24 Oct 2013
Kabinete e swere kopano ya yona ya mehleng Motsekapa ka la 23 Diphalane 2013.
1. Maemo a Kabinete ka ga merero ye e lego ditabeng ka seemong sa bjale
1.1. Kabinete e amogetše kgatelopele ye re e bonago lesolong la naga la phethagatšo ya mananeokgoparara a setšhaba leo le etilwego pele ke Khomišene ya Mopresidente ya Phethagatšo ya Mananeokgoparara (PICC). Malobanyana Mopresidente Jacob Zuma o thakgotše diprotšeke tše mmalwa tše di feditšwego bjalo ka karolo ya lenaneo la Tlhabollo ya Mananeokgoparara. Diprotšeke tše di akaretša mošomo tseleng ya R81 le ya R71 kua Limpopo, setiši sa ditimela sa Bridge City seo se tlogo hola badudi ba Umlazi kua Durban le modiro wa go ribolla lekwate Moepong wa Venetia wa De Beers go la Vhembe kua Limpopo.
Gape Mopresidente gape o kgauswi le go thakgola diprotšeke tša mananeokgoparara a mangwe go swana le Zoune ya Tlhabollo ya Intaseteri ya Saldanha Bay go la Kapa Bodikela; go etela Letamo la De Hoop, Limpopo, go thakgola dinamelwa tša dikoloyana tša mathomo tša go agwa mo Afrika Borwa go la Kapa Bohlabela, le pulosemmušo ya Bookelo bja Ladybrand go la Freistata.
Kabinete gape e amogetše kgatelopele mabapi le mananeo a Senamelwa sa Lebelo sa Pese (BRT) ya Johannesburg, Tshwane, Cape Town le Rustenburg. Protšeke ye ya lenaneokgoparara la ditrilionetrilione tša diranta nageng ka bophara le tsošološa ekonomi le lenaneo la dinamelwa ka nageng ya rena.
Diprotšeke tše di bile le khuetšo ya go lekanetša ekonomi bakeng sa mokgwa wa godingwana wa kgolo gomme di tla tšwela pele go kgatha tema hlabollong ya ekonomi le hlolong ya mešomo.
1.2 Kabinete e amogela Pego ya Pholisi ya Tekanyetšo ya Gare ga Lebaka ya go begwa ke Tona ya Matlotlo. Kabinete e thekga dikgato tša phokotšo ya matsaka tše di akanyetšwago mmušo. Dikgato tše di tlathuša phokotšong ya tshenyo efe goba efe tšhomišong ya matlotlo a mmušo. Dikgato tše bjalo di tla kgonthišiša gore mmušo o šomiša methopo ya wona botse le ka tshwanelo. Kabinete e ipiletša go dikgoro ka moka tša bosetšhaba le tša profense, mebasepala, ditheo tša setšhaba le diinstitšhušene tša molaotheo go phethagatša dikgato tše.
1.3 Kabinete e thekga Mopresidente Jacob Zuma le setšhaba sa Afrika Borwa kgalemong ya tirišompe, dikgaruru le tahlo ya bana. Kabinete e retile dietšentshi tša phethagatšo ya molao ka kgato ya bona ya ka pela melatong ye e sa tšwago go begwa.
Ge re keteka Letšatši la Bana la Bosetšhaba ka 2 Dibatsela, Kabinete e hlohleletša maAfrika Borwa ka moka go šireletša bana gobane ke bona baetapele ba rena ba ka moso. Gape Kabinete e ipiletša ditšhabeng go tšwela pele go šomišana le dietšentshi tša phethagatšo ya molao go lwantšha bosenyi ka gare ga ditšhaba.
Gape re swanetše re gopole gore tšhireletšo ya bana ke maikarabelo a batswadi le setšhaba. Re swanetše go thuša bommago bana bao ba nyakago thušo ya go godiša bana ba bona.
1.4 Kabinete e amogetše tsebišo ka Umalusi ya gore naga e itokišeditše ditlhahlobo tša Setifikeiti sa Marematlou sa Bosetšhaba go tloga ka 28 Diphalane go fihla ka 29 Dibatsela 2013. Kabinete e lakaletša baithuti ka moka ba 707 136, go akaretšwa le baithuti ba nakwana ba 130 000, mahlatse ditlhahlobong tša bona.
Batswadi le bafepi ba hlohleletšwa go thekga bana ba bona ge ba itokišetša ditlhahlobo tša bona. Kabinete e ipeletša go baithuti ba Mphato wa 2013 gore ba thabiše Afrika Borwa.
1.5 Kabinete e amogetše thakgolo ya lenaneo la tšhireletšo ya dijo la go bitšwa Fetša Tlala ka Mopresidente Jacob Zuma go la Kuruman kua Kapa Leboa ka la 24 Diphalane 2013. Lenaneo le tla thuša ditšhaba go tšweletša dijo mo mabung a setšhaba le a mangwe ao a sa šomišwego ka botlalo. Le tla thekga balemipotlana ka mananeokgoparara, tlhabollo ya tšweletšotemo le tlhabollo ya mebaraka ye meswa, go akaretšwa le theko ya mmušo ya dithoto.
1.6 Kabinete e amogela Kopano ya Afrika ya Merero ya Lewatle yeo e tlago swarwa go la Sandton, kua Johannesburg ka la 24 le 25 Dipahalane 2013. Kopano e tla swarwa ke Lekala la Polokego ya Lewatle la Afrika Borwa le intasteri ya lewatle. Khonferentshe e tla fa bakgathatema ba go fapana sebaka go kwana ka mokgwa wa tlhabollo ya diintasteri tša lewatle tša Afrika le go hloma Tšhomišano ya Borwa bja Afrika ya tlhabollo ya ekonomi ya tlhago ya Afrika.
1.7 Kabinete e amogetše Ketelo ya Semmušo ka Mopresident Zuma ya go ya Repabliki ya Temokrasi ya Congo (DRC) ka la 29 – 30 Diphalane 2013. Ketelo e tla matlafatša dikamano tša rena tša ekonomi le tša sepolotiki tša dinaga ka bobedi le DRC le go tšwela pele ka go kaonafatša boineelo bja rena maitekong a khutšo le lenaneo la Tlhabollo le Tsošološo ya ka Morago ga Dikgaruru ka nageng yeo.
1.8 Kabinete e ipiletša go maAfrika Borwa ka moka go thekga Kgwedi ya Lesolotemošo la Ditokelo tša Bagolofadi ya Bosetšhaba go tloga ka 3 Dibatsela go fihla ka 3 Manthole 2013, yeo gape e lego ya Letšatši la Boditšhabatšhaba la Batho ba go Phela ka Bogolofadi. Kgwedi e tla ketekwa ka fase ga kgwekgwe ye: “Phušula mapheko, bula dibaka: bakeng sa setšhaba se se akaretšago bohle”.
1.9 Kabinete e tsebišitšwe ka hlobaelo go tsoga ga dikgaruru le lehloyo ka Repabliking ya Mozambique. Kabinete e rata go gatelela gore Mozambique e na le mmušo wa semolao le gore borabele bofe goba bofe bo nyatša boipušo bja mmušo le badudi ba Mozambique. Kabinete e kgalema ka bogale dihlaselo tša borabele.
2 Dipoledišano le diphetho tša bohlokwa tša Kabinete
2.1 Kabinete e amogetše tiišetšo ya Phetošo ya Doha go Kwano ya Kyoto. Diphetošo tše di bopa karolo ya dikgato tša phokotšo ya kedišo ya gase ya lefase ka bophara ya 2013-2020 yeo e ikemišetšago go thibela phetogo ye e lego kotsi ya klaemete mola e šireletša dintlha tša bohlokwa tša tlhabollo tša dinaga tše di golago.
2.2 Kabinete e dumetše gore Dipego tša Lebaka le tša Mathomo tša go Kopanywa tša Afrika Borwa ka fase ga Kwano ya Boditšhabatšhaba ka Ditokelo tša Sepolotiki le tša selegae di romelwe go Ditšhabakopano. Pego ye ke tshekaseko ya diphihlelelo le ditlhohlo tša go amana le phethagatšo ya ditokelo tša sepolotiki le tša selegae tše di lego ka gare ga Kwano le Molaotheo wa rena. E na le šedi ye itšeng go tlhompho ya botho le tokelo go tekano go tloga mathomong a temokrasi ka1994.
3 Melaokakanywa
3.1 Kabinete e amogetše kgatišo ya sengwalwa sa Molaokakanywa wa Peeletšo ya Tšhireletšo le Kgodišo wa 2013 gore setšhaba se dire ditshwayotshwayo. Molaokakanywa o aba tlhako ya semolao ya dipeeletšo gomme o laetša tšhireletšo ya semolao ya babeeletši ka moka go ya ka dinyakwa tša Molaotheo. Molao wo o letetšwego o tla kaonafatša bokgoni bja rena bja go goketša peeletšo ya dinaga di sele le kgolo ya thekišontle go godiša kgolo ya go swarelela le tlhabollo mo Afrika Borwa. Sengwalwa sa Molaokakanywa ka go realo se nyaka go fihlelela ditekanetšo gare ga ditokelo le dikgapeletšo tša babeeletši ka moka mo Afrika Borwa, nyakego ya go aba tšhireletšo ya go lekana le ye e lekanengo ya babeeletši ba ka mono nageng le ba dinageng di šele.
3.2 Kabinete e amogetše tsebišo ya Molaokakanywaphetošwa wa Dintlo tša Khirišo wa 2013 Palamenteng. Molaokakanywa o šogana le ditaba tša phethagatšo le tlhalošo tše itšeng tšeo di tšweletšego go tloga mola go dumelelwago Molao wa Dintlo wa Khirišo, 1999 (Molao wa 50 wa 1999) (bjalo ka ge o fetotšwe ka 2008). Molao o ikemišetša go godiša mmaraka wo o golago le go o tiiša go tšwela pele go kgotsofatša dinyakwa tše di kgonagalago tša dintlo tša go hirišwa tše di sa bitšego tšhelete ya godimo magareng ga batho bao mo malobeng ba bego ba sa fiwe menyetla e mebotse ka kgethollo ye e sa lokago.
3.3 Kabinete e amogetše tsebišo Molaokakanywaphetošwa wa Boramelao Palamenteng. Molaokakanywa o fetola Molao wa Boramelao wa 1979 (Molao wa 53 wa 1979), bjalo ka kgato ya nakwana, go sa letetšwe kamogelo le phethagatšo ya Molaokakanywa wa Tirišo ya Semolao. O šogana le diphapano gare ga Boramelao le boramelao ba ba ithutago gomme gape o fediša mekgatlo ya boramelao ye e hlomilwego go ya ka mellwane ya pušo ya mokgwa wa maloba wa dipušoselegae (Transkei, Bophuthatswana, Ciskei le Venda). Diphetošo di tla kgonthišiša gore go ba le taolo ya go swana ya profešene ya boramelao nageng ka bophara ebile di tla matlafatša taolo ya profešene ya molao ka mafelong a a laeditšwego.
3.4 Kabinete e amogetše tsebišo ya Molaokakanywaphetošwa wa Boramelao ba Mmušo, 2013 Palamenteng. Maikemišetšo a Molaokakanywa ke go fetoša Molao wa Boramelao ba Mmušo, 1957 (Molao wa 56 wa 1957). Diphetošo di fa boetapele bja maano bja taolo ya le tekolo go Ditirelo tša Semolao tša Mmušo. Maikemišetšo a wona ke go sepetša morero wa go thwala Ramolaopharephare yoo a tlago eta pele Boramelao ba Mmušo ka moka le ditabana tša go amana nabo, bjalo ka kgato ya mathomo phethagatšong ya Tlhako ya Pholisi ya Phetošo ya Ditirelo tša Semolao tša Mmušo.
3.5 Kabinete e amogetšwe go romelwa ga Sengwalwa sa Molaokakanywa wa Tshekaseko ya Thoto, 2013 Palamenteng. Molaokakanywa o hlahla mabapi le tlhomo ya Kantoro ya Mosekasekipharephare wa Thoto. Kantoro ye e tla aba tirelo ya tshekaseko ya thoto yeo e hlaoletšwego morero wa pušetšo ya mabu le go tšewa ka kgang le tirelo ya tshekaseko ya thoto ya boithaopo go dikgoro tše di kago kgopela kantoro go dira ditshekaseko tše bjalo.
3.6 Kabinete e amogetše sengwalwa sa go fetolwa sa Molaokakanywa wa Tlhabollo ya Mananeokgoparara Palamenteng. Molaokakanywa o bea molaong PICC le Peakanyo ya Mananeokgoparara ya Bosetšhaba bjalo ka mekgwa ya bohlokwa ya go phethagatša le go eta pele tlhabollo ya mananeokgoparara mo Afrika Borwa. Molaokakanywa wa Tlhabollo ya Mananeokgoparara o hlahla mabapi le tlhako ya semolao ya lenaneo la kago gomme o thuša go kaonafatša dipoelo le bokgoni bja wona bja tlhabollo.
3.7 Kabinete e amogetše Sengwalwa sa Molaokakanywa wa Tekano ya Bong le Matlafatšo ya Basadi, 2013 gore o hlagišiwe Palamenteng. Molaokakanywa o nyaka go hloma tlhako ya molao dintlheng tša go se kgetholle batho ka mmala, bong le takano bjalo ka ge go akantšwe ka gare ga Molaotheo. Gape o nyaka go godiša matlafatšo ya basadi, kemedi ya go lekana makaleng a tšeo ya diphetho le tšhireletšo le kgatelopele ya bona bjalo ka ge go letetšwe ka Karolong ya 9(2) ya Molaotheo.
3.8 Kabinete e amogetše go romelwa ga Molaokakanywa wa Taolo ya Tshepedišo ya Setšhaba, 2013 Palamenteng. Molaokakanywa ke tlhako yeo e nyakago go sedimoša ka kgodišo ya dintlha le dikokwane tša motheo tše di laeditšwego karolong ya 195(1) ya Molaotheo ka tshepedišong ya setšhaba; go hlahla mabapi le tšhutišo le thomelo ya lebakanyana ya bašomi ka tshepedišong ya setshaba; go laola kgato ya go thibela bašomi go dira kgwebo le mmušo; go sedimoša ka dikgato tša maitshwaro le seriti tšeo di akaretšago tlhomo ya Lekala la Thušo ya Sethekniki ya Kgalemo le Seriti, Maitshwaro a Tshepedišo ya Setšhaba. Molaokakanywa o ama bašomi ba setšhaba ka maemong ka moka a mmušo.
4 Bao ba thwetšwego mošomong
4.1 Kabinete e amogetše go thwala batho ba ba letelago mošomong wa Boto ya Etšentshi ya Tlhabollo le Dikgwebopotlana (Seda) lebaka la mengwaga ye meraro:
a) Ngaka Ivor Mzwandile Zwane (Modulasetulo)
b) Nagaka Tebogo Job Mokgoro (leloko le e sego la phethiši)
c) Morena Thakhani Makhuvha (molaodimogolo yo e sego wa phethiši)
4.2 Kabinete e amogetše katološo ya konteraka ya mošomo ya Mohumagadi TE Radebe bjalo ka Mohlankedimogolophethiši wa Senthara ya Boithomedi ya Tirelo ya Setšhaba.
4.3 Kabinte e amogetše katološo ya lebaka la mošomo ya maloko a 21 a Lekgotla la Afrika Borwa la Diprofešene tša Saense ya Tlhago lebaka la dikgwedi tše tshela:
a) Ngaka CJ Augustyn
b) Morena N Baloyi
c) Profesa ELJ Breet
d) Profesa NH Casey
e) Ngaka F Dilika
f) Ngaka MM Dyasi
g) Ngaka JF Eloff
h) Ngaka I Gledhill
i) Morena OSD Garegae
j) Morena P Govender
k) Morena TP Govender
l) Ngaka G Henry
m) Ngaka BH Koch
n) Morena BS Maloka
o) Ngaka P Matutu
p) Ngaka S Naidoo
q) Profesa BK Reilly
r) Profesa HJ Siweya
s) Ngaka ME Stalmans
t) Profesa C Van der Westhuizen
u) Ngaka G Botha.
Dipotšišo:
Phumla Williams (Seboleledi sa Kabinete sa Motšwaoswere)
Mogala: 083 501 0139
Issued by: Government Communications
