Ukusetjenziswa Kwemali kaRhulumende Yokukhangisa Okuhlukahlukileko NguNgqongqotjhe U-Faith Muthambi

NjengoNgqongqotjhe wezokuThintana, kufuze ngibeke izinto zinqophe ngenolwana ethiywa ibuyelelwe ephele iphehlwe yi-Democratic Alliance (i-DA) njengombuzo wePalamende qobe mnyaka, eminyakeni emithathu edlulileko le. Lokhu kumalungana nokusetjenziswa kwemali ngokukhangisa, elawulwa mNyango wezokuThintana. I-DA ithi batjho uRhulumende uthokoza “ iimbikiindaba ezinommoya wobukhozi nombuso.” NgeLesine mhlana ama-29 kuTjhirhweni, emveni kokobana ngimemezele imininingwana ehlukanisa ngeengaba ngeengaba imali esetjenziswa nguRhulumende ekukhangiseni ngomNyango wezokuThintana, ibuyile godu lenolwana ethiywa ibuyelelwe; ibuye itlolwe njengeyekuthomeni kodwana gadesi  ingaphasi kwebizo lika-Gavin Davis.

Kukhanya kuhle ukuthi uMhlonitjhwa olilungu lePalamende u-Davis, unelwazi elincani khulu ngezokukhangisa, begodu uveza ukungathembeki kwakhe emzamenakhe wokukatelela umbonwakhe wommoya omumbi ngeembikiindaba ezingaphasi kwesandla sabantu abanzima, ngento engasiyo, atjho aqothele ukuphumelelisa iinrhuluphelo zakhe.  Ilwazi elidlulako lomtlhala wokusatjalaliswa kwephephandaba, ubunjalo bemininingwana yabafundi bamaphephandaba kunye nommongo wemibono yabahleli bephephandabelo bekungazivimbela iinkhisi nemitjhapho esebaleni kilezwangobatjho yalelilungu elihloniphekileko.

Iqiniso kukuthi i- The New Age itjhidelene khulu ne-Business Day enzinzweni layo lendlela yokubika nokuveza ummoya wobuhleli bayo bokubika iindaba ezibikako. Irhubhululo elikhe lenziwa yikampani eyaziwa iphasi loke, i-Media Tenor, liveze umbiko ocozulula ukukhuluma ngommoya omuhle nakukhulunywa ngoMengameli u-Jacob Zuma ukusukela ngenyanga kaVelabahlinze womnyaka wee-2014 ukuya kuTjhirhweni womnyaka wee-2015, latjengisa ukuthi i-10% leendaba ze- The New Age likhuluma kuhle ngoMengameli uZuma, kanti imibiko eyi-9% ye-Business Day nayo ngokunjalo ibika kuhle ngoMengameli uZuma. Kghani kufuze bona ngalokhu sithathe ukuthi iphephandaba i-Business Day liyikundla yangabomu yokuphumelelisa iminqopho yombuso namkha sithathe ukuthi iphephandabeli limsekeli kaMengameli Zuma?   

Ukuthatha iinqunto ebhodulukweni elimajadu leembikiindaba ezihlukahlukeneko, isiqhema sangekhaya somNyango wezokuThintana esithenga iinkhala zokukhangisa kumbikiindaba namkha iinsetjenziswa zokwazisa nokuthintana sinqophisa besilawule amahlelo wokuthengwa kweenkhala kumbikiindaba zikarhulumende ezihlelisiswe kuhle, ngokusebenzisa ihlelo i-Telmar Media lebuthelelo lengaphakathimtjhiningqondo elikhamba phambili ephasini zombelele kezokukhangisa nemisebenzi esetjenziselwa ukuthola abalandeli nabasebenzisi beembikiindaba, nesetjeziselwa ukukhuthaza ukusetjenziswa kwepahla ekhangiswako nokuphakamisa izinga lokusetjenziswa kwayo. 

Abasebenzisi be-Telmar abazii-10 000 emazweni ama-85 hlangana nabo kubalwa neenhlangano zokukhangisa ezinengi khulu ezikhamba phambili ephasini, abagadangisi bemitlolo yemihlobo yoke, abarhatjhi kunye nabakhangisi. Iimphathimandla zangekhaya ezithenga iimbikiindaba namkha iinsetjenziswa zokwazisa nokuthintana zinande ziya eemfundwenibandulo ezisekelwe yi-SAARF ne-Telmar, begodu zinjalo nje iimphathimandlezi bezimalunga wehlangano yezokukhangisa i-Advertising Media Association of South Africa

I-The New Age – iphephandaba elifundwa ilizwe lokeli, lithonyaniswa ngokungakafaneli namaphephandaba wamadrobha amakhulu (i-The Herald  - ye-Nelson Mandela Bay, i-The Mercury – ye-Durban, i-Pretoria News – yePitori ) aphalisana eemakethe zesiphande ezihlathululiweko. Nasilandela ikulumo kaMhlonitjhwa u-Davis, urhulumende kuzakufuneka ukuthi akhangise ebunengini bamaphephandaba wamadorobha amakhulu – kizo zoke iimfunda kobanyana azokulinganisa nezinga lobukhulu bendawo la kufika bekufundwe khona i-The New Age, ngeendleko eziphezulu kinalezo zokukhangisa ku-The New Age. Ekufuze kwaziwe kukuthi i- The New Age isatjalaliswa beyifundwe kizo zolithoba iimfunda, ibuye  ibe namaphephandaba asithandathu atlolelwe iiyingi ezithileko. I- The New Age, ngamalanga kunengcenye la ikhuluma khona ngeendaba zesifunda ngasinye kwaphela, ngaphezu kwalokho iphephandabeli libika ngeendaba zelizweloke nezephasi loke.

Urhulumende usebenzisa indlela yokudlulisa imibiko nemilayezwakhe ngokufika esitjhabeni soke selizwe ngasikhathi sinye, la afika khona ebantwini beSewula Afrika abanengi ngokukghonalako. UMhlonitjhwa u-Davis uzivumela ngokwakhe ukuthi urhulumende usebenzisa amaphephandaba ama-248 ukwazisa umphakathi ngamahlelwakhe, kodwana akalivezi iqiniso lokuthi urhulumende msekeli omkhulu kinabo boke wamahlelo ahlukileko weembikiindaba ezibika ngokutlola  ezimaphephandaba ngokukhangisa kwakhe.

Akuzwakali ukuthi kwenziwa yini ukuthi lelilunga elihloniphekileko lisolo liphikelele ngokuthuwelelisa iindaba  ezingasilo iqiniso ngokuthi banengi kangangani abafundi bephephandaba i- The New Age. Abafundi be-The New Age abazii-153 000 abakababali abanye ababukeli abazii-621 000 abalinganiswe ma-AMPS wehlelo likamabonakude i-TNA Briefings – ekulihlelo elirhatjhwa bunqopha kuhlanganiswe ukukhulumisana kwababelani, abafundi bephephandaba i-The New Age kunye nabalandeli bethungelwano lamacoco bekufakwe hlangana nababukeli behlelweli elizweni zombelele.  

Ngimema iLunga lePalamende eliHloniphekileko u-Davis ukuthi akhe avakatjhele i-Tshedimosetso House, ekuligama le-Setswana elitjho ilwazi ngento, ukufunda, ilwazi lokwazisa namkha isiko lokwazi nokufunda (kungenzeka ukuthi iyambalekela ipherhuka yaleligama ) kobana azokufundiswa ziinsebenzi zelwazi ezifunde khona ekhethwapha, ezisebenza ephikweni lokuthengwa kweensetjenziswa zeembikiindaba emNyangweni wezokuThintana.  Mhlambe lokhu kungawelapha lomkhumbulo nelihlo lakhe elibona imirero engekho namafindo angeko abotjhelwa abanye.

Imibuzo ingathunyelwa ku:
Ayanda Hollow
Inomboro kamaliledinini: 061 488 0634

Share this page

Similar categories to explore