IsiTatimende somHlangano weKhabinethi ngeThungelelwano leVidiyo obegade ubanjwe ngeLesithathu mhlana ama-26 kuRhoboyi wee-2020

A.  Ezingundabamlonyeni

1.  IsiGaba sokuYelela  sesi-2 sengogwana ye-Corona (i-COVID-19) 
1.1.  Ukusuka esiGabeni sokuYelela sesi-3 ukwehlela kesesi-2 sokuqinteliswa kwamakhambo nemisebenzi ethileko ezweniloke okuthome mhlana ali-18 kuRhoboyi wee-2020 kufikelele ekunyefisweni okwamukelekako kwemileyo ngemisebenzi ethile yezehlalakuhle nezomnotho. Amatjhuguluko aqakathekileko la azokuhlumisa umnotho wethu godu asize ekuvuleni imisebenzi eyindlala khulu, khulukhulu emkhakheni wezamavakatjho nemabubulweni wokuhlalisa iimvakatjhi.  
1.2.  IsiGaba sokuYelela sesi-2 sizokwenza bona aboNgqongqotjhe bakghone  ukuzethula ngenyama phambi kwezindlu zePalamende, ekusiBethamthetho seliZweloke (i-NA) nomKhandlu weemFunda (i-NCOP), hlangana nokhunye bayokuphendula imibuzo yamalunga wePalamende.
1.3.  Njengombana ‘ukwehla kwehlandla lesibili kobulwelobu’ kwenzekile kamanye amazwe kuyinto engenzeka nekhethwapha,  amagadango wethu ahlanganyelweko weemveke neenyanga ezizako kumizamo engakukhandela lokho bona kungenzeki begodu kuzakuya nokobana seqa msinyana kangangani ngokuragela phambili. IKhabinethi ikhombela woke umuntu bona ayelele ngokudluleleko, ngokuziphatha ngefanelo nokwenza okufaneleko sikwazi ukukhandela ukwehla kobulwelobu kwehlandla lesibili.  
1.4.  Urhulumende usebenza nabatjhebisani nemiphakathi ukuqinisekisa bonyana iiyingi zineentlabagelo ezaneleko begodu zihlelekile emzamani wokukhandela ukurhatjheka kwengogwana ye-corona.     
1.5.    Isitjhaba sekhethu sibenepumelelo ekulu ekulwisaneni nombulalazwe. Umsebenzethu omuhle, ngetjhudu elimbi, uqalelwa phasi kuziphatha kumbi kwabanye abantu abangafuni ukuthatha amagadango wokuziphendulela ekukhandeleni ukurhatjheka kwengogwana. Labo abatjhayela basele utjwala bebaziphathe kumbi babeka engozini amaphilo wabantu abanganamlandu. 
1.6.    Ngomphumela wokuziphatha kwabo kumbi, iveke le silila imbiko ngokudlula ephasini kungakalindelwa kwamalunga amathathu wamaPholisa weNdlela weDorobha le-Tshwane ahlongakalele engozini ehlahlathisa umzimba lokha ikoloyabo nayizakuqhulana neyomtjhayeli ogade aburhenge kilepelaveke eqeda ukugadunga. Ingozi embi le isiyeleliso kithi soke, ngamunye nesitjhaba soke, ukutjheja lokho esingakwenza ukuthoma siziphathe kuhle nokufaka isandla ekupheliseni ukuselwa ngokweqileko  kotjwala.
1.7.    Ikhabinethi ikhombela boke abantu ngeSewula Afrika ukobana barage nokuhlonipha ikambiso yezamaphilo nangaphasi kwesiGaba sokuYelela sesi-2. Kumele soke sihlale besijame maqalanga, sifake imaski nasihlangana nabantu begodu sihlale sihlamba izandla ngamanzi nesibha namkha sisebenzise isihlanzekisi esine-alkhoholi. 

2.    Ukubuyela eenkolweni nemazikweni wefundo ephakemeko 

2.1.    IKhabinethi yemukele ukuvulwa ngobutjha ngoMvulo odlulileko kweenkolo zephrayimari nezesekhondari ezingaphasi kwelawulo lomNyango wezeFundo esiSekelo. Abafundi beGreyidi yesi-6 neye-11 babuyele ngenyanga egadungileko ngemva kokuvalwa kwesikhatjhana ngomnqopho wokukhandela umraro wokungabhebhedlha kokurhatjheka kwengogwana i-COVID-19 ngesikhatheso. 
2.2.    IKhabinethi yemukele isimemezelo sokobana ngaphasi kwesiGaba sokUYelela sesi-2  sokuQinteliswa kwamaKhambo nemiSebenzi eTthileko, woke amayunivesithi ngokulandela imibandela ebekiweko azokuvumela bona abafundi babuyele emakhamphasini ngokukhambisana nekambiso ekhutjhwe kuGazede kaRhulumende (Vol 660, Nomboro 43414 mhlana abu-8 kuMgwengweni wee-2020). Ngokwekambiso etlanyiweko, ngaphasi kwesiGaba sokuYelela sesi-2 sokuqinteliswa kwamakhambo nemisebenzi ethileko, ama-66% wabafundi azokuvunyelwa ukubuyela kumakhampasi wemayunivesithi. 
2.3.    Yemukele godu ukubuyela ngokutjhiyatjhiyana kwabafundi bamakholiji weFundo yamaKghono neBandulo leThekhnikhali (ama-TVET), ukuvulwa kwamasentha wezeFundo nokuBandulwa komPhakathi nokubuyela kwabasebenzi emisebenzini yabo ngokuhlukahlukana kwayo. Lokhu kuzokwenziwa kulandelwa ikambisolawulo  yamahlelo angeneleleko  wokulawulwa kwengogwana ye-COVID-19 esetjenziswa emakorweni ahlukahlukeneko nezokuqinisekisa ukuphepha kwabafundi nabasebenzi, ngesikhathi abafundi abanengi bafika kumakhamphasi ngobunengi bazokufunda bebafundiswe.  


3.    Ukulwisana nekohlakalo

3.1.    IKhabinethi ibuyelele ukuzibophelela kwayo ekuqinisekiseni bona izwangobatjho yekohlakalo emayelana nokuthengwa kweensetjenziswa ze-COVID-19 iphenywa msinyana ma-ejensi aqinisekisa ukuthotjelwa komthetho anjengePhiko eliKhethekileko kezokuPhenya (i-SIU). Labo abathintekako bazokuthathelwa amagadango aqinileko begodu nemali eyetjelwe umBuso makhamphani nabantu abakhohlakeleko  ngokukhuphula iintengo zePahla yokuziVikela (ama-PPE) izokubuyiswa. 
3.2.    IKhabinethi godu ithabile ngeragelophambili eyenziwe yiKomiti yaboNgqongqotjhe enoSihlalo onguNgqongqotjhe wezoBulungiwa nokuVuselelwa kweSimilo u-Ronald Lamola. Isiqhema sabongqongqotjhe besilindelwe ukwenza ibuthelelo lerhelo leemvumelwano zeenkhamphani ezithole amathenda wombuso wokuthenga iintlabagelo zokuzivikela ku-COVID-19 beziligadangise ukwenzelela bona umphakathini ulibone. Ngokulandela umgomo wokwenza izinto tjhatjhalazi, kuwebhusayithi yeZiko leeMali zeliZweloke (www.treasury.gov.za) sele kukhutjhwe ilwazi leminyango eminengi namaziko athobele ikambiso ngokuzeleko.  
3.3.    IZiko leeMali zeliZweloke lizokuraga nomsebenzi ongezelelweko wokuhlaziya  ilwazi elethuliweko bonyana litjhejisiswe. Ikhabinethi iqinisekise bonyana ama-ejensi aqinisekisa ukuthotjelwa komthetho azokuraga nomsebenzi wokuphenya. 
3.4.    I-Fusion Centre, ehlanganisa umsebenzi wama-ejensi woke wezomthetho, isebenza ngefanelo begodu ilungele ukwethulela uMengameli u-Cyril Ramaphosa umbiko wayo wokuthoma weemveke ezisithandathu evekeni yokuthoma kaKhukhulamungu wee-2020.
3.5.    IKhabinethi izokunikela isekelo elifaneleko kiwo woke ama-ejensi aqinisekisa ukuthotjelwa komthetho. Lokhu kuzokufaka hlangana ukuwanikela iinsetjenziswa azitlhogako nazakusebenza ngokuzeleko, nangokuzijamela ngaphandle kokwesaba, ukuthatha ihlangothi nokuninana ekudoseni phambili iphenyo nokutjhutjhiswa kwemilandu ngaphandle kokuriyada.  
3.6.    IKhwekhwe lekohlakalo, elizibonakalisa ngokweba okutjhatjhalazi nokuphangwa kweensiza zombuso kummonyani omumbi emphakathini onekghonakalo yokurhayila ithemba lomphakathi emizameni karhulumende yokwenza ngcono amaphilo wabantu. IKhabinethi inyefula ngamagama abukhali zoke izenzo zekohlakalo begodu iyathemba ukuthi boke abenzi bokumbi bazokugcina ngokutjhutjhiswa ngaphandle kokwesaba nokuthatha ihlangothi.
3.7.    IKhabinethi ikhombela woke amaSewula Afrika bona abike izenzo zekohlakalo ngokudosela iNomboro eRhabako yokuBika iKohlakalo (i-National Anti-Corruption Hotline) ku-0800 701 701.

A.    IinQunto zeKhabineth

1.    Amahlelo wokubandula amalunga wesiGungu nabaphathi abaphezulu eKorweni yemBusweni
1.1.    IKhabinethi ivumele amahlelo amabili wokubandula azokuphumelelisa ukuzibophelela ekwenzeni ngcono imisebenzi yombuso. Yokuthoma libandulo le-Economic Governance Spring School elihlelelwe amalunga wesiGungu wemikhakha yoke karhulumende.  Ibandulweli litlanyelwe ukunabisa amaphuzu ngokuhlaziya  nokutjhejisisa ngobujamo beentjhijilo zikarhulumende. Begogu lizokwenziwa siKolo seliZweloke sikaRhulumende (i-NSG), ngokutjhebisana ne-Wits School of Governance kunye ne-OR Tambo School of Leadership.
1.2.    Ihlelo lesibili litlanyelwe iinHloko zemiNyango. Linemikhakha emithathu, ebizwa ngokuthi yi-Executive Induction Programme, i-Executive Education Programme nehlelo elitjha elibizwa nge-Etella. Amahlelo la azokuragwa yi-NSG ngokusebenzisana ne-University College London.  

2.    Ukutshwiliswa kokubanjwa komButhano i-2020 International Maritime Organisation (i-IMO)
2.1.    Ngonobangela wombulalazwe i-COVID-19, iKhabinethi ivumele ukutshwiliswa kokubanjwa komButhano we-IMO nomnyanya ovane ukhambisane nayo oliLanga lezamaLwandle lePhasiloke, ukuthoma ngoSewula womnyaka wee-2020 ukufikela kuSewula womnyaka wee-2021. IKhabinethi besele ivumele ukubanjwa kwalomnyanya ngoSinyikhaba wee-2015. 
B.    ImiThethomlingwa

1.    IsiKhibelelo somThethomlingwa wabaSebenzi abaziinThunywa kezemiKhiqizo yezokuLima somNyaka wee-2018
1.1.    IKhabinethi ivumele ukwethulwa ngePalamende kwesiKhibelelo somThethomlingwa wabaSebenzi abaziinThunywa kezemiKhiqizo yezokuLima womnyaka wee-2018. Iinkhibelelwezi zinqophe ukuvikela amalungelo wabakhiqizi emaphuzwini anganalawulo weenthunywa kezemikhiqizo. Nasele isikhibelelwesi siphasiswe sabamthetho, iinthunywezi hlangana nokhunye, zizokukateleleka ukuvula itjhorensi yokuzibophelela nokuvula ama-akhawundi weenhlangano (trust accounts). 
1.2.    Iinkhibelelo ezitjhukunyiswe kilomThethomlingwa zimphumela wemikhulumiswano nababambindima abathintekako. Amatjhuguluko la azokwenza kube ngcono bona abakhiqizi abasakhasako, iinthunywa kezokulima, abarhwebi nabathengisi abangakahleleki bafikelele amamakethe namathuba ababedinywe wona ngaphambilini. 


2.  IsiKhibelelo somThethomlingwa wobuNinindawo obuHlanganyelweko
2.1.    IKhabinethi ivumele ukwethulwa ngePalamende komThethomlingwa lo. UmThethomlingwa lo ukhibelela umThetho wobuNinindawo obuhlanganyelweko womNyaka we-1986 (UmThetho Nomboro 95 womNyaka we-1986), oqalelela ukutlanywa kweenkimu zobunikazindawo obuhlanganyelweko. Iinkhibelelo ezitjhukunyiswako zinikela ihlathululo begodu zivikela abaqatjhi beenkumba ezisemakhiweni yebala elihlanganyelweko. 

3.    IsiKhibelelo somThethomlingwa wezamaKhetho womNyaka wee-2020
3.1.    IKhabinethi ivumele ukwethulwa ngePalamende kwesiKhibelelo somThethomlingwa wezamaKhetho womNyaka wee-2020. UmThethomlingwa lo ukhibelela imithetjhwana emithathu, ebizwa ngomThetho weKomitjhini yezamaKhetho womNyaka we-1996 (UmThetho Nomboro 51 ka-1996);  UmThetho wezamaKhetho womNyaka we-1998 (UmThetho Nomboro 73 ka-1998) nomThetho wezamaKhetho kaRhulumende weeNdawo zemaKhaya kiboMasipala womNyaka wee-2000 (UmThetho Nomboro 27 wee-2000).
3.2.    Amatjhuguluko atjhukunyisiweko azokuqinisa ikambiso yomthetho osebenzako njenganje. Iinkhibelelo hlangana nokhunye zizokwethula amano ekambisweni yamakhetho ngokukhambisana nehlelo elijayelekileko ngomnqopho wokuthuthukisa ukusebenza ngefanelo kweKomitjhini yezamaKhetho ekulawuleni amakhetho ngefanelo. 

C.    Ukuqatjhwa

Koke ukuqatjhwa kulawulwa kufakazeleka kweencwadi zefundo kunye nokuhlanjululwa kwebizo lomuntu okufaneleko.

1.  Ukwelulwa kwekontraga kaNom. Hubert Mathanzima Mweli esikhundleni sokuba mNqophisi Zombelele womNyango wezeFundo esiSekelo isikhathi esiminyaka emihlanu. 

2.    IBhodi yemiSebenzi yezePoso yeSewula Afrika:
a.    Nom. Emmanuel Lekgau;
b.    Mm. Nolitha Pieters;
c.    Nom. Sandile Phillip; 
d.    Nom. Sipho Majombozi; no-
e.    Mm. Yvette Lillian Mavivi Myakayaka-Manzini.

3.    Abanqophisi abangaThathi iinQunto zokuLawula kwa-Postbank SOC Limited:
a.    Nom. Gcobani Mancotywa;
b.    Nom. Darwin Zinzile Nkonki;
c.    Nom. Thabile Wonci; no-
d.    Adv Leigh Hefer-Hendrikse.

Imibuzo ingathunyelwa:
kuMma. uPhumla Williams – umKhulumeli weKhabinethi 
Inomboro kafunjathwako: 083 501 0139
 

Share this page

Similar categories to explore