05 Dec 2013
1. Xiyimo xa Khabinete eka timhaka ta nkoka eka nkarhi wa sweswi
1.1. Khabinete yi khensise Ndzawulo ya Dyondzo ya Masungulo, tinhloko ta swikolo, vadyondzisi, na vadyondzi eku heteni loku nga humela eka swikambelo swa Xitifikheti xa Seniya xa Rixaka swa 2013.
Khabinete yi amukerile ku humesiwa ka Swikambelwana swa Rixaka swa Lembe na Lembe swa 2013 namuntlha, 4 N’wendzamhala 2013, leswi ku nga xitirhisiwa xo hlahluva xa xiyimo lexi pfunaka Ndzawulo ya Dyondzo ya Masungulo ku xiya mafambele ya swikongomelo swa dyondzo no antswisa nkoka wa dyondzo.
Khabinete yi ye emahlweni yi khensa Ndzawulo ya Dyondzo ya Masungulo na Khomixini ya Mfambiso eka Switirhisiwa swa Phuresidente (PICC) eka goza ra le henhla eka ku phakeliwa ka swipele, tibuku ta switoloveto, fanichara, no nyikela xikolo xin’we hi vhiki ku sukela hi ti 22 Mawuwani 2013, tanihi xiphemu xa Pulani ya Switirhisiwa swa Rixaka.
1.2. Khabinete yi amukerile ku simekiwa ka khamphani ya Manganisi ya Mugodi wa Stanley Nkosi Sinter Kalagadi, Hotazel, eKapa-N’walungu, lowu ku nga mugodi lowukulu wa manganisi emisaveni. Leswi swi vumba xiphemu xa phakeji ya tiphurojeke leti fambisiwaka hi PICC, leyi nga rhangeriwa hi Phuresidente Jacob Zuma. Hi phurojeke leyi, Kapa-N’walungu yi vonile ku nghena mali yo ringana R6,5 wa mabiliyoni, eka malembe ya mune, na mitirho ya 3 000 yo kongoma leyi nga tumbuluxiwa, na vuswikoti lebyi nga tumbuluxiwa exikarhi ka vantshwa.
1.3. Phuresidente Jacob Zuma u ta fungha Siku ra Ndzivalelano hi ti 16 N’wendzamhala eUnion Buildings ehansi ka nhlokomhaka: “Ku aka Rixaka, Vumbano wa Vanhu na Ndzivalelano”.
Ku tlangela ku fambisana na anivhesari ya 100 wa malembe ya Union Buildings tanihi xitshamo xa Mfumo. Xifaniso xa Khale ka Phuresidente Nelson Mandela, mulweri wa ntshuxeko na ndzivalelano wa tiko ra hina, xi ta fungunuriwa eUnion Buildings tanihi xiphemu xa xitsundzuxo. Khabinete yi kombela Vaaki hinkwavo va Afrika-Dzonga ku tirhisa siku leri ku tlhelela endzhaku va langutisa leswi nga hi nga swi endla tanihi rixaka, ku hanya no tirha kun’we.
1.4. Xandla xa Phuresidente Kgalema Motlanthe u ta rhangela Nhlengeletano ya Vumbirhi ya Vurhangeri bya Mfumo eSenthareni ya Nhlanganelo wa Misava eCSIR, ePitori ku sukela hi ti 10 ku fikela hi ti 12 N’wendzamhala 2013. Nhlengeletano yi ta hlanganisa swin’we varhangerinkulu ku suka eka swiphemu hinkwaswo swa mfumo, hi xikongomelo xo kurisa ku twisisa loku nga ta aviwa hi nkoka wa Vukorhokeri bya Vanhu eku fikeleleni ka swilaveko swa masungulo swa Vaaki va Afrika-Dzonga no rhangela nhluvukiso wa ikhonomi ya hina.
1.5. Phuresidente Jacob Zuma u ta rhurhela Hosi ya Federexini ya le Malaysia, TuankuAbdul Halim Mu'adzam Shah, eka Rendzo ra Mfumo eUnion Buildings hi ti 10 N’wendzamhala 2013. Rendzo ra Mfumo ri ta dzikisa vuxaka bya hina lebyi nga hi kambirhi bya tipolitiki na ikhonomi na Malaysia, no tirha tanihi nkarhi wo hetisisa Ajenda ya hina ya Afrika.
1.6. Khabinete yi vuyelerile eka nkombiso hi Holobyenkulu wa Mitirho eka Xipano xa Vurhumiwa xa Vaholobyenkulu ku mangala ntlakuso wa vusirheleri etindlwini ta Phuresidente ta le Nkandla. Khabinete yi amukerile swibumabumelo no fambisa xiviko leswaku xi humesiwa evanhwini. Vaholobyenkulu va Xikatsa xa Vusirheleri na Holobyenkulu wa Mitirho u ta endla mbhurisano na vateki va mahungu hi Ravumbirhi, 10 N’wendzamhala 2013.
1.7. Khabinete yi amukela mimbuyelo ya Foramu ya vumbirhi ya le Madorobeni ya BRICS na Foramu ya vunharhu ya Matiku Xinakulobye na Mfumo wa Miganga. Foramu yi langutane na xilaveko xa swiyimo swo hambana swa mfumo ku tiyisa mbhurisano na ntirhisano eka tindhawu ta switirhisiwa, nhluvukiso wa vaaki, ikhonomi ya rihlaza, cincano wa mindzhavuko, vuvekisi na mfambiso wa thekinoloji.
1.8. Khabinete yi amukela tinxaka ta 16 ta Afrika na valandzeri va tona eka mphikizano wa vunharhu wa Orange African Nations Championship (CHAN) exikarhi ka ti 11 Sunguti ku ya fikela hi siku ro sungula ra Nyenyenyani 2014. Ku rhurhela thonamente ku ta pfumelela Afrika-Dzonga ku aka eka rifuwo ra Khapu ya Misava ya 2010 na Khapu ya Tinxaka ta Afrika ya 2013, no ya emahlweni no kurisa vumbano wa vanhu na vutinyungubyisi bya rixaka.
Thonamente yi nyika nakambe nkarhi eka Vaaki va Afrika-Dzonga ku kombisa tiko ra hina tanihi vupfhumba bya matimba, mabindzu na ndhawu ya vuvekisi.
1.9 Hi nkarhi lowu wo wisa, mfumo wu rhangela mapfhumba yo hambana hi ku vumba vuxaka na swiphemu hinkwaswo swa vaaki ku tiyisisa matikhomele ya vutihlamuleri no hlayiseka. Xo sungula exikarhi ka Mapfhumba lawa i Mahanyele ya Rihanyo, Fika u ri karhi u Hanya, Masiku ya 16 yo lwa na Siku ra Misava ra Aids. Vaaki hinkwavo va Afrika va fanele va teka xiave eku nyikeni ka nhlamuselo eka mapfhumba lawa. Mfumo wu nge swi koti wu ri woxe.Eka nkarhi lowu ku engeteriwa ka vahlayisi va nawu ka vonaka laha ku nga pfariwa magondzo na misecho laha tikweni hinkwaro swi ta tiyisisa leswaku Vaaki va Afrika-Dzonga va hlayiseka. Vatirhisi va magondzo va tsundzuxiwa leswaku va nga nwi va tlhela va chayela, kumbe ku nwa va tlhela va famba hi milenge. Lava nga ta voniwa nandzu hi ku tshova milawu leyi ku ta tirhaniwa na vona hi ku hetiseka hi nawu.
1.10 Khabinete yi kombela Vaaki hinkwavo va Afrika-Dzonga ku teka magoza yo engetelela ku tiyisisa leswaku vana va hina va hlayiseka no hlayisiwa eka ku vaviseka. I ntirho na vutihlamuleri bya vatswari, vahlayisi na vaaki ku tiyisisa leswaku ku hlayiseka ka vana va hina, ngopfu ngopfu eka nkarhi lowu taka.
1.11 Ku va ku ri nhlengeletano ya Khabinete yo hetelela ya 2013, swirho swa Vurhangeri swi navelela Vaaki hinkwavo va Afrika-Dzonga nkarhi wa makhisimusi wo wisa, wo rhula no hlayiseka. Khabinete yi kombela hinkwerhu hina hi nga swi kotaka, ku tirhisa Vumunhu ku pfuna vanhu na mindyangu leyi nga swi koteki ku ti hletelela, no komba ku twela vusiwana tanihi rixaka leri hlayisaka no hloniphana.
2. Swiboho swa nkoka swa Khabinete
2.1 Khabinete yi amukerile Pholisi ya Rixaka ya Brodibende, Kungu na Pulani leswi swi tiviwaku tanihi Nhlanganiso wa Afrika-Dzonga. Leswi swi ta hoxa xandla eka ku kula ka ikhonomi, nhluvukiso na ku tumbuluxiwa ka mitirho. Xikongomelonkulu i ku kuma xihatla xa le xikarhi xo dawunuloda xa 100 mbps. Ku fikelela mfikelelo lowu hi maendlele yo humelela, ku na swikongomelo leswi nga langutisisiwaka nakambe ku sungula hi mutirhisi wa le xikarhi eka vutivi bya xihatla xa ti mbps ta ntlhanu lexi nga ta fikeleriwa hi 2016 no va kona eka tiphesente ta 50 ta vanhu na ku fikelela tiphesente ta 90 hi 2020. Mimfikelelo yi vekiwile eswikolweni na le titliliniki na minhlanganiso ya vanhu ya ntolovelo. Ku cinca ka thekinoloji ya brodibende ku vula leswaku mimfikelelo leyi yi ta langutisisiwa lembe rin’wana na rin’wana.
2.2 Khabinete yi amukerile ku humesiwa ka Pholisi ya Papila ra Rihlaza ya Nkatsakanyo wa Mahungu ya Rixaka na Thekinoloji ya Vuhlanganisi (ICT) eka gazete leswaku vanhu va tihlamulela. Papila ra Rihlaza ri langutane na xilaveko xo hundzuluxa tipholisi na milawu leyi faneleke ku tekeriwa enhlokweni eku cinceni ka xihatla eka ICT eka malembe ya sweswinyana. Exikarhi ka timhaka leti yi nga langutana na tona i vuhlanganisi bya tiqingho, vuhaxi na vukorhokeri bya poso. Mitshamo ya vanhu yi ta khomiwa eka swifundzhankulu hinkwaswo eku sunguleni ka lembe lerintshwa.
2.3 Khabinete yi amukerile mindzhundzhuluko eka Pholisi yo Rhurhisa Vuhaxi bya Xidijiti loku yelanaka na Sete ya Bokisi ra le Henhla (STB) (tidekhoda) yi fanele yi va na maendlele yo lawula kumbe e-e. Exikarhi ka maendlele lawa ya nga tirhisiwa ku boha eka leswi hi lawa ya landzelaka:
• xilaveko xo va na xihatla eka ku rhurhisa ka xidijiti, ngopfu ngopfu eku humeseni ka xitici xa xiyanamoya;
• ku tiyisisa leswaku sabusidi ya mfumo yi tirhisiwa kahle;
• ku kurisa vumaki bya switirhisiwa swa gezi swa laha kaya no tumbuluxa mitirho;
• ku vuyerisa van’wamabindzu lava ha sungulaka;
• ku hunguta leswaku makete wa Afrika-Dzonga wu nga taleriwi hi ti STB ta nkoka wa le hansi lowu nga tirheki kahle;
• ku sirhelela swilaveko swa SABC;
• ku twisisa ku cinca ka xihatla eka bindzu ra vuhaxi na ICT hi ntalo;
• ku hunguta ntshikelelo emakete na ku hlohlotela mphikizano hi ku tumbuluxa ndhawu ya vanhu vantshwa eka makete wa mavonakule ku tlula ku vuyeriwa eka sabusidi ya Mfumo;
• ku hunguta ku humelela ka xiendlo xa nawu ku suka eka vahaxi na van’wamabindzu lava nga ta khoma maendlele yo rhurha.
Ku teka leswi na matirhele yan’wana kun’we, Khabinete yi bohile leswaku ku tirhisiwa ka maendlele yo lawula ku fanele ku boha. Ti STB ti ta va na maendlele yo lawula ku sirhelela vuvekisi bya Mfumo eka makete ya STB leyi nga na sabusidi na vumaki bya swa gezi laha kaya, na ku cinca hi xitshuketana ka thekinoloji, eku tirhisiweni nkarhi lowu taka hi vahaxi lava nga laveki ku ti tirhisa sweswi.
Ku papalata vahaxi lava titsariselaka swi nga ri enawini lava vuyeriwaka hi maendlele yo lawula ya STB swi nga ri enawini, ku vekisa ka Mfumo eka Maendlele yo Lawula ya STB ku ta kumeka ku suka eka ntsariselo wa vahaxi lava nga langha ku tirhisa maendlele yo Lawula ya STB.
Khabinete yi kombela mavandla hinkwawo ku suka eka ku hambana ka wona ka khale no tirhisana kun’we na mfumo eku humeseni ka rhurho wa xidijiti hi ku copeta ka tihlo eka swilaveko swa mfumo.
2.4 Khabinete yi amukerile maendlele lawa ya nga kongomisiwa eku pfuneni ka miti leyi nga na swikwelelti ngopfu no kurisa ntshamiseko wa swa timali.
Vaholobyenkulu va swa Timali na Mabindzu na Vumaki va nyikiwile matimba yo tirhisa maendlele yo sivela no hunguta khombo ro swikweleti hi mali yo lomba eka nkarhi lowu taka. Leswi swi katsa ku nyika phurogireme ya nhlanganelo magoza lawa ya tirhaka ku pfuna miti leyi nga na swikweleti ngopfu, no sivela miti leswaku yi nga ha vi na swikweleti ngopfu nkarhi lowu taka.
Holobyenkulu wa swa Timali u ta teka magoza ku hlohlotela vathori ku pfuna vatirhi lava nga na swikweleti ngopfu hi ku lavisisa tihakelo ta vatirhi to tiyisisiwa, no nyika vatirhi maendlele yo rihanyu ra kahle eka swa timali.
2.5 Khabinete yi amukerile Papila ro Basa ra Pholisi ya Rixaka eka Nhlayiso wa Mbango eka Lwandle. Pholisi yi humesile maendlele ya vulawuri bya vurhangeri bya swiyenge eka vufambisi bya mbango wa lwandle. Leswi swi ta pfumelela Afrika-Dzonga ku lulamisa swiphiqo leswi kulaka leswi vangiwaka hi vanhu eka mbangu wa lwadle, loko hi nkarhi wun’we ku kurisiwa nhluvukiso wa ikhonomi lowu tisiwaka hi lwandle.
2.6 Khabinete yi amukerile Swiyimo swo hetelela swa Pholisi ya Mati ya Rixaka naswona yi tsundzukile maendlele ya miendzelo ya vanhu leyi nga endliwa eku hetisiseni ka Langutisiso wa Pholisi ya Rixaka ta Mati. Swiyimo leswintshwa swa Pholisi ya Mati ya Rixaka swi tekile xiyimo xa mfambiso wa nhluvukiso wa mati, leswi lulamisaka ku hlangana exikarhi mfambiso wa mati na nhluvukiso no cinca makungu ya mfumo. Leswi swi kombisa nkoka hinkwawo wa mati na ndlela leyi mati ya nga hoxaka kona xandla eku kumeni ka nhluvukiso wo tiya, ku vuyerisa no tiya etikweni hinkwaro.
2.7 Khabinete yi amukerile maendlele yo lulamisa nakambe Tibodo ta Mati ku ya eka nkaye wa Mimphakelo ya Mati eka Swifundzha. Leswi swi landzela xiviko xo hetelela xa gangiso wo vumba Tibodo ta Mati hi vuntshwa.
Xikongomelo xa bindzu ra Mimphakelo ya Mati eka Swifundzha xi ta tumbuluxiwa no fambisa switirhisiwa swa xifundzha hi ntalo (mphakelo wa mati na switirhisiwa swa mati) ku katsa swa timali, nhluvukiso wa tiphurojeke na mitirho leyi humelelaka na milunghiso. Leswi swi ta kotisa leswaku ku va na ku nyika ko antswa ka nseketelo eka mfumo wa miganga, leswi ku nga xilaveko xa nkoka eka xiyenge hinkwaxo xo aka hi vuntshwa.
2.8 Khabinete yi amukerile ku simekiwa ka nsivelo wa Xitsongwatsongwana xa Paliloma lexi hlaselaka Vanhu, lexi lawuriwaka tinhweti ta ntlhanu hi ku hambana, hi 2014, eka vana va vanhwanyana lava nga na malembe ya nkaye ku fika eka 10 hi Phurogireme ya Nkatsakanyo ya Rihanyo eka Swikolo. Leswi swi fambisana na xibumabumelo xa Nhlangano wa Rihanyo wa Misava.
Xikongomelo i ku hunguta khombo eka vanhwanyana ro kuma mfukuzana ya nomo wa xivelekelo loko nkarhi wu ya wu famba evuton’wini, naswona swi ta hoxa xandla eku antswiseni ka nkoka wa vutomi bya vavasati no engetela nkarhi wa vona wa vutomi no hunguta vuvabyi lebyi nga tshungulekiki no ka ku nga vulavuriweku hi byona.
3 Milawumbisi
3.1 Khabinete yi amukerile ku tsariwa ka mpfampfarhuto wa mpfumelelano wa Nawumbisi wa Afrika-Dzonga, 2013 na Memorandamu eka Swilo swa Nawumbisi leswaku vanhu va ta tihlamulela.
Mpfampfarhuto wa Nawumbisi wu ta endla leswaku Mpfumelelano wa Afrika-Dzonga wu tekeriwa enhlokweni, tanihi ejensi ya vaaki. Bodo ya Mpfumelelano ya Afrika-Dzonga yi nyikiwile matimba, exikarhi ka tin’wana, ku hlahluva ku lulamela eka ntirho wa switirhisiwa kumbe maendlelele yo aka lawa ya nga ringanela eka bindzu ro aka, naswona laha ringanelo wa rixaka wu nga ri ki kona. Leswi swi ta hoxa xandla eku tumbuluxeni ka bindzu ro aka leri kulaka no cincacinca leri nga ta tumbuluxa mitirho loko hala tlhelo ri ri karhi ri hoxa xandla eka tipulani ta switirhisiwa swa Mfumo.
3.2 Khabinete yi amukerile ku tivisiwa ka Nawumbisi Ndzhundzhuluko wa Bangi ya Nhluvukiso ya le Dzongeni wa Afrika, 2013 ePalamende. Nawumbisi wu hundzuluxa Nawu wa Bangi ya Nhluvukiso ya le Dzongeni wa Afrika, 1997.
Xirhangani xa Nawumbisi Ndzhundzhuluko i ku pfumelela ku kurisiwa ka mitirho ya Bangi ya Nhluvukiso ya le Dzongeni wa Afrika eka ndhawu yin’wana na yin’wana ya rixaka eka khonthinete ya Afrika na swihlala swa yona swa lwandle. Leswi swi ta pfuna Bangi ku tinghenelerisa eka switirhisiwa leswikulu na le ka tiphurojeke ta makungu ehandle ka xifundzha xa SADC lexi nga na matimba yo kurisa nkulo wa mabindzu na ikhonomi ekhonthineteni no seketela tikhomixini ta rixaka timbirhi ta Afrika-Dzonga na ku tiyimisela eka nhlangano wa xifundzha.
3.3 Khabinete yi amukerile mpfampfarhuto wa Nawumbisi wa Malawulele ya Xiyenge xa swa Timali leswaku wu humesiwa leswaku vanhu va ta tihlamulela, no sungurisa ku vutiyimiseri bya Afrika-Dzonga eka G-20.
Xikongomelo xa Nawumbisi i ku endla leswaku xiyenge xa swa timali xi hlayiseka hi ku tirhisa maendlele ya ‘swilawuri swa mahahlwa’ leswi ku nga ku tumbuluxiwa xa swilawuri swimbirhi: xin’we xi langutane na vuhayiseki na ku twala ka minhlangano ya swa timali naswona lexin’wana xi langutana na maendlele lawa minhlangano ya swa timali yi fambisiwaka hi kona.
4 Ku thoriwa
4.1 Khabinete yi amukerile ku thoriwa ka Esther Sarah Makau eka ntirho wa Mulawurinkulu wa swa Timali eka Ndzawulo ya Vutshila na Ndzhavuko.
4.2 Khabinete hi amukerile ku thoriwa loku landzelaka eka Ndzawulo ya Vuhlanganisi:
a) Reneva Fourie eka ntirho wa Xandla xa Mulawuri-Angarhelo: Mahungu ya Nhluvukiso wa Vaaki na Ndzavisiso;
b) Tinyiko Moses Ngobeni eka ntirho wa Xandla xa Mulawuri-Angarhelo: Nhluvukiso wa Switirhisiwa swa ICT;
c) Sibongile Vulikhaya Makopi eka ntirho wa Xandla xa Mulawuri-Angarhelo: Langutisiso wa Tikhamphani ta Mfumo na Nhluvukiso wa swa Mabindzu ya ICT.
4.3 Khabinete yi amukerile ku thoriwa ka Siyakhula Paradise Simelane eka ntirho wa Mulawurinkulu wa swa Timali eka Ndzawulo ya Nhluvukiso wa Matikoxikaya no Vumba hi Vuntshwa Misava.
4.3.1 Khabinete yi amukerile ku thoriwa nakambe ka Siyabulela Thomas Tsengiwe teka ntirho wa Khomixinarankulu wa Khomixini ya Vulawuri bya Mabindzu ya Misava.
4.4 Khabinete yi amukerile ku thoriwa ka Manana Thezi Rosemary Mabuza tanihi Xandla xa Khomixinara eka Khomixini ya Vaxavi va Rixaka.
4.5 Khabinete yi amukerile ku thoriwa ka Tatana Themba Thomas Cyril Dlamini tanihi CEO ya Bodo ya swa Mibejo.
4.6 Khabinete yi amukerile ku thoriwa ka Qgweta Solomon Makhosini Msibi tanihi Mulawurinkulu wa Nhlangano wa Vurhangeri bya Mafambele/Ntlimbano eMagondzweni.
4.7 Khabinete yi amukerile ku thoriwa loku landzelaka eka Bodo ya Nhlangano wa Vurhangeri bya Mafambele/Ntlimbano eMagondzweni.
a) Manana Thembeka Mdlulwa (Xirhontsongo)
b) Tatana Ike Nxedlana (Xirhontsongo)
c) Manana Nalini Maharaj (Xirhontsongo)
d) Tatana Rowan Graham Nicholls (Xirhontsongo)
e) Manana Morwenyane Maria Mathabathe (Xirhontsongo)
f) Tatana Zola Malvern Percival Majavu (Xirhontsongo)
g) Tatana Sam Ledwaba (Xirhontsongo).
4.8 Khabinete yi amukerile ku thoriwa loku landzelaka ka Valawurintsongo eka Bodo ya Hofisi ya Poso eAfrika-Dzonga:
a) Tatana Templeton Mageza
b) Tatana Sihle Joel Ngubane
c) Manana Selebaleng Primrose (Boitumelo) Mothelesi
d) Tatana Sathiaseelan Gounden.
4.9 Khabinete yi amukerile ku thoriwa loku landzelaka eka Bodo ya Nsimeko ya Rixaka ya Nhlangano wo lawula ku Cukumetiwa ka Tinsimbhi na Thyaka:
a) Phurofesa Gordan Sibiya (Mutshamaxitulu)
b) Clive Douglas Kneale
c) Eric Peter McDonald
d) Queen Nothando Gopo
e) Mathews Mateo Mathebe
f) Dokodela Margaret Msongi Mkhosi
g) Nolwazi Zandile Cobbinah
h) Justin Daniel.
4.10 Khabinete yi amukerile ku thoriwa loku landzelaka ka Swirho swa Vatirhi swa Vahlawuriwa eka Nkwama wa Phenxeni ya Vatirhi va Mfumo:
a) Tatana Stadi Mngomezulu (Timali ta Rixaka)
b) Tatana Bhekithemba Thabo Gamedze (Holobyenkulu wa swa Timali)
c) Dokodela Renosi Mokate (Holobyenkulu wa swa Timali)
d) Dokodela Malcolm Barry Kistnasamy (Ndzawulo ya Rihanyu)
e) Manana Gladys Modise (Ndzawulo ya Dyondzo ya Masungulo)
f) Manana Esther Euphane Aletta (Barbara) Watson (Ndzawulo ya Vukorhokeri bya Vanhu na Vulawuri)
g) Tatana Nkhangweleni Seth Makhani (Ndzawulo ya Vusirheleri)
h) Manana Moira-Anne Moses (Nhlangano wa Vuvekisi bya Vanhu).
Khabinete yi amukerile ku thoriwa loku landzelaka ka Swirho swa Vatirhi swa Vahlawuriwa lavo Siva:
i) Manana Lindy Ann Bodewig (Timali ta Rixaka)
j) Qgweta Lindiwe Grace Nkosi-Thomas (Holobyenkulu wa swa Timali)
k) Tatana Abel Sithole (Holobyenkulu wa swa Timali)
l) Dokodela Thamizhanban Pillay (Ndzawulo ya Rihanyu)
m) Dokodela Mogenthiran Shunmugam (Morgan) Pillay (Ndzawulo ya Dyondzo ya Masungulo)
n) Dokodela Lesiba Alex Mahapa (Ndzawulo ya Vukorhokeri bya Vanhu na Vulawuri)
o) Brigadiya Johan David Griesel (Vukorhokeri bya Maphorisa ya Afrika-Dzonga)
p) Manana Rejane Woodroffe (Nhlangano wa Vuvekisi bya Vanhu).
4.11 Khabinete yi amukerile ku thoriwa nakambe ka Tatana Andrew Zaloumis tanihi
Mufambisinkulu wa Vulawuri bya iSimangaliso Wetland Park.
4.12 Khabinete yi tsundzukile ku thoriwa nakambe loku landzelaka eka Vulawuri bya Rixaka eka Swihlawulekisi leswi Bohaka
a) Jeff Molobela (Mutshamaxitulu)
b) Tatana Nico Vermeulen (Xirhontsongo)
c) Manana Funzani Asnath Melato (Xirhontsongo)
d) Manana Susanna Elizabeth Moolman (Xirhontsongo)
e) Phurofesa Sadhasivan Perumal (Xirhontsongo)
f) Manana Dora Ndaba (Xirhontsongo)
g) Tatana Paul Serote (Xirhontsongo)
h) Tatana Sipho Reginald Zikode (Xirhontsongo).
Swi humesiwile hi Vuhlanganisi bya Mfumo (GCIS)
Swivutiso: Phumla Williams (Mukhomela Muvulavuleri wa Khabinete)
Vutihlanganisi: 083 501 0139
Issued by: Government Communications
