Die Kabinet het op Woensdag 16 Oktober 2019 by Tuynhuys in Kaapstad vergader
A. Kwessies in die omgewing
1. Globale Mededingendheidsindeks
1.1 Die Kabinet verwelkom die bevindings van die Wêreld Ekonomiese Forum se jaarlikse Globale Mededingendheidsindeks, wat aandui dat Suid-Afrika sewe plekke opgeskuif het; dit maak die land aantrekliker vir beleggers en skep moontlikhede vir broodnodige weksgeleenthede.
1.2 Die verslag dui ook aan dat Suid-Afrika “merkwaardige vordering” gemaak het op die gebied van institusionele gehalte, soos die herstel van die magsbalans in verskeie staatsentiteite, sowel as die openbare sektor en korporatiewe bestuur.
1.3 Suid-Afrika het ’n puntetellig van 100 gekry vir sy “goedontwikkelde ekwiteit-, versekerings- en kredietmarkte”, en is 19de op die globale ranglys as ’n finansiële spilpunt. Die verslag gee Suid-Afrika ook hoë punte vir “een van die mees gevorderde vervoerinfrastrukture in die streek” (45ste op die ranglys) en vir markgrootte (35ste op die ranglys).
1.4 Die verhoogde stand op die ranglys, bevestig dat die regering se ingrypings vir die versterking van boustene wat die ekonomie laat herleef, begin om vrugte af te werp. Die Kabinet doen ’n beroep op Suid-Afrikaners om voort te bou op hierdie merkwaardige prestasies terwyl ons Suid-Afrika saam laat groei.
2. Belegging
2.1 Die Kabinet verwelkom die belegging deur Toyota Suid-Afrika in Kenia wat die land sal help om Toyota Hilux-stelle wat by die vervaardigingsaanleg in Durban vervaardig word, te hermonteer. Dit strook met die beleid om intra-Afrikahandel te bevorder en die motorvervaardigingsektor op die vasteland te versterk.
2.2 As deel van sy strategie om meer beleggers to lok, het President Cyril Ramaphosa vandeesweek ook gesprek gevoer met beleggers en sakeleiers op die kantlyn van die 6de Financial Times-beraad in Londen. Hy het die openingsrede, wat op sake-aangeleenthede en beleggingsgeleenthede in Afrika-lande gefokus het, tydens die beraad gelewer.
2.3 Die tweede beleggingsberaad in Suid-Afrika vind van 5 tot 7 November 2019 plaas. Die konferensie sal weer daarop gerig wees om nuwe beleggings ter waarde van R1,2 miljard in die volgende vyf jaar te mobiliseer en die land as 'n voorkeurbestemming vir beleggers te bevorder.
3. Waterbewaring
3.1 Met die somermaande op ons drumpel, doen die Kabinet 'n beroep op alle mense in Suid-Afrika om water verstandig en spaarsaam te gebruik.
3.2 Die Kabinet loof lede van die publiek vir hul volgehoue geduld tydens die beplande afsluiting van die Lesotho Hooglandwaterprojek deur die Lesotho Hooglandontwikkelingesag en die Trans-Caledon-tonnelgesag gedurende Oktober en November 2019. Die sluiting maak voorsiening vir roetine-instandhouding, wat elke tien jaar nodig is.
3.3 Dringende ingrypings is geïmplementeer om die uitwerking van die voortslepende droogte in die Noord-Kaap te verlig. Die ingrypings is deel van die Program vir Grondhervorming en Geïntegreerde Steun vir Boere. As 'n korttermynmaatreël is ongeveer R30 miljoen herprioritiseer vir onmiddellike ingryping in die verkryging en verspreiding van voer vir die boeregemeenskap. Die regering sal ook die kapasiteit van watervoorsiening vergroot deur meer boorgate in die betrokke provinsies te boor.
3.4 Benewens die Departement van Water en Sanitasie se gebeurlikheidsplanne, versoek die Kabinet alle inwoners van die land om adeurentyd water te bespaar, aangesien Suid-Afrika 'n waterskaars land is.
4. Nasionale Seniorsertifikaateksamens (NSS)
4.1 Die Kabinet wens alle leerders sterkte toe met hul voorbereiding vir die jaareind-eksamens. Die NSS-eksamens vir die 2019 matrieks vind van 23 Oktober tot 28 November plaas. Altesaam 629 197 voltydse en 122 471 deeltydse leerders het geregistreer om die eksamens af te lê.
4.2 Die Raad vir Gehalteversekering in Algemene en Verdere Onderwys en Opleiding (Umalusi) het die bereidwilligheid van die Departement van Basiese Onderwys (DBE) en sy provinsiale departemente om die NSS vir 2019 te administreer, bevestig.
4.3 Die Kabinet moedig ouers en voogde aan om hul kinders op elke moontlike manier te ondersteun met voorbereiding om hul 12-jaarskoolopleiding te voltooi. Gemeenskappe word aangemoedig om 'n bevorderlike omgewing vir leerders te skep om hul finale eksamens af te lê.
5. Nasionale Finansiële Hulpfonds vir Studente (NSFAS)
5.1 Die Kabinet doen 'n beroep op alle studente wat vir NSFAS-befondsing vir die akademiese jaar 2020 kwalifiseer om nou aansoek te doen. Die NSFAS-toepassingsiklus is amptelik geopen vir leerders wat hul studies aan universiteite of tegniese en beroepsonderwyskolleges wil voortsit.
5.2 Die sluitingsdatum vir aansoeke om NSFAS-befondsing is om middernag op 30 November 2019. Alle huidige begunstigdes van die skema hoef nie weer aansoek te doen nie.
6. Belastingseisoen
6.1 Die Kabinet prys die miljoene belastingbetalers wat reeds hul belastingopgawes ingedien het. Behoorlike en doeltreffende invordering van inkomste, verseker fiskale soewereiniteit.
6.2 Die Suid-Afrikaanse Inkomstediens (SAID) is tydens Oktober 2019 op Saterdae van 08:00 tot 13:00 oop om belastingbetalers by te staan om hul belastingopgawes vir persoonlike inkomste in te dien.
6.3 Belastingbetalers word daaraan herinner om alle stawende berekeninge en kwitansies by te hou om hul liasseerproses te ondersteun. Belastingbetalers word sterk aangemoedig om gebruik te maak van SARS eFiling se digitale kanale en die SARS MobiApp, wat verbeterde funksies bied en 24/7 vir gebruikers beskikbaar is.
7. Geslagsgebaseerde Geweld en Vrouemoord (GGGV)
7.1 Die Kabinet prys die speurders van die Suid-Afrikaanse Polisiediens se eenheid vir Gesinsgeweld, Kinderbeskerming en Seksuele Misdrywe in KwaZulu-Natal, wat onvermoeid gewerk het om in September alleen 'n skuldigbevindingskoers van 35 lewenslange vonnisse en 621 jaar se gevangenisstraf teen seksoortreders te bewerkstellig.
7.2 Die Kabinet is steeds daartoe verbind om regeringsinstellings te versterk om te verseker dat oortreders van GGGV spoedig gearresteer word en voor die volle mag van die wet te staan kom. Die Kabinet herhaal sy oproep aan die samelewing om voortdurend met wetstoepassingsagentskappe saam te werk om geweld teen vroue en kinders in Suid-Afrika te stuit.
B. Kabinetsbesluite
1. Geïntegreerde Hulpbronplan (IRP) 2019
1.1 Die Kabinet keur die bekendmaking van die IRP2019 goed. Dit bied 'n bloudruk vir die land se beoogde energiemengsel gedurende die tydperk tot 2030.
1.2 Die Kabinet het in Augustus 2018 die bekendstelling van die konsep-IRP2018, wat tussen September en November 2018 plaasgevind het, vir openbare oorlegpleging goedgekeur. Die meeste van die insette deur die publiek, akademici, kundiges uit die energiesektor en tersaaklike belanghebbendes soos die Nasionale Ekonomiese Ontwikkelings- en Arbeidsraad sowel as die Portefeuljekomitee vir Energie, is by die IRP2019 opgeneem.
1.3 Die plan stel nege ingrypings voor om te verseker dat daar in die volgende dekade aan die land se energiebehoeftes voldoen word. Die ingrypings is gegrond op die huidige basislyn van die vraag en aanbod vir die land se energie en die land se internasionale verpligtinge tot die minimum uitstralingstandaarde. Die plan bly binne die beleidsraamwerk wat 'n gediversifiseerde energiemengsel nastreef en die afhanklikheid van 'n enkele of enkele primêre energiebronne verminder. Dit sal in ooreenstemming met die veranderende omgewing in die energiesektor hersien word.
1.4 Die goedgekeurde IRP2019 sal op die Departement van Minerale Bronne en Energie se webwerf, www.dmr.gov.za. beskikbaar gestel word.
2. Mediumtermyn-begrotingsbeleidverklaring (MTBPS)
2.1 Die Minister van Finansies, Tito Mboweni, het die Kabinet oor die MTBPS ingelig. Later hierdie maand sal die Minister die MTBPS aan die Parlement voorlê, wat aanpassings aan die nasionale begroting bekend sal maak om fiskale volhoubaarheid te verseker.
2.2 Die Kabinet is vol vertroue dat die MTBPS Suid-Afrikaners en beleggers sal oortuig dat die regering daartoe verbind is om die ekonomie op 'n gebalanseerde en verantwoordelike manier te bestuur.
3. Nasionale Ruimtelike-ontwikkelingsraamwerk (NSDF)
3.1 Die Kabinet keur die publikasie van die NSDF vir openbare kommentaar goed. Die raamwerk stel transformerende ingrypings tot die ras-ontwrigtende ontwikkelingspatrone, wat ruimtelike ongelykhede in die land laat voortduur, voor. Dit identifiseer geleenthede en stel proaktiewe bestuur van die land se natuurlike hulpbronne en ekostelsels voor.
3.2 Die raamwerk stel strategiese ruimtelike riglyne vir die volhoubare sosio-ekonomiese ontwikkeling van die land voor, en bied 'n hoë vlak sektorale, geïntegreerde en gekoördineerde ruimtelike benadering.
4. Verslag van die Nasionale Geïntegreerde Maatskaplike Beskermingsinligtingstelsel (NISPIS)
4.1 Die Kabinet verwelkom die opvoedkundige uitkomste van ’n oorsig oor al die 2018 Graad 12-begunstigdes van maatskaplike toelaes. Die inligting is van die NISPIS verkry, wat die leerders opspoor met behulp van hul onderskeie identiteitsdokumentnommers, die tipe toelae wat hulle ontvang het en hul onderskeie skole.
4.2 Volgens die stelsel was 237 114 van die 400 761 kandidate wat hul NSS-eksamens in 2018 geslaag het, begunstigdes van maatskaplike toelaes. Ongeveer 36% van hulle het baccalaureusgrade ontvang, 38% het diplomas en 26% hoër sertifikate ontvang.
4.3 Die resultate bevestig die positiewe gevolge van regeringsingrypings, veral om die lewens van arm en kwesbare kinders te verbeter.
5. Inter-Ministeriële Komitee (IMK) oor Grondhervorming
5.1 Die Kabinet neem kennis van die vordering wat die IMC vir grondhervorming gemaak het met die versnelling van grondhervorming en herverdeling deur die vrystelling van staatsbeheerde grond vir die ontwikkeling van menslike nedersettings.
5.2 Die Kabinet verwelkom die vordering wat die IMC maak en het ook die voorstelle oor die geïdentifiseerde grond in staatsbesit goedgekeur. Sowat 167 gedeeltes van staatsbeheerde grond wat 14 105 hektaar beslaan en deur die Departement van Openbare Werke en Infrastruktuur gehou word, is goedgekeur vir vrystelling vir die ontwikkeling van menslike nedersettings deur die uitreiking van volmagte aan die Agentskap vir Behuisingsontwikkeling (HDA). Die HDA is 'n nasionale ontwikkelingsagentskap in die openbare sektor wat grond verkry en voorberei; dit ontwikkel ook die grond en behartig die projekbestuur van behuising en menslike nedersettings.
5.3 Die Kabinet keur ook goed dat 'n moratorium op alle ondernemings in staatsbesit en ander openbare liggame geplaas word om enige van hul grond vry te stel.
C. Wetsontwerpe
1. Wetsontwerp op Besoedeling deur Mariene Olie (Gereedheid, Reaksie en Samewerking) van 2019
1.1 Die Kabinet keur die publikasie van die Wetsontwerp op Besoedeling deur Mariene Olie (Gereedheid, Reaksie en Samewerking) van 2019 goed. Dit gee uitvoering aan die Internasionale Konvensie oor Gereedheid, Reaksie en Samewerking van 1990.
1.2 Die internasionale maritieme konvensie bepaal maatreëls vir die hantering van mariene oliebesoedeling nasionaal en in samewerking met ander lande. Suid-Afrika is ’n lid van die Internasionale Mariene Organisasie; die Verenigde Nasies se agentskap wat verantwoordelik is vir die bevordering van veiligheid in skeepsvaart en die voorkoming van mariene besoedeling.
1.3 Sodra die wetsontwerp goedgekeur is, sal dit Suid-Afrika in staat stel om die inisiatiewe, opleidings- en oefenprogramme en toepaslike prosedures vir stortingsaanmelding te operasionaliseer vir skepe wat langs die Suid-Afrikaanse kus verbyvaar.
D. Toekomstige gebeure
1. Die Kongres van Verenigde Stede en Plaaslike Regerings (UCLG): Wêreldberaad van Plaaslike en Streeksleiers
1.1 Die UCLG-kongres: Wêreldberaad van Plaaslike en Streeksleiers word van 11 tot 15 November 2019 by die Albert Luthuli Internasionale Konvensiesentrum in Durban gehou.
1.2 Die beraad, wat deur die UCLG gereël word, is die grootste en invloedrykste wêreldwye samekoms van burgemeesters, raadslede, plaaslike regerings en wêreldvennote. Dit sal die eerste kongres ná die Habitat III-konferensie wees en die vorderingsverslag oor die implementering van die doelwitte vir volhoubare ontwikkeling en die impak daarvan op plaaslike vlak, sal hier voorgelê word.
2. Presidensiële bekendstelling van die eThekwini-distrik se ontwikkelingsmode
2.1 Die bekendstelling van die eThekwini-distrik/-metro se ontwikkelingsmodel vind op Vrydag 18 Oktober by die Princess Magogo-stadion in KwaMashu plaas.
2.2 As deel van die bekendstelling sal President Ramaphosa die Mara Phone, 'n nuwe slimfoonfabriek deur die pan-Afrikaanse konglomeraat, die Mara Group, open. Hierdie hoë-tegnologie belegging vorm deel van beloftes wat verlede jaar tydens die eerste Suid-Afrikaanse beleggingsberaad gemaak is.
2.3 President Ramaphosa sal ook die Inanda-polisiestasie besoek om veiligheids- en sekuriteitskwessies te ondersoek, terwyl die Minister van Gesondheid, dr Zweli Mkhize, gesondheidsfasiliteite sal besoek.
3. Rusland-Afrika Ekonomiese Forum
3.1 President Ramaphosa sal die Suid-Afrikaanse afvaardiging na die eerste Rusland-Afrika Ekonomiese Forum, wat van 23 tot 24 Oktober 2019 in Sochi, Rusland gehou word, lei.
3.2 Die forum fokus op sleutelkwessies van samewerking tussen Rusland en Afrikalande. Die besprekings sal op drie tematiese pilare fokus: 'smee ekonomiese verbintenisse', 'skep gesamentlike projekte' en 'samewerking in die humanitêre en maatskaplike sektor’.
E. Boodskappe
1. Die Kabinet dra sy meegevoel oor aan:
- die mense en regering van Japan nadat 'n tifoon wat die land getref het, talle sterftes veroorsaak het en infrastruktuur beskadig het.
2. Die Kabinet dra sy gelukwense oor aan:
- die Springbokke omdat hulle die kwarteindronde van die 2019 Rugbywêreldkampioenskap in Japan gehaal het en wens hulle voorspoed toe vir die res van die toernooi.
- Eerste Ministr Abiy Ahmed Ali van Ethiopië, wat met die 2019 Nobelprys vir Vrede bekroon is ter erkenning van sy pogings om vrede en internasionale samewerking te bewerkstellig, en veral sy pogings om die voortslepende dooiepunt tussen Ethiopië en Eritrea te beëindig.
- Kenia se Brigid Kosgei wat die wêreldrekord vir vroue tydens die Chicago Marathon gebreek het, en Eliud Kipchoge, die eerste marathonatleet wat deur die twee-uur grens gebreek het toe hy die 42 km-wedloop in minder as twee uur voltooi het.
- die mense van die Republiek van Mosambiek, wat op Dinsdag 15 Oktober 2019 presidensiële, parlementêre en provinsiale verkiesings gehou het. Die Afrika-Unie Kommissie het waarnemers en verkiesingdeskundiges na die land ontplooi op uitnodiging van Mosambiek se regering.
3. Aanstellings
Alle aanstellings is onderhewig aan verifikasie van kwalifikasies en die toepaslike klaring.
3.1 Lede van die Direksie van die Sentrale Energiefonds:
a. Dr Monde Mnyande (Voorsitter);
b. Ms Nolubabalo Sondlo;
c. Mr Nkululeko Poya; and
d. Adv Priakumari Hassan.
3.2 Lede as trustees van die Brand South Africa Trust:
a. Ms Thandi Tobias-Pokolo (Voorsitter)
b. Ms Loretta Jacobus;
c. Prof Yiva Rodny-Gumede;
d. Ms Rashel Kalidass;
e. Ms Muditambi Ravele;
f. Dr Stavros Nicolaou;
g. Mr Mlungisi Lulu Johnson;
h. Mr Bushang Jacques Modipane;
i. Mr Johannes George Sebulela;
j. Dr Keabetswe Modimoeng;
k. Ms Tebogo Mamorobela;
l. Ms Sisanda Bukeka-Nkoala; and
m. Mr Andrew Madella.
3.3 Lede van die Direksie van die Nasionale Instituut vir Elektroniese Media:
Ms Molebogeng Leshabane (Voorsitter);
b. Ms Bongekile Filana;
c. Ms Tobeka Buswana;
d. Prof. Christian Adendorff;
e. Mr Melvyn Lubega;
f. Ms Nomonde Hlatshaneni; and
g. Mr Lionel Adendorf.
3.4 Lede van die Direksie van die Suid-Afrikaanse Poskantoor
a. Ms Tshikani Colleen Makhubele (Voorsitter);
b. Mr Ismail Mamoojee;
c. Ms Nondumiso Pumela Ngonyama;
d. Mr Kgamedi Albert Ramoadi;
e. Ms Catharina van der Sandt;
f. Ms Nonzukiso Zukie Siyotula;
g. Mr Zolani Kgosie Matthews (vakbondverteenwoordiger); en
h. Mr Thomas Sipho Nkese (vakbondverteenwoordiger).
3.5 Heraanstelling van Mr Thobile Lamati as the Direkteur-Generaal (DG) van die Departement van Indiensneming en Arbeid vir vyf jaar.
3.6 Me Simone Constance Geyer as Adjunk-DG in die Departement van die Basiese Onderwys.
Navrae:
Me Phumla Williams – Waarnemende Kabinetswoordvoerder
Selfoon: 083 501 0139
