Sitatimende Semhlangano WeKhabhinethi Lobewubanjwe Nge-intanethi WangaLesibili, Mhla tinge-26 Ingci 2020

A. Tindzaba letibalulekile taleLive

1.    Sigaba Sesibili Sekucapheliswa Ngesifo Seligciwane Le-corona (i-COVID-19) 

1.1.    Kusuka kuSigaba Sesitsatfu Sekucasheliswa kuyiwe Esigabeni Sesibili Sekucasheliswa sekuvalwa kwavelonkhe kusukela mhla ti-18 Ingci 2020 sekuholele ekwemukelweni kwekucekiswa kwemikhawulo kuleminye imisebenti yetemnotfo. Ngalokungagwemeki lengucuko itawuvusetela umnotfo wetfu iphindze futsi ifake ligalelo ekwakhiweni kwemisebenti ledzingwa kakhulu, ikakhulu embonini yetekuvakasha nekuphatsa kahle bantfu.  
1.2.    Sigaba Sesibili Sekucasheliswa sitawenta kutsi Tindvuna tikhone kubakhona kuto totimbili Tindlu tePhalamende, kuLibandla Lavelonkhe nakuMkhandlu Wavelonkhe Wetifundza, emkhatsini walokunye, tiphendvule imibuto levela kuMalunga ePhalamende. 
1.3.    Ngesikhatsi lapho khona ‘ligagasi lesibili’ lekungenwa ngulesifo lamanye emave labukene nalo kuyintfo lengahle yenteke, kusebenta kwetfu ngekubambisana kulamaviki netinyanga letimbalwa letitako kungakuvimbela loko kutsi kungenteki, futsi kutawuncuma kutsi sichubekela embili masinyane kanjani. Ikhabhinethi icela wonkhewonkhe kutsi acaphelisise ngalokwengetiwe, atiphatse ngendlela lefanele futsi ente tintfo letifanele kute kutsi sigweme kuphakama kwesibili.  
1.4.    Hulumende usebentisana nebalingani betenhlalo kanye nemimango kucinisekisa kutsi tigodzi tinemitfombolusito leyenele futsi tihleleke kahle kute kutsi kulawulwe kubhebhetseka kwaleligciwane.     
1.5.    Sive sakitsi sente tinchubekelembili letinhle kakhulu ekulweni nalolubhubhane. Lomsebenti wetfu lomuhle, ngenhlanhla lembi, wentelwa phasi kutiphatsa kabi kwalabanye bantfu labalako kutsatsa sibopho sekutinakekela kute bavimbe kubhebhetseka kwaleligciwane.  Labo labashayela badzakiwe bese batiphatsa kabi ngalokungenankhatsalo bafaka engotini timphilo tebantfu labanganacala. 
1.6.    Ngenca yekutiphatsa kabi ngalokungenankhatsalo, kuleliviki leli sizilile sililela emaphoyisa lashonile eLitiko Letemaphoyisa Lelidolobhakati laseTshwane i-Tshwane Metro Police Department labashone engotini yemoto leyinhlekelele lapho khona bashayiswe ngumshayeli lobekashayela adzakiwe kuleliviki leliphelile. Lengoti lebangele kufa iyimphaphamiso kitsi sonkhe, ngamunye ngamunye kanye nakuwonkhewonkhe sibumbene, kutsi sibuke lesingakwenta mayelana nekutsi sicale kutiphatsa ngalokunesibopho nekudlala indzima yetfu ekulweni nekusetjentiswa kwetjwala budlabha.
1.7.    Ikhabhinethi icela bonkhe bantfu baseNingizimu Afrika kutsi bachubeke nekugcina tindlelanchubo tetemphilo ngisho nakuso leSigaba Sesibili Sekucasheliswa. Sifanele kutsi sonkhe sichubeke nekukhweshelana, sigcoke tifonyo uma sisetindzaweni temmango siphindze futsi sigeze tandla tetfu njalo-nje ngemanti lanensipho noma-ke sisebentise sibulalamagciwane sekugeza tandla lesine-alcohol. 

2.    Kubuyela esikolweni nakutikhungo tetemfundvo lephakeme 
2.1.    Ikhabhinethi ikwemukele kubuye kuvulwe futsi kwetikolwa temabanga laphansi netemabanga laphakeme ngaphasi kweLitiko Letemfundvo Lesisekelo ngeMsombuluko lowendlulile. Bafundzi beMabanga Esitfupha newe-11 babuye emaklasini ngeMsombuluko kantsi beMabanga eSikhombisa nebe-12 bona babuyele kulenyanga lephelile ngemuva kwekuvalwa kwetikolo kwesikhashana kuvikela kubhebhetseka kwe-COVID-19 lebekungahle kwenteke. 
2.2.    Ikhabhinethi iphindze yakwemukela nekutsi ngaphansi kweSigaba Sesibili Sekucasheliswa sekuvalwa kwavelonkhe, onkhe emanyuvesi atawuvumela kubuyela kwetitjudeni emakhempasi ngalokulawulwako ngekuhambisana nendlela leshicilelwe kuNcwadzisimemetelo yaHulumende (Vol 660, Nmbl 43414 mhla ti-8 Inhlaba 2020). Ngekuya kwalendlela leyentiwe, ngaphansi kweSigaba Sesibili sekuvalwa kwavelonkhe, kutawuvunyelwa linanikhulu letitjudeni letinge-66% kutsi tibuyele kumakhempasi enyuvesi. 
2.3.    Iphindze futsi yemukela nekubuyiselwa kancane kancane kwetitjudeni teMakolishi Etimfundvo Tebuciko Yemisebenti Yetandla Nekucecesha, kuphindza kuvulwa kwetikhungo tetemfundvo Yemmango Nekucecesha kanye nekubuyela kwetisebenti tato emsebentini. Loku kutawentiwa ngekwemibandzela yemasu labekwe kabanti ekulawula i-COVID-19 kuwo wonkhe umkhakha, kanye nekucinisekisa kuphepha lokuchubekako kwetitjudeni netisebenti, kube kuvunyelwa kufinyelela kabanti kufundziswa emakhempasini nekufundza kwetitjudeni letinyenti. 

3.    Kulwa nenkhohlakalo
3.1.    Ikhabhinethi icinisekise kutinikela kwayo ekucinisekiseni kutsi tonkhe tinsolo tenkhohlakalo letiphatselene nekutsengwa kwetintfo te-COVID-19 tiyaphenywa ngekushesha ngema-ejensi etekucinisekisa kugcinwa kwemtsetfo njengeLuphiko Lwetekuphenya Lolukhetsekile. Labo lababandzakanyekako batawujeziswa kabuhlungu, futsi imali lentjontjwe kumbuso tinkampani letingenamahloni nekutitsiba kanye nebantfu labakhulise ngalokungafanele tintsengo tetisetjentiswa tekutivikela itawubuyiswa. 
3.2.    Ikhabhinethi iphindze futsi ijabula kakhulu ijajuliswa yinchubekelembili leyentiwe Likomidi LeTindvuna sihlalo walo lekuYindvuna yeTebulungiswa Nekucondziswa Kwesimilo Ronald Lamola. Lelicembu leTindvuna belilindzeleke kutsi lihlanganise luhlu lwato tonkhe tintfo letatsengwa mayelana ne-COVID-19 liphindze futsi lente kutsi sive silutfole lolo luhlu. Egameni lekubeka tintfo ebaleni, iwebhusayithi yeTemafa Avelonkhe (www.treasury.gov.za) seyishicilele lwatiso lwematiko nemabhizinisi lamanyenti lahambisene nesicelo ngalokuphelele.  
3.3.    Temafa Avelonkhe titawuchubeka nemsebenti lowengetiwe tihlute lolwatiso lolungenisiwe kute kutsi luhlutwe ngalokuchubekako. Ikhabhinethi iyakucinisekisa kutsi ema-ejensi labukene nekucinisekisa kugcinwa kwemtsetfo atawuchubeka nekuba nesibopho semsebenti wekuphenya. 
3.4.    I-Fusion Centre, lekunguyona ichumanisa wonkhe umsebenti wema-ejensi labukene nekucinisekisa kugcinwa kwemtsetfo, iyachubeka nekusebenta kahle kute yetfule umbiko wayo wekucala wemaviki lasitfupha evikini lekucala leNyoni 2020 kuMengameli Cyril Ramaphosa.
3.5.    Ikhabhinethi itawesekela ema-ejensi labukene nekucinisekisa kugcinwa kwemtsetfo ngako konkhe lakudzingako. Loku kutawufaka ekhatsi imitfombolusito layidzingako kute bente umsebenti wabo ngalokusezingeni leliphakeme kakhulu, ngekutimela ngaphandle kweluvalo, kuvunwa nekubandlululwa ekuchubeni loluphenyo nekushushisa emacala laphatselene nenkhohlakalo ngaphandle kwekubambelela.    
3.6.    Lembangalusizi yenkhohlakalo, letiveta ngekuntjontja emini kalo bha kanye nekutitapela ngalokungekho emtsetfweni imitfombolusito yembuso, ngumdlavuta lomkhulu kabi wemmango lonemandla ekucedza litsemba lesive kumitamo yahulumende yekwenta kancono timphilo tebantfu. Ikhabhinethi igceka ngalokujulile tonkhe tehlakalo tenkhohlakalo futsi iyatetsemba kutsi bonkhe benti balokubi ekugcineni batawushushiswa, ngaphandle kwekwesaba nekuvuna.
3.7.    Ikhabhinethi icela bonkhe bantfu baseNingizimu Afrika kutsi babike inkhohlakalo kuLucingo Lwavelonkhe Loluphutfumako Lwetekulwa Nenkhohlakalo ku:0800 701 701.
B.    Tincumo teKhabhinethi

1.    Tinhlelo tekuceceshwa kwemalunga esigungu Lesiphetse kanye nebaphatsi labakhulu kutemisebenti Yahulumende
1.1.    Ikhabhinethi ivume tinhlelo letimbili tekuceceshwa letitawenta kutsi kube nekutinikela ekwakheni emakhono embuso. Lwekucala lucecesho lweSikolo Sekwengamela Temnotfo Sasentfwasahlobo i-Economic Governance Spring School, lwemalunga eSigungu Lesiphetse ayo yonkhe imikhakha yahulumende.  Lwentelwe kwenabisa tinhlangotsi ngekuhlatiya nekubukisisa ngalokujulile simo setinsayeya tahulumende. Lutawuchutjwa Sikolo Savelonkhe Sahulumende (i-NSG), sibambisene neSikolo Sekwengamela saseWits i-Wits School of Governance kanye neSikolo Sebuholi Sase-OR Tambo i-OR Tambo School of Leadership.
1.2.    Luhlelo lwesibili lwentelwe tinhloko tematiko. Lufaka ekhatsi tincenye letintsatfu, lekunguleti Luhlelo Lwekungenisa Nekufundzisa Sigungu Lesiphetse i-Executive Induction Programme, Luhlelo Lwetemfundvo Yesigungu Lesiphetse i-Executive Education Programme kanye neluhlelo lolusha lolutawubitwa ngekutsi yi-Etella. Letinhlelo titawuchutjwa yi-NSG, ibambisene ne-University College London.  

2.    Kuhlehliswa kwekungeniswa kwenhlangano Yemave Emhlaba Yetaselwandle (i-IMO) yanga-2020
2.1.    Ngenca yelubhubhane lwe-COVID-19, Ikhabhinethi ikuvumile kuhlehliswa 
kwe-IMO kanye nemkhosi lohambisana nayo weLilanga Lemhlaba Letaselwandle, kusukela ngeMphala 2020 kuya kuMphala 2021. Ikhabhinethi ivume kubamba lomkhosi ngeLweti 2015. 

C.  Imitsetfosivivinyo

1.    Umtsetfosivivinyo Wekuchibela Temikhicito Yekulima wanga-2018
1.1.    Ikhabhinethi ikuvumile kwetfulwa ePhalamende kweMtsetfosivivinyo Wetekuchibela Temikhicito Yekulima wanga-2018. Letichibelo tihlose kuvikela emalungelo ebalimi etintfweni letingalawulwa tema-ejenthi emikhicitotilimo letinsha. Kutawutsi ungaphasiswa lomtsetfo, ema-ejenthi emkhatsini waletinye tintfo atawucindzeteleka kutsi abe nemshwalensi wekulahlekelwa aphindze futsi abe nema-akhawunti e-trust. 
1.2.    Letichibelo letiphakanyiswe kuloMtsetfosivivinyo takhiwa ngalokuphelele ngibo bonkhe labatsintsekako labafanele. Letingucuko titawuphindze tente kancono kufinyelela ematfuba kwebakhiciti labancane lekutawutsi kanye nema-ejenthi etimakethe labekancishwe ematfuba, bahwebi kanye nabositolosiyandzindza.  

2.    Umtsetfosivivinyo wekuchibela Tematayitelincenye 
2.1.    Ikhabhinethi ikuvumile kungeniswa kwaloMtsetfosivivinyo ePhalamende. LoMtsetfosivivinyo uchibela Umtsetfo Wetematayitelincenye, wanga-1986 (Umtsetfo-95 wanga-1986), lowenta kutsi kusungulwe tikimu tematayitelincenye. Letichibelo letiphakanyisiwe tiyacacisa tiphindze futsi tivikele ticashi letingaphansi kwetakhiwo tebuniyoncenye. 

3.    Umtsetfosivivinyo wekuchibela imitsetfo yeTelukhetfo 2020:
3.1.    Ikhabhinethi ikuvumile kwetfulwa ePhalamende kweMtsetfosivivinyo Wekuchibela Umtsetfo Welukhetfo wanga-2020. Lomtsetfosivivinyo uchibela imitsetfo lemitsatfu, lokunguMtsetfo weKhomishini yeLukhetfo, 1996 (Umtsetfo-51 wanga-1996); Umtsetfo weLukhetfo, 1998 (Umtsetfo- 73 wanga-1998) kanye Nemtsetfo weLukhetfo laMasipala Wahulumende Wasekhaya: 2000 (Umtsetfo we-27 wanga-2000).
3.2.    Letingucuko letiphakanyiswako titawenta kancono indlelanchubo lekhona yekwenta umtsetfo. Letichibelo emkhatsini waletinye tintfo titawungenisa tintfo letinsha kutindlelakwenta telukhetfo ngekuhambisana netindlelakwenta letihamba embili tekwenta kancono kusebenta ngemphumelelo kweKhomishini Yelukhetfo Letimele ekulawuleni lukhetfo. 

D.    Kubekwa Etikhundleni

Kutawucinisekiswa ticu tetemfundvo nekuhlola kufaneleka kwabo bonkhe lababekwe etikhundleni.

1.    Kwelulwa kwekontileka yaMnu. Hubert Mathanzima Mweli njengeMcondzisijikelele weLitiko Letemfundvo Lesisekelo sikhatsi lesiminyaka lesihlanu. 
2.    Ibhodi YaseNingizimu Afrika Yetemaposi:
a.    Mnu. Emmanuel Lekgau;
b.    Mk. Nolitha Pieters;
c.    Mnu. Sandile Phillip; 
d.    Mnu. Sipho Majombozi; na
e.    Mk. Yvette Lillian Mavivi Myakayaka-Manzini.

3.    Bacondzisi labangekho kusigungu lesiphetse be-Postbank SOC Limited:
a.    Mnu. Gcobani Mancotywa;
b.    Mnu. Darwin Zinzile Nkonki;
c.    Mnu. Thabile Wonci; na-
d.    Adv Leigh Hefer-Hendrikse.

Imibuto ingacondziswa ku:
Mk. Phumla Williams – loKhulumela Ikhabhinethi 
Makhalekhikhini: 083 501 0139
 

Share this page

Similar categories to explore