Xitatimente Xa Presidente Cyril Ramaphosa Hi Mayelana Na Ku Angula Ka Afrika-Dzonga Eka Ntungukulu Wa Khoronavhayirasi

MaAfrika-Dzonga ya rikwerhu,

I mavhiki ya nkombo kusukela loko mhangu yo sungula ya khoronavhayirasi yi tiyisisiwile etikweni ra kahina.

Kusukela eka nkarhi wolowo, vutomi bya hina hinkwerhu byi cince hi tindlela to tivikana.

Tanihi rixaka, hi boheke ku teka goza ro tika swinene ro lwisana na nala loyi a nga vonakiki loyi a nga xungeta vutomi bya hina na vutomi bya varhandziwa va hina.

Hi bohekile ku titoloveta ndlela yintshwa yo hanya, hi nkarhi lowu nga hetiki mbilu.

Loko ha ha nghena eka vhiki ra vuntlhanu ra ku pfaleriwa ka tiko hinkwaro leyi nga se tshamaka yi va kona - naswona loko hi kongoma emahlweni – hi fanele hi tsundzuka leswaku hikwalahokayini hi ri laha.

Khoronavhayirasi leyi nga se tshamaka xi va kona, leyi kumiweke eka dorobakulu ra le China ra Wuhan hi N’wendzamhala lembe leri nga hundza xi hangalakile hi xihatla swinene emisaveni hinkwayo.

Kufikela sweswi, timhangu to tlula 2.6 wa timiliyoni leti tiyisisiweke ti vikiwile emisaveni hinkwayo.

Nhlayo leyi nga yonayona ya vanhu lava tluleriweke hi mavabyi yi languteriwa ku va henhlanyana.

Khoronavhayirasi yi vanga leyi tivekaka tanihi COVID-19, i vuvabyi byo hefemula lebyi kufikela sweswi vanhu a va sawutangi eka byona, naswona a ku na murhi wo byi tshungula.

Khoronavhayirasi yi tlulela kusuka eka munhu wun’wana xi ya eka wun’wana hi mathonsi lamatsongo yo huma enhompfini na le non’wini lama nga hundziseriwaka hi ku khumbana hi ku kongoma, eka tindhawu leti hi ti khumbaka kumbe loko munhu loyi a nga na xona a khohlola kumbe a entshemula a ri kusuhi na munhu wun’wana.

Vanhu vo tala lava nga tluleriwa hi vuvabyi va kombisa ntsena swikombeto swo vevuka, van’wana a va kombisi swikombeto swihi kumbe swihi hi ku angarhela.

Kambe ku na vanhu lava va kombisaka swikombiso swo tika swinene, naswona na lava ku yisiwa exibedhlele.

Hi mikarhi yo tala lava i vanhu lava dyuhaleke na lava va vabyaka hi swiyimo leswi ku nga khale va ri na swona swo fana na vuvabyi bya mbilu, vuvabyi bya chukela, vuvabyi byo hefemula bya gondzombela na mfukuzana.

Eka van’wana va vanhu lava, COVID-19 ya dlaya.

Kutlula 185,000 wa vanhu va dlayiwile hi mavabyi lawa emisaveni hinkwayo.

Laha Afrika-Dzonga kwalomu ka 75 wa vanhu va hundzile emisaveni.

Leswi xitsongwatsongwana xa khoronavhayirasi xi nga hangalakaka hi xihatla exikarhi ka vanhu hinkwavo, xi nga tikisela hambi kuri sisiteme ya swa rihanyu leyi nga na swipfuno leswi humaka emahlweni hi mavhiki mangarimangani.

Leswi hi swona swi nga humelela ematikweni yotala emisaveni hinkwayo, naswona hi leswi hina tanihi Afrika-Dzonga hi nga tikarhatela ku swi sivela.

Tisisiteme ta swa rihanyu tingari tingani emisaveni hinkwayo – loko ti ri kona – ti tilulamiserile eka ku tlakuka ka xihatla no kula eka vanhu lava lavaka vutshunguri bya vuvabyi byo hefemula byo tika swinene.

Hikwalaho, loko xitsongwatsongwana xi hangalaka hi xihatla, a ku nge vi na mibedo ya le xibedhlele yo ringanela, tiyuniti to hlayisa vavabyi lava vabyaka ngopfu, michini yo pfuneta ku hefemula, swipfuno swo tisirhelela hi swona kumbe mirhi ya munhu wun’wana na wun’wana loyi a nga ta wu lava.

Ku tikisa xiyimo, vanhu lava va vabyaka hi swiyimo swo karhi kumbe lava va lavaka vuhandzuri bya xihatla va tsandzeka ku kuma vuhlayiseki lebyi va byi lavaka.

Naswona eka swiyimo swo tano, vutomi byo tala lebyi a byi fanele byi ponisiwile bya lahleka.

Ndzi lava ku tiyisisa mitiyiso leyi ya nkoka – leyi kufikela sweswi vo tala va hina hi yi toloveleke – hikuva yi hlamusela migingiriko leyi hi yi endleke kufikela sweswi, naswona yi seketela magoza lawa ndzi nga ta ma tivisa madyambu lawa.

Kusukela eka nkarhi lowu hi tiviseke ntungukulu wa khoronavhayirasi ku va mhangu ya rixaka hi Sonto, 15 Nyenyankulu, xikongomelokulu xa hina a ku ri ku nonokisa ku hangalaka ka xona.

A hi lava ku papalata ku tlakuka lokukulu ka ku tlulela ka mavabyi na ku tlakuka loku nga lawulekiki eka nhlayo ya vanhu lava lavaka nhlayiso wa swa vutshunguri.

Endlelo ra hina ri simekiwile eka milawu ya ku fambela ekule na vanhu van’wana, swipimelo swa mfambafambo na mitolovelo ya nsivelamavabyi ya masungulo leyi bohaka.

Hi ku hlwerisa ku hangalaka ka xitsongwatsongwana lexi, hi vile na nkarhi wo ringanela wo lulamisa switirhisiwakulu swa hina swa rihanyu na ku hlengeleta swiphakeriwa swin’wana wa swa vutshunguri bya nkoka lebyi lavekaka ku fikelela ku tlakuka ka ku tlulela ka mavabyi loku languteriweke ku humelela.

Naswona hi ku endla tano, ha tshemba leswaku hi ta ponisa makume ya magidi ya vutomi.

Ku na vumbhoni lebyi nga erivaleni leswaku ku pfaleriwa swi tirhile.

Swin’we na magoza lama hi ma tekeke – ku fana na ku pfala mindzilekano ya hina – na ku cinca eka matikhomelo loku hinkwerhu hi ku endleke, ku pfaleriwa swi nonokisile ku hangalaka ka ntungukulu lowu etikweni.

Nhlangano wa swa Rihanyu wa Misava wu ndhundhuzerile Afrika-Dzonga ku va yi teke goza ra xihatla na ku landzelela switsundzuxo swa xisayense ku nonokisa ku hangalaka ka xitsongwatsongwana.

Hikwalaho, hambileswi ku pfaleriwa ka tiko hinkwaro yi nga ndlela leyi tirhaka hi ku hetiseka swinene yo khoma ku hangalaka ka khoronavhayirasi, yi nga ka yi nga tirhisiwi hilaha ku nga heriki.

Vanhu va ka hina va lava ku dya. Va lava ku tihanyisa. Tikhamphani ti lava ku endla swimakiwa no xavisa, ti lava ku endla mali na ku endla leswaku vatirhi va tona va nga lahlekeriwi hi mitirho.

Hi swi bohe kahle leswaku endzhaku ka Ravumune, 30 Dzivamisoko, hi fanele hi sungula nhlakarhelo wo nonoka na ku va wa swiphemuphemu wa migingiriko ya ikhonomi.

Hi ta tirhisa qhinga leri fambelanisiweke na nxungeto leri hi nga ta tirhisa endlelo leri nga na xikongomelo no tivonela eka ku olovisiwa ka swipimelo swa ku pfaleriwa ka nkarhi wa sweswi.

Hi bohile ku tirhisa endlelo leri hikuva ka ha ri na swo tala leswi nga tiviwiki hi mayelana na mpimo na ndlela leyi xitsongwatsongwana lexi xi hangalakaka hayona exikari ka vanhu va tiko ra ka hina.

Hikokwalaho, goza leri hi ri tekaka sweswi ri ta pimiwa no tatisiwa.

Endlelo leri ri leteriwa hi switsundzuxo swo huma eka vativinkulu va sayense lava nga hi tsundzuxa leswaku ku susiwa ka leswi arisiwaka hi xitshuketa na hi ndlela leyi nga lawuriwiki swi nga vanga ku tlhela ku tumbuluka ku tlulela ka mavabyi hi lakukulu.

Hi nga ka hi nga teki goza namuntlha leri hi nga ta tisola swinene mundzuku.

Hi fanele hi papalata ku hatlisa hi pfula nakambe loku nga xungetaka ku hangalaka loku nga lavaka leswaku ku landzeriwa hi ku pfaleriwa kun’wana ko tika tanihilaha swi humeleleke hakona eka matiko man’wana.

Hi fanele hi ringananisa xilaveko xa ku tlhela hi sungula nghingiriko wa swa ikhonomi na nkoka wo endla ku kamanyeta xitsongwatsongwana lexi na ku ponisa vutomi.

Ku fikelela leswi, hi tumbuluxile endlelo leri nga ta boha magoza lawa hi nga ta va na wona hi ku ya hi tlhelo leri tekiwaka hi ntungukulu etikweni ra ka hina.

Tanihi xiphemu xa endlelo leri, ku ta va na tilevhele ta ntlhanu ta khoronavhayirasi:

Levhele ya 5 yi vula leswaku magoza yo tika swinene ma laveka ku kamanyeta ku hangalaka ka xitsongwatsongwana lexi ku ponisa vutomi.

Levhele ya 4 yi vula leswaku migingiriko yin’wana yi nga pfumeleriwa ku sungula ku ri karhi ku landzeleriwa magoza yo sivela yo tika lama lavekaka ku hunguta ku tluletana na ku hangalasiwa exikarhi ka vaakandhawu.

Levhele ya 3 yi khumba ku olovisiwa ka swipimelo swin’wana leswi katsaka migingiriko ya ntirho no tihlanganisa na vanhu ku ololoxa nxungeto wa le henhla wa ku tluletana.

Levhele ya 2 yi khumbha ku tlhela ku olovisiwa ka swipimelo, naswona a ku susiwi ku siyiwa ka mpfhuka exikarhi ka vanhu na swipimelo eka migingiriko yin’wana yo hungasa na ku tihlanganisa na vanhu ku sivela ku tumbuluka nakambe ka xitsongwatsongwana lexi.

Levhele ya 1 yi vula leswaku migingiriko ya ntolovelo yo tala yi nga sungula na ku ri na magoza yo sivela na swiletelo swa rihanyu leswi landzeleriwaka hi mikarhi hinkwayo.

Ku vona leswaku ku angula ka hina eka ntungukulu lowu ku kongomile no kongomisiwa hilaha swi faneleke hakona, ku ta va na levhele ya tiko hinkwaro na tilevhele to hambana eka xifundzakulu xin’wana na xin’wana, xifundzatsongo na dorobakulu etikweni.

Sweswi hi le ka levhele ya 5, leswi swi lavaka ku pfaleriwa ka tiko hinkwaro hi ku angarhela ku kamanyeta ku hangalaka ka xitsongwatsongwana lexi.

Leyi i levhele ya le henhlahenhla ya ku pfaleriwa, naswona yi sunguriwile loko goza ro tika ri laveka ku sivela ku hangalasiwa.

Khansele yo Lerisa ya swa Timhaka ta Khoronavhayirasi ya Rixaka yi ta boha levhele ya xilemukiso hi ku ya hi makambelelo ya mpimo wa ku tlulela ka mavabyi na vuswikoti bya sisiteme ya hina ya swa rihanyu ku nyika vuhlayiseki eka vanhu lava byi lavaka.

Hi tekile goza leri nga vuxokoxoko hi xitalo bya swiphemu swo hambana swa ikhonomi hi ku ya hi nxungeto wa ku hangalasiwa eka sekitara yoleyo, ntshikelelo wa ku pfaleriwa lowu languteriweke, ku hoxa xandla ka sekitara eka ikhonomi na ku khumbeka ka ndlela yo tihanyisa ya vaakatiko.

Vaholobye lava khumbekaka va ta hlamusela hi xitalo hi mayelana na nxaxamelo wa tiindasitiri na hilaha yin’wana na yin’wana ya tona yi khumbekaka hakona eka levhele yin’wana na yin’wana.

Hi ta nyika mihlangano hinkwayo ya tiindasitiri xivandlanene xo langutisisa vuxokoxoko lebyi, naswona loko yi swi lava yi nga endla swibumabumelo na swinawana leswintshwa swi nga se gazetiwa.

Khansele yo Lerisa ya swa  Khoronavhayirasi ya Rixaka yi hlangane ku nga ri khale namuntlha na ku boha leswaku levhele ya xilemukiso xa khoronavhayirasi ya rixaka yi ta ehlisiwa kusuka eka levhele ya 5 ku ya eka levhele ya 4 ku sukela hi Ravuntlhanu 1 Mudyaxihi.

Leswi swi vula leswaku migingiriko yin’wana yi ta pfumeleriwa ku sungula ku ri karhi ku landzeleriwa magoza yo sivela yo tika ku hunguta ku tluletana na ku hangalasiwa exikarhi ka vaakandhawu.

Mabindzu man’wana ma ta pfumeleriwa ku sungula ku tirha ehansi ka swipimelo swo karhi.

Bindzu rin’wana na rin’wana ri ta boheka ku landzelela swiletelo swa rihanyu na swa vuhlayiseki leswi nyikaka vuxokoxoko hi xitalo ku sirhelela vatirhi va rona naswona makungu ya le mitirhweni ma fanele ma va kona ku endlela mbalango wa vuvabyi na ku sivela ku hangalaka ka ntlulelamavabyi.

Mabindzu hinkwawo lawa ma pfumeleriwaka ku sungula ku tirha ma ta boheka ku endla tano hi ndlela yo tirhisa swiyenge, ma sungula hi ku lulamisa ndhawu yo tirhela eka yona leswaku ku ta tlheleriwa emitirhweni, ku landzeriwa hi ku vuyela ka vatirhi hi mitlawa leyi nga hundziki n’wexanharhu.

Eka swiyimo swin’wana, sekitara yi nge swi koti ku tlhelela eka matirhelo yo hetiseka hi nkarhi wa levhele ya 4 loko nxungeto wa ntlulelavuvabyi wa ha ri henhla.

Leswi swi ta vekiwa erivaleni vhiki leri taka endzhaku ka rhengu ro hetelela ra mikanerisano.

Mabindzu ma ta hlohloteriwa ku tirhisa qhinga ra ku tirhela ekaya laha swi kotekaka.

Vatirhi hinkwavo lava nga tirhaka va ri ekule va fanele va pfumeleriwa ku endla tano.

Vaholobye lava khumbekaka va ta nyika vuxokoxoko hi mayelana na endlelo ra ku pfuriwa ka swikolo nakambe hi swiyenge na mihlangano yin’wana ya swa dyondzo.

Loko hi ri karhi hi olovisa hi katsongotsongo swipimelo leswi, i swa nkoka leswaku magoza yo tala yo khoma ku hangalaka ka xitsongwatsongwana ma tshama ma ha ri kona.

Loko tiko ri ya eka levhele ya 4 hi siku ra 1 Mudyaxihi:

Mindzelekano ya hina yi ta tshama ya ha pfariwile eka ku teka tendzo ka matiko ya misava, handle ka ku vuyisiwa ka vaakatiko va Afrika-Dzonga na ku mukisiwa ka vaakatiko va matiko mambe.

A ku teka tendzo exikarhi ka swifundzakulu ku nga ta pfumeleriwa, handle ka ku tleketliwa ka tinhundzu na swiyimo swo hlawuleka swo fana na mikosi.

Vutleketli bya mani na mani byi ta ya emahlweni byi tirha, ku ri na swipimelo swa nhlayo ya vakhandziyi na swilaveko swa nsivelamavabyi leswi bohaka, ku katsa na leswaku vakhandziyi hinkwavo va boheka ku ambala swipfalaxikandza.

Vaakatiko va hlohloteriwa ku tshama emakaya, handlekaloko ku ri mfambafambo wa munhu lowu bohaka, ku tirha ntirho wa nkoka na ku tirha eka tisekitara leti nga ta pfuriwa ehansi ka vulawuri. Vanhu va nga endla vutiolori ehansi ka swipimelo swa rihanyu ra vaaki swo tika.

Tinhlengeletano hinkwato, handle ka mikosi na ta mitirho ti ta tshama ka ha yirisiwile.

Lava va nga dyuhala na lava va nga swiyimo leswi ku nga khale va ri na swona va boheka ku tshama ekaya naswona va teka magoza ya nsivelo yo engetela ya ku tiveka wexe.

Ku xavisiwa ka fole ku ta pfumeleriwa.

Tinhundzu to hambanahambana leti ti nga ha xavisiwaka ti ta ndlandlamuxiwa leswaku ti katsa mikhetekanyo yo tatisela yo karhi. Leswi swi ta koxometiwa hi Vaholobye lava khumbekaka.

I swa nkoka ku lemuka leswaku swipimelo swo talanyana swi ta tshama swa ha ri kona handle ko languta levhele ya xilemukiso ntsenaloko nxungeto wa ku hangalasiwa wa ha ri kona.

Tibarha na tixebini ti ta tshama ta ha pfariwile.

Tikhomferense na tisenthara to hlanganela eka tona, tindhawu ta vuhungasi, tindhawu to kombisa tifilimi, tithiyetara na tikhonsati ti ta tshama ta ha pfariwile.

Tikhonsati, swiendleko swa mitlangu na tinhlengeletano ta swa vukhongeri, swa ndhavuko na ku tihlanganisa na vanhu a swi nge pfumeleriwi kufikela loko swi voniwa leswaku swi hlayisekile leswaku ti ya emahlweni.

Khoronavhayirasi yi hangalasiwa hi ku hlangana ka vanhu.

Loko vanhu va nga fambafambi, xitsongwatsongwana a xi hangalaki.

Tanihi xikombiso, ha swi tiva leswaku nkosi wun’we ntsena ePort St Johns na nhlengeletano yin’we ya swa vukhongeri eMangaung swi hoxe xandla eka ku hangalaka ka mitlulelavuvabyi eka swifundzakulu swa wona swo hambanahambana.

Kusuka eka vumbhoni lebyi hi nga na byona, ha swi tiva leswaku 75 wa tiphesente ta timhangu ta khoronavhayirasi ti kumeka eka timasipala ta madorobakulu ya tsevu ntsena – Joni, Ekurhuleni, Kapa, Buffalo City, EThekwini na Mangaung.

Hikwalaho i swa nkoka leswaku hi endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka ku yirisa mfambafambo ya vanhu na ku hunguta ku tihlanganisa na vanhu van’wana, hambileswi swi nga tolovelekiki hi ku ya hi ntumbuluko wa hina.

Emakumu, i swiendlo swa hina vini tanihi vanhu hi un’weun’we leswi swi nga ta boha hilaha xitsongwatsongwana lexi xi nga ta hangalaka hakona hi ku hatlisa.

Loko hinkwerhu ho landzelela swileriso na swiletelo swa rihanyu ra vaaki, hi ta lawula xitsongwatsongwana, naswona swi nge hi bohi ku vuyisa nakambe swipimelo leswo tika swo tala.

Hi nga sivela ku hangalaka ka khoronavhayirasi hi ku endla swilo swi nga ri swingani.

Hlambani mavoko ya nwina nkarhi na nkarhi hi xisibi na mati kumbe mi tirhisa xibasisaswandla lexi nga na xihoko.

Siya mpfhuka wa kutlula mitara yin’we exikarhi ka wena na munhu loyi a nga eka ekusuhi, ngopfungopfu loyi a khohlolaka na ku entshemula.

Ringetani ku nga tikhumbi nomu, nhompfu kumbe mahlo ya n’wina hikuva mavoko ya nwina ma nga va ma khumbe khoronavhayirasi ehansi.

Loko mi khohlola kumbe mi entshemula, tipfaleni nomu na nhompfu ta n’wina hi xikokola lexi petsiweke kumbe thixu, kutani mi yi lahla xikan’wekan’we.

Loko ha ha ta sungula ku olovisa swipimelo swa ku pfaleriwa ku sukela emasungulweni ya Mudyaxihi, hi kombela maAfrika-Dzonga hinkwawo ku ambala swipfalaxikandza loko va suka emakaya.

Tiindasitiri ta hina to endla swiambalo na malapi – ku katsa na mabindzu yo tala lamatsongo – ti tilulamiserile ku endla swipfalaxikandza leswi hi nhlayo leyikulu swinene.

Magoza lawa yo ka ya nga tolovelekangi swinene lawa hi bohekaka ku ma veka ku hunguta ntungukulu wa khoronavhayirasi ma fambelanisiwile na ku hoxa xandla loku nga tolovelekangiki swinene ka maAfrika-Dzonga yo tala.

Hi xixima vaongori, vadokodela, vativinkulu va sayense na vanhu lava tirhelaka exikarhi ka vaakatiko ku hlela lava rhangeleke ku angula ka hina eka rihanyu ra vaakatiko.

Hi tibohile ku vona leswaku va na swipfuno hinkwaswo leswi va swi lavaka – ku katsa na switirho swo tisirhelela na swo tivonakarisa swin’wana – leswaku va ta tirha ntirho lowu va komberiweke ku wu tirha.

Loko ha ha olovisa hi katsongotsongo swipimelo swa ku pfaleriwa, hi le ku tatiseni hi lakukulu na hi xihatla ku angula ka hina eka rihanyu ra vaakatiko.

Se hi vone ku tlakuka lokukulu eka ku hleriwa na ku kamberiwa ka vaakandhawu.

Hi ku leteriwa hi switsundzuxo swa Nhlangano wa swa Rihanyu wa Misava na Tisenthara ta Afrika ta Vulawuri na Nsivelo wa Mavabyi, hi tikatsile na matiko man’wana ya le Afrika eka ku endla ku hlela na ku kambela hi xitalo exivindzini xa ku angula ka hina eka xiyenge lexi landzelaka.

Loko vhiki leri ra ha ku sungula, ndzi tivisile ku averiwa ka R20 wa tibiliyoni to tatisela eka ku angula ka hina eka swa rihanyu ku vona leswaku hi na mibedo, mirhi, switirhisiwa na vatirhi lava lavekaka loko tiko ra ka hina ri tokota maninginingi ya mitlulelavuvabyi.

Madyambu ya namuntlha, ndzi tlhela ndzi lava ku xixima lava va nyikaka vukorhokeri na tinhundzu ta nkoka – vachayeri va tilori, va mathekisi, va mabazi na va switimela, vatirhi va le mapurasini, emavhengeleni, eswitichini swo endla gezi, eka tindhawu to basisa mati, tindhawu to chela petirolo, etibangini na le ka tisenthara ta tiqingho, vatirhi lava vonaka ku landzeleriwa ka nawu na vatirhi va vuhlayiseki.

Leswi swi hikwalaho ka matshalatshala ya n’wina ya leswaku hi swi kotile ku fikelela ku humelela ka nkoka eka ku hunguta ntungukulu lowu.

Tanihi xiphemu xo ndlandlamuxa tshalatshala leri, ndzi thorile ku tlula 70 000 wa masocha ku pfuneta hi swiphemu swo hambanahambana swa ku angula ka hina ka khoronavhayirasi.

Kufikela sweswi, masocha lama rhumeriweke ku ya tirha ya seketerile Vukorhokeri bya Maphorisa bya Afrika-Dzonga eka vutihlamuleri bya vona.

Va ta ya emahlweni va endla tano, naswona va ta tlhela va nyika mpfuneto eka tindhawu ta nkoka tin’wana, ku fana na ku nyika mphakelo wa mati, ku lulamisa switirhisiwakulu na vukorhokeri bya swa rihanyu.

Lowu i nkarhi wa nkoka swinene eka ku kayakaya ka hina ku lwisana na khoronavhayirasi.

I nkarhi wo papalata nghozi.

I nkarhi wo tirha hi vutihlamuleri.

I nkarhi wo lehisa mbilu.

A nga kona munhu loyi a nga swi laviki ku tlhelela entirhweni.

A yi kona khamphani leyi nga swi laviki ku tlhela yi pfula.

A xi kona xichudeni lexi nga swi laviki ku tlhelela eka tidyondzo ta xona.

Hambiswiritano, hinkwerhu hi komberiwile eka nkarhi wun’wana evuton’wini bya hina ku tinyikela swinene eka vumundzuku bya hina na vumundzuku bya van’wana.

Ku na mikarhi leyi hi faneleke ku tiyisela ku xaniseka na ku tikeriwa, ku endlela leswaku hi ta tiphina hi ntshunxeko na ku humelela eka nkarhi lowu taka.

Eka mavhiki ya ntlhanu lama nga hundza, hi kombisile misava hinkwayo leswi rixaka ri nga swi fikelelaka hi xitiyanhlana, vutiyimiseri na nseketelano.

Hi nga heleni timbilu sweswi.

Ndza mi kombela leswaku mi tiyisela.

Ndza mi kombela leswaku mi tshama ma ha nyandza yin’we.

Tshamani emakaya, tshamani mi hlayisekile.

Ndza mi khensa eka hinkwaswo leswi mi nga swi endla na leswi mi nga ta ya emahlweni mi swi endla.

Xikwembu a xi katekise Afrika-Dzonga na ku hlayisa vanhu va yona.

Ndza mi khensa.

Share this page

Similar categories to explore