Tshitatamende tsha Muṱangano wa Khabinethe wo itwaho nga kha vidio wa  ḽa 24 Fulwi 2020

1. Pulane ya u Phulusa Bindu ḽa South African Airways (SAA) 

1.1  Khabinethe yo ṱanganedza muvhigo wa mvelaphanḓa kha maitele a u phulusa bindu ḽa SAA u bva kha IMC ya SAA, ine mudzulatshidulo wayo ha vha Minista wa Mabindu a Muvhuso Vho Pravin Gordhan.
1.2 Khabinethe i tshe yo fulufhela uri voutu yavhuḓi u bva kha vhakolodisi u khunyeledza maitele a u phulusa bindu i kha ḓi vha tsheo ire na khonadzeo ya u bvelela na i khauledzaho, uri bupo ḽa lushaka ḽi dzudzanye nga huswa kushumele kwaḽo ku katelaho zwa bindu ḽaḽo, tshikolodo tshaḽo na vhuṅwe vhuḓifhinduleli. Khabinethe i tenda uri bindu ḽa bupo ḽo dzudzanywaho nga huswa ḽi ḓo tevhela nḓila ya tshanduko yo khwaṱhaho u itela u bvelela ha dziphaiḽotho dza vharema nga murahu ha miṅwaha ya 26 ya dimokirasi.  
1.3 I tikedza ḽidzingiṅwa ḽa bupo ḽiswa na ndingedzo dzo khwaṱhaho dza u kuvhanganya ndambedzo u bva kha zwiko zwo fhambanaho, hu tshi katelwa na u bva kha vhashumisani vhane vha nga vha na mikovhe kha bindu ḽeneḽi uri bupo ḽiswa ḽi thome u shuma. Heyi ndi yone nḓila i konadzeaho ine bupo ḽiswa ḽi re na khonadzeo ya u bvelela, ḽo khwaṱhaho, ḽi konaho u ṱaṱisana na maṅwe ḽa ḓo kona u ṋetshedza tshumelo dzo ṱanganelaho fhano hayani, kha madzingu na kha dzitshaka.

2. Ikonomi
2.1 Khabinethe i ṱanganedza mugaganyagwama wa dzudzanywaho wa u Engedzedza masheleni wa 2020/21 wo ṋetshedzwaho nga Minista wa Gwama Vho Tito Mboweni nga Ḽavhuraru ḽa 24 Fulwi 2020. Hezwi zwo itiswa nga dwadze ḽa tshitzhili tsha Corona (COVID-19) ḽe ḽa vhanga u wa ha ikonomi. Mugaganyagwama wa u Engedzedza masheleni wo vhekanya nḓila ine ya tea u tevhelwa kha u dzikisa tshikolodo nga u khwinisa maitele a u shumisa masheleni na u sika mutheo wa u vusuludza ikonomi.
2.2 Khabinethe i na fulufhelo ḽa uri vhuḓikumedzeli ho ḓivhadzwaho nga Minista Vho Mboweni hu ḓo vhea ikonomi yashu kha nḓila yo dziaho na i sa nyeṱhi, nga maanḓa arali muṅwe na muṅwe a ṱanganela na muvhuso kha u vhu shumisa.

3. Maswa maswa nga ha COVID-19

3.1 Khabinethe yo ṱanganedza muvhigo wa mvelaphanḓa u bva kha Khoro ya Ndaelo ya Lushaka ya tshitzhili tsha Corona. Sa tshipiḓa tsha u fhindula kha Luṱa lwa 3 lwa khovhakhombo yo elwaho lwa nyiledza u bva mahayani ya lushaka, khwiniso ya milayo u ya nga Mulayo wa Ndangulo ya Tshiwo, 2002 (Act 57 of 2002) yo ṋetshedzwa. 
3.2 Musi Khabinethe i tshi livhuwa mushumo muhulwane vhukuma une wa kha ḓi itwa u ṱhogomela ndinganyiso vhukati ha nḓila ine vhathu vha kona u ḓishumela na u vhulunga matshilo, yo ṱanganedza u anḓadzwa ha khwiniso malugana na u vulwa ha dziristorente, dzihodela na dzikhasino.
3.3  Khabinethe i ombedzela khuwelelo kha riṋe roṱhe uri ri shumisane u fhelisa u phaḓalala ha vhulwadze zwitshavhani zwa hashu nga u tevhedza ndaela dza mutakalo u fana na u ṱamba zwanḓa tshifhinga tshoṱhe, u vha kule na muṅwe muthu na u ambara masiki musi ri fhethu ha nnyi na nnyi.

4. Khakhathi dzo Ḓisendekaho nga Mbeu (GBV) 

4.1  Khabinethe i khou vhilaedzwa vhukuma nga u gonya ha tshivhalo tsha milandu ya GBV u mona na shango. Nga murahu ha mabulayo a vhafumakadzi na vhana manzhi a zwenezwino, yo ita khuwelelo kha vhathu vhoṱhe vha Afrika Tshipembe uri vha vhumbane na u shumisana u fhelisa mabulayo aya. Khabinethe i khoḓa madzhendedzi a vhukombetshedzi ha mulayo kha u ṱavhanyedza hao a fara vhahumbulelwa na u dovha ya ṱuṱuwedza madzhendedzi u bvela phanḓa na u shuma a sa neti u fara vhoṱhe vho kwameaho kha mabulayo a tshiṱuhu aya.
4.2 Khabinethe yo ima yo khwaṱhisa kha vhuḓikumedzeli hayo ha u thoma u shumisa nga vhuḓalo thusedzo dza tshaka dzo fhambanaho dzo bveledziswaho u bva kha Pulane ya Tshiṱirathedzhi ya Lushaka nga ha GBV na Mabulayo a vha tshisadzini. Komiti ya Dziminista yo rangwaho phanḓa nga Minista u bva kha Ofisi ya Muphuresidennde ya zwa Vhafumakadzi, Vhaswa na Vhathu vha re na Vhuholefhali, Vho Maite Nkoana-Mashabane, i bvela phanḓa na u tshimbidza thusedzo ya muvhuso ya masia manzhi a muvhuso. Honeha, thusedzo i shumaho vhukuma i ṱoḓa Maafrika Tshipembe vhoṱhe u tamba tshipiḓa tshavho kha u fhelisa mvelele ya khakhathi dzi itelwaho miraḓo ya tshitshavha ine ya sa kone u ḓilwela. 

5. Simphoziamu ya Mveledziso ya Themamveledziso yo Khwaṱhaho ya Afrika Tshipembe  (SIDSSA)

5.1 Khabinethe i ṱanganedza u rwelwa ṱari ha  SIDSSA ye ya itwa nga kha vidio vhege ino, nga fhasi ha thero:  “u bindudza kha themamveledziso u itela lupfumo lwa vhoṱhe: zwino, matshelo na tshifhinga tshi ḓaho”.  SIDSSA ndi puḽatifomo ine ya ṱanganya vhashumi vha vhuṱhogwa kha tshikhala tsha vhubindudzi ha themamveledziso, vhane vha khou u tsa vha tshi gonya u lwela tshipikwa tsha u ṱavhanyisa  pulane ya u vusa ikonomi yo rangwaho phanḓa nga themamveledziso. Thusedzo ya themamveledziso i dzula i tshiḓisatshanduko kha phakhedzhi ya u vusuludza ikonomi ya Afrika Tshipembe.
5.2  Nga kha maitele aya, ṱhanganyelo ya thandela dza 276 dzo no elwa.  Hezwi zwi vhumba thandela dza vhubindudzi ha themamveledziso dzi ḓisaho tshanduko dzi na vhukoni ha u andisa kha tsiko ya zwikhala zwa mushumo na u khwaṱhisa ikonomi.  
5.3 Dza fumalomalo kha thandela idzi dzo lugela vhubindudzi nahone dzi katela nḓowetshumo dzine dzo khwaṱhisedzwa u vha na vhukoni ha u andisa kha sia ḽa fulufulu, maḓi, zwiendedzi, themamveledziso ya thekhinoḽodzhi ya vhudavhidzani na mafhungo; vhudzulo ha vhathu, vhulimi na nḓowetshumo ya zwibveledzwa zwa vhulimi.
5.4  Thandela idzi dzi ḓo lambedzwa zwihulwane u bva kha masia mararu – a zwa mabindu, ndambedzo ya masheleni yo ṱanganyiswaho na kha khovhelo ya muvhalelano. Sa tshipiḓa tsha phakhedzhi ya u vusa ikonomi, muya wa shango wa tshumisano ya muvhuso na phuraivethe zwi bvela phanḓa na u sedza kha u tandulula u sa lingana kha sia ḽa vhudzulo, u shandukisa ikonomi na u sika mishumo ine ya khou ṱoḓea vhukuma.

U tholwa

U tholwa hoṱhe hu ḓo itwa ho thoma ha khwaṱhisedzwa ndalukanyo dza vho tholwaho na u sedzwa arali vha si na milandu.

1.     Miraḓo ya bodo ya Bodo ya Vhulangi yo Ḓiimisaho ya Dzioditha:
1.1.    Vho Martie Janse van Rensburg (vho tholiwa hafhu);
1.2.    Vho Iqbal Motala (vho tholiwa hafhu);
1.3.    Vho Madoda Petros (vho tholiwa hafhu);
1.4.    Vho Nombulelo Gumata;
1.5.    Vho Thembeka Semane;
1.6.    Vho Roy Andersen;
1.7.    Vho Preston Speckmann;
1.8.    Vho Jesmane Boggenpoels;
1.9.    Vho Shauket Fakie; and
1.10     Muphurofesa Vho Nirupa Padia.

2.    Miraḓo ya bodo ya Dzangano ḽa Ndindakhombo ya Khovhakhombo yo Khetheaho ḽa Afrika Tshipembe:
2.1.    Vho Moss Ngoasheng (Mudzulatshidulo);
2.2.    Vho Priscilla Mokonyane (Mufarisa Mudzulatshidulo);
2.3.    Vho Moipone Ramoipone;
2.4.    Vho Desmond Marumo;
2.5.    Vho Japhtaline Mantuka Maisela;
2.6.    Vho Christiaan Johannes van Dyk;
2.7.    Vho Enos Ngutshane;
2.8.    Vho Reginald Haman;
2.9.    Vho Sathie Gounden;
2.10.    Vho Margret Mosibudi Phiri;
2.11.    Vho Refilwe Moletsane; and
2.12.    Vho Nolwandile Mgoqi-Mbalo.

Mbudziso:
Vho Phumla Williams – Muambeli wa Khabinethe 
Luṱingothendeleki: 083 501 0139
 

Share this page

Similar categories to explore