1. Diphetho tša Kabinete ka ga merero ye e lego ditabeng ka seemong sa bjale le ka meletlo ye e tlago
1.1 Kabinete e gatelela boipiletšo bja Mopresidente Jacob Zuma go mmušo, kgwebo le bašomi go šomišana kgodišong ya ekonomi ka kelo ye e kgonago go hlola mešomo ye mentši.
Polelo ya Maemo a Setšhaba le Polelo ya Ditekanyetšo di file motheo wa phethagatšo ye e tseneletšego ya Leanotlhabollo la Bosetšhaba mo nakong ye e tlago ya pušo ye mpsha.
Tekanyetšo ya Bosetšhaba ya bo21 ya pušo ye ya temokrasi ka nnete e laetša maemo a mabotse a ka fao re fetolago naga ya rena le go gatela pele kgahlanong le ditlhohlo tše kgolo tša bohloki, go se lekane le tlhokego ya mešomo – gomme, sa bohlokwa, ke ge re dira bjalo ka methopo ya rena yeo e hlaelago.
1.2 Kabinete e laeditše go nyamišwa ke dipolao tša bjale tša makgarebjana a mabedi tšeo go ya ka mabarebare di amantšhwago le bobuane. Mekgwa ye bjalo ga e amogelege ka nageng ya rena. Go ya ka Molaotheo woo o akaretšago tokelo ya go phela, motho mang le mang yo a hwetšwago a dirile tša bosenyi bjo o tla otlwa bošoro go ya ka molao.
1.3 Kabinete e leboga maAfrika Borwa ka moka le dikhamphani tše kgolo ka magato a bona a go seketša mohlagase, kudu ge keriti ya bosetšhaba e bile ka fase ga kgatelelo. Mola naga e na le bokgoni bja go kgotsofatša nyakego ya yona ya bjale, badiriši ba mohlagase ka moka ba hlohleletšwa go amogela tsheketšo ya mohlagase bjalo ka mokgwa wa bophelo.
1.4 Kabinete e lebogiša dikolo le barutiši ka moka bao ba hlaoletšwego Difoka tša Thuto tša Bosetšhaba tša 2013: Difoka tša Kgetho ya Batho tša Via Afrika tšeo di tlago swarwa ka la 6 Hlakola 2014 kua Sentheng ya Dikhonferentshe ya Birchwood go la Gauteng. Difoka tše ke fela tše dingwe tša mekgwa yeo ka yona Kgoro ya Thuto ya Motheo e lebogago le go hlohleletša barutiši bao ba nago le tlhokomelo le boineelo maitekong a bona a go godiša baithuti go ba dira badudi ba go ba le maikarabelo ba Afrika Borwa ya temokrasi yeo e sa kgethollego go ya ka bong le morafe. Kabinete gape e gatelela ditokelo tša bana tša go ithutela ka tikologong ye e bolokegilego le ya go amogelega.
1.5 Kabinete e amogela thekgo ye e tšwelago pele ya Kgoro ya Saense le Theknolotši ya Moletlo wa Bosetšhaba wa Saense, wo o tsebja bjalo ka Scifest ya Afrika, ye e tlogo swarwa go tloga ka la 12 go fihla ka la 18 Hlakola 2014 kua Grahamstown go la Kapa Bohlabela ka fase ga kgwekgwe ye “Ka Lefaufaung.” Moletlo wo wa ngwaga ka ngwaga o godiša saense, theknolotši, boentšeneere le mmetse bjalo ka dibaka tša mešomo basweng ba rena gape o hlola kwešišo ye kaone ya makala a magareng a maAfrika Borwa. Mmušo o tšwela pele go šetša le go godiša kudu go tšewa ga Mmetse le Disaense tša Fisikikale bjalo ka karolo ya hlabollo ya mabokgoni a bohlokwa ao a nyakwago ke ekonomi ya rena ye e hlabologago.
1.6 Kabinete e amogela tsebišo ye e dirilwego ke Khonsotiamo ya Senthara ya Dinyakišišo tša Lenaneo la AIDS ka Afrika Borwa ka ga kutullo ya ditwatšhamalwetši tše mpsha tše di tiileng tša HIV. Disentha tša dinyakišišo ka ga ka fao mmele wa mosadi wa KwaZulu-Natal o ikarabetšego go phetelo ya HIV ka go bopa ditwantšhamalwetši tše di tiileng. Nyakišišo, ye e gatišitšwego ka gare ga jenale ya maemo a godimo ya saense, Nature, e hlaloša ka fao sehlopha sa dinyakišišo se hweditšego le go hlaola ditwantšhamalwetši tše ka mading a mosadi gomme morago tša atišwa ka laporatoring.
Ditwantšhamalwetši tše di atišitšwego morago di šomišitšwe molokelokeng wa diteko ka laporatoring go hlatholla mokgwa wo o latetšwego ke mašole a mmele a mosadi go bopa ditwantšhamalwetši tše di tiileng. Dikutullo tše diswa tše di hweditšwego go mosadi yo wa KwaZulu-Natal dikarabong tša mašole a mmele kgahlanong le HIV di tliša tshepo maanong a ka moso a kalafo le thibelo ya HIV. Kutullo ye ga se kalafo ya HIV/AIDS gomme ka go realo mmušo o dira boipiletšo go maAfrika Borwa ka moka go tšwela pele go dira diteko tša HIV goba go tšwela pele ka kalafo ya antiretrobirale yeo e fiwago batho bao ba nago le HIV.
1.7 Mopresidente Jacob Zuma o tla fa polelo moketekong wa Letšatši la Ditokelo tša Botho wa ngwaga wo ka la 21 Hlakola 2014 ka fase ga kgwekgwe ye “Go keteka mengwaga ye 20 ya go fetola maphelo ka ditokelo tša botho!” kua Mabaleng a Kherikhete a Sharpeville go la Gauteng. Kabinete e dira boipiletšo go maAfrika Borwa go keteka go dula ka nageng yeo e tiišeletšago gore le ka mohla o mongwe moAfrika Borwa ofe goba ofe a ka se tsoge a tšeetšwe botho bja gagwe, go sa lebelelwe go ya ka morafe, bong, tumelo goba kamano go tša thobalano. Ka moka re na le maikarabelo a go kgonthišiša gore rekote ya rena ya ditokelo tša botho le histori di bolokelwa le go matlafaletšwa meloko ya ka moso.
1.8 Beke ya Bosetšhaba ya Meetse e tla thakgolwa kua Bushbuckridge ka la 14 Hlakola gomme e tla tšwela pele ka ditiragalo tše mmalwa go fihlela ka la 23 Hlakola 2014. Modiro wa thakgolo o tla dirwa ka go fokotša dipompo kua Mokoting wa Tsepamo ka Borwa ya moepo wa kgale wa ERPM go šogana le taba ya Moselo wa Meepo wa Esiti ka Tikologong ya Bogare bja Witwatersrand. Mo matšatšing a beke ao a šetšego go tla dirwa neeletšano ya mekgwa ya tlhokomelo ya meetse a ditšhila le diprotšeke tša kabo ya meetse ka bontši ka diprofenseng tše mmalwa. Kgwekgwe ya ngwaga wo ke “Meetse ke Bophelo – Mengwaga ye 20 ya Kabo ya Meetse go Tlhabollo ya Ekonomi le Leago.” Kabinete e dira boipiletšo go maAfrika Borwa go seketša meetse gomme e gatelela nyakego ya taolo ya go swarelela ya mothopo wo wa go hlokega, gore go oketšwe phihlelelo le go maAfrika Borwa a mangwe a mantši.
1.9 Kabinete e lebogilwe ka ga Kopano ya Mopresidente ya Baswa ya mathomo ye e atlegilego yeo e swerwego go la Ekurhuleni go tloga ka la 28 Dibokwane go fihla ka la 3 Hlakola 2014. Monggae wa Kopano e be e le Kantoro ya Mopresidente, Kgoro ya Tlhabollo ya Ekonomi le Etšentshi ya Bosetšhaba ya Tlhabollo ya Baswa. Kopano e phethagaditše Kwano ya Mešomo ya Baswa yeo e saenetšwego ke mmušo, kgwebo le bašomi ka Moranang 2013. Mopresidente Jacob Zuma o file polelokgolo Kopanong yeo e tsenetšwego ke baswa ba go balelwa go 500 go tšwa diprofenseng ka moka. Ditona tša go fapana di tšeere karolo dipoledišanong tša dihlopha go tsebiša baswa ka mananeo a mmušo a mešomo ya baswa. Go tlaleletša, maano a a tiileng a amogetšwe ao a tlogo dira gore Mopresidente le Ditona tša go fapana ba šomišane kgafetša le baswa go dira gore tlholo ya mešomo e phethagatšwe.
1.10 Kabinete e amogetše Khonferentshe ya Bosetšhaba ya Tshekaseko yeo e tsenetšwego ka bontši ka ga Pego ya Ditšhišinyo tša Pholisi ya Bosetšhaba ya Theknolotši ya Kgokagano ya Tshedimošo (ICT) ye e Logagantšwego, yeo e swerwego ka la 3 Hlakola 2014. Kabinete e hlohleletša setšhaba go tšea karolo ka ditheeletšong tša diprofense tša Pego ya Ditšhišinyo tšeo di thomago go la Rustenburg ka la 7 Hlakola. Pego ya Ditšhišinyo mafelelong e tla tlagiša Pego ya Tshedimošo mo gare ga ngwaga, yeo e tlogo fa foreimiweke ya go fetola molao ka mekgwa ye e tlago akaretša diphetogo tše kgolo ka ICT mo mengwageng ya bjale.
1.11 Kabinete e thabile go amogela gore go tloga mola go amogelwago “SA Connect”, Pholisi ya Megala ya Kgokaganyo le Maano, ka la 4 Manthole 2013, dikolo tše 782 di tlabaketšwe ka dikhomphutha le dilaporatori tša inthanete; Institšhute ya Mabokgoni a Seilektroniki (e-Skills) ya Ikamva e thakgotšwe, gomme go hlomilwe le Lekgotla la Bosetšhaba la Boeletši bja Megala ya Kgokaganyo.
1.12 Kgoro ya Merero ya Tikologo e tla swara Kopano ya Maloko ya bo11 (COP11) go tloga ka la 17 go fihla ka la 21 Hlakola 2014, kua Sentheng ya Boditšhabatšhaba ya Motsekapa, ka fase ga kgwekgwe ye: “Go Godiša Kgolo ya tša ka Meetseng ka Afrika: Go ya Taolong ya go Swarelela ya Methopo ya Lewatle.” COP11 ya go ba gona ka morago ga mengwaga ye mengwe le ye mengwe ye mebedi e kopanya ditona tša tikologo go tšwa dinageng tše 22 tšeo di akaretšwago ke Convention for Cooperation in the Protection, Management and Development of the Marine and Coastal Environment of the Atlantic Coast of the West, Central and Southern Africa Region. Kopano ya 2014 e tla sekaseka mediro le diphetho tše di tšeerwego ka 2012/13; tekanyetšo ya 2014/15, le go fa taelo kgatong ye e nyakegago go phethagatša Kwano le Leanotiro. Gape e tla laetša ka fao maloko a ka amogelago kgopolo ya “Kgodišo ya Kgwebišano ya Lewatleng” bjalo ka tsela ya go swarelela taolong ya methopo ya lewatle le ya lebopo la lewatle.
1.13 Kabinete e rometše mantšu a tebogišo go Sehlopha sa Bosetšhaba sa Kherikhethe sa Dibapadi tša mengwaga ya ka Fase ga 19 sa Afrika Borwa ka phenyo ya bona ye botse ka go fenya Sebjana sa bona sa Lefase sa mathomo sa Lekgotla la Boditšhabatšhaba la Kherikhethe ya Dibapadi tša Mengwaga ya ka Fase ga 19 go la Dubai. Mošomo wo mobotse wa sehlopha o šoma go hlohleletša dibapadi tša baswa ka moka go duma go fihlelela maemo a godimo.
1.14 Kabinete e amogetše Letšatši la Boditšhabatšhaba la Basadi le le tlago - 8 Hlakola 2014. Letšatši le fa maAfrika Borwa sebaka sa go hlompha diphihlelelo le maikgafo a basadi ba Afrika ka ditšhabeng tša gabo rena. MaAfrika Borwa a swanela go lekola kgatelopele ye e dirilwego ke ditšhaba, mokgatlo le naga ka bophara tšwetšopeleng ya ditokelo tša basadi.
Mola Molaotheo o re fa motheo wa merero le melao, ke maikarabelo a rena ka moka go boloka le go šireletša basadi le go kgonthišiša gore ba a matlafatšwa gore ba tšee karolo bjalo ka badudi ba go lekana hlabollong ya ekonomi le naga ya rena.
2. Dipoledišano le dikamogelo tša Kabinete
2.1 Kabinete e amogetše go thongwa ga tshepedišo ya poledišano ya go akaretša ka maikemisetšo a go tšweletša baatlegi ba ba ntši ba thuto ya godimo ba profešenale. Se se tliša foreimiweke ya poledišano, taolo le tšhomišano gare ga mekgatlo ya profešenale, makgotla a boleng, intasteri, diinstitšhušene tša thuto ya godingwana le mmušo.
Se se tla ba le seabe tlhabollong ya bašomi ba go ba le bokgoni le go kgona go thekga mokgwa wa kgolo ya go akaretša.
2.2 Kabinete e amogetše Molaokanywaphetošwa wa Inšorense ya Tlhokego ya Mošomo wa 2014 gore o tlišwe Palamenteng. Ye ke phetošo ya bobedi ya Molao wa Inšorense ya Tlhokego ya Mešomo, wa bo 63 wa 2001.
Diphetošo di tšwela pele go fokotša khuetšo ye mpe ya leago le ekonomi ka baka la tlhokego ya mešomo, ka go latela maemo a Mokgatlo wa Boditšhabatšhaba wa Mešomo, a go akaretša baithuti bao ba lego mananeong a go ithuta mošomo le bašomi ba mmušo bao ga bjale ba sa akaretšwego go ya ka Molao wo.
Phethagatšo ya Molaokakanywaphetošwa, 2014 e tla, magareng ga tše dingwe, katološa nako ya go lefa motšeakarolo dikholo, go tloga go dikgwedi tše 8 go fihla go dikgwedi tše 12, ka gona se ke go mo kgontšha go nyaka mešomo ye mengwe le go amogela dikholo mo lebakeng le le teletšana.
Motšeakarolo gape o tla ba le nako ye e katološitšwego yeo ka yona a ka tšentšhago kgopelo, go tloga go dikgwedi tše 6 go fihla go dikgwedi tše 12. Gape o tla dumelela go hlaolwa ga baholegi ge go bolelwa ka dikholo tša lehu.
3. Bao ba thwetšwego mešomong
Kabinete e amogetše go thwalwa ga batho ba ba latelago:
3.1 Morena Daan du Toit bjalo ka Motlatšamolaodipharephare: Tšhomišano ya Boditšhabatšhaba le Methopo ka Kgorong ya Saense le Theknolotši
3.2 Morena Garth Strachan bjalo ka Motlatšamolaodipharephare: Tlhabollo ya Pholisi ya Tlhabollo ya Intasteri ka Kgorong ya Kgwebišano le Intasteri
3.3 Mohumagadi Malebo Mabitje-Thompson bjalo ka Motlatšamolaodipharephare: Tshepedišo ya Diputseletšo tša Tlhabollo ya Intasteri ka Kgorong ya Kgwebišano le Intasteri
3.4 Boto ya Mokgatlo wa Inšorense ya Dikotsi tša go Ikgetha wa Afrika Borwa (SASRIA) Khamphani ye e lego ka Fase ga Taolo ya Mmušo
a) Thwalo ya bobedi ya Morena Cedrick Mnwabisi Masondo bjalo ka Molaodi wa Taolo gape bjalo ka Molaodi Phethišo wa Boto.
b) Thwalo ya bobedi ya Mohumagadi Karen Pepler bjalo ka Molaodi Phethišo wa Boto.
c) Go thwetšwe Mohumagadi Tando Mbatsha bjalo ka Molaodi yo e sego wa Phethišo.
d) Go thwetšwe Mohumagadi Tshwarelo Moutlane bjalo ka Molaodi yo e sego wa Phethišo.
Dipotšišo: Phumla Williams (Seboleledi sa Kabinete sa Motšwaoswere)
Mogala: 083 501 0139
