10 Feb 2011
Sepikara se se Hlomphegago sa Seboka sa Maloko a Palamente,
Modulasetulo wa Lekgotla la Setshaba la Diprofense (NCOP),
Motlatsasepikara wa Seboka sa Maloko a Palamente le Motlatsamodulasetulo wa NCOP;
Motlatsamopresidente wa Repabliki, Mohlomphegi Kgalema Motlanthe;
Mopresidente wa Peleng Thabo Mbeki,
Motlatsamopresidente wa Peleng FW de Klerk,
Motlatsamopresidente wa Peleng Baleka Mbete,
Mohlomphegi Moahlodimogolo wa Repabliki ya Afrika Borwa, le maloko ka moka ao a hlomphegago a Lefapha la Baahlodi,
Ditonakgolo tse di hlomphegago le Dipikara tsa diprofense tsa rena,
Modulasetulo wa Salga le baetapele ka moka ba pusoselegae,
Modulasetulo wa Ntlo ya Bosetshaba ya Baetepele ba Setso,
Dihlogo tsa Diinstitshusene tsa mmuso tseo di thekgago temokrasi ya molaotheo,
Mmusisi wa Panka ya Resefe; Gill Marcus,
Dihlogo tsa diinstitshusene tsa tshireletso,
Baetapele ba mafapha ka moka ? basomi, dikgwebo, dipapadi, le baetapele ba sedumedi,
Maloko a dintlo tsa botseta,
Bagasi ba ditaba ba ka Afrika Borwa le ba dinaga tsa ka ntle;
MaAfrika Borwa a gesu,
Dumelang, good evening, goeie naand, molweni, thobela,
Ke a leboga Sepikara se se Hlomphegago sa Seboka sa Maloko a Palamente le Modulasetulo yo a Hlomphegago wa NCOP, ka sebaka se le mphilego sona go abelana le maAfrika Borwa le baeng ba boditshabatshaba ka ga tekodisiso ya rena le Lenaneotshomo la rena la ngwaga wo.
Ke biditse Tulo ye ya Mohlakanelwa bosego gape gore batho ka moka, go akaretswa baithuti le basomi, ba kgone go ba le sebaka sa go theeletsa ka bobona ge mmuso wa bona o bolela ka ga ditaba tse di amago maphelo a bona.
Re leboga bahlankedi bao ba dutsego ditulo ge ba re file sebaka se.
E re gape, legatong la mmuso, ke amogele Maloko a Palamente go tla mo toropongkgolo ya Motsekapa.
Re rata go leboga maAfrika Borwa ka moka bao ba bilego le seabe ka mo Polelong ya Maemo a Setshaba ka go somisa kgaso ya mang le mang, kgaso ya setshaba ya go swana le Facebook le Twitter, gammogo le kgokaganothwii.
Dikakanyo di thusitse kudu.
Ka moswane e tlo ba mengwaga ye 21 go tloga mola Mopresidente wa rena yo a rategago Nelson Mandela a lokollwa kgolegong.
E bile nako ya histori le ye e kgethegilego kudu go naga ya rena, yeo e laeditsego phenyo ya batho ba rena go bosula le kgatelelo ya kgethologanyo.
Ditiragalo tsa letsatsi leo di ile tsa lokisetsa gore go be le phethagatso ya toro ya rena ya Afrika Borwa ye e lokologilego, ya go hloka semorafe, kgethollo ya bong, ya temokrasi, ye e kopanego le ye e atlegilego.
Re tsene ngwageng wa bo-17 wa tokologo, gomme re itokiseditse go tswetsa pele lesolo la go dira gore Afrika Borwa e be naga ye e atlegilego le ye e humilego, re aga godimo ga motheo wo o beilwego ke Mopresidente Mandela.
Ge re keteka motheo wo, re lebisa mantsu a setshaba a go lakaletsa Tate Madiba le ba lapa la gagwe mahlatse le mahlogonolo, le go mo lakaletsa go fola ka pela.
Magagesong,
Re swanetse go amogela nnete ya gore Mopresidente Mandela, yo a ratwago ke rena ka moka, bafsa le ba bagolo, banna le basadi, bathobaso le bathobasweu, ga e sa le mofsa.
O tlo, nako le nako, etela mafelo a kalafo go yo hlahlobja, e lego selo se se tlwaelegilego go motho wa mengwaga ya gagwe.
Re swanetse go mo dumelela go dira bjalo ka seriti, le go fa ba lapa le sehlopha sa ba kalafo sekgoba sa go mo hlokomela, legatong la rena, ka sephiring.
Re mo kolota kudu ka lebaka la lerato la gagwe la naga ye le batho ba yona, le seabe se a bilego le sona go Afrika Borwa, Afrika le lefase.
Re leboga ba lapa, Setheo sa Nelson Mandela le sehlopha sa ba kalafo ka mosomo wo o kgahlisago wo ba o dirago, ka go hlokomela motho yo a tumilego lefaseng ka bophara, yo re ikgantshago ka go mmitsa wa rena.
Re nyaka go netefaletsa setshaba gore Madiba o hwetsa tlhokomelo ya kalafo ye kaone kudu, ebile o iketlile.
MMOGO RE FIHLELETSE TSE NTSI
Magagesong,
Re tswela pele go ba le kgatelopele gannyanegannyane ge re ntse re lebile setshabeng seo se atlegilego kudu. Motheo wa sepolotiki o tiile.
Re agile temokrasi ya Molaotheo ye e nago le mafolofolo, ye e somago ka botlalo.
Re na le dihlongwa tse di hlomilwego gabotse tse di thekgago temokrasi le tse di sireletsago ditokelo tsa badudi ba rena, tsa go swana le Kantoro ya Mosireletsi wa Setshaba, Khomisene ya Ditokelo tsa Botho ya Afrika Borwa, Kantoro ya Mohlakisipharephare, Khomisene ya Kgodiso le Tshireletso ya Ditokelo tsa Ditso, Bodumedi le Dipolelo tsa Ditshaba le Khomisene ya Bong.
Ka ntle le go palelwa, dikgetho tsa kakaretso tsa bosetshaba di swara mengwaga ye mengwe le ye mengwe ye mehlano go kgontsha maAfrika Borwa go kgetha mmuso wo ba o ratago, tse di sepetswago ke Khomisene ye e Ikemego ya Dikgetho ye e somago ka bokgoni.
Re na le Palamente ye e somago ka mafolofolo yeo e nyakago gore kabinete e ikarabele.
Re na le lefapha la boahlodi le le ikemego leo e lego monamodi wa mafelelo yo a tshephagalago ka dithulanong ka moka ka setshabeng sa rena. Re na le kgaso yeo tokologo ya yona e ukamilwego ka gare ga Molaotheo.
Mabapi le ditirelo tsa motheo, gape re na le kgatelopele. Batho ba go feta ba 400 000 ba tlaleletso ba ile ba fiwa kabo ya meetse a motheo ngwageng wo o fetilego. Tekano ye e ka bago 81% ya naga e filwe mohlagase ge e bapetswa le 63% ka ngwaga wa 2000.
Dipalopalo tsa bosenyi di bontsha phokotsego ka bontsing bja bosenyi, kudukudu ka bohodung bja go itlhama, go thuba dintlo le ka bohodung bja dikgwebo gammogo le bosenyi bja go kopana le batho, go fa mohlala, kelo ya dipolao e theogetse fase ka dipersente tse 8, 6 ngwageng wo o fetilego.
Re dira phapano ka thutong, ka ge go bonwe ka koketsego ye kgolo ka kelong ya go atlega ga baithuti ba marematlou ngwageng wo o fetilego, le kgahlego ye e bontshitswego ke bafsa ka thutong nageng ka bophara.
Maloko ao a hlomphegago,
MaAfrika Borwa ao a lego kgauswi le dimilione tse 15 a hweditse ditshelete tsa thuso ya setshaba go tswa Mmusong. Re tla tsenya tirisong katoloso ya Tshelete ya Thuso ya Bana go akaretsa bana bao ba nago le maswanedi ba ka fase ga mengwaga ye 18.
Ka ge re aga mmuso wa tlhabollo e sego wa thuso ya bahloki, ditshelete tsa thuso ya setshaba di tla kgokaganywa le tiragalo ya ekonomi le tlhabollo ya setshaba, go kgontsha baholegi ba lebaka le lekopana go iphedisa mo lebakeng le le tlago le letelele.
Maloko ao a hlomphegago,
Re thabiswa ke go soma ga lefapha la rena la ditshelete.
Le kgonthisitse gore le na le kgotlelelo ye e makatsago ka gare ga mathata a ditshelete ao a sa tswago go feta le go wa ga ekonomi lefaseng ka bophara.
Sekoloto sa ditekanyetso se lebeletswe gore se tlo theogela fase go tloga go 6.7% ya bjale go fihla go magareng ga diphesente tse tharo le tse nne ka 2013.
Ditlhobaboroko mabapi le kelo ya neelano di ile tsa hlokomedisiswa.
Dipeakanyolefsa tsa taolo ya neelano tse di tsebagaditswego ka Polelong ya Ditekanyetso tsa Lebaka la Magareng ngwageng wo o fetilego di a phethagatswa. Tshedimoso go tswela pele e tla fiwa ke Tona ya Ditshelete ka Polelong ya Ditekanyetso.
Sebjana sa Lefase sa Kgwele ya Maoto sa FIFA sa 2010 se bile protseke ye e kgahlisago kudu ntle le pelaelo ka 2010.
Maemong a boditshabatshaba, re hlomphilwe kudu go tsenela seboka sa Brazil-Russia-India-China-Afrika Borwa. Ke sefala se bohlokwa sa diekonomi tse di golago. Re lebeletse kopano ya go hloma semmuso ga BRICS ka Moranang kwa China.
Re tsere maemo a rena ao a sego a sa ruri ka Khanseleng ya Tshireletso ya Dinagakopano, ao re tlago a somisa go tswetsa pele maikemisetso a Afrika gammogo le khutso le tshireletso ka Afrika le lefaseng.
Re tswa kgole. Re fihleletse tse ntsi, eupsa ditlhohlo di sa le gona.
Ka go soma mmogo re tla fihlelela tse ntsi kudu.
RE AGA SETSHABA SE SE ATLEGILEGO KUDU
Magagesong,
Le ge maAfrika Borwa a mantsi a keteka kabo ya dintlo, mohlagase goba meetse, go sa na le ba bangwe ba bantsi bao ba sa emego.
Masaledi a mengwagasome ya tlhokego ya tlhabollo ye e tlisitswego ke kgethologanyo le kgatelelo ya bokoloniale a ka se tloswe fela ka mengwaga ye 17.
Eupsa re tswela pele, re ikemiseditse go fihlelela nepo ya rena ya go aga bophelo bjo bokaone go bohle.
Gomme re dira bjalo ka thuso ya batho ba rena. Re leboga dipoelo tse ba tswelago pele go re fa tsona.
Bongokuhle Miya o ngwadile letlakaleng la Facebookya Kantoro ya Mopresidente gore toropo ya gabo Umzimkhulu e seemong se se hlobaetsago, ka ge go na le diphaephe tse di phatlogilego gohle, ga go na lenaneo la kelatshila gomme diruiwa di ebela le mebila go ralala le toropo.
O ngwadile gore: ?Ge Mmuso, wo o somago gabotse kudu, o ka fa sedi ye kgolo kudu, ka tshoganetso ye kgolo mafelong a mohuta woo?.
Ka nnete, re a dumela gore kabo ya ditirelo e swanetse go sepela ka lebelo.
Mmuso wa rena wo o boledisanago le setshaba gape o hwetsa tshedimoso ka go kgokagana thwii le batho ba rena.
Mo ngwageng wo o fetilego re etetse metse ye mentsi, makheisene le metsesetoropo. Molaetsa wa ona o a swana.
Ba leboga kgatelopele ye e dirilwego, ba kgopela kabo ya lebelo ebile ba bolela boikgafo bja bona bja go soma le mmuso go fihlelela tse ntsi.
Ka lebaka la mosomo wo o sa swanetsego go dirwa, ka 2009 re tsere sephetho sa go lebelela kudu dilo tse bohlokwa tse di tlago pele tse hlano. Tsona ke thuto, maphelo, tlhabollo ya dinagamagae le peakanyolefsa ya temo, go tswetsa pele ntwa kgahlanong le bosenyi le go hlama mesomo ye mekaone.
Re somile gabotse ka mo dilong tse bohlokwa tse di tlago pele.
Le ge go le bjale, re na le tlhobaboroko ya gore tlhokego ya mesomo le bohloki di sa ganelela ka ntle le kgolo ya ekonomi ye re itemogetsego yona mo mengwageng ye e fetilego ye 10.
Go rarolla ditlhobaboroko tse, re tsebisitse gore 2011 ke ngwaga wa go hloma mesomo ka phetoso ya ekonomi le kgolo ya mang le mang tse bohlokwa.
Re tsebagaditse Tsela ye Mpsha ya Kgolo ye e tlago hlahla mosomo wa rena go fihlelela dinepo tse, ka go soma ka kwesiso ya gore go hloma mesomo go bohlokwa ka melawaneng ya rena ya ekonomi.
Re ipiletsa go lefapha le lengwe le le lengwe le go setheo se sengwe le se sengwe sa kgwebo, re sa lebelele bogolo bja sona, go lebelela kudu tlhomo ya mesomo. Seabe se sengwe le se sengwe se na le mohola ka mo lesolong le la bosetshaba.
Ke tla fa fela kakaretso ka bophara ya lenaneotshomola rena ka mo polelong ye.
Ditona di tla bega dinepo tsa tsona tsa tlhomo ya mesomo le dintlha ka botlalo go ya ka lefapha, ka Dipolelong tsa bona tsa Ditekanyetso tse di tlago.
Dikgoro tsa mmuso ka moka di tla beakanya mananeo a tsona le bohlokwa bja tlhomo ya mesomo. Makala a mmuso a profense le a mebusoselegae le ona a kgopetswe go dira bjalo.
Mananeo a Dikgwebo tsa Mmuso le a dihlongwa tsa ditshelete tsa tlhabollo le ona a swanetse go beakanywa kudu le maikemisetso a tlhomo ya mesomo.
Maloko ao a hlomphegago,
Dinyakisiso di laeditse gore re ka kgona go hloma mesomo ka makaleng a tshela a dilo tse bohlokwa tse di tlago pele. Tsona ke tlhabollo ya mananeokgoparara, temo, meepo le bohlwekisi bja dirafsa, go tsweletsa dilo, ekonomi ya tsa tikologo le boeti.
Re ka se kgone go hloma mesomo re nnosi. Re swanetse go soma le kgwebo, basomi le maloko a setshaba.
Maitemogelo a bontsha gore re atlega ge re soma mmogo.
Mohlala o tee o bohlokwa ke mosomo wo o dirilwego ke sehlopha sa Phetolo sa Tlhako ya Mopresidente go Mathata a Ekonomi ya Boditshabatshaba, seo se bopilwego ke mmuso, kgwebo, basomi le makala a setshaba.
Magareng ga dikatlego tse bohlokwa tsa sehlopha se, Afrika Borwa e tsebagaditse sekimi sa yona sa mathomothomo sa sekema sa tlhahlo ya basomi bao ba tswago mosomong go fa dikgetho go go ntsha batho mesomong.
Tsenatseno ye nngwe e akareditse thekgo ya ditshelete go difeme tse di lego kotsing ya go wa, ye e bolokilego mesomo ye 7 000. Re leboga sehlopha ka mosomo wa sona wo o kgahlisago, gomme re lebeletse tirisano ye e tswelago pele.
Le ge re lebeletse lefapha la phraebete kudukudu gore le re thuse go hloma bontsi bja mesomo, re na le nnete ya gore mmuso o tla kgatha tema ya ona.
Re thabile go bega go hlongwa ga sekhwama sa mesomo sa diranta tse R9 pilione mo mengwageng ye e tlago ye meraro go thusa masolo a go hloma mesomo ye mefsa ka ditshelete.
Godimo ga moo, Koporase ya Tlhabollo ya Diintasteri e beetse thoko R10 pilione mo mengwageng ye e tlago ye mehlano ka dipeeletsong tsa ditiro tsa ekonomi tsa mohuta woo tse di nago le bokgoni bja godimo bja go hloma mesomo.
Gape ke thabile Maloko ao a hlomphegago, go bega gore go tla ba le R20 pilione ya diputseletso tsa motshelo goba ya diphokoletso tsa motshelo go tswetsa pele dipeeletso, dikatoloso le dikaonafatso ka lefapheng la go tsweletsa dilo.
Gore protseke e be le maswanedi, peeletso ya fasefase e swanetse go ba R200 milione go diprotseke tse mpsha, le R30 milione ya katoloso le ya dikaonafatso.
Lenaneo le le tla fa putseletso ya go fihla go R900 milione ya diranta tsa diputseletso tse di gogwago tsa motshelo go babeeletsi ba baswa le R550 milione ya dikatoloso le ya dikaonafatso.
Magagesong,
Lefapha la dikgwebopotlana ke karolo ye bohlokwa ya lesolo la tlhomo ya mesomo.
Re tla tswela pele go fa dikgwebopotlana, dikgwebo tsa magareng, le dikgwebo tse kgolo (di-SMME), ba temo ba bannyane gammogo le dikgwebo tsa mohlakanelwa thekgo ya ditshelete le ye e sego ya ditshelete.
Re swanetse go fokotsa ditshenyegelo tsa tshepediso ya taolo, re efoge puseletso le go lebisa methopo ye mentsi go dikgwebopotlana.
Bjale re nyaka go kopanya dieitsentshi tse tharo tsa Khula, Sekhwama sa Apex sa Thuso ya Ditshelete tse Nnyane sa Afrika Borwa le thuso ya ditshelete ya dikgwebopotlana ya Koporase ya Tlhabollo ya Diintasteri go ba setheo se tee.
Lesolo la go lefa di-SMME ka nako, mo matsatsing a 30, le tswela pele gabotse.
Mogala wa mahala wa mabapi le ditefelo wa Kgoro ya Bogwebi le Bohlagisi o amogetse megala ye e ka bago ye 20 000 mo ngwageng wa ditshelete wo o fetilego, gomme boleng bja ditefelo tse di dirilwego e bile R210 milione.
Dikgoro tse dingwe di tsebagaditse semmuso masolo a tsona, go fa mohlala lesolo la Re Ya Patala (Re a lefa) la Kgoro ya Mesomo ya Setshaba.
Re tswela pele ka melao ya peakanyolefsa go dira gore go be bonolo go ngwadisa dikgwebo le gape go maatlafatsa Molao wa Phadisano go bulela bakgatema ba baswa mmaraka.
Maloko ao a hlomphegago,
Lehumo la diminerale tsa naga ya rena ke thoto ya setshaba le gape bohwa bja rena ka moka bjo bo lego bja maAfrika Borwa ka moka, gomme Mmuso ke mohlokomedi wa lona.
Afrika Borwa e na le dithoto tsa meepo tse bohlokwa, gabjale di na le boleng bja ditolara tsa Amerika tse 2.5 thrilione.
Go fihla ka 2009, intasteri ya meepo e bile le seabe sa go feta 30% go palomoka ya letseno la diromelwantle la naga, gomme ya thwala 2,9% ya setshaba se se nago le mafolofolo ekonoming.
Dikakanyo di sisinya gore methopo ya rena ya diminerale go emetswe gore e tlo somisega go feta ngwagakgolo wo o tlago.
Go somisa monyetla wo wa bokgoni, mmuso o thekgile Koporase ya Afrika ya Kutollo ya Meepo le Ditshelete bjalo ka khamphani ya meepo ya Mmuso yeo e tlago rafa diminerale tsa bohlokwa bja maano ao a nepisitswego.
Ye nngwe ya dilo tse bohlokwa tsa mmuso tse di tlago pele mo ngwageng wo ke gape go feleletsa le go amogela leano la bohlwekisi bja dirafsa bjalo ka molawanasemmuso wa mmuso, gore re kgone go thoma go buna dikholego ka botlalo tsa ditsweletswa tsa rena.
Magagesong,
Ka dikgokaganong, re ikgafile go fetosetsa disiknale tsa thelebisene le radio tsa rena go tloga go pholathefomo ya manakana go ya go siknale ye e gatetsego pele ya titsithale, yeo e tlago kgontsha diswantsho tsa maemo le modumo.
Mesomo e tla hlongwa ka lefapheng la go tsweletsa dilo, ka bophutheding, ka phatlalatsong le ka tlhomong mo nakong ye.
Sepikara se se Hlomphegago le Modulasetulo wa Bosetshaba,
Re thabiswa ke katlego ya lefapha la rena la boeti, kudukudu ka ge baeti ba 16 ba hloma mosomo o tee ka nageng ya rena.
Baeti ba go feta ba dimilione tse 7,3 ba gorogile ka Afrika Borwa ngwageng wo o fetilego, ge go bapetswa le bao ba ka bago ba dimilione tse 6,3 ka 2009. Gore re be le kgolo go tswela pele, re tla maatlafatsa mebaraka ye e lego gona mola ka go le lengwe re utolla diekonomi tse di tswelelago.
Naga ya rena gape e tswela pele go ba lefelo la boeti leo le tumilego go dikopano tsa boditshabatshaba.
Ka Phuphu, re tlo ba benggae ba kopano ya maemo a godimo ya dipapadi ka Durban, Kopano ya bo-123 ya Sebokakakaretso sa Boditshabatshaba sa Komiti ya Diolimphiki (IOC).
Re leboga IOC ka sebaka sa go ba benggae ba kgobokano ye.
Re setse re hweditse dikopano le dikhonferentshe tse 95 magareng ga 2010 le 2016.
Gore re tswele pele go thusa bokgoni bja boeti, re tla, gareng ga magato a mangwe, lebelela dinyakwa tsa visa tsa go fetogafetoga, mafelo a go kadula ga difofane ao a kaonafaditswego maemafofaneng a dinaga tsa ka ntle gammogo le lenaneokgoparara la boeti leo le kaonafaditswego.
Ka kgokaganya le boeti, re tla tswela pele go hlabolla lefapha la diintasteri tsa setso, leo le nago le seabe sa R2 pilione go palomoka ya ditsweletsabontsi tsa gae.
Re bone gape boleng bja ditiragalo tsa go swana le Moletlo wa Jazz wa Boditshabatshaba ka Motsekapa, wo o bilego le seabe sa go feta R475 milione go ekonomi ya Motsekapa gomme wa hloma mesomo ye 2 000 ka 2010.
Re rata gape go bolela ka mo go kgethegilego ka ga Mokete wa Mmino wa Minstrels Carnival ka Kapa wo o tumilego, wo dirago gore toropokgolo ye e kganye ngwaga o mongwe le o mongwe ka la 2 Pherekgong, e le go keteka go lokollwa ga makgoba.
Maloko ao a hlomphegago,
Lenaneo la rena la tlhabollo ya mananeokgoparara le re kgontsha go katolosa phihlelelo ya ditirelo tsa motheo le go kaonafatsa boleng bja bophelo.
Se se akaretsa diprotseke tsa kabo ya meetse, mohlagase le dintlo.
Go hwetsagalaga mohlagase go bohlokwa go tlhabollo ya ekonomi le go tlhomo ya mesomo. Go netefatsa gore go ba le go hwetsagala ga kabo ya mohlagase ka nageng, Eskom e beeleditse go feta R75 pilione, kudukudu go ditese tse mpsha tsa Medupi, Kusile le Ingula, gammogo le go boela go tirelo le phetisetso ya diprotseke tse dingwe.
Ka moka ga rena re swanetse go boloka mohlagase gore re se gapeletsege go boela go weseng ga mohlagase gape bjalo ka legato la go boloka mohlagase.
Mo ngwageng wo, re tlo thoma go somisa tirelo ya bodiredi bja ka ntle bja mohlagase go tswa go batsweletsi ba mohlagase wa go somiswa lefsa wa letsatsi, e lego seo se tlago laetsa boikgafo bja rena go mohlagase wa go somiswa lefsa.
Maloko ao a hlomphegago,
Intasteri ya boagi ke sehlohleletsi se se tsebegago sa go hloma dibaka tsa mesomo. Go na le malapa a 1,2 milione ao a dulago ka mafelong a mekhukhu a 2 700 ka nageng.
Ka ngwaga wa 2014, 400 000 ya malapa ao re boletsego ka ona a swanetse go ba le tshireletso ya madulo le phihlelelo ya ditirelo tsa motheo.
Gape re tlo kaonafatsa kabo ya madulo a go rentiswa ka ge batho ba bangwe bao ba tlago mafelong a ditoropong ba se ba ikemisetsa go dula sa ruri.
Se e swanetse go ba ditaba tse di amogelegago go badudi ba go swana le Portia Busisiwe Mrwetyana yo a ngwadilego letlakaleng la rena la Facebook ka ga tlhokego ya tekatekano ka Bekkersdal, moo lefelo la mekhukhu, leo le se nago le ditirelo, le lego kgauswi le motsesetoropo go putla tsela ye e nago le ditirelo ka moka.
O a botsisa: Se ke nyakago go se tseba ke gore ke ka lebaka la eng le re swara ka go fapana, eupsa re le fa boute ya go swana, GORENG?
Mmuso o tla somisa R2,6 pilione go ditirelo tsa meetse mo ngwageng wo. Gareng ga mafelo ao a tlago pele ke diprofense tsa Limpopo, KwaZulu-Natal le ya Kapa Bohlabela mo go sa nago le palo ya godimo ya batho bao ba hlokago meetse a go nwewa ao a bolokegilego, gomme re sa hlokomologe mafelo a mangwe.
Re etse hloko dikgopelo go tswa go batho ba bantsi bao ba bilego le seabe mo polelong ye, tsa gore mmuso o swanetse go lokisa melete ditseleng.
Lenaneo le le Katolositswego la Mesomo ya Setshaba (EPWP) la rena le ikemiseditse go hloma dibaka tsa mesomo tse dimilione tse 4,5, gomme dibaka tsa mesomo tsa go feta tse milione di setse di hlomilwe go tloga mathomong a Kgato ya bobedi. Karolo ya lenaneo le e lebeletse kudu go lokisa melokoloko ya ditsela tsa rena.
Bontsi bja batho ba rena ba holega kudu go EPWP.
Batho ba hwetsa mesomo ya go hlokomela ditsela, dipapading, mananeong a go ruta batsofadi go kgona go bala le go ngwala le go hlwekisa ditsela.
Lenaneo la go hlokomela ditsela, leo le tsebjago bjalo ka Zibambele, le tla phatlalatswa nageng ka bophara mo ngwageng wo go hloma dibaka tsa mesomo.
Re tla hlabolla mananeokgoparara ao a tlago thusa lefapha la rena la temo, mola gape re thusa go hloma mesomo.
Matamo a meetse, difeufeu le dikimi tsa go nosetsa di tla tsosoloswa. Dibjalo, diruiwa gammogo le mafulo di tla sireletswa ka go dira magora.
Diprotseke tse di tla maatlafatsa go hwetsagala ga dijo le go hloma dibaka tsa mesomo go batho ba bantsi, kudukudu basadi ka dinagamagaeng.
Go maatlafatsa maithomelo a rena ka go tsa mahlale le theknolotsi le go hloma mesomo, re phenkgisanela go ba monggae wa go swara theleskoupu ya seyalemoya ya Arei ya Sekwerekhilometara.
Phenkgisano ye e setse e file dibaka tsa mesomo ya boagi tse 800 ka Kapa Leboa gomme e tla hloma mesomo ye mengwe ye 100 mo ngwageng wo.
Lesolo la rena la go hloma mesomo gape le swanetse go maatlafatsa tlhabollo ya bafsa.
Eitsentshi ya Bosetshaba ya Tlhabollo ya Bafsa e boledisana le ditho tsa mmuso le lefapha la phraebete go tsenya tirisong ga tlhabollo ya bafsa ka mananeong a lefapha la mmuso le go tswetsa pele dikgwebo tsa bafsa le dikhamphani tsa mohlakanelwa.
Magagesong,
Re dumela gore ditsenogare tse re di boletsego ka boripana di tla re isa pele go bea tlhomo ya mesomo godimo ka lenaneong la bao ba tseago diphetho ka nageng.
Ditona tse supa di kopane le badirisani le rena ba setshaba ka Labobedi go ahlaahla selekane se gomme re tswela pele go ba le kholofelo ya gore re tlo atlega.
Sepikara se se Hlomphegago le Modulasetulo yo a Hlomphegago,
Go sepela le dikabo tsa tlhomo ya mesomo, re tla dira gape le peakanyolefsa ya melaotshepetso ye e amanago le go kaonafatsa maphelo a basomi ba rena.
Mmuso, le badirisani ba ona ba setshaba, o lebelela lefsa melao ka ga dikhamphani tse di nyakelago batho mesomo le tlhako ya molawana ya kabo ya ditirelo tsa go thwala setshaba mesomong.
Se se tla kgontsha mmuso go ba le lenaneo la batho bao ba nyakago mesomo le dibaka tsa mesomo.
Pampiri ya Mmuso ya Maemo ka ga Peakanyolefsa ya Tshireletsego ya Setshaba go emetswe gore e tla lokollwa mo ngwageng wo go tlo ahlaahlwa.
Ditaba tse di tlogo lebelelwa di akaretsa thuso ya ditshelete le sebopego sa Sekhwama sa Bosetshaba sa Tshireletsego ya Setshaba, ka moo dikhwama tsa lefapha la phraebete tsa mesomong le tsa go tswa mosomong di tlago tsena ka gare ga tshepediso ka botlalo, le setheo sa taolo seo se kgonagalago.
Mmuso o swanetse go tlatsa dikgoba ka moka tsa mesomo tse di se nago le batho. Kgoro ya Tlhokomelo le Tekolo ya Mesomo e tla fa pego mo dikgweding tse tshela.
Sepikara se se Hlomphegago le Modulasetulo yo a Hlomphegago,
Ka nnete, re tswa kgole go tloga ka 1994. Re fihleletse tse ntsi, eupsa tse ntsi kudu di sa swanetse go dirwa, gomme ge re soma mmogo bjalo ka maAfrika Borwa, re tla fihlelela tse ntsi kudu!
Ke kgopela gore le ntumeleleng bjale go bolela ka ga dilo tse dingwe tse nne tse di tlago pele gammogo le mananeo a mangwe.
Nepiso ka go thuto ya motheo mo ngwageng wo ke di-T tse Tharo: Teacher, Textbook and Time (Barutisi, Dipuku tsa go bala le Nako). Re buseletsa boipiletso bja rena bja gore barutisi ba swanetse go ba sekolong, ka phaposing, ka nako, ba rute bonyane diiri tse supa ka letsatsi.
Ba taolo ba swanetse go netefatsa gore ngwana yo mongwe le yo mongwe o na le puku ya go bala ka nako, le gore re thusa barutisi ba rena go hlama tikologo ye e lokilego ya mosomo gore go ruta ga maemo a godimo go phethagale.
Go latisisa kgatelopele, ngwageng wo, re thomile ka ditekolo tsa bosetshaba tsa ngwaga ka ngwaga ka ga go kgona go bala le go ngwala le tsebo ya dipalo tseo di beilwego maemong a boditshabatshaba, tsa dikreiti tsa 3, 6 le 9.
Re tla tswela pele go beeletsa ka go hlahleng ga barutisi, kudukudu ka Dipalong le tsa Mahlale.
Re tla hlokomela kudu tlhahlo ya dihlogo tsa dikolo, kudukudu tsa dikolo tse di sa somego gabotse.
Nepiso ya thuto ya godingwana e tla ba go katolosa phihlelelo ya thuto kudukudu go bana ba bahloki.
Se se akaretsa go fetosetsa dikadimo go ba dipasari go baithuti ba ngwaga wa mafelelo bao ba nago le maswanedi.
Baithuti bao ba lego dikholetsheng tsa thuto le tlhahlo tsa godingwana bao ba na go le maswanedi a go hwetsa thuso ya ditshelete ba tla lokollwa gore ba se lefe ditshelete tsa dithuto.
Re kgopela dikgwebokgolo tsa mmuso go raloka tema ye bohlokwa ka tlhabollo ya bokgoni le go re thusa go fa bokgoni bja sethekniki bjo bo nyakwago ke ekonomi.
Denel, Eskom, SAA le Transnet di thekgile tlhahlo ya baithuti ba go feta ba
6 000 ka bokgoning bjo bo hlokegago bja go amana le tsa sethekniki le tsa boentseneere.
MaAfrika Borwa a gesu,
Re tswela pele go kaonafatsa bokgoni le go soma gabotse ga maphodisa, kudukudu ditirelo tsa botseka, basekaseki ba ditopo le bohlodi bja bosenyi.
Re okeditse go bonagala ga maphodisa le bohlapetsi mafelong a kotsi ao a supilwego. Re dira kgatelopele ye e bonagalago ka go fokotsa go tsenywa ga dibetsa tse di sego molaong le tse di lego molaong ka nageng.
Dikgorotsheko tsa rena di tswela pele go soma bokaone, gomme mananeo a phokotso ya tshalelomorago ya mosomo maemong a didikong le dileteng a tswela pele gabotse.
Re tla tswela pele go dira gore bosenyi kgahlanong le basadi le bana bo tle pele, le go fa thekgo ka disenthara tsa tlhokomelo tsa Thuthuzela.
Re tla soma le ditshaba le bakgathatema ba bangwe ba bohlokwa go rarolla bothata bja go gweba ka diokobatsi le tshomisobosaedi ya diokobatsi, tseo di senyago ditshaba tse dingwe.
Ketelo ya ka go senthara ya tshwaollo go tshomiso ya diokobatsi ka Mitchells Plain ka Labobedi e nkgonthiseditse gore re swanetse go ba le maatla kudu go lwantsha tshomisobosaedi ya diokobatsi le go gweba ka diokobatsi ka ditshabeng tsa rena.
Ke laetse lebotho la rena la maphodisa go golega batho bao ba rekisetsago bana diokobatsi ka Motsekapa le ka mafelong a mangwe. Re ka se kgotlelele beng ba dithabene bao ba rekisetsago bana bjala.
Ntwa kgahlanong le bomenetsa le yona e tswela pele.
Lekala la Twantsho ya Bomenetsa le le Kgethegilego le hlomilwe ka Kgorong ya Tirelo ya Setshaba le Taolo go soma ka kotlo ya melato ya go amana le bomenetsa ye e akaretsago basomi ba mmuso.
Kgatelopele e a dirwa ka dinyakisisong tse ntsi tse di tswelago pele.
Tekano ya R44 milione e hweditswe go tswa go basomi ba mmuso bao ba holegago ka mo go sego molaong ka diputseletso tsa dintlo, mola e le gore go hlwekisa boradia ka tshepedisong ya ditshelete tsa thuso ya setshaba go tswela pele.
Re laetse Lekala la Dinyakisiso tse di Kgethegilego go nyakisisa tshepedisobosaedi goba bomenetsa bjo go bolelwago ka bjona ka dikgorong tsa mmuso tse di fapafapanego, ka mebasepaleng le ka dihlongweng.
Le ge e le gore ga ke ahlole dinyakisiso tse pele di phethwa, di laetsa tharollo ya rena ya go lwantsha bomenetsa maemong ka moka a mmuso le ka Tirelong ya Mmusong.
Sehlophatshomo sa Dieitsentshi tse Ntsi ka ga Bodiredi bja ka ntle bjo bo etilwego pele ke Kgoro ya Matlotlo, Sars le Senthara ya Bohlodi bja Ditshelete se lekola lefsa tshepediso ka moka ya bodiredi bja ka ntle go netefatsa gore go ba le boleng bjo bokaone bja ditshelete ka tshomisong ya ditshelete tsa mmuso.
Ka lefapheng la maphelo, ngwageng wo, re tla gatelela go thwalwa ga basomi ba maleba bao ba nago le maswanedi a dithuto mesong ya maleba.
Re nyaka dihlogo tsa dikgoro tse di nago le maswanedi a dithuto, bahlankedibagolo ba ditshelete, bahlankedibagolophethisi ba dipetlele, bahlankedi ba maphelo ka dileteng le balaodi ba dikliniki.
Re beakanya go tsosolosa dikholetse tsa baoki tse 105 nageng ka bophara go hlahla baoki ba bantsi.
Gape re beakanya go bula kgoro ya tsa kalafi ka Sepetleleng sa Thuto sa ka Limpopo go hlahla dingaka tse ntsi.
Go tsosolosa lefsa le go beakanya lefsa ga dipetlele le dikliniki go tla tswela pele.
Ka lebaka la kgatelelo ya rena ya maphelo a basadi, re tla katolosa mollwane wa ditokelo tsa maphelo a pelego le go aba ditirelo tse di amanago le, gareng ga tse dingwe, dithibelapelegi, malwetsi a thobalano, boimana bja bafsa ba mahlalagading le diphetse tsa basadi bao ba hlokago.
Ka ntweng kgahlanong le HIV le AIDS, re tsosolositse mananeo a rena le go tswetsa pele magato a mehutahuta a thibelo, go akaretswa lebollo la banna, go thibela ga phetetso ya mma go lesea le tswetsopele ya teko ya HIV.
Teko ye e dirilwe kudu ka mo go tsebegago nageng ka bophara. Diteko tsa HIV tse di ka fetago gannyane dimilione tse hlano di dirilwe go tloga mola go hlongwago lesolo la go dira diteko ka Moranang ngwageng wo o fetilego.
Mo ngwageng wo o fetilego, mosomo o tswetse pele go tsweletsa tshepediso ya Insorentshe ya Maphelo ya Bosetshaba le leano la phethagatso. E se kgale mmuso o tlo lokolla sengwalwa sa molawana sa mabapi le go rerisana le setshaba.
Sepikara se se Hlomphegago le Modulasetulo yo a Hlomphegago wa NCOP,
Re tla tswela pele ka Lenaneokakaretso la Tlhabollo ya Metsemagaeng leo le lebisitswego go tsosolosa diprotseke tsa peakanyolefsa ya naga le dikimi tsa nosetso ka dinagamagaeng tsa peleng gammogo le dipolasa tse di lego kotsing ya go puhlama tse di lego tsa batho.
Mmuso o hlomile lenaneo la Bosetshaba la Lekala la Tirelo ya Bafsa ba Dinagamagaeng go thusa bafsa ba dinagamagaeng. Go fihla gabjale, bafsa ba go feta ba 7 000 ba thwetswe ka mo lenaneong le.
Sepikara se se Hlomphegago le Modulasetulo yo a Hlomphegago,
Mmuso o fetisitse molao wo o tsosolosago Panka ya Poso, ye e tlago thusa ditshaba tsa magaeng go boloka tshelete ya bona le gape go hwetsa dikadimo tsa go thoma dikgwebopotlana.
Bjale re ba hlohleletsa go somisa Panka ya Poso go netefatsa gore go ba le tlhabollo.
RE AGA TSHEPEDISO YA MMUSO WA SELEGAE WO O ARABELAGO BATHO, WA MAIKARABELO, WA GO SOMA GABOTSE LE KA BOKGONI
Maloko ao a hlomphegago,
Naga e tlo swara dikgetho tsa bone tsa mebuso ya selegae pele ga mafelelo a Mosegamanye.
Go bile le dingongorego tse ntsi mo dikgweding tse mmalwa tse di fetilego ka ga mmuso wa selegae.
Dikgakanego mafelong a mangwe di feleleditse ka megwanto ya ditshupetso, yeo e laeditsego mathata ao a bilego gona ka mo lekaleng le.
Re swanetse go dira gore maitemogelo a batho ka ga mmuso wa selegae a be a boipshino, ka ge a ama malapa a bona le maphelo a bona thwii, ka mehla.
Mebasepala ye mengwe e soma gabotse kudu, gomme makhanselara a mangwe le bona ba soma mesomo ya bona gabotse ka moo ba swanetsego go dira ka gona.
Re hlomile leanophetoso la mmuso wa selegae, leo le lebeletsego kudu, gareng ga tse dingwe, go maatlafatsa ditshepedisotaolo tsa motheo, taolo ya ditshelete le tlhokomelo ya badirisi.
Ditokisetso tsa dikgetho tsa mebuso ya selegae di tswela pele.
Boingwadiso bjo bo dirilwego mafelelong a beke ao a fetilego bo sepetse gabotse, gomme re lebogisa bao ba ingwadisitsego. Re kgopela bao ba se nago le dipukwana tsa boitsebiso go dira dikgopelo ntle le go senya nako, go realo e le gore ba se tle ba fetwa ke nako ya boingwadiso ye e latelago kgweding ye e tlago.
Go latela tsebagatso ya semmuso ya Lesolo la Bosetshaba la Ngwadiso ya Setshaba ka Libode, ka Kapa Bohlabela ngwageng wo o fetilego, dipukwana tsa boitsebiso tsa batho bao ba ingwadisago la mathomo tsa go feta tse 700 000 di ile tsa fiwa, gomme se se laetsa mafolofolo a magolo a batho ba rena a go ba le tokumente ye e bohlokwa.
Ge re ntse re lokisetsa dikgetho, re lemoga gape gore naga ya rena e hlasetswe ke mafula ao a siisago mo dibekeng tse di sa tswago go feta, gomme malapa a mantsi a amegile.
Re lebisa mahloko a rena a magolo go ba malapa a bao ba lahlegetswego ke maphelo a bona. Dipelo tsa rena gape di ya go bao ba gobetsego le bao ba lahlegetswego ke diphahlo tsa bona.
MaAfrika Borwa a gesu,
E re ke somiseng sebaka se go bega gore mmuso o beetse thoko R800 milione ya kimollo ya ka pejana ya go thusa ditshaba.
Gape re tlo bea tshelete ye e tlogo somiswa tokisong ya ka morago ga masetlapelo le kagolefsa mo mengwageng ye e tlago.
Re leboga dieitsentshi tsa kimollo, mekgatlo ye e sego ya mmuso, lefapha la phraebete, mekgatlo ya sedumedi le ditshaba tse di thusago bao ba nyakago thuso.
RE AGA AFRIKA YE KAONE LE LEFASE LE LEKAONE
Maikemisetso ka Afrika a tswela pele go ba nepiso ye bohlokwa ya melaotshepetso ya rena.
Afrika Borwa e soma lebaka la mengwaga ye mebedi ka go Khansele ya Khutso le Tshireletsego ya Dinagakopano tsa Afrika.
Naga e tlo ba modulasetulo wa Setho sa Dinaga tse di Hlabologago tsa Borwa bja Afrika (SADC) sa tsa Dipolotiki, Tshireletso ya Sesole le Tshireletsego go thoma ka Phato.
Ka mo mosomong wo, re tlo tswela pele go rerisana le mekgatlo ka phethagatsong ya Tumelelano ya Sepolotiki ya Lefase ka Bophara ka ga Zimbabwe le tsweletso ya leano la go leba dikgethong.
Gape re tla tswetsa pele sephetho sa thulano ya Malagasy. Re tla hlokomela le go thusa mo go kgonagalago go netefatsa gore seemo sa dipolotiki le sa tshireletsego ka Democratic Republic of Congo (DRC) se loketse dikgetho.
Gape re hlomphilwe go kgatha tema ka go hwetseng ga ditharollo ka seemong sa Cote d?Ivoire, bjalo ka leloko la Phanele ya Maemo a Godimo ya Dinagakopano tsa Afrika, ye e kgethilwego go thusa go rarolla ditlhohlo ka nageng yeo.
Re leboga mosomo wa Lebotho la Masole a Tshireletso a Afrika Borwa, leo le rometsego palogare ya masole a go feta a 2 000 ka mesomong ya go tlisa khutso ka DRC, ka Sudan le ka Central African Republic.
Re tla tswela pele go kgatha tema ka go tsosoloso lefsa ya Tirisano ye Mpsha ya Tlhabollo ya Afrika gomme go lebeletswe kudu phethagatso ya lenaneo la yona la mananeokgoparara, yeo ka yona re etisitsego pele tselatlhabollo ya mananeokgoparara a Leboa Borwa.
Afrika Borwa e lemogile ditiragalo tse di tswelelago ka Egepeta gammogo le ditiragalo tsa peleng tsa ka Tunisia.
Re tswela pele go hlokomela seemo kudu, go akaretswa ditlamorago tsa ka Bogareng bja Bohlabela le ka Leboa laAfrika.
Re dumela kudu gore nako le diteng tsa phetosetso gammogo le bokamoso bjo bo kgethwago ke dinagamabapi tse, di swanetse go tseelwa sephetho ke tsona.
Ka lebaka le, Afrika Borwa e fa thekgo ya yona go masolo ao a ikemiseditsego go tsebagatsa le go phethagatsa diphetogo tsa sepolotiki tse di tlago netefatsa phetosetso ye e hlokago mathata ya khutso ka Tunisia le ka Egepeta.
Re tshepha gore ga go se se tlago sitisa phihlelelo ya ditlhologelo tsa batho ba Palestina go hwetsa mmuso wo o bolokegilego wo o ipusago, wo o tlago ba gona mmogo le ka khutso le Mmuso wa Israele.
Afrika Borwa e buseletsa boipiletso bja yona go setshaba sa boditshabatshaba go hlohleletsa mekgatlo go tswela pele go nyaka tharollo ya go ya go ile ya ka Bogareng bja Bohlabela.
Re lebisa ditebogiso tsa rena kudu go batho ba Sudan ka ga referantamo ye e atlegilego, ebile re amogela Mmuso o moswa wa Borwa bja Sudan.
Ye ke kanegelo ye bohlokwa ya Afrika. Re lebogisa Mokgatlo wa Dinagakopano tsa Afrika le Mokgatlo wa Dinagakopano tsa Lefase ka ga tsela ya bokgoni ye ba sepedisitsego ka yona protseke ye.
Ka maemong a boditshabatshaba ka bophara, re lebeletse go ba monggae wa Samiti ya bohlano ya India-Brazil-Afrika Borwa mo ngwageng wo.
Ka Foramong ya G20, re tla tswela pele go kgopela gore go be le toka ya ekonomi ya lefase ye e lekalekanago.
RE AGA SETSHABA SA BOSETSHABA SA TEMOKRASI LE SA TIRISANO
Magagesong,
Maitemogelo a Sebjana sa Lefase sa Kgwele ya Maoto sa FIFA sa 2010 a re rutile gore re swanetse go lemoga dilo ka moka tse di lokilego ka ga naga ya rena.
Folaga ya Afrika Borwa e bile selo se bohlokwa kudukudu ka lapeng le lengwe le le lengwe.
Mmuso o tla aga go se ka go netefatsa gore go bewa difolaga dikolong le dihlongweng tsa mmuso go tswetsa pele maswao a rena a bosetshaba le boitshupo.
Re kgopela batho ka moka go ithuta kosa ya setshaba le go e opela gabotse, ka boikgantsho.
Re tla tsebagatsa semmuso lenaneo leo le ketekago batho ba bohlokwa ba go tuma ba bosetshaba le go tswetsa pele Tsela ya Bohwa bja Bosetshaba, go hlompha batho bao ba bilego le seabe se segolo ka tokologong ya naga ya rena.
Maloko ao a hlomphegago,
Re bone maatla a dipapadi bjalo ka sediriswa se se kopanyago batho le seo se agago setshaba ka nageng ya rena.
Ka moka ga rena re swanetse go thekga di Protea tseo mo nakong ye e sa fetsego pelo di tla bego di raloka Sebjaneng sa Lefase sa ICC sa 2011, le
di Springbok tse di tla bego di eya New Zealand go sireletsa Sefoka sa Sebjana sa Lefase sa Rakibii sa 2007.
Gape re lakaletsa sehlopha sa bosetshaba sa kgwelentlatlana mahlatse ge se tla be se phadisana ka Sebjaneng sa Lefase sa Kgwelentlatlana ka Phuphu. Re tlo ba thekga ka botlalo.
E re ke tseyeng sebaka se go hlompha yo mongwe wa baraloki ba khrikhete ba bokgoni, Makhaya Ntini, yo e lego moeng wa rena yo a kgethegilego bosegong bja lehono. O bile le seabe se segolo go khirikhete ya ka nageng le ya boditshabatshaba.
Afrika Borwa e tla swara dipalo tsa batho tsa boraro tsa ka morago ga kgethologanyo ka Diphalane mo ngwageng wo. Re leboga Morena Makhaya Ntini ka go dumela go ba motseta wa lesolo le bohlokwa le.
Sepikara se se Hlomphegago le Modulasetulo yo a Hlomphegago,
Re tswela pele go ikgafa go aga mmuso wo o somago.
Kgoro ya Tlhokomelo le Tsekolo ya Mesomo ya rena e tla kgokaganya le go hlokomela mosomo wa dikgoro tsa mmuso kudu, gammogo le tlhomo ya mesomo ya bohle.
Re amogela maitlamo a Palamente gape go hlokomela go obamela ga boipiletso bja go dira gore tlhomo ya mesomo e tle pele ka mmuso.
Magagesong,
Nepo ya rena e a kwesisega. Re nyaka go ba le naga yeo dimilione tse dingwe gape tsa maAfrika Borwa di nago le dibaka tsa mesomo ye mekaone, ye e nago le mananeokgoparara a sebjalebjale le ekonomi ya mafolofolo le moo boleng bja bophelo bo lego godimo.
Ka moka ga rena re na le maikarabelo a go soma ka thata go dira gore se se phethagale.
Mang le mang o swanetse go nagana ka ga ka moo a ka bago le seabe ka lesolong la go hloma mesomo ka go itirela dibaka tsa mesomo le go direla ba bangwe.
Ka go dira bjalo, re swanetse go hwetsa tlhohleletso go Mopresidente Mandela wa rena yo re mo ratago ka polelong ya tlhomomiso ya gagwe ka 1994, ge a re gopotsa ka ga tlhokego ya go soma mmogo.
O rile:
Re sa kwesisa le bjale, gore ga go na tsela ye bonolo ya go hwetsa tokologo.
Re tloga re tseba, gore ga a gona wa rena yo a dirago a nnosi yo a ka fihlelelago katlego.
Bjale re swanetse go dira mmogo bjalo ka batho bao ba kopanego, go hwetsa poelano ya bosetshaba, go hwetsa kago ya setshaba, go hwetsa tswalo ya lefase le lefsa.
A go be le toka go bohle.
A go be le khutso go bohle.
A go be le mosomo, borotho, meetse le letswai go bohle.
A yo mongwe le yo mongwe a tsebe gore mmele, mogopolo le moya wa yo mongwe le yo mongwe o lokollotswe go ikgotsofatsa.
Ke a leboga.
Issued by: The Presidency
