1. Phethagatšo ya Mananeo a Bohlokwa a Mmušo
1.1. Kabinete e amogela pulosemmušo ya Sepetlele sa Ngaka Harry Surtie ka Mopresidente Jacob Zuma kua Upington go la Kapa Leboa, ka la 2 Lewedi 2014. Se se tla matšatši a mane morago ga go bulwa ga sepetlele se sengwe se seswa ke Tona ya Maphelo Ngaka Aaron Motsoaledi kua Natalspruit go la Gauteng. Tše di magareng ga dikatlego tše dintši ka lenaneong la bosetšhaba la mananeokgoparara a mo mengwageng ye mehlano ye e tlago go fihlelela dinyakwa tša lenaneo la Inšorense ya Maphelo ya Bosetšhaba.
1.2. Kabinete e amogela dikgato tša bjale tša go swara le go thopa ka fase ga Project Darling le go swarwa ga sehlopha sa disenyi se se belaelwago go ba se se thopago dilori ka kgang. Project Darling e feleleditše ka go hwetša ditaemane tše di sego molaong le go thopa dithoto tša boleng bja R50 milione, magae a 15 le tšhelete ya dinaga di šele ya boleng bja R43 milione.
Moragonyana kgwedi ye maphodisa a tla lokolla dipalopalo tša ngwaga ka ngwaga tša bosenyi. Dipalopalo tše di theilwe godimo ga palo ya nnete ya melato ye e begilwego Maphodiseng, gomme di tla laetša dikatlego le ditlhohlo.
Phatlalatšo ya dipalopalo tše e re dumelela go tsenela poledišano ye e nago le tshedimošo ya gore ditšhomišano le setšhaba di ka matlafatšwa bjang ka go tsena bogare maano a twantšho ya bosenyi ao a akaretšago a mmušo. Gore naga e atlege twantšhong ya bosenyi, Kabinete e hlohleletša ditšhaba go tšea karolo pegong ya bosenyi le thekgong ya diforamo tša polokego gobane twantšho ya bosenyi e nyaka maitekelo a setšhaba ka bophara.
Mmušo o sola ditlhaselo tše šoro tše re di bonego kgahlanong le maloko a Ditirelo tša Afrika Borwa tša Sephodisa mola ba le mošomong. Ka Sontaga sa la 7 Lewedi 2014 mmušo o tla hlompha le go gopola maphodisa ao a lobilego maphelo a ona a le mošomong. Kabinete e laletša setšhaba go gopola bahlankedi bao ba hlokofetšego mola ba leka go phethagatša molao.
1.3. Kabinete e amogela tsebišo ya R2 bilione ya lefelo la temo ya ka meetseng ka go Lefelo la Tlhabollo ya Intasteri la Coega go la Kapa Bohlabela yeo e tlogo abela temo ya abalone dihekthara tše 80 ka 2020 le go hlola mešomo ya go ya go ile ya go balelwa go 2 080. Protšeke ye ke karolo ya Operation Phakiša yeo e nyakago go bulela mawatle a Afrika Borwa bokgoni bja ekonomi. Protšeke e na le bokgoni bja go ba le seabe ka gare ga ekonomi ka tšhelete ya go balelwa go R177 bilione le go hlola mešomo ye milione ka 2033. Kabinete e hlohleletša babeeletši ba bantši go šomišana le mmušo menyetleng ye meswa ya kgolo ya ekonomi.
1.4. Kabinete e amogela go ba gona ga sehlopha sa Afrika Borwa sa ditsebi tša kalafo Dinageng tša Bodikela bja Afrika tša Guinea, Sierra Leone, le Liberia tšeo di thušago go lwantšha phatlalalo ya Baerase ya Ebola. Sehlopha se sa ditsebi tša maemo a godimo tše di hlahlilwego se tlabaketšwe ka laporatori ya go thetha gomme se be se dutše se le fao dibeke tše pedi (2) tša go feta se thuša go phekola bolwetši go kgabaganya Selete seo ka moka.
1.5. Kabinete e amogela thakgolo ya Kgato ya 1A, protšeke ye e bitšwago Kabo ya Meetse ka Bontši ya Pongolapoort. Protšeke ya go akanyetšwa go tshenyegelo ya R1,5 bilione bofelong e tla abela batho ba 134 864 meetse a go nwa le go hlongwa ga dineteweke tša tlhwekišo le meetse a mantši ka magaeng a 16 200. Protšeke e tla tliša meetse setšhabeng sa Mmasepala wa Selegae wa Jozini, go la KwaZulu-Natal.
2. Diphetho tše bohlokwa tša Kabinete
2.1. Kabinete e amogetše tokollo ya Sengwalwakakanywa sa Tlhako ya Tlhabollo ye e Kopantšwego ya Metsesetoropo gore batšeakarolo ba bohlokwa ba boledišane le gore go be le kopano ya go kgabaganya Makala a mmušo. Se se tla nyaka gore go be le kwano lenaneotherong la phetošo ya metsesetoropo ka Afrika Borwa. Tlhako ye ke karabo ya boipiletšo bja Mopresidente Jacob Zuma bja tlhako ya bosetšhaba ya tlhabollo ye e kopantšwego ya metsesetoropo go lokiša ditiro tša go se loke tša mehleng ya kgethollo ya dipatrone tša mafelo le go thuša mebasepala go laola phetogelo ya lebelo ya go hudugela metsesetoropong. Pono ya tlhako ye ke go godiša ditoropo le ditoropokgolo tše di phelegago, tše di akaretšago mang le mang le tše di kgotlelelago. E šogana le ditiro tša go se loke tša karogano ya mafelo go ya ka merafe le maemo a ekonomi gape e hlola ditoropo le ditoropokgolo tše di kopanego, tša kagišano ya go feta pele.
2.2. Kabinete e amogetše Pego ya Bosetšhaba ya Afrika Borwa ka ga Tlhabollo ya Ditoropo le Dintlo yeo e tlogo alwa Khonferentsheng ya Mokgatlo wa Dinagakopano (UN) (HABITAT III) ka 2016. Khonferentshe ya mathomo ya ditokišetšo ya UN e tla swarwa ka la 17 le 18 Lewedi 2014. Pego ye e letetšwe go tšweletša ‘Leano le Leswa la Ditoropo’ la ngwagakgolo wa bo 21 go šogana le ditlhohlo tše di lebanego dinaga tše di hlabologago le tše di hlabologilego, go amogela karolo ye bohlokwa ye e oketšegago ya ditoropokgolo ka ditabeng tša lefase tše bjalo ka phetogo ya klaemete, masetlapelo, tlhabollo ya ekonomi le ditokelo tša botho. Ditokišetšo tša Habitat III di tla ka nako ye Afrika Borwa e beakanyago Tlhako ya yona ya Pholisi ya Metsesetoropo ye e Kopantšwego le go thoma ka ditokišetšo tša Pego ya Ditšhišinyo tša rena ka ga Madulo a Batho.
2.3. Kabinete e amogetše go hlongwa ga Etšentshi ya Taolo ya Thoto ya Mmušo yeo e tlago hlokomela taolo ya thoto ya mmušo. Se e tla ba setheo sa Karolo ya Mmušo ka fase ga tlhokomelo ya Tona ya Kgoro ya Mešomo ya Setšhaba. Tona Nxesi o tla fa tshedimošo ka botlalo ka taba ye.
2.4. Kabinete e amogetše Molawana wo o fetotšwego ka ga go thwalwa mošomong ga Bahlankedi ba tša Phatlalatšo ya Dithoto wo o tlogo phatlalašwa ka tsebišo ka gare ga Kuranta ya Mmušo. Nepišo ya Molawana wo ke go godiša kwano, toka, ponagatšo le phihlelelo ya tekatekano go batho ba ba bego ba hlokišwa dibaka mo nakong ye e fetilego ya kgethologanyo ye e sego ya loka. Phetogo ye kgolo yeo e phethagatšwago ke phetošo ke go fedišwa ga mokgwa wa go bitšwa Khwetšo ka kgopolo ya phetošo ye e gatetšego pele. Molawana wo o tla ama fela go thwalwa mošomong wo o dirilwego go ya ka Molao wa tša Phuhlamo Ditšheleteng, Molao wa Dikhamphani le Molao wa Dikgwebo tše Nnyane.
3. Melaokakanywa
3.1. Kabinete e amogetše gore Molaokakanywa wa Kamogo ya Dithoto wa 2014 o alwe ka Palamenteng. Molao wa Kamogo ya Dithoto wa 1975 o tlile pele ga Molaotheo wa 1996 gomme se se dira gore e be tshwanelo go beakanya molao wa kakaretšo wa go laola kamogo ya thoto go ya ka melawana le mabaka a Molaotheo. Tona Nxesi o tla fa tshedimošo ka botlalo ka taba ye.
4. Maemo a Kabinete ka ga ditaba tša bjale tše bohlokwa
4.1. Kabinete e hlohleletšwa ke kgolo ye botse ya ekonomi ye e begilwego kotareng ya bobedi ya ngwaga ntle le maemo a boima a ekonomi ka mo nageng le dinageng di šele. Lebelo la kgodišo ya ekonomi le sa fokola gore le ka šogana le ditlhohlo tša rena tša bohloki, go se lekalekane le go hloka mešomo. Mmušo o akgofiša phethagatšo ya Leanotlhabollo la Bosetšhaba go šogana le ditlhohlo tša rena tša makala, go oketša bokgoni bja rena bja kgolo go ya go ile le go hlolela batho mešomo. Mabapi le se, peeletšo ya rena go mananeokgoparara – mohlagase, dinamelwa, meetse, ditsela, dikolo le dipetlele – e aga sebaka sa kgolo ya ekonomi ya lebelo ye e akaretšago mang le mang.
Bogolo bja ngwaga le ngwaga bja peeletšo ya letlotlo ka dikgwebong tša mmušo e oketšegile ka diphesente tša go feta tše 260 ka kgonthe mo mengwageng ye lesome ya go feta. Tšhomišo ya tšhelete ya ngwaga ka ngwaga ya mananeokgoparara a mmušo wa selegae e menagane gabedi ka kgonthe go tloga mafelelong a bo 1990. Lekala la mmušo le beeleditše ka godimo ga R1 trilione go mananeokgoparara go tloga ka 2009/10. Re letetše gore kgolo mo seripeng sa bobedi sa ngwaga e tla tielela gobane makala a botšweletši le a meepo a boela sekeng. Gomme mmušo o tla tšwela pele go šomišana le kgwebo le bašomi go aga tikologo, yeo e loketšego peeletšo le kgolo ya ekonomi
4.2. Mmušo o sola mediro le dipolelo tše di hlohleletšago dikgaruru tšeo di lego kgahlanong le melawana ya molaotheo wa rena gomme di tšhošetša go senya dikatlego tšeo re di fihleletšego bjalo ka naga. Go tšwelela gabjale ga dikgaruru tša go senya dipese go la Kapa Bodikela gape go solwa ka gohlegohle.
Kabinete e leboga batswadi bao ba ikgafetšego go kgonthišiša gore bana ba boela sekolong go la Kapa Leboa. Kabinete e leboga batswadi ka go tsena bogare bokamoso bja bana ba bona gomme e ipiletša gore kgahlego ya bana ga ya swanela go tsoga e amegile gampe gape goba go ba šomiša ditherišanong tša ditaba tša setšhaba. Kabinete e hlohleletša maAfrika Borwa go boloka seriti sa naga bokgoning bja yona bja go tsenela poledišano ya go aga le go rarolla ditaba ntle le gore ke mang yo a kgathago tema gore Afrika Borwa e tšwetšwe pele.
4.3. Kabinette e amogela dikgato tša sephetho ka setho sa Dinagatlhabollo tša Borwa bja Afrika (SADC) ka ga Khutšo le Tšhireletšo ka mathateng a bjale a sepolotiki ka Lesotho gomme e tiišeletša thekgo ya yona ye e se nago mapheko ya maemo a SADC ao a ganago diteko ka moka go diphetogo tša mmušo tša go hloka mapheko. Kabinete ka go realo e ipiletša go bakgathatema ka moka go šomišana pušetšong ya moya wa temokrasi go la Lesotho le go phethagatša ka botlalo kwano ye e kwanetšwego le setho sa SADC.
4.4. Kabinete e amogetše go itokolla mošomong ga Modulasetulo wa Khomišene ya Dikgetho ye e Ikemego (IEC), Moatbokheiti Pansy Tlakula. Go rola modiro ga gagwe go tla morago ga Dikgetho tša Kakaretšo tša 2014 tšeo a di etilego pele ka katlego. O bile le seabe se segolo sa go kgonthišiša gore temokrasi ya rena e dula e tiile. Kabinete e laetša tebogo ya yona go seabe seo Moatbokheiti Tlakula a bilego le sona gomme e lebiša ditebogo tša yona go seabe sa gagwe sa go se ikhole temokrasing ya rena gomme e mo lakaletša mahlatse le mahlogonolo.
4.5. Kabinete e amogela kahlolo ka Kgorotsheko ya Molaotheo yeo e lego tiišetšo ya gore molaotshepedišo wa mmušo ya tirotokišo o lokile. Mmušo o sa ikgafetše lenaneong la wona la go lokiša go se lekalekane ga setšhaba kudu ka lefapheng la mešomo. Kahlolo ye gape e tiišetša gore ka nnete tirotokišo mmogo le melao ye mengwe ya toka mošomong e godiša phetošo le go matlafatša ba ba bego ba hlokišwa dibaka mo nakong ye e fetilego.
5. Ditiragalo tše di tlago
5.1. Kgoro ya Thuto ya Motheo e tla ngwadiša Diteko tša Ditshekatsheko tša Bosetšhaba tša Ngwaga ka Ngwaga (ANA) go tloga ka la 16 go fihla ka la 19 Lewedi 2014 go šala morago kgatelopele ya dipoelo tša go ruta magareng a Dikreiti ya 1 go fihla go ya 6 le Kreiti ya 9 bjalo ka maiteko a go kaonafatša boleng bja thuto. Ngwaga wo (2014) Kgoro ya Thuto ya Motheo gape e tla dira teko ya kelo ya mohlala wa baithuti ka go Kreiti ya 7 le ya 8 gomme sephetho ka ga kelo ye se tla tšewa ka 2015.
ANA e tšweletša bohlatse bjo bo lekaneditšwego go lekola katlego ya dikgato tša go fapana tša mmušo go kaonafatša go ngwala le go bala le dipalo magareng a baithuti gomme gape e kgontšha barutiši go hlaola makala ao a nyakago thekgo ya tlaleletšo. Kabinete e hlohleletša batswadi le bahlokomedi ba bana go thekga bana ba bona le go kgonthišiša gore dipoelo di šomišwa go šogana le Makala afe goba afe a tlhabollo. Tšhupadipaka ya ANA le methopo ya 2014 di gona mo go: www.education.gov.za
5.2. Tona ya Kgoro ya Tlhabollo ya Dinagamagae le Peakanyoleswa ya Naga Gugile Nkwinti o tla ba monggae wa Samiti ya Tirišo ya Naga ya 2014 Hoteleng ya Birchwood le Senthara ya Dikhonferense ya OR Tambo go la Boksburg go tloga ka la 4 go fihla ka la 6 Lewedi 2014. Samiti e tla lebanya ditekanyo tša go bušetša morago mediro ya kgethollo le ya bokoloniale ya naga yeo e dirilego gore diphesente tša go feta tše 75 tša bathobaso di lahlegelwe ke naga, di hloke thoto, di hloke bokgoni gape di hloke ditokelo tša tirišo tše di šireletšegilego. Kabinete e hlohleletša bakgathatema go šomišana le Mmušo le go phethagatša boikgafo bja go šogana le taba ya ditokelo tša tirišo tše di šireletšegilego.
5.3. Lenaneo la Kgwedi ya Tirelo ya Setšhaba go tloga ka la 1 go fihla ka la 30 Lewedi 2014 ka fase ga kgwekgwe ye “Go Beakanya leswa ka moo Bašomi ba Mmušo ba Šomago: Batho Pele", le tla lebantšha kudu matlafatšong ya kabo ya ditirelo tša motheo. Kabinete e ipiletša go maAfrika Borwa go hlompha bašomi ba mmušo goba dihlongwa tša Mmušo tša go šoma ka maatla ka go di kgetha go Difoka tša Batho pele tša Tiro ya Mošomo o Mokaone tša Bosetšhaba pele ga letšatši la go tswalela la 30 Lewedi 2014.
5.4. Kgwedi ya Bohwa e ketekwa go tloga ka la 1 go fihla ka la 30 Lewedi 2014 ka fase ga kgwekgwe ye “Re Keteka Mengwaga ye 20 ya temokrasi: Anega Kanegelo ya Gago yeo e Tšwetšago pele Afrika Borwa”. Kabinete e hlohleletša maAfrika Borwa go keteka bohwa bja rena bja setšo le bja tlhago ye e humilego, ditumelo tša go fapana le ditlwaedi bjalo ka batho ba ba kopanego go lwela boitšhupo bjo bo abelanwago. Kgwedi ya Bohwa ya ngwaga wo e tla morago ga meketeko ya Mengwaga ye 20 ya Tokologo yeo gape e tiišetšago kgopolo ya kakaretšo ya rena ya ntwa ya go ya kgodišong ya boitšhupo bja bosetšhaba.
Kabinete e hlohleletša maAfrika Borwa, kudu bafsa go amogela bohwa bja go swana bja Afrika Borwa le go šomiša phapano ya rena ya bohwa bja setšo go aga setšhaba, bodudi bja go akaretša bohle le kamano ya leago. maAfrika Borwa gape a hlohleletšwa go ithuta bohwa bja rena bja tlhago ka go etela mašoka a bosetšhaba a diphoofolo mahala go tloga ka la 8 go fihla ka la 12 Lewedi 2014 bjalo ka karolo ya Beke ya bo 9 ya ngwaga ka ngwaga ya Mašoka a Diphoofolo a Afrika Borwa (SANParks). Kabinete gape e thekga boipiletšo ka Palamente bja maAfrika Borwa ka moka go šireletša bohwa bja rena bja bosetšhaba.
5.5. Kabinete e lakaletša Bafana Bafana katlego pele ga dipapadi tše pedi tše bohlokwa kgahlanong le Sudan ka la 5 Lewedi go la Khartoum tšeo di tlogo e dumelela go tsenela dipapadi tša ka khontinenteng tša ngwaga wo o tlago gomme e tla raloka le Nigeria ka la 10 Lewedi 2014 go la Motsekapa. Kabinete gape e lebogiša Banyana Banyana le Amajita gomme e ba lakaleditše katlego pele ga diphadišano tša mantšhanašakeng tše kgolo tše ba tlogo di raloka. Banyana Banyana e tla raloka dipapading tša bo 9 tša Diphadišano tša Basadi tša Afrika tšeo di tlogo ralokelwa go la Namibia kgweding ya Diphalane, ebile ba kgauswi le go fihlelela dinyakwa tša go tsenela Sebjana sa Lefase sa Basadi sa FIFA sa 2015 go la Canada. Mola Amajita, sehlopha sa Bosetšhaba sa ka fase ga mengwaga ye 20 se fihleletše dinyakwa tša diphadišano tša Afrika tša 2015 go la Senegal. Kabinete e hlohleletša maAfrika Borwa go thekga dihlopha tše leetong la tšona la phenyo.
Kabinete e amogela batšeakarolo go kgabanya lefase bao ba tlogo tsenela Phadišano ya mantšhanašakeng ya Sebjana sa Lefase sa Karate ya Kyokushin ya bo 4 ye e tlogo swarwa ka la 6 Lewedi 2014 Senthareng ya Boditšhabatšhaba ya Dikopano ya Luthuli go la Durban. Phadišano ye ya mantšhanašakeng e tla bulwa semmušo ke Mopresidente Jacob Zuma gomme maikemišetšo a yona ke go godiša karate bjalo ka papadi go bafsa ka lebaka la mehola ya yona tlhohleletšong ya maitshwaro, boitšhireletšing, tlhokomelong gape le kgodišong ya thibelo ya bosenyi bja leago.
5.6. Khomišene ya Diphadišano e tla swara Khonferentshe ya Ngwaga ka Ngwaga ya Boseswai le Moketeko wa Mengwaga ye Lesomehlano go tloga ka la 4 go fihla ka la 5 Lewedi 2014. Khonferentshe e tla bulwa semmušo ke Tona Ebrahim Patel go amogela dikemedi, go akaretšwa bao ba tšwago dietšentshing tša diphadišano go dikologa Afrika le etšentshi ya diphadišano ya selete e tee, Mmaraka wa Bohle wa Khomišene ya Diphadišano ya Bodikela le Borwa bja Afrika.
6. Bao ba thwetšwego mešomong
6.1. Kabinete e amogetše go thwalwa mošomong ga Morena Attwell Sibusiso Makhanya bjalo ka Mohlankedimogolo phethiši wa Mhlathuze Water.
Dipotšišo: Phumla Williams (Seboleledi sa Kabinete sa Motšwaoswere)
Mogala: 083 501 0139
