INtetho kwintlanganiso yeKhabhinethi yomhla we-18 kweyoKwindla 2015

1. Ukusweleka koMphathiswa u-Ohm Collins Chabane

1.1. IKhabhinethi ibuhlungu kakhulu ngokusweleka koMphathiswa uChabane ngesiquphe nabakhuseli bakhe, uSajini Lesiba Samuel Sekele noSajini Mareme Lawrence Letsoane, abathe basweleka kwingozi yemoto emasikizi ngeCawa, umhla we-15 kweyoKwindla yowama-2015. Urhulumente nabantu boMzantsi Afrika bayakuhlala belikhumbula igalelo lalo mkhonzi woluntu nothe wazinikela ekwakheni uMzantsi Afrika ongcono kwada kwangumhla wakhe wokugqibela. 

Njengelungu leKhabhinethi, ongasekhoyo uMphathiswa wezabaSebenzi bakaRhulumente noLawulo uzakuwongwa ngoMgcwabo oseSikweni woDidi loku-1. Inkonzo yomngcwabo iza kuqhutywa ngoMgqibelo umhla wama-21 kweyoKwindla yowama-2015 kwilali iXikundu eMalamulele, eLimpopo. IKhabhinethi ivakalisa ngovelwano olunzulu kwiintsapho, izihlobo nezalamane zongasekhoyo uMphathiswa nezabakhuseli bakhe ababini.

2. Ukuphunyezwa kweenkqubo zikarhulumente ezingundoqo

2.1. UMongameli uJacob Zuma uzakuba ekhokela imibhiyozo yesikhumbuzo seminyaka engama-50 yenjini yophando lwenyukliya yaseMzantsi Afrika i-SAFARI-1 nesetyenziswa nguMlawuli wezaMandla weSizwe waseMzantsi Afrika (i-NERSA) ePelindaba kufutshane nePitoli. Ukususela ekugunyazisweni kwayo ngomhla we-18 kweyoKwindla yowe-1965, le njini, nengowona mvelisi uyintloko wamasuntswana wamachiza (i-isotopes) ezonyango nawemizi-mveliso asetyenziswa apha ekhaya nakumazwe angaphesheya, ifumene ukunconywa okuninzi nokuqinisekiswa ngamazwe ngamazwe. Le njini ikwadlale indima ebalulekileyo kuphando lwenyukliya, uphuhliso nakwezemfundo kwaye iwubeke uMzantsi Afrika phambili kwinkqubela phambili yezenzulu-lwazi.

2.2. IKhabinethi imema abemi boMzantsi Afrika ukuba baphakamise amagama  abantu abafanelekileyo abaza kukhethelwa ukusebenza kwiKhomishoni yoCwangciso yeSizwe phambi komhla wokuvalwa we-10 kuTshazimpunzi wama-2015. Le khomishoni intsha iza kugxila ekucebiseni urhulumente ukuba angasiphumeza njani ngcono isiCwangciso soPhuhliso seSizwe (i-NDP). Ukongeza apho iza kuncedisa nasekuphuhliseni isicwangciso ezineenkcukhacha kumacandelo akhethekileyo adinga ingqwalasela emandla ukuze akwazi ukuqhuba uhlumo lwezoqoqosho, inguqu emandla yezoqoqosho nophuhliso olufanelekileyo. Iinkcukhacha ezithe vetshe malunga nenkqubo yokuchonga ziyafumaneka kwa: www.thepresidency.gov.za

3. Izigqibo zeKhabhinethi ezingundoqo

3.1. IKhabhinethi ikuphumezile ukungeniswa kweziHlomelo zoMthetho waseRome weNkundla yamaTyala yeHlabathi (i-ICC) ePalamente ukuze zamkelwe. Ezi zihlomelo ziquka inkcazelo yolwaphulo-mthetho lokuhlasela nezinye izenzo  ezenza ulwaphulo-mthetho lwemfazwe kwiMithetho yaseRome ethe yamkelwa yiNdlu yoWiso-mthetho yamaZwe angamalungu e-ICC (eKampala, e-Uganda ngomhla we-11 kweyeSilimela yowama-2010). 

Ukwamkelwa kwezi zihlomelo kuMthetho waseRome nguMzantsi Afrika kubonakalisa ukuzinikela kukarhulumente ekulweni ulwaphulo-mthetho oluxhomisa amehlo olubonakalisa intswela-buntu nolwaphulo-mthetho lokuhlasela xa luthe lwenziwa ngaphakathi elizweni lethu nangaphandle kwelizwe lethu.

4. Uluvo lweKhabhinethi kwimiba egqubayo

4.1. IKhabhinethi iyiqaphele imiphumela yomjikelo wakutsha nje wocando-mida olusacetywayo kwaye iyavuma ukuba iingxoxo-mpikiswano ezidlamkileyo ziyinto ebaluleke kakhulu kulawulo lwethu lwentando yesininzi. Ngenxa yokuba kukho oomasipala abasokolayo ukunikezela iinkonzo kwaye bahlala bengakwazi ukuzenzela nto ngenxa yokungabi namali yaneleyo nokungabikho kolawulo olufanelekileyo, lo nto yenza ukuba imida yoomasipala isoloko iqwalaselwa ngokutsha.

Iinguqu ezicetywayo ziqala ziphicothwe yiBhodi yoCando-mida yooMasipala (i-MDB), ethwaliswe uxanduva lokumisela imida yoomasipala ngokuhambelana noMthetho woCando-mida wooMasipala, we-1998 (uMthetho 27 we-1998): wooRhulumente baseKhaya noMgaqo-siseko weRhiphabliki yoMzantsi Afrika we-1996.

Njengebhodi ezimeleyo, iinkqubo ze-MDB ziselubala kwaye ziyaziqwalasela iingcebiso. IKhabhinethi, iyalukhuthaza uluntu ukuba luthathe inxaxheba evakalayo kwezi nkqubo. IKhabhinethi iyakugxeka ukusetyenziswa koqhankqalazo olunobundlongondlongo njengendlela yokusombulula iimbambano zocando-mida. Umsebenzi we-MDB yinxalenye ebaluleke kakhulu karhulumente yendlela yokuBuyela kuNdalashe ukuqinisekisa ngonikezelo-nkonzo olungcono kuluntu.

4.2. IKhabhinethi iyavuyisana nabantu baseLesotho ngenguqu yolawulo engenamagingxigingxi kwaye ibacelile ukuba basebenzisane ukwenzela uxolo lwexesha elide nophuhliso lwezoqoqosho. IKhabhinethi ikwavuyisana neNkulumbuso yelizwe laseLesotho entsha, oHloniphekileyo uPakalitha Mosisili ekonyulweni kwakhe nokubekwa ngokusesikweni okube yimpumelelo okuthe kwaqhubeka ngoLwesibini, umhla we-17 kweyoKwindla yowama-2015, nokuthe kwazinyaswa ngoHloniphekileyo uMongameli uJacob Zuma noSekela Mongameli uCyril Ramaphosa.

IKhabhinethi imqhwabela izandla uSekela Mongameli ngendima ayidlalileyo nethe yakhokelela kunyulo olube yimpumelelo kwilizwe laseLesotho. Kwakhona iyayibulela indima edlalwe nguMbutho woPhuhliso lwamazwe asemaZantsi e-Afrika (i-SADC) ngokuququzelela umlima-ndlela woxolo nonyulo lorhulumente omtsha.IKhabhinethi iyakuqinisekisa ukuzinikela koMzantsi Afrika ekuqhubekekeni ukusebenzisana nelizwe laseLesotho ukomeleza ngakumbi ubudlelwane obukhoyo ngokugxila ekomelezeni intsebenziswano yezoqoqosho neyezentlalo neyakuthi ikhokelele ekuphuculeni ubomi babantu.

5. Imisitho ezayo

5.1. USekela Mongameli uRamaphosa uza kuzimasa isiKhumbuzo semiNyaka engama-25 yeNkululeko yeRhiphabliki yaseNamibia, kuquka nomsitho wokuBekwa ngokuseSikweni kukaMongameli  uHage Geingob eWindhoek ngomhla wama-2 kweyoKwindla yowama-2015. IKhabhineti ivuyisana neNamibia ngemisitho yayo yokuBhiyozela isiKhumbuzo semiNyaka engama-25 noMongameli Geingbo ngokuba ethe waba nguMongameli wesithathu wela lizwe.

5.2. Ukususela ngomhla we-8 ukuya kowe-9 kuTshazimpunzi wama-2015 uMongameli uZuma uza kusindleka uMongameli uRobert Mugabe waseZimbabwe ePitoli. Olu tyelelo luza kuqukunjelwa ngokusekwa kweQonga lezoShishino loMzantsi Afrika neZimbabwe olumiselwe umhla we-9 kuTshazimpunzi wama-2015, olujoliswe ekwandiseni uthethathethwano lwezorhwebo noshishino phakathi kwala mazwe mabini.

5.3. Ngomhla we-19 kweyoKwindla yowama-2015 uMongameli uZuma uza kunikezela ngeentloko zikaloliwe ezingama-95 ePitoli ezithe zakhiwa njengenxalenye yenkqubo yotyalo-mali ezibhiliyoni ezingama-300 zeerandi yakwa-Transnet yokuvuselela iziseko ezingundoqo zezothutho kweli lizwe. Ngeli xesha lale nkqubo yotyalo-mali kuza kudalwa imisebenzi emitsha emininzi kwaye amashishini walapha ekhaya asethubeni lokuxhamla ngokusetyenziswa kwemveliso yalapha ekhaya, uphuhliso lwezakhono nokwabelana ngolwazi lwezobuchwephetshe.
Abaloliwe batsha baza kuhlangabezana nokusilela okukhoyo kwinkqubo yoololiwe yeli lizwe kwaye bazakunceda ukuphucula izinga lemveliso nokusebenza kakuhle kothungelwano lwemizila yethu yoololiwe. Oku kunikezelwa kukwabonakalisa ukuguquka kweCandelo lobuNjineli lakwa-Transnet ukuba libe lelipheleleyo lokuba ngumvelisi wezixhobo zoqobo kuba ama-85 woololiwe aveliswe kwiziko lakhe eliseKoedoespoort, kufutshane nePitoli.
                                                                                                                                            
5.4. Ukususela ngomhla wama-25 ukuya kowama-26 kweyoKwindla yowama-2015 uMongameli uZuma uza kuba evula indibano ebizwa –Indaba yooSomashishini abaMnyama kwiZiko leNgqungquthela iGallagher, eMidrand, njengenxalenye yokuzinikela kukarhulumente ekuphuhliseni oosomashishini abamnyama kweli. Le Indaba iza kukhuthaza ukubonisana nokufakana imilomo phakathi kukarhulumente namashishini abucala ukuba abaqhubele phambili oosomashishini abamnyama, kunye nokuguqula aseke ngamandla nangokutsha uqoqosho ukuze kuphumelele uhlumo oluxhanyulwa ngumntu wonke.

5.5. UMongameli uZuma uza kube esenza intetho kwiNdlu yeNdibano yamaLungu eSizwe (i-NMA) yoMbutho wooMasipala baseMzantsi Afrika (i-SALGA), nezakubanjelwa kwiZiko leNgqungquthela i-Gallagher , e-Midrand ukususela ngomhla wama-24 ukuya kowama-26 kweyoKwindla yowama-2015. I-NMA iza kuqwalasela ubume boorhulumente basekhaya emva kweminyaka eli-15 ize ixoxe ngamacebo okusebenza ngokuvakalayo ngonikezelo-nkonzo, ukuxhotyiswa ngezakhono, urhwaphilizo nemiba emalunga nokucandwa kwemida yoomasipala. Le ndibano iza kubanjwa phansti komxholo othi: “ImiNyaka eli-15 yooRhulumente baseKhaya abaphantsi koLawulo lweNtando yesiNinzi – ukuHlanganisa nokuQinisa okuDlamkileyo koLawulo lweNtando yesiNinzi yaseKhaya eGxile eLuntwini nePhuhlisayo”.
5.6. Abemi boMzantsi Afrika baza kubhiyozela umsitho woSuku lwamaLungelo oLuntu lwesizwe ngomhla wama-21 kweyoKwindla yowama-2015 eTinarha, eMpuma Koloni phantsi komxholo othi: “UkuBhiyozela uMqulu weNkululeko, ukuXhamla amaLungelo oLuntu aLinganayo kuMntu Wonke”. Le misitho iza kunika bonke abemi boMzantsi Afrika ithuba lokukhumbula bahloniphe ukuzenza idini okwakuhamba nomzabalazo wolawulo lwentando yesininzi nokuzinikela kwethu ukuqhubela phambili amalungelo oluntu njengoko ekhuselwe kuMgaqo-siseko.

IKhabhinethi imema bonke abemi boMzantsi Afrika ukuba babhiyozele olu suku lubalulekileyo ngokukhuthaza kakhulu intsebenziswano phakathi koluntu  kunye nokwakhiwa kwesizwe. Njengenxalenye yeNyanga yamaLungelo oLuntu, kuza kubakho iintlanganiswano zeengxoxo phakathi koluntu kuwo onke amaphondo ukukhuthaza ubudlelwane phakathi kwabantu abaneemvela-phi ezahlukahlukeneyo. Oku kuza kuqukunjelwa ngeMbizo yokuHlola nokuFaka iNgxelo ngeNtsebenziswano phakathi koLuntu eza kubanjwa ngomhla wama-30 kweyoKwindla yowama-2015 eBhayi.   

5.7. Ukususela ngomhla wama-24 ukuya kowama-26 kweyoKwindla yowama-2015 iSebe loPhuhliso loLuntu liza kusingatha Indaba yezeNontlalo-ntle yeSizwe  kwiZiko leNgqungquthela yeZizwe-ngezizwe yaseDurban phantsi komxholo othi: “Ukuvuselelwa komsebenzi wezentlalo-ntle eMzantsi Afrika”.

Le Indaba iza kuza neziphakamiso namanyathelo okuhlangabezana nemiba enempembelelo kumsebenzi wezentlalo-ntle nokwenza ukuba isigunyaziso sezophuhliso solu bizo sixhase inguqu emandla yezentlalo noqoqosho karhulumente. Ukufezekisa oku, eli sebe lisungule inkqubo yokuxhasa ukunceda abafundi basezidyunivesithi abenza izifundo zokuba ngoonontlalo-ntle.

5.8. ISebe loPhuhliso loLuntu liza kubamba  iNgqungquthela yesi-2 yokuLwa ubuQhophololo noRhwaphilizo ukususela ngomhla wama-30 ukuya kowama-31 kweyoKwindla yowama-2015 kwiHotele i-St George’s, e-Centurion phantsi komxholo othi: “Ukuqinisekisa ngamalungelo oluntu kumntu wonke ngenkqubo yesibonelelo sezentlalo esingenabuqhophololo”. Le ngqungquthela iza kuvavanya amanyathelo akhoyo ngoku okuncothula urhwaphilizo oluqhubeka kwinkqubo yezibonelelo zezentlalo.

5.9. IKhabhinethi iyakwamkela ukusingathwa kwitumente yokuqala  ye-basketball yoKhuphiswano lweZizwe eZine  eqhubeka kwiBala i-Wembley, eRhawutini ukususela ngomhla we-19 ukuya kowa-22 kweyoKwindla yowama-2015. Oku kuhlanganisa amaqela abadala amadoda oMzantsi Afrika, aseNigeria, aseMozambique kunye nawaseKenya kwinto ekulindeleke ukuba iyakuba yitumente yaminyaka le.

5.10. IKhabhinethi iyavuyisana neqela lethu leqakamba, ngokudlulela kwinqanaba eliphambi kwamagqibela kankqoyi neliphumelele ngoothinti abalithoba xa belidlala ne-Sri Lanka kumdlalo wawo wetumente yeNdebe yeHlabathi. Sinqwenela eli qela nomqeqeshi walo amathamsanqa njengokuba liqhubekeka kulo tumente.

6. Izikhundla
Konke ukuqesha kuxhomekeke ekuqinisekisweni kwamabakala ezemfundo kunye nohlolo oluchaphazelekayo.

6.1. INkundla yamaTyala ezaManzi:
a. U-Adv Tintswalo Annah Nana Makhubele (uSihlalo);
b. UNksz Lindelwa Mbanjwa (uSekela Sihlalo);
c. UMnu Pumezo Malik Mpumelelo Jonas;
d. UNksz Maleho Margaret Nkomo;
e. UNjing Tumai Murombo, no-
f. Mnu Ferdinand Zondagh.

6.2. UGunyaziwe woLawulo lweziBonelelo zeZindlu
a. Ahmed Essop Vawda (uqeshiwe kwakhona kwaye unguSihlalo);
b. Shadrack Kabelo Ganda;
c. Itumeleng William Kotsoane;
d. Kelikile Elva Kwinana;
e. Maphuti Justine Lamola (uqeshiwe kwakhona);
f. Nontutuzelo Nomtandazo Mbiza (uqeshiwe kwakhona);
g. Mandla Mdludlu;
h. Rose Sessie Molokoane;
i. Manye Richard Moroka;
j. Zolile Thando Ngcakani;
k. Zikiswa Zandile Ntlangula, no-
l. Phakamile Worrel Weekes Ximiya.

6.3. IQumrhu lamaJelo eeNdaba ngeKhompyutha loMzantsi Afrika (i-NEMISA) 

Ukuqeshwa ngokutsha kwabaLawuli abaNgekho kwisiGqeba soLawulo kwiBhodi ye-NEMISA:
a. UMnu Thami ka Plaatjie
b. UGq Molatelo Maloka.

6.4. IKomiti yeeNgcebiso yeNkonzo yezeRhafu yaseMzantsi Afrika
a. UJaji Frank Kroon (uSihlalo);
b. U-Adv Selby Mfanelo Mbenenge (uSekela Sihlalo);
c. U-Adv Roedolf Mastenbroek;
d. UMnu Lazarus Docter Mokoena, no-
e. Nksz Mmakgolo Meta Maponya.

6.5. UGunyaziwe weCandelo lezeMfundo noQeqesho kaRhulumente.
UNksz Gugu Dlamini njengeGosa lesiGqeba eliyiNtloko (i-CEO)

6.6. IQumrhu lamaJelo eeNdaba ngeKhompyutha loMzantsi Afrika (i-NEMISA) 
UGq Ndivhoniswani Aaron Tshidzumba njengeGosa lesiGqeba eliyiNtloko (i-CEO).

6.7. I-Arhente yobuChwephetshe boLwazi loMbuso
UGq Setumo Mohapi njengeGosa lesiGqeba eliyiNtloko (i-CEO)

6.8. ISebe lezeNzululwazi nobuChwephetshe
UNksz Mohlago Flora Mokgohloa njengoSekela Mlawuli-Jikelele: uCwangciso lweZiko neNkxaso

6.9. IQonga loBizo lwezoMthetho leSizwe:
a) UMnu Max Boqwana;
b) UMnu Krish Govender;
c) UMnu Jan Maree;
d) UNksz Martha Mbhele;
e) UNksz Janine Myburgh;
f) UMnu Richard Scott;
g) UMnu Lutendo Sigogo;
h) UMnu Jan Stemmett;
i) U-Adv Willem van der Linde SC;
j) U-Adv Ismail Jamie SC;
k) U-Adv Greg Harpur SC;
l) U-Adv Thami Ncongwane SC;
m) U-Adv Dali Mpofu SC;
n) UNjing Managay Reddi;
o) U-Adv M A Hawyes;
p) U-Adv Samuel Mgiba;
q) U-Adv D Ntsebeza SC;
r) U-Adv Kgomotso Ditsebe Moroka
s) UNksz Namhla Thina Siwendu
t) U-Adv Brian Nair, no-
u) Mnu Uys Mathebula.

Imibuzo
Phumla Williams, ISithethi seKhabhinethi esiliBambela
Iselula: 083 501 0139

Share this page

Similar categories to explore