1. Ku humelerisiwa ka tiphurogiremenkulu ta mfumo
1.1. Khabinete yi bela mandla eka Ndzawulo ya Vutshamo bya Vanhu ku va yi nyikile tindlu eka Phurojeke ya Vutshamo bya Vanhu leyi Hlanganeleke eSavanna City eka Masipala wa Muganga wa Sedibeng eka lava nga swela. Vanhu vo tiveka va Afrika-Dzonga va hlanganile ni lava khumbhekaka, ku katsa vameyara na vatirhelafumo ku suka eMasipala wa Muganga wa Sedibeng, eka ku penda tindlu leti hetiweke eku simekiweni ku katsa na ku endla xirhapa.
Ku fikela kwalomuya ka 18 000 wa tindlu ti akiwile, leti nga vuyerisa vadyuhari, vanhu lava nga tsoniwa, ni vana na vamanana lava rhangelaka minti. Khabinete yi tlhela yi amukela ku tivisiwa leswaku haxawa ndzawulo yi ta simeka phurojeke, leyi nga ta vona leswaku tindlu ta 60 000 ta akiwa.
1.2. Khabinete yi amukela ku ya emahlweni loku nga endliwa hi Phurojeke ya Tshepo “hope” 10 000, leyi nga le ku pfuneni ku hunguta ku pfumaleka ka mintirho eka vantshwa va Dorobankulu ra Tshwane. Phurojeke leyi ya timiliyoninyingi ta tirhandi yi lava ku letela 10 000 wa vantshwa lava pfumalaka mintirho hi ku va nyika vuswikoti na ntokoto lowu lavekaka wa loko va lava ku nyika vukorhokeri eka phurojeke
Loko va hetile ku leteriwa vantshwa va ta tumbuluxa na ku fambisa mabindzu lawa ya humelelaka. Ku fika sweswi, ku tlula kwalomuya ka 190 wa mabindzu ya fikelerisile swivandla swa mintirho eka vantshwa vo tala. Hi ku engetela, tindzawulo ta dorobankulu ti thola vantshwa van’wana va vona lava nga leteriwa.
1.3. Khabinete yi amukela ku tlakusiwa ka gondzo ra R25 (P6-1), gondzo leri ra 42 wa tikhilomitara leri hlanganisaka Gauteng na Limpopo. Phurojeke leyi sukelaka exikarhi ka Bapsfontein na Bronkhorspruit, yi thorile ku tlula 200 wa vanhu. Yi ta tlhela yi vuyerisa sekithara ya vurimi na migodi eka ndzhawu leyi hi ku hlohlotela ku hatlisa ka mafambelo eka tilori ta tinhundzu leti rhwalaka nhundzu na vukorhokeri.
2. Swibohonkulu swa Khabinete
2.1. Khabinete yi chumbuteriwile hi Ndzawulo ya Sayense na Thekinoloji, leyi nga ta va yi rhurhela vhiki ra sayense ya vaaki leyikulu: Foramu ya Sayense ya Afrika-Dzonga ya 2015 ehansi ka nhlokomhaka leyi nge: “Ku hlanganyeta mbhurisano hi sayense” ku sukela hi ti 8 ku fika hi ti 9 ta N’wendzamhala, ePitori.
Foramu leyi yi fikelerisa lava khumbhekaka lava humaka eAfrika-Dzonga, tikonkulu na vatirhisani va matiko ya misava hi xivandla xa ku kanela na ku dyondza hi pholisi leyi hlanganelaka exikarhi ka sayense na vaaki.
2.2. Khabinete yi pasisile leswaku Ntlangu lowu Xaxamelenaka na Siku ra Misava ra Malwande ra Nhlangano wa Matiko ya Misava wa Malwandle (IMO) wu rhurheriwa hi Afrika-Dzonga hi 2020. Ndzawulo ya Vutleketli yi ta rhumela xiboho lexi xa Khabinete eka hlengeletano ya Khansele ya IMO leyi nga vekiwa ku ta khomiwa hi ti 23 ta Hukuri ku fika hi ti 04 ta N’wendzamhala 2015.
3. Mintlangu leyi taka
3.1. Phuresidente Jacob Zuma u ta rhurhela ntangha yakwe ya le China Xi Jinping eka Rendzo ra Tiko ra masiku mambirhi ku sukela hi ti2 ku fika hi ti3 ta N’wendzamhala. Rendzo leri ri lava ku hetisisa Rimba ra Ntirhisano exikarhi ka China-Afrika-Dzonga ra Malembe ya 5 na 10 leri nga ta tiyisisa ku simekiwa ka mintwanano ya hina endzhaku ka ku gimetiwa ka Mintwanano ya Beijing hi 2010. Yi ta ya emahlweni na ku anamisa na ku ndlandlamuxa Vuxaka bya Makungu lebyi Hetisekeke lebyi matiko havumbirhi ya avenelaka byona.
Vuxaka bya Afrika-Dzonga na China byi ta tshama byi ri bya nkoka eka ku fikelela ajenda ya nhluvukiso hi pholisi ya matikomambe loko hi ya emahlweni hi matimba na ku simeka NDP, ntirhisano eka vurimi, timhaka ta mbango, mabindzu na vumaki na timali tanihiloko tiko ri yisa emahlweni ajenda ya Afrika-Dzonga emahlweni. Yi tlhela yi fikelerisa nkateko wa ku hlela ku humelela loku nga kona eka mabindzu na ntirhisano eka matiko havumbirhi, na ku hatlisisa na ku hetisisa matlhelo yan’wana ya vutirhisani.
3.2. Phuresidente Zuma u ta rhangela varhumiwa eka Ntshamo wa vu 21 wa Khomferense ya Minhlangano eka Rimba ra Mintwanano eka ku Cinca ka Maxelo eka Nhlangano wa Matiko ya Misava (UNFCCC) na Ntshamo wa vu 11 wa Khomferense ya Minhlangano leyi Korhokelaka Minhlangano eka Phurotokholo ya Kyoto (CMP11) leyi nga ta khomiwa ku sukela hi ti 30 ta Hukuri 2015 eParis, eFrance.
Minkanelo ya matiko ya misava ya mintwanano leyintshwa yi ta nyika rimba ra ku angula eka ku cinca ka maxelo, loku nga ta va kona ku sukela hi 2020 ku ya emahlweni. Leswi fambelenaka na ku tsakela ka Afrika-Dzonga na matiko lawa ya ha hluvukaka lawa ya nga lava ku seketeriwa endzhaku ka 2020, Afrika-Dzonga ri ta ya emahlweni na ku sirhelela milawu ya nkoka ya UNFCCC ya ku ringanana na ku hambanisana.
Eka ntlawa wa 77+ wa nhlengeletano ya le China, Afrika-Dzonga ri ta hlayisa na ku tiyisisa vun’we bya matiko lawa ya ha hluvukaka ku kuma ntwanano wa le Paris lowu nga erivaleni, lowu lavaka ku hi yisa emahlweni, lowu nga andlariwa kahle hi xisayense naswona lowu nyikaka matiko lawa ya ha hluvukaka xivandla xo hluvuka eka matiko lawa ya ha hluvukaka.
3.3. Phuresidente Zuma u ta simeka Pfhumba ra Masiku ya 16 ra Nghenelelo eka ku Alela Madzolonga eka Vamanana na Vana ku sukela hi ti 25 ta Hukuri 2015 eNaauwpoort, eMahikeng ehansi ka nhlokomhaka leyi nge: “Ndzi Hlayi na Mina: Hinkwerhu Hi Yisa Emahlweni ku Pfumaleka ka Madzolonga eAfrika-Dzonga Emahlweni.” Pfhumba leri ri tsundzukiwa tanihi xiave xa masiku ya 365 ya Migingirko, leri ku nga pfhumba leri ya ka emahlweni leri lemukisaka mayelana na Madzolonga eka vamanana na vana, naswona wu rhamba vanhu ku va va hlayiwa eka lembe lero leha ra Migingiriko. Khabinete yi rhamba vaaki va Afrika-Dzonga ku seketela pfhumba leri na ku tirhisa nkarhi lowu ku rhamba vaaki na vatirhisani na mfumo ku herisa madzolonga eka vamanana na vana - #Ndzi Hlayi na Mina.
3.4. Xandla xa Phuresidente Ramaphosa u ta rhangela varhumiwa va mfumo eka minjhekanjhekisano ya ntolovelo na Foramu ya Vahleri va Mahungu va Tiko ra Afrika-Dzonga hi ti 21 Hukuri 2015 tanihi xiphemu va vutinyikeri bya mfumo na phurogireme ya ku ya emahlweni yo tiyisisa vuxaka na vuhangalasamahungu. Mfumo wu ta chumbutela vahleri va mahungu hi phurogireme ya timhakankulu na makungu lawa ya ha taka loko hi nyika vahleri nkateko wa ku humesela ehandle timhaka leti va titsakelaka na mfumo.
3.5. Afrika-Dzonga ri ta tekela enhlokweni Siku ra Misava ra Aids ehansi ka nhlokomhaka leyi nge: “Hi ri karhi yi Yisa Rixaka leri nga ri ki na HIV. SUKA U YIMA. ENDLA. SIRHELELA. ZIRO – lexi ku nga xirhambo eka vaaki ku endla swo karhi. Nhlokomhaka ya lembe leri yi huma eka Siku ra Misava ra AIDS ra Matiko ya Misava ya 2011 ku fika 2015 ku nga ku: “KU FIKA EKA ZIRO”. Siku ra Misava ra AIDS ri ya emahlweni na ku tiyisisa mbhurisano eka swo fana na ku tsan’wa na xihlawuhlawu, ku rhamba vaaki ku angula na ku angula eka mfikelelo wa ku nsivelo, vutshunguri na vukorhokeri bya nseketelo.
Ntlangu lowukulu wa ku tsundzuka wa Siku ra Misava ra AIDS wu ta khomeriwa eKwazulu-Natal. Leswi swi ta nyika mukhuva wa matlangelelo ya Afrika-Dzonga tanihi murhurheli wa Khomferense ya Matiko ya Misava ra AIDS ya vu 21 eSenthareni ya Tinhlengeletano ya Inkosi Albert Luthuli eDurban ku suka hi ti 17 ku fika hi ti 22 ta Mawuwani 2016. Afrika-Dzonga ri ya emahlweni na ku humelela eka nyimpi ya ku lwa na HIV na AIDS, endzhaku ka loko ri engetela phurogireme ya vutshunguri ya HIV ya tiko, laha vanhu lava tlulaka 3 miliyoni va nga eka vutshunguri bya antirhethirovhayirali, na ku ya emahlweni na ku hunguta ku tlulela ka vuvabyi ku suka eka manana ku ya eka n’wana na ku antswisa mahlayiselo ya swikombo swa vuvabyi va xifuva.
3.6. Khabinete yi hlohlotela vaaki va Afrika-Dzonga ku nghenelela eka mintlangu ya Izimbizo leyi nga kunguhatiwa ku khomiwa hi Vhiki leri Kongomeke na Imbizo ya Rixaka ku sukela hi ti 30 Hukuri ku fika hi ti 6 ta N’wendzamhala 2015. Xivandla lexi xi kotisa vaaki ku burisana na swirho swa Vurhangeri.
Vhiki leri Kongomeke ra Imbizo ya Rixaka yi ta humelela ehansi ka nhlokomhaka leyi nge: “Hinkwerhu hi Yisa Afrika-Dzonga Emahlweni” naswona yi ta tivisa vaaki hi leswitshwa eka ku tirhisiwa ka Kungu ra Timhaka ta Nkaye eka ku pfuxelela ku kula ka ikhonomi na ku tumbuluxa mintirho, tanihileswi Phuresidente Jacob Zuma hi n’hweti ya Nyenyanyana a nga vula hakona eka Mbulavulo hi Xiyimo xa Rixaka. Swirho swa Vurhangeri swi ta tirhisa nkarhi lowu ku rhamba vaaki ku nghenelela eka swiphiqo swa vona, leswi katsaka timhaka leti fambelenaka na madzolonga ehenhla ka vamanana na vana.
3.7. N’hweti ya N’wendzamhala i N’hweti ya ku Rivalelana naswona Afrika-Dzonga ri ta tsundzuka Siku ra ku Rivalelana hi ti 16 ta N’wendzamhala ePort Elizabeth, eKapa-Vuxa ehansi ka nhlokomhaka leyi nge: “Ku hlanganisa ku hambana: Ku aka rixaka leri nga na vun’we ra Afrika-Dzonga ku ya eka tiko leri hluvukaka”. N’hweti leyi i ya nkoka swinene eka rixaka tanihiloko yi hlohlotela ku rivalelana, ku rhula na ku vumba vun’we tanihileswi xidemokirasi xa tiko ra hina xi nga tumbuluxisiwa xiswona.
Khabinete yi hlohlotela vaaki va afrika-Dzonga ku tirhisa n’hweti leyi ku fikelelana tanihiloko tiko ri ya emahlweni na ku tirha swin’we ku aka tiko leri nga na vun’we na ku humelela.
3.8. Khabinete yi tsundzuxa vahakeri va xibalo lava nga si rhumelaka swibalo swa vona swa vona swa 2014/2015 swa lembe-xibalo leswaku siku ro pfala ku rhumela swibumabumelo i 27 Hukuri 2015. Khabinete yi khensa hikwavo vahakeri va xibalo eka ntirhisano wa vona na mfumo ku fikelerisa vukorhokeri lebyi lavekaka swinene lebyi pfunaka magidigidi ya vaaki etikweni hinkwaro.
3.9. Khabinete yi bela mandla eka Ndzawulo ya Nhluvukiso wa Vanhu eka Senthara ya Vulawuri bya Madzolonga ya Rimbewu (GBVCC) ku va yi kumile Sagwati ra ku va Senthara ya Vuhlanganisi yo Antswa Emisaveni Hinkwayo eLas vegas, USA, hi ti 5 ta Hukuri 2015, hi Ravumune. GBVCC i senthara ya vuhlanganisi leyi tirhaka vusiku na Nhlikanhi leyi tinyikelaka ku nyika nseketelo na vutsundzuxi eka vahlaseriwa va madzolonga ya ku ya hi rimbewu. Lexi hi xin’wana xitori xa ku humelela lexi kombisaka mfumo lowu hlayisaka lowu nga tinyikela ku lwisana na ku herisa madzolonga ya ku ya hi Rimbewu.
3.10. Khabinete yi bela mandla eka Eskom ku va yi tirhe masiku ya 100 yi nga timangi gezi (ku avelana gezi). Eskom yi fikelele goza leri hi Ravumbirhi, 17 Hukuri 2015. Masiku ya 100 ya ku nga yimisiwi mphakelo wa gezi a swi vuli ku ri hi fanele hi tshama hi nava milenge. Ematshan’weni, Khabinete yi kombela vaaki ku ya emahlweni na ku tirhisa tindlela ta ku tirhisa gezi kahle.
3.11. Khabinete yi bela vayimelakulanghwa va Masagwati ya Mintlangu ya Afrika-Dzonga ya 2015 lawa ya nga ta khomiwa hi ti 22 Hukuri 2015 eSand du Plessis Theatre eMangaung, eFree State. Masagwati lawa khomeriwa ehansi ka nhlokomhaka leyi nge: “Ku tirha swinene a hi ku va wo antswa, kambe i ku tirha swinene”, hi tlangela khume ra malembe ya ku tekela enhlokweni na ku xixima vanhu na swipano leswi nga tirha kahle endzeni ni le handle ka rivala. Vaaki va frika-Dzonga va hlohloteriwa ku seketela tlangu lowu hi ku vhotela Mutlangi Loyi a nga Tirha Swinene wa Lembe ra 2015.
4. Xiyimo xa Khabinete eka timhaka ta nkoka embangwini
4.1. Khabinete yi yima na Phuresidente Zuma na vaaki va matiko ya misava ku sola minhlaselo ya vutherorisi yo chavisa leyi nga humelela eBeirut (Lebanon), Baghdad (Iraq), Yola (Nigeria) na Paris (France), leswi nga endla leswaku vanhu va lahlekeriwa hi vutomi lebyi ri ki na nandzu na minhlaselo ya miako. Afrika-Dzonga ri yima ri tiyisisa ku sola minhlaselo leyi kongomaneke na vutomi lebyi pfumalaka xisandzu bya vaaki na ku tlhela ri vula nakambe rito ra rona loko swi ta eka ku chavisela, hi mukhuva wihi kumbe ku suka ka ntlawa wihi, swi nga seketeriwi.
4.2. Khabinete yi seketela Migingiriko ya Komiti ya Vaholobye va Mfumo eka ku Kala ka Mati na Dyandza ku hunguta ku khumbheka hi dyandza na ku hlohlotela vaaki ku tirhisa mati kahle ku kota ku tiyisisa mphakelo wa nkarhi lowu taka.
Mfumo wu engetelerile R96.6 miliyoni eka R352.6 miliyoni leyi nga vekiwa etlhelo ku seketela tiko eka ndziriso wa dyandza. Leswi swi katsa ku xaviwa ka 45 wa tilori ta mathangi ku phakela mati eka tindzhawu leti khumbhekaka, ku borhiwa ka mati na ku vuyelerisa ku hlayisa mati na ku fambisa ku laveka ka wona, na nseketelo wa vutumbuluxi bya mati.
Ndzawulo ya Nhluvukiso wa Matikoxikaya na Antswiso wa Misava eka tindzhawu ta miganga leyi nga khumbheka swinene yi ta pfumelela ku rhurhisiwa ka swifuwo ku ya eka misava ya mfumo laha ku nga ni madyelo yo antswa. Hi ku engetela, Ndzawulo ya Mfumontirhisano na Timhaka ta Xintu yi tirhisana na vameyara ku simeka tindlela to hambana ku hlayisa mati ehansi ka vuleteri bya Ndzawulo ya Mati na Nkululo.
Leswi swi katsa ku yimisiwa ka mati, ku angamela swileriso swa swipimelo swa mati, ku koxa ndziho laha swi nga fanela, ku rhangisa ku lunghisa mathangi ya mati lawa ya pfutaka, ku hlohlotela tindlela ta kahle ta thekinoloji to fana ni ku tirhisa swithangana swa nkululo swo tirhisa mati yantsongo, ku kangatela mati ya mpfula na ku tirhisa mati ya thyaka ku cheleta.
4.3. Phuresidente Jacob Zuma u rhangerile varhumiwa va Afrika-Dzonga eka Samiti ya Varhangeri va G20 eAntalya, eTurkey ku sukela hi ti 15 ku fika hi ti 16 ta Hukuri 2015. Nhlokomhaka ya samiti a ku ri vun’we, vuvekisi na nsimeko. Afrika-Dzonga ri le ka matiko ya 51 lawa ya nga sayina Ntwanano wa Vucincisani bya Vuxokoxoko bya Xibalo eBerlin, eGermany hi Nhlangula 2015. Matiko ya ta sungula ku cincana vuxokoxoko hi 2017, lebyi nga ta byi ri karhi byi landzelela nawu lowu nga emahlweni ka Palamende. Phuresidente Zuma u amukerile ku gimetiwa ka Migingiriko ya 15 ya G20/Nhlangano wa ku Tirhisana ka Ikhonomi na Masungulo ya ku Susiwa ka Nhluvuko na phurojeke yo Hundziseriwa ka Mintswalo, leyi a ku ri ya nkoka eka ku tiyisisa ku va erivaleni na ku hlayisa xibalo xa sub-Sahara wa Afrika.
4.4. Swirho swa Nhlangano wa Tinhundzu leti Humaka ematikomambe ya Matiko ya Dzonga wa Afrika (SACU) swa Khansele ya Vaholobye swi hlanganile hi ti 11 ta Hukuri 2015 eWindhoek, eNamibia hi nkarhi wa ku pfula Hofisinkulu ya SACU na minkanelo ya xifumo ya Tinhloko ta Matiko ya SACU na Mfumo. Khansele yi tekile nkateko lowu ku langutisisa ku humelela ka Makungu ya Ntsevu lawa ya nga endliwa endzhaku ka loko va hlanganile ro hetisela na ku tlhela va tinyiketela nakambe eka SACU. Khansele yi pfumelelanile leswaku SACU yi fanele ku hundza eka ku avelana xibalo ku ya eka hluvukiso wa makungu lawa ya nga seketela ku hlangana eka muganga. Swirho swi amukerile ndlela na makungu yo tirha ku ya eka samiti leyi nga ta khomiwa hi Khotavuxika 2016.
4.5. Khabinete yi amukela Mimbuyelo ya Oditi ya 2014-15 ya tiko na mfumo wa swifundzhankulu. Xiviko xi kombisa ku ya emahlweni na ku tirha kahle eka swiyenge hinkwaswo swa tiko na mfumo wa swifundzhankulu eka mimbuyelo ya oditi. Wu kombisa ku ya emahlweni na ku tirha kahle eka mafumelo ya kahle na tindlela ta kahle ta mafambiselo ya mali na ku tiyisisa mafumele lamanene tanihiloko tindzawulo to tala ti kumile tioditi leti baseke. Ku antswa ku tlhela ku kombisa leswaku mfumo wu tirha hi matimba ku tiyisisa vutihlamuleri eka tindzhawu hinkwato ta ntirho.
Handle ka ku antswa loku, mfumo wu tekile xiboho xa ku ya emahlweni na ku seketela tindzawulo leti nga tirhangiki kahle na ku tiyisisa leswaku mfumo hinkwawo wu tirha hi mukhuva lowu faneleke.
4.6. Khabinete yi amukela ku thoriwa hi Phuresidente Zuma ka Muavanyisi Mandisa Muriel Maya tanihi xandla xa Phuresidente eka Huvo ya le Henhla ya ti Aphili hikuya hi xiyenge xa 174(4) xa Vumbiwa ra Rhiphabuliki ya Afrika-Dzonga ra 1996 na Mululami Nonkosi Zoliswa Mhlantla tanihi Muavanyisi wa Huvo ya Vumbiwa hikuya hi xiyenge xa 174(3) xa Vumbiwa ra Rhiphabuluki ra Afrika-Dzonga ra 1996 hi ndlela leyi fanaka.
Ku thoriwa loku ku tiyisisa ku tinyikela ka Afrika-Dzonga eka ku ringana ka rimbewu eka swiyimo swa le henhla na ku yisa emahlweni ku cinca ka vuhleri. Khabinete yi bela mandla eka Vaavanyisi havumbirhi na ku va navelela leswakahle swinene eka hetisisa vutihlamuleri bya nkoka eAfrika-Dzonga.
4.7. Khabinete yi bela mandla eka Dokodela S’thembile Ngidi loyi a nga endla matimu hi ku thwasela ku va mutshunguri eKholichi ya Vutshunguri ya Afrika-Dzonga eKwazulu Natal ya manana wa wantima wo sungula loyi a nga tshwasela ku va mutshunguri wa mfukuzana laha tikweni.
4.8. Khabinete yi bela mandla eka Muendli wa tifilimi wa Afrika-Dzonga Reina–Marie Loader leyi dokhumenthari yakwe ya ‘Horn’ yi nga kuma masagwati, ku katsa ku langhiwa eka Masagwati ya Vuhlayisi bya Timhelembe ya 2015 hi Mawuwani eka xiyenge xa Lemukiso wo Antswa, Dyondzo na Nkwama, na ku kuma sagwati ra Filimi ya Vuhlayisi byo Antswa eka Fesithivhali ya Tifilimi ta Misava ya 2015 eDorobeninkulu ra New York, eUSA.
4.9. Khabinete yi rhumela marito yo chavelela eka ndyangu na vanghana va Xandla xa Holobye wa Mati na Nkululo, Manana Pamela Tshwete, eka ku lahlekeriwa hi manana wa vona, Mhani Ruth Nomzi Zondeki.
4.10. Khabinete yi rhumela marito yo chavelela eka mfumo wa New Zealand, ndyangu, vanghana na Nhlangano wa Rugby wa New Zealand eka ku lahlekeriwa ka vona ka mutlangi wa ndhuma wa rugby, Jonah Tali Lomu, loyi a nga hoxa xandla swinene eka tlangu wa rugby.
5. Ku thoriwa
Ku thoriwa hinkwako ku va kona endzhaku ka ku kambela ntiyiso wa tidyondzo na mbhasiso lowu faneleke.
5.1. Ku engeteleriwa ka kondiraka ya malembe ya ntlhanu ya Tatana Maswahle Diphofa – Mulawuri-Angarhelo (DG): Ndzawulo ya Vatirhelamfumo na Vulawuri.
5.2. Ku engeteleriwa ka kondiraka hi tin’hweti ta khumembirhi ka Manana Nonkululeko Sindane – DG: Ndzawulo ya Vululami na Nhluvukiso wa Vumbiwa.
5.3. Tatana Livhuwani Tommy Makhode tanihi xandla xa DG: Makungu na Nseketelo eka Nhlangano eka Ndzawulo ya Sayense na Thekinoloji.
5.4. Tatana Rory Gallocher tanihi Muofisirinkulu wa Vulawuri wa Swipimelo swa Tindlu ta Vaaki.
5.5. Dokodela Pradish Rampersadh tanihi Mulawuri wa Vufambisi wa Khansele ya Tidyondzo ta Sayense ya Ntumbuluko ya Afrika-Dzonga.
5.6. Tatana Mark Barnes tanihi Muofisirinkulu wa Ntlawa wa Hofisi ya Poso ya Afrika-Dzonga.
5.7. Bodo ya Bangi ya Nhluvukiso ya Afrika-Dzonga:
i. Tatana Jabulani Philip Moleketi – (thoriwa nakambe tanihi Mutshamaxitulu);
ii. Tatana Msokoli Frans Baleni – (thoriwa nakambe tanihi Xandla xa Mutshamaxitulu);
iii. Manana Martie Janse van Rensburg – (Mulawurinkulu wa le Handle);
iv. Manana Malijeng Theresa Ngqaleni – (Mulawurinkulu wa le Handle); na
v. Manana Kameshni Naidoo – (thoriwa nakambe tanihi Mulawurinkulu).
5.8. Bodo ya Afrika-Dzonga ya Nhlangano wa Ndzindzakhombo yo Hlawuleka:
i. Manana Margaret Octavia Ndlovu – (thoriwa nakambe tanihi Mulawurinkulu wa le Handle); na
ii. Manana Bulelwa Mnkangisa – (thoriwa nakambe tanihi Mulawurinkulu wa le Handle).
Vuxokoxoko:
Manana Phumla Williams (Muvulavuleri wo Khomela wa Khabinete)
Riqingho: 083 501 0139
