1. Maemo a kabinete ka ga merero ye e lego ditabeng ka seemong sa bjale
1.1. Lesotho
Kabinete e amogetše kgato ya go bušetša khutšo Lesotho ka Mopresidente Jacob Zuma mmogo le Dinaga tše di Hlabologago tša Borwa bja Afrika (SADC). Kabinete e thekga ditharollo tša Samiti ya bjale yeo e filego Motlatšamopresidente wa Repabliki ya Afrika Borwa, Mohlomphegi Cyril Ramaphosa, e thekgwa ke Bongwaledi le sehlopha sa ditsebi go tšwa Dinageng tša Maloko tša Troika, go šoma bjalo ka Molamodi wa SADC Nageng ya Borena ya Lesotho. Motlatšamopresidente, Bongwaledi le ditsebi ba na le Mabaka a Tšhupetšo a go kwešišega go kgontšha pušetšo ya khutšo ya sepolotiki le tšhireletšo ka Nageng ya Borena ya Lesotho, mo pakeng ye kopana le ye telele.
1.2. Pontšho ya dikhamphani tša Afrika Borwa go la Russia
Kabinete e lebogiša dikhamphani tša Afrika Borwa tšeo di abetšwego maemo a makaone Pontšhong ya Lefase ya Dijo go la Moscow. Ka tšhomišano le Kgoro ya Kgwebišano le Intasteri Ditšweletšwa tša Dijo tša selegae tša Afrika Borwa di amogetšwe botse magareng a bareki ba dinaga tša ka ntle ba Dijo ba Russia. Tlhompho ye ya boditšhabatšhaba e tla morago ga ketelo ya bjale ya Mopresidente Zuma ka Repabliking ya Russia. Ngwaga wo boradipontšho ba 3 000 ba bontšhitše ditšweletšwa tša bona. Ka fase ga sekema sa Thušo ya Peeletšo le Papatšo ya Thekišetšontle (EMIA), dikhamphani tša Afrika Borwa tše 21 di laeditše lekala la tšweletšo ya temo.
1.3. Phadišano ya taodišo ka ga diphihlelelo tša Nat Nakasa le tša Tokologo le Temokrasi
Kabinete e lebogiša bathopasefoka ba phadišano ya taodišo ya thakgolo ka ga bophelo bja Nat Nakasa, raditaba wa go tuma yoo mašaledi a gagwe a bušeditšwego Afrika Borwa morago ga mengwaga ye masomehlano ka la 19 Phato 2014. Kgato ye ka Kgoro ya Bokgabo le Setšo e gopotša baswa ba rena ka ntwa ya rena ya tokologo gomme e ba tsebiša histori ya bongwadi le boraditaba ka Afrika Borwa. Baithuti ba boraditaba Sbongakonke Mbatha, Qiniso Mbili le Nkamogeleng Lebeloane wo mongwe le mongwe wa bona o thopile sekgoba sa inthenešipi le lepothopo.
Legoro le lengwe e bile la ngangišano ya baithuti yeo e laeditšego diphihlelelo tše di fihleletšwego ka Tokologo le Temokrasi. Maikemišetšo a phadišano a akareditše go hlola temogo go karolo ya boraditaba nakong ya ntwa ya tokologo ka Afrika Borwa. Bathopasefoka Mfundo Radebe, Dumisa Nzama, Danielle Dallas, Olivia Habonimana, Faith Marthinussen le Cebisa Ncube wo mongwe le mongwe wa bona o thopile lepothopo.
2. Diphetho tše bohlokwa tša kabinete
2.1. Phetišetšo ya Dišere tša Kgoro ya Maphelo tše di lego ka Khamphaning ya Biovac
Kabinete e amogetše phetišetšo ya dišere tša Kgoro ya Maphelo tše di lego ka Institšhuteng ya Meento ya Thibela le Payolotši (Biovac) ya Borwa bja Afrika go Kgoro ya Sanse le Theknolotši.
Biovac ke tšhomišano ya setšhaba le poraebete gare ga Mmušo wa Afrika Borwa le Khonsotiamo ya Biovac. Dišere tša mmušo wa Afrika Borwa di bopša ke 12, 5% ye e lego ya Kgoro ya Saense le Theknolotši le 35% ye e lego ya Kgoro ya Maphelo.
Phetišetšo ya dišere ke karabo go dipelaelo tše di laeditšwego ke Mokgatlo wa Lefase wa Maphelo (WHO) le Sekhwama sa Bana sa Ditšhabakopano (Unicef) tša gore Kgoro ya Maphelo mo peakanyong ya bjale e ka ba e thulantšha dikgahlego gobane e bjalo ka mongdišere ebile ke moreki. Mokgatlo wa Lefase wa Maphelo o nyaka bolaodi bja taolo (mo lebakeng le Lekgotla la Taolo ya Dihlare leo e lego karolo ya Kgoro ya Maphelo) le karolo ya yona ya bohlokomedi di arogantšhwe le ya go go ba motšweletši wa dihlare – mo lebakeng le, Biovac. Phetišetšo ya dišere tša Kgoro ya Maphelo go Kgoro ya Saense le Theknolotši, e tla kgontšha Biovac go romela ntle ditšweletšwa tša yona tše di tšweleditšwego dinageng tše di holegago go tšwa mananeong a WHO le Unicef a meento ya thibela.
Biovac ke khamphani yeo e abago meento ya thibela ya boleng bja godimo, ya go bolokega le go šoma botse lekaleng la setšhaba, ebile ke moabi wa ketapele wa meento ya thibela ya malwetši a bana go Lenaneo le le Katološitšwego la Thibelamalwetši (EPI) la mmušo. Ka Kgoro ya Saense le Theknolotši, mmušo bjale o tla ba le 47,5% ya dišere tša Biovac mola 52.5 % e tla swarwa ke Khonsotiamo ya Biovac.
2.2. ESKOM
Bjalo ka ge go tsebišitšwe mo mphelabekeng wo wa go feta, kabinete e amogetše mekgwa ya tokišo go fihlelela boswareledi bja intasteri ya mohlagase, go matlafatša matlotlo a Eskom, le go kgonthišiša gore tšhireletšo ya enetši ya naga e a hlokomelwa.
Tše ka moka di tla swanela go dirwa ka mokgwa woo o sa tlaleletšego kgatelelo ye nngwe matlotlong a setšhaba. Go sa le bjalo, mmušo o tla kgonthišiša gore malapa a bahloki a šireletšwa go fihla ka moo methopo ya matlotlo e dumelago go tšwa go khuetšo ya phetošo ya tharifi.
Sephetho sa Kabinete se theilwe godimo ga ditšhišinyo tša Komiti ya Ditona tša Dikgoro (IMC) yeo e sekasekilego mekgwa ya tokišo ya go bonagala ya dikgetho tše di lego gona go kgonthišiša tšhireletšo ya enetši. IMC e tla tšwela pele go lekola intasteri ka šedi ye kgolo.
Tšhedimošo ya sephuthana se e ka fihlelelwa ka wepsaeteng ya Kgoro ya Bosetšhaba ya Matlotlo.
Ka kakaretšo mekgwa ya tokišo e bopilwe ka, magareng a tše dingwe, tlaleletšo ka mmušo ya dišere tša tlaleletšo ka go Eskom go thuša mošomo wa go matlafatša seemo sa yona sa matlotlo, go e kgontšha go kgopela go feta go tšwa mebarakeng ya matlotlo. Go kgonthišiša gore methopo ya mmušo ya matlotlo ga e imelwe, dišere tša ditlaleletšo di lefelwa ka go laola dithoto tša mmušo tše di sego bohlokwa. Tshedimošo ye nngwe ka go se e tla abja ge Tona ya Matlotlo a ala Polelo ya Pholisi ya Tekanyetšo ya Paka ya Magareng (MTBPS) ka la 22 Diphalane.
Dikarolo tše dingwe tša mekgwa ya tokišo di akaretša: kaonafalo ye maatla go mabokgoni a tshepedišo a Eskom ao a tlogo fokotša ditshenyegelo; koketšo ya R50 bilione sekolotong se se okeditšwego ke Eskom yeo e tlogo thekgwa ke ditiišeletšo tše di lego gona tša mmušo; thekgo ya mmušo ya kgopelo ya Eskom go ya go Bolaodi bja Bosetšhaba bja Enetši bja Afrika Borwa (NERSA) ya phetošo ya tharifi, yeo e sepelelanago le ditshepedišo tša taolo tša tlwaelo; magato a taolo ya nyakego; dikaonafatšo tša pholisi ya enetši; le katološo ya lenaneo la motšweletši wa mohlagase wa go ikemela.
Go ya ka tšhireletšo ya malapa a bahloki, mmušo o tla matlafatša bohlokomedi bja thušo ya mohlagase wa motheo wa mahala. Se se tla kgonthišiša gore dikabelo di šomišwa botse le go hlohleletša mebasepala go kaonafatša bokgoni bjoo bo hlokomelago dineteweke tša bona ka gona le go abela badiriši mohlagase. Magato a a nyakega ka Afrika Bowa go oketša kgolo ya ekonomi go ya go kelo yeo e lekanego go hlola mešomo ye mengwe, go fokotša bohloki le go se lekalekane.
2.3. Phetišetšo ya mešomo ya tshepedišo go ya go Kantoro ya Moahlodimogolo
Kabinete e tsebišitšwe ka ga go thoma ga kgato ya mathomo ya phetišetšo ya mešomo ya tshepedišo le bašomi ba go amana le Dikgorotsheko tša Godimo go tšwa go Kgoro ya Toka le Tlhabollo ya Molaotheo go ya go Kantoro ya Moahlodimogolo. Se se phethagatša Molao wa Phetošo ya Bolesomešupa ya Molaotheo wa 2012 le Molaotheo wa Dikgorotsheko tša Godimo, Molalo wa 10 wa 2013.
Molao wa Dikgorotsheko tše di Phagamego o kaonafatša tshepedišo ya bommaseterata ka go bea bommaseterata ka Karolong ye nngwe le ye nngwe ya Kgorotsheko ya Godimo ka fase ga taolo ya Mopresidente wa Baahlodi ba Karolo ye e amegago. Molao o fa Kantoro ya Moahlodimogolo maatla le mešomo yeo e hlomilwego bjalo ka institšhušene ya mmušo ya ka thoko ye e lekanago le kgoro go ya ka Tsebišo ya semolao ya Mopresidente ka 2010. Se se tiišetša boikgafo bja Mmušo go boikemelo bja Toka bjalo ka ge e akareditšwe ka gare ga Molaotheo wa rena.
2.4. Go hlongwa ga Kantoro ya Taolo ya Diprotšeke ya go thekga Lenaneo la Thekgo ya Mananeokgoparara a Mopresidente
Kabinete e amogetše tlhomo ya Kantoro ya Taolo ya Diprotšeke ya Lenaneo la Thekgo ya Mananeokgoparara a Mopresidente la Kopano ya Afrika (AU) yeo e etilwego pele ke Mopresidente Zuma. Le ke lenaneo la mananeokgoparara le le laolwago ka Afrika le le lebanego le go thekga diprotšeke tša mananeokgoparara go kgabaganya mellwane tšeo di tlogo bulela kgonagalo ya ekonomi ya kontinente le go abela ditšhaba, ditoropo le dilete menyetla ya tlhabollo.
Kabinete e amogetše tlhomo ya Kantoro ya Taolo ya Diprotšeke ya Lenaneo la Thekgo ya Mananeokgoparara a Mopresidente ka thekgo ya dikgoro tša maleba tša mmušo. Kantoro ya Taolo ya Diprotšeke e tla thekgwa ka tlhomo ya Komiti ya Ditona tša Dikgoro go Lenaneo la Thekgo ya Mananeokgoparara a Mopresidente la AU ka Afrika Borwa. Komiti e tla etwa pele ke Tona ya Peakanyo, Bohlokomedi le Tshekaseko ka Kantorong ya Mopresidente.
2.5. Tlhomo ya sehlopha sa Tirelo ya Setšhaba sa ditsebi tša molao le dikamano tša bašomi
Kabinete e amogetše tlhomo ya sehlopha sa ka gare sa Tirelo ya Setšhaba sa ditsebi tša dikamano tša bašomi go šogana le tšhalelomorago ya melato ya phego ya tlhokomelo ye e šaletšego ka tirelong ya setšhaba. Maikemišetšo a kgato ke go dira gore Tirelo ya Setšhaba e šome botse le go feta le go šoma botse phokotšong ya lebaka la go phetha ditshepedišo tša kgalemo, kudu fao bašomi ba fegilwego ka mogolo wa go tlala.
Go tšwela pele, kgato ye e kgonthišiša taolo ye e lokilego ya kgalemo ka go tsenyatirišong lebaka la godimo la dikgwedi tše tharo (matšatši a 90) go ruma ka melato. Sehlopha sa ditsebi tša molao le tša dikamano tša bašomi se tla bopša ke bahlankedi ba Tirelo ya Setšhaba bao e lego ditsebi ka lekaleng le, go akaretšwa banyakišiši, batšhotšhiši le basepedišamodiro go kgonthišiša gore tšhaene ya go felelela ya boleng bja dikamano tša bašomi e šoma bokaone.
3. Melaokakanywa
3.1. Kabinete e amogetše go alwa ka Palamenteng ga Molaokanywaphetošwa wa Taolo ya Masetlapelo wa 2002 (Molao wa bo57 wa 2002). Molao wa Taolo ya Masetlapelo, wa bo57 wa 2002 o laetšago mokgwa wo o rulagantšwego le go kopanywa phokotšong ya taolo ya masetlapelo le kotsi ya masetlapelo go kgabaganya maemo ka moka a mmušo le kgatho tema ya bakgathatema ba maleba ka moka.
4. Bao ba thwetšwego mošomong
4.1. Kabinete e amogetše go thwalwa mošomong ga maloko a 15 le Modulasetulo wa Boto ya Etšentshi ya Bosetšhaba ya Lefaufau ya Afrika Borwa.
a) Mohumagadi Joy-Marie Lawrence (Modulasetulo)
b) Moprofesa Ramashwar Bharuthram
c) Morena Johan Prinsloo
d) Morena Willie van Biljon
e) Mohumagadi Mbaliyethu Mfeka
f) Morena Eugene Jansen
g) Morena Potlaki Maine
h) Mohumagadi Gaborekwe Khambule
i) Morena Lindelwa Simphiwe Hamilton
j) Morena Mmuso Riba
k) Morena Ashley Desmond Naidoo
l) Ngaka Nozibele Mjoli
m) Mohumagadi Matsie Matooane
n) Morena Vincent Gore (o thwetšwe gape)
o) Morena Marius Rezelman (o thwetšwe gape)
p) Morena Omar Latiff
Dipotšišo:
Phumla Williams (Seboleledi sa Kabinete sa Motšwaoswere)
Mogala: 083 501 0139
Issued by: Government Communications
