1. Ekonomi
1.1. Kabinete e kopane go ahlaahla seemo sa ekonomi le merero ye e amanago le ditekanyetšo. Kabinete e lemogile mabaka a mmalwa ao a amago ekonomi ya naga.
Kakanyetšo ya ekonomi ya lefase ka bophara e phuhlamile mo dikgweding tše di sa tšwago go feta. Kgolo ya ekonomi ye e nanyago lefaseng ka bophara e laetša, kudukudu, go šoma ga ekonomi ka go fokola le go ba kotsing ga godingwana ka dinageng tše bohlokwa tše mmalwa tše di hlabologago, go akaretšwa China.
Go boela sekeng ga ekonomi fao go emetšwego ka USA go na le kgonagalo ya gore go ka feletša ka tlhatlogo ya dikelo tša tswala lefaseng ka bophara. Dithoto tša kgwebišano tšeo di lego ka fase ga kgatelelo le kgakanego ka mebarakeng ya dithoto lefaseng ka bophara e laetša tlhokego ya gore dinaga di swanetše go bopa kgotlelelo le go dira ka tlhokomelo mo lebakeng la nako le le tlago.
Kabinete e tšwetše pele go lemoga gore go bile le dikholego go theko ya fase ya oli ye tala. Bjalo ka moromelantle yo mogolo wa ditšweletšwa, Afrika Borwa e tshwenywa ke go fokola ga ditheko tša ditšweletša fao go tšwelago pele.
Mmušo o tšwela pele go aga go sebopego seo se fapafapanego sa ekonomi ya naga, gomme letseno la diromelwantle le tšwela pele go bota kudu dimetale le ditšweletšwa tšeo di šomilwego ka fao go sego gwa felela.
Go phuhlama ga ditheko tša ditšweletšwa ga go na kgonagalo ya gore go ka boela sekeng ka pela. Se se tla ba le dipoelo tša go ya go ile go ekonomi ya Afrika Borwa le go bontši bja badirišani ba rena ka khonthinenteng ya Afrika.
Go phuhlama ga boleng bja Ranta mo mengwageng ye mmalwa ye e fetilego go tliša dibaka tše kaone kudu go kgolo ya diromelwantle gomme, ge go kopanywa le theko ya fase ya oli lefaseng ka bophara, go thušitše go fokotša kgatelelo go akhaonte ya kgwebišano le dinaga tša ka ntle. Le ge go le bjale, kgolo ka go badirišani ba bagolo ba kgwebišano le Afrika Borwa go dirile gore go be le nyakego ye e laolegago ya ditšweletšwa tša Afrika Borwa dinageng tša ka ntle.
Seemo sa lefase ka bophara se bonwa se le seo se hlohlago kudu go mebaraka ye e tšwelelago, gomme ditheko tša fase tša ditšweletšwa le go tiišwa ga melawana ya ditšhelete ka USA go tliša kgatelelo go kelo ya letlotlo le go dikemelo tša kgolo ya ekonomi. Se se feleleditše ka go fetoga gabonolo ga mebaraka ya letlotlo.
Ranta ya Afrika Borwa, yeo e lego gareng ga ditšhelete tše di tšwelelago tša mebaraka tšeo go gwebišanago ka tšona kudu, e tloga e amegile gampe kudu mo dibekeng tše di sa tšwago go feta.
Ka mo seemong se boima sa lefaseng ka bophara, fao ka go sona diekonomi di lebanego le ditlhohlo tše boima, Kabinete e tiišeditše gape gore mmušo o swanetše go tsena gare ka mokgwa wa togamaano le go tšea dipheto kudu go bušetša sekeng lebelo leo ekonomi e golago ka lona.
1.2. Leanotlhabolo la Bosetšhaba (NDP) le hlagišago ditsenogare tše. Mmušo o tla rerišana le badirišani ba ona ba setšhabeng, kudukudu go dikgwebo le go mekgatlo ya bašomi, go bopa tumelelano mabapi le ditiro tšeo di swanetšego go dirwa mmogo tšeo di nyakegago go bušetša ekonomi sekeng, go bopa boitshepo, go hlatloša maemo a peeletšo le go bušetša Afrika Borwa seemong sa kgolo ya ekonomi ye e akaretšago mang le mang. Polelo ya Maemo a Setšhaba (SoNA) ye e tlago fiwa ka la 11 Hlakola e tla hlokomedišiša mošomo wo.
1.3. Kabinete e dumeletše magato ao a tiilego a go bušetša sekeng seemo se sekaone sa ditšhelete sa go ya go ile, go hlokometšwe kakanyetšo ye e fokolago ya ekonomi ya lefase ka bophara le dipoelo tša yona ka mo nageng. Tona ya Kgoro ya Ditšhelete Pravin Gordhan o tla tsebagatša magato a ge a hlagiša ditekanyetšo tša bosetšhaba ka la 24 Hlakola 2016.
2. Thušo ya Mašeleng go Thuto ya Godimo
Kabinete e dumeletše diphetošo go dikabo tša ditekanyetšo tša bosetšhaba tšeo di tlago fetišetša methopo ya ditšhelete go thuša diyunibesithi ka mašeleng ka ntle le go tshela mellwane ya go šomiša ditšhelete ye e tsebagaditšwego mo nakong ye e fetilego.
Mopresidente Jacob Zuma le Tona ya Kgoro ya Thuto ya Godimo le Tlhahlo Blade Nzimande ba sa tšwa go bolela gore dikabo tše tša ditšhelete di tla thuša go tumelelano ya gore ditšhelete tša dithuto tšeo di lefšago dihlongwa tša thuto ya godimo di se ke tša hlatlošwa mo ngwageng wo wa ditšhelete, di fediše sekoloto seo se kolotwago ke baithuti bao ba thušwago ke Setlamo sa Bosetšhaba sa Thušo ya Ditšhelete tša Baithuti (NSFAS) le go thibela go ba gona ga sekoloto sa mohuta woo mo lebakeng la nako ya magareng.
Magato a a tsenogare ke phetolo go ditherišano tše mmalwa tšeo di ilego tša thomišwa ka Diphalane 2015 ebile di sa tšwelago pele. Tona ya Kgoro ya Thuto ya Godimo le Tlhahlo le sehlophataolo sa gagwe ba ile ba swara dikopano tše mmalwa le boetapele bja SASCO, Makgotlakemedi a Baithuti ka moka, Foramo ya Lekgotla la Diyunibesithi tša Afrika Borwa, Lekgotla la Baithuti ba Afrika Borwa, Bahlankedibagolopethiši ba Lekgotlataolo la Tlhahlo ka ga Mabokgoni a Thuto (SETA), Netweke ya Phetošo ya Thuto ya Godimo le komiti ya Palamente ye e rwelego maikarabelo a thuto ya godimo.
Mopresidente o ile a kopana gape le boetapele bja baithuti gomme a tsebagatša go hlongwa ga Khomišene yeo e tlago lebelela mathata ao a tšweleditšwego ka go Thuto ya Godimo. Ditherišano tše di sa tšwela pele ka ge re dumela gore bjalo ka mmušo re nyaka go šomela gore re hwetša tharollo ya go ya go ile. Dinyakwa tša baithuti di sepelelana le maikemišetšo a Lenaneo la mmušo la mabapi le thuto.
2.1.1. Bjalo ka kgato ya ka pela, R2.33 pilione e abilwe go rarolla bothata bja tlhaelelo ya thušo ya tšhelete tša go sepetša diyunibesithi ka lebaka la tumelelano yeo e dirilwego ya mabapi le 0% ya tlhatlošo ya ditšhelete tšeo di lefšago diyunibesithi ke baithuti tša ngwaga wa 2016.
2.1.2. Ka ngwageng wa ditšhelete wa 2016/17, mmušo o beile pele leswa R2.543 pilione ya thušo ya ditšhelete ka Mmušo gore e abelwe NSFAS gore e abe dikadimo tšeo di tlago thuša baithuti bao ba kgethilwego ba 71 753 bao ba nago le maswanedi a go hwetša thušo ya ditšhelete go tšwa go NSFAS eupša ba thušitšwe ka ditšhelete ka fao e sego ka botlalo goba ba se ba thušwa le gatee mo mengwageng ye meraro ya dithuto ye e fetilego. Se se ra gore baithuti bao ba nago le maswanedi a go hwetša thušo ye ya ditšhelete ba ka se thibele go tšwela pele ka dithuto tša bona ka ge ba kolota diyunibesithi ditšelete tšeo di sego tša lefša.
2.1.3. Tšhelete ye nngwe go tšwela pele ya R2.039 pilione e tla abelwa NSFAS ka ngwageng wa ditšhelete wa 2016/17 go thekga baithuti bao ba sego ba thušwa ka ditšhelete goba bao ba thušitšwego gannyane ka ditšhelete bao ba sa lego ka tshepedišong ya yunibesithi ka 2016 gore ba fetše dithuto tša bona.
Ditšhelete tše ke tlaleletšo go R10 pilione yeo NSFAS e tlago e sepediša ka ngwageng wa ditšhelete wa 2016.
Mmušo o ikgafile go aba thuto ya ka morago ga marematlou go baithuti ka moka bao šomilwego gabotse ka dithutong tša bona, yeo e sa lefelwego ye e abelwago bahloki le ba malapa a bašomi, mo mellwaneng ya kgonagalo ya ditšhelete ya go ya go ile. Kabinete e ipiletša go baithuti, bašomi, bafahloši le balaodi ba yunibesithi go šoma mmogo le mmušo go fihlelela nepo ye. Ditiro tšeo di šitišago go ithuta goba tšeo di hlolago dikemelo tšeo di sa kwagalego le tšeo di tlogago di sa fihlelelege di lwantšha katlego. Dikgaruru le ditšhošetšo ga di amogelege.
2.2. Kabinete e ipiletša go MaAfrika Borwa ka moka go lemoga gore go na le maemo a boima mo nakong ye e tlago. Maemo a ekonomi lefaseng ka bophara a phuhlamile. Seabe sa ditheko tša fase tša ditšweletšwa go šetše go itemogela sona ka Afrika Borwa. Mathata a ka nageng a go swana le kabo ya mohlagase ye e sa lekanego a sa na le rena. Komelelo ye kgolo e baka mathata ka diprofenseng tše mmalwa.
Kabinete e na le boitshepo bja gore MaAfrika Borwa a tšwela pele go ba setšhaba seo se tiilego seo se tsebago mohola wa go šoma mmogo ka khutšo le ka tirišano. Tiragalo ye e sa tšwago go direga ya go bea pepeneneng batho bao ba nago le ditumelo tša semorafe e tiišitše boikgafo bja rena ka moka bja go aga setšhaba seo se hlokago semorafe, sa go hloka kgethologanyo ya bong le seo se atlegilego.
3. Bao ba thwetšwego mešomong
Kabinete e dumeletšwe go thwalwa ga batho bao ba latelago:
3.1. Morena Shonisani Mathews Munzhedzi bjalo ka Motlatšamolaodipharephare (DDG): Phedišano ya Diphedi tša Mehutahuta le Pabalelo ka go Kgoro ya Merero ya Tikologo.
3.2. Mohumagadi Siphokazi Ndudane bjalo ka DDG: Taolo ya Boreahlapi ka go Kgoro ya Temo, Kagodikgwa le Boreahlapi.
Dipotšišo:
Phumla Williams (Seboleledi sa Kabinete sa Motšwaoswere)
Mogala: 083 501 0139
