape e fa maloko a setšhaba menyetla wa go amogela tshedimošo go tšwa go bao e lego dihlatse ka ga mošomo le maikarabelo a SANDF.
Kabinete e thabišwa ke palo ya merero ye e atlegilego yeo SANDF e swaraganego nayo ka mo kontinenteng, go swana le Burundi yeo lehono e nago le mmušo wa khutšo; Bohlabela bja DRC, fao SANDF, bjalo ka karolo ya Sehlopha sa Phethagatšo sa Sešole, e šoganego ka bogale le dihlopha tša baihlami, le seabe sa yona phološong ya makgolokgolo a maphelo a dikete seleteng sa Darfur go la Sudan.
Go tšwela pele, Kabinete e lebogile thibelo ya bohodu bja dikepeng bjo bo atago ka seleteng sa Borwa bja Afrika ka go romela SANDF ka gare ga le go hlapetša Tšhanele ya Mozambique.
1.9. Mopresidente Jacob Zuma o tla tšea leeto la mošomo la go ya United Kingdom go tloga ka la 2 go fihla ka la 4 Hlakola 2014, fao a tlago tsenela Tirelo ya Bosetšhaba ya Tebogo ya go keteka bophelo le mošomo wa Mopresidente wa maloba Nelson Mandela ka Westminster Abbey, London ka la 3 Hlakola 2014.
1.10. Motlatšapresidente Kgalema Motlanthe o tla tsenela Segopotšo sa Mengwaga ye 100 sa Kopantšho ya Leboa le Borwa bja Nigeria go la Abuja ka la 27 Dibokwane 2014. Kabinete e lebogiša badudi ba Repapliki ya Federale ya Nigeria ka tiragalo ye ye botse yeo e diregago ka ngwaga o tee le Afrika Borwa ge e keteka Mengwaga ye 20 ya Tokologo.
1.11. Kgwedi ya Ditokelo tša Botho e tla ketekwa ka fase ga kgwekgwe ye: “Go keteka mengwaga ye 20 ya go fetola maphelo ka ditokelo tša botho”.
Mopresidente Jacob Zuma o tla fa polelo ya letšatši ya Letšatši la Ditokelo tša Botho (21 Hlakola 2014) moletlong wo mogolo go la Sharpville.
Lenaneo la mmušo le tla matlafatša lesolo la Mengwaga ye 20 ya tokologo ka go gatelela ditabana tšeo di hlohleletšago le go godiša kamano ya leago, kago ya setšhaba le botee ka setšhabeng sa rena sa Afrika Borwa.
1.12. Kgoro ya Tlhabollo ya Ekonomi, Etšentshi ya Tlhabollo ya Baswa ya Bosetšhaba (NYDA) le Kantoro ya Mopresidente di tla swara Kopano ya Baswa ya Mopresidente kua Sentheng ya Dikhonferentshe ya Birchwood, Boksburg, go tloga ka la 28 Dibokwane go fihla ka la 3 Hlakola 2014 ka fase ga kgwekgwe ye: “Go šoma mmogo go matlafatša le go fa baswa ba Afrika Borwa tshepo.”
Mo mengwageng ye 20 ya go feta mmušo o phethagaditše leano la mahlakorentši go šogana le tlhokego ya mošomo basweng. Dikwano tša Mabokgoni a Bosetšhaba, Thuto ya Motheo le Mešomo ya Baswa di laetša boineelo bja go tia ka bašomišani ba leago, le thekgwa ke Mananeo a Mešomo ya Setšhaba le molao go swana le Molao wa Putseletšo ya Lekgetho la Mošomo Nr 26 wa 2013.
1.13. Kabinete e amogela pitšo ya kopano ya bašomišane ba lekala leago ka moka Khonferentsheng ya Lekala la Leago ya Mešomo ya Setšhaba ye e Katološitšwego ye e tlago go sekaseka kgatelopele ya EPWP le ka fao e ka katološetšwago pele.
Khonferentshe e tla swarela ka fase ga kgwekgwe ye: “Kopano kgatong ya go akgofiša tlholo ya mešomo ka lekala la leago la EPWP.”
EPWP e thakgotšwe ka 2004 gomme e ke yona kgato ye bohlokwa ya mmušo yeo e hlolelago dimilione tša maAfrika Borwa dibaka tša mešomo ka nako ye kopana go iša go ya magareng.
1.14. Kabinete e kganyogela sehlopha sa Bafana Bafana katlego papading ye e tlago ya kgwele ya maoto ya boditšhabatšhaba ya segwera kgahlanong le benggae ba Mogopo wa Lefase Brazil lepatlelong la FNB ka la 5 Hlakola 2014.
Kabinete e dira boipiletšo go maAfrika Borwa ka moka go amogela baeng ba rena ka diatla tše borutho tša Botho, le go thekga sehlopha sa rena sa bosetšhaba.
2. Dipoledišano le diphetho tša bohlokwa tša Kabinete
2.1. Kabinete e amogetše tlhabollo ya pholisi ya Tirelo ya Tlhabollo ya Mešomo ya Bosetšhaba, leano la phethagatšo le tshepetšo ya poledišano go kgabaganya maemo ka moka a mmušo.
Tirelo ya tlhabollo ya mešomo ye e beakantšwego e nyakega ka tšhoganetšo go kgonthišiša gore baswa, Baithuti, bašomi ba go amogela mogolo wa fase le badudi ba go hloka mešomo ba fihlelela tshedimošo ya mošomo ya boleng le ditirelo tša mešomo.
Se se tla ba kgontšha go dira dikgetho tše kaone le go ba le tshedimošo ye ntši tšeo di tšweletšago maemo a godingwana a mošomo le go thuša go oketša kgolo ya ekonomi ye e nago le tšwelopele ka mo nageng.
2.2. Kabinete e thekga phethagatšo ya mokgwa wa kutullo ya elekroniki (e-Disclosure) ka Tirelong ya Setšhaba go tloga ka Moranang 2014, yeo e tšeago legato la mokgwa wa go tliša, go tšweletša le go tiišeletša dikutullo ka seatla. Kutullo ya elektroniki ke retšistara ya eletroniki ya go ngwala le go laola dikutullo tša matlotlo tša bašomi ba ba hlaotšwego (maloko a SMS) bao go nyakegago gore ba utulle dikgahlego tšea di loketšego go ka ngwadišwa go Balaodiphethiši ba bona ka 30 Morananang ya ngwaga wo mongwe le wo mongwe.
Mokgwa wa kutullo ya elektroniki o hwetšagala letlakaleng la mathomo la weposaete ya Kgoro ya Tirelo ya Setšhaba le Tshepedišo – www.dpsa.gov.za – gomme e amantšwe le didathabeise tše dingwe tše di lego gona go swana le Khomišene ya Thoto ya Kgopolo le Dikhamphani, dikantoro tša ngwadišo ya ditokomane tša bongthoto le eNatis ka maikemišetšo a tiišeletšo le kgonthišišo.
Mokgwa o ikemešetša go matlafatša maikarabelo go ya ka go se amogele ga mmušo ya go fokotša bomenetša.
2.3. Kabinete e amogetše go swarwa ga Samiti ya Bolamodi bja Dingongorego ya Afrika le ditiragalo tša go amana nayo go la Gauteng go tloga ka 24 go fihla ka 27 Dibokwane 2014. Sentha ya Dinyakišišo ya Bolamodi bja Dingongorego ya Afrika e tla swara samiti ka fase ga kgwekgwe ye: “Go matlafatša Pušo ye Botse ka Afrika ka Karolo ya Bolamodi bja Dingongorego”.
Maikemišetšo a Samiti ke go nyakišiša ditema tše di kgathwago ke diinstitšhušene tša Bolamodi bja Dingongorego go tiišeletša temokrasi le pušo ye botse, ka go realo e le go kgatha tema go khutšo le peo ya fase ya marumo mo kontinenteng. Gape e fa sebaka sa go boledišana ka ga matlafatšo ya kgopolo ya Bolamodi bja Dingongorego ka Afrika.
Samiti e tla ka nako ya ge kgatelelo ye ntši e bewa go pušo ya go hloka bosodi, maikarabelo le kabo ya ditirelo fela go batho ba mehleng ka dinageng tša Afrika.
3. Melaokakanywa
3.1. Kabinete e amogetše gore Molaokakanywaphetošwa wa Kgwebo ya Dikepe, 2014 o alwe ka Palamenteng.
Molaokakanywa o ikemišetša go fetola Molao wa Kgwebo ya Dikepe, wa 57 wa 1951 woo o tlilego pele ga Molaotheo wa 1996 go o dira gore o be bohlokwa go latela maikemišetšo le mabaka a Molaotheo gomme gape le go latela le Dikwano tša bjale tša Boditšhabatšhaba.
Molaokakanywaphetošwa gape o phethagatša Kwano ya Mešomo ya Lewatleng, 2006 le Mošomo ka Kwanong ya Boreahlapi, 2007. Dikwano ka bobedi di amogetšwe ke Mokgatlo wa Mešomo wa Boditšhabatšhaba wa Ditšhabakopano.
Peakanyo ya molao wa selegae go Dikwano e fa Afrika Borwa sedirišwa sa lefase ka bophara go kgonthišiša tšhireletšo ya lefase ka bophara go ditokelo tša batšei ba maeto a lewatle le maemo a bophelo le a mešomo ye mekaone. Se se tla kgontšha Afrika Borwa go tsena bogare fao dikepe tša dinaga dišele di tsenago maemakepeng a rena di sa latelego ditokelo tša batšei ba maeto a lewatle.
Phethagatšo ya Molaokakanywa gape e tla kaonafatša ditshepedišo le seswantšho sa intasteri ya lewatle, yeo e lego bohlokwa kgwebišanong le ekonoming ya boditšhabatšhaba.
4. Bao ba thwetšwego mešomong
Kabinete e amogetše go thwalwa mošomong ga batho ba ba latelago:
4.1. Mohumagadi Carlize Catherina Elizabeth Strydom – Moretšistaramogolo wa Ditokomane tša bongthoto (Maemong a Motlatšamolaodipharephre) ka Kgorong ya Tlhabollo ya Dinagamagae le Peakanyoleswa ya Naga.
4.2. Morena Eugene Malcom Southgate – Motlatšamolaodipharephre: Ditirelo tša Mokgatlo ka Kgorong ya Tlhabollo ya Dinagamagae le Peakanyoleswa ya Naga
4.3. Gape Kabinete e amogetše go thwalwa mošomong gape ga Morena Mohammed Riaz Jawoodeen bjalo ka leloko la Boto le e sego la Phethišo la Sekhwama sa Enetši sa Bogare Ltd.
4.4. Kabinete e amogetše go thwalwa mošomong ga batho ba ba latelago bjalo ka maloko a taolo ka go Setheo sa Taolo ya Enetši ya Bosetšhaba ya Afrika Borwa:
Nakwana
a) Morena Jacob Rasetlhake Daniel Modise (Modulasetulo)
b) Mohumagadi Maleho Margaret Nkomo (Motlatšamodulasetulo)
c) Morena Fungai Khumbulani Sibanda
d) Mohumagadi Khomotso Ramasela Mthimunye
Nako ka moka
e) Mohumagadi Nomfundo Maseti
Dipotšišo: Phumla Williams (Seboleledi sa Kabinete sa Motšwaoswere)
Mogala: 083 501 0139
