MaAfrika-Dzonga varikwerhu,
Ri perile,
Hi tekile xiboho xa ku hlwerisa masungulo ya mbulavulo lowu na rixaka hi hafu ya awara hikuva nhenha ya vuhaxi bya Afrika-Dzonga, Mnn Noxolo Grootboom, u haxe mahungu ya yena ya isiXhosa ro hetelela hi 7 nimadyambu eka Mahungu ya SABC madyambu walawa.
Ndzi navela ku xixima Mnn Grootboom tanihi mutekamahungu wa xiyimo xa le henhla loyi, eka ntirhovutomi wa yena wo hlawuleka hinkwawo, a tiseke swiendleko swa nkoka eka matimu etikweni ra ka hina na le misaveni hinkwayo eka tikamara to tshama eka tona ta rixaka ra ka hina.
Hi navelela Mnn Grootboom leswinene, naswona ha n’wi khensa eka malembe ya yena lamo tala ya vukorhokeri.
Hi tsakela ku vula leswaku, kusuka emutini wun'wana na wun'wana, Ha ku rhandza.
Sweswi i ku hundzanyana eka lembe kusukela loko hi tivisile Xiyimo xa Rixaka xa Mhangu hi ku angula eka ntungukulu wa COVID-19 naswona hi bohekile ku tivisa magoza ku kamanyeta ku hangalaka ka wona.
Kusukela nkarhi wolowo, hinkwerhu hi bohekile ku tolovela swipimelo eka kwalomu ka xiphemu xin’wana na xin’wana xa vutomi bya hina.
Kumbexana lexi a xi tika swinene eka hinkwaswo ku vile hilaha ntungukulu lowu wu khumbeke hakona min’wangulano ya vanhu leswi swi endlaka hi titwa hi ri xiphemu xa muganga.
Hi khumbula swilo swo tala leswi a ho swi teka ntsenantsena, kufana na ku kota ku endzela varhandziwa va hina, ku ya ephatini, kumbe ku ya eka ntirho wa swa vukhongeri.
Endzhaku ka lembe rin’we, hi khatsile ndzima yo tivikana eka ku tisa ntungukulu lowu ehansi ka vulawuri.
Matshalatshala lama nga heriki ntamu ya vatirhi va ka hina va nhlayiso wa swa rihanyu ma ponisile magidi ya vutomi, naswona ntirho wa maendlelo lamantshwa wa muganga wa swa sayense wu vangile miantswiso yo tivikana eka ntwisiso wa hina wa vhayirasi leyi.
Hikwalaho ka micinco leyi hinkwerhu hi yi endleke eka matikhomelo ya hina ya munhu yena n’wini, hi tisirhelerile hina, mindyangu ya ka hina na miganga ya ka hina.
EAfrika-Dzonga, tanihi le matikweni mo tala emisaveni hinkwayo, a hi si lungheka ku vuyela eka vutomi bya ntolovelo.
Eka lembe ra vumbirhi hi ku landzelelana, hi ta tlhela hi boheka ku hunguta min’wangulano ya hina, ngopfungopfu hi nkarhi wa Paseka.
Leswi swi tano hikuva ha ha ri exikarhi ka ntungukulu lowa khoronavhayirasi.
Elembeni leri nga hundza, tiko ri rhekodile kutlula 1.5 wa timiliyoni ta timhangu ta khoronavhayirasi.
Naswona ku vile na kutlula 52,000 ya mafu lama rhekodiweke kusuka eka COVID-19.
Hi tsundzuka na ku rila byin’wana na byin’wana bya vutomi lebyi byi lahlekeke.
Tanihilaha ndzi vikeke hakona loko ndzi vulavurisana na n’wina rohetelela, Afrika-Dzonga yi hlakarherile eka gandlati ra vumbirhi ra mitluletavuvabyi.
Eka mavhiki mambirhi lama nga hundza, nhlayo ya timhangu tintshwa yi tshamile endhawini yin’we hi ndlela yo tivikana eka kwalomu ka 1,200 wa timhangu tintshwa hi siku.
Nhlayo ya ku amukeriwa eswibedhlele yi le ku ehleni, tanihiloko nhlayo ya mafu na yona yi ri karhi yi ehla.
Mpimo wa hina wa nhlakarhelo wa rixaka wu yime ehenhlanyana ka 95%.
Leswi swi hikwalaho ka matshalatshala ya nhlanganelo ya vanhu va Afrika-Dzonga hinkwavo lava va landzeleleke swipimelo leswi swi vekiweke kusukela hi Nyenyankulu n’wexemu ku sirhelela vutomi.
Swi tlhela swi va vumbhoni kufika eka mpimo wa le henhla wa nxalamuko lowu hi yeke emahlweni hi wu vona tanihi tiko hi mayelana na ku vuvekatihlo, nkambelo, nandzeleriso wa vahlangani na magoza yo sivela.
Hi nkarhi wun’we, nongoloko wa hina wa nsawutiso wa rixaka wu sungurile naswona wu ta kuma matimba.
Exikarhi ka Nyenyanyana, hi sungule Xiphemu xa 1 xa nongonoko wa hina wa nsawutiso, lowu wu khumbaka nsawutiso wa vatirhi va swa rihanyu.
Xiphemu lexi xi le ku fambeni kahle ku va xi hetiwa ku nga si hela tin’hweti tinharhu.
Kutlula 250,000 ya vatirhi va rihanyu kutafika sweswi va kumile xisawutisi xa Johnson & Johnson tanihi xiphemu xa ndzingeto wa Sisonke.
Hi kumile 11 wa timiliyoni ta mipimamurhi ya xisawutisi xa Johnson & Johnson, lexi hi swi tivaka leswaku xi tirha kahle ehenhla ka mixaka ya vhayirasi ya matimba leyi nga etikweni ra ka hina.
Hi kumile 20 wa timiliyoni ta mipimamurhi yo yisa emahlweni naswona hi le ku hetisiseni ka ntwanano na Johnson & Johnson.
Nakambe hi le ku hetisiseni ka ntwanano wa 20 wa timiliyoni ta mipimamurhi ya xisawutisi xa Pfizer, lexi xi lavaka mipimamurhi yimbirhi.
Swin’we, mphakelo lowu wa swisawutisi wu ta hi nyika mipimamurhi yo ringanela ku sawutisa 41 wa timiliyoni ta vanhu.
Hi ta nyika switiviso swo yisa emahlweni xikan’wekan’we loko mikanerisano leyi yi gimetiwile.
Nakambe hi le ka switeji swo hambanahambana swa mikanerisano na vaendli va swisawutisi swo tanihi Sinovac, Sinopharm na Sputnik V. Van’wana va vaendli lava va le ka switeji swo hetela swa phurosese ya mpfumelelo wa ku tirhisiwa ka swisawutisi leswi eAfrika-Dzonga.
Hi ku engetela eka mipimamurhi leya swisawutisi, leswi hi nga ta swi kuma hi ku kongoma hi ku tirhisa mitwanano ya hina na vaendli, hi ta tlhela hi kuma avelo wa mipimamurhi ya swisawutisi hi ku tirhisa pfhumba ra Yuniyoni ya Afrika leri hi ri tumbuluxeke loko hi khome Vutshamaxitulu bya Yuniyoni ya Afrika.
Hambileswi ku veke na ku hlwela eka ku kuma miphakelo ya swisawutisi, haha tshemba eka ku fikelela mipakaniso ya hina ya nsawutiso.
Ku laveka ka swisawutisi emisaveni swi hundzukile ku va swa mphikizano kutlula mpimo, kambe hi le ku tikarhateni swinene ku kuma mphakelo wo ringanela wa vanhu va Afrika-Dzonga na tikokulu ra Afrika.
Hi bohekile ku fambelanisa muxaka lowo cincacinca wa vhayirasi leyi na le ka vumbhoni lebyi tumbulukaka hi mayelana na matirhelo ya swisawutisi swo hambanahambana.
Hi ta tiyisisa leswaku hi na mipimamurhi yo ringanela ya swisawutisi leswi tirhaka kahle ku fikelela nsawuto wa xitshungu hi nkarhi lowutsongo lowu nga kotekaka.
Xiphemu xa 2 xi vekeriwile nkarhi wa ku sungula exikarhi ka Mudyaxihi.
Ha tshemba leswaku tivholomu to ringanela kusuka eka vaendli ti va ti fika hi mipimo leyi twananiweke hi ku landza mitwanano ya hina na vona.
Ehansi ka Xiphemu xa 2 hi langutela ku sawutisa vo tala va vanhu va ka hina hi tsevu wa tin’hweti.
Hi ku fambisana na maendlelo lamanene ya matiko ya misava, hi ta rhangisa emahlweni lavaya va nga enxungetweni wa le henhlahenhla wa ku amukeriwa eswibedhlele na rifu, vo tanihi vanhu lava nga ehenhla ka 60 na vanhu lava hanyaka na mavabyimfambisana.
Xiphemu xa vumbirhi xa nongoloko wa nsawutiso wa COVID-19 xi na xikongmelo xo tiyisa leswaku hi ta sirhelela miganga ya ka hina, ku sivela vukorhokeri bya rihanyu eka ku talelwa na ku hunguta xidingo xa mipfalelo leyi yi kavanyetaka hi ndlela yo tivikana dyondzo, ikhonomi na byin’wana na byin’wana bya vutomi bya hina.
Ntsariso wa ku sawutisiwa wu vekeriwile nkarhi wa ku sungula hi Dzivamisoko.
Vanhu va ta khutaziwa ku tsarisa eka inthanete, kambe lavaya va nga hava mfikelelo wa inthanete va ta kota ku tsarisa hi ku ya lomu ku tsarisiwaka kona hi voxe.
Ku tiyisisa leswaku hi na swimakiwakulu swo seketela, kutlula 2,000 wa tindhawu ta nsawutiso ti kumiwile etikweni hinkwaro.
Leswi swi katsa tikamara ta madokodela vo angarhela, titliliniki ta miganga na tikhemisi, mavhengele naswona eka swiyimo swin’wana, miako leyikulu yo tanihi switediyamu na tisenthara ta tikhomferense.
Sisiteme ya Data ya Nsawutiso ya Xielekitironiki yi tumbuluxiwile ku lawula hangalaso wa swisawutisi na ku kongomisa vanhu eka tindhawu ta nsawutiso leti ti nga ekusuhi na laha va tshamaka kona.
Sisiteme leyi yi ta ku pfumelela ku tsarisa, ku kuma siku ra nkarhi wa ku tihlanganisa na ndhawu, na ku kuma xitifikheti xa xidijitali kumbe khopi ya xiviri leyi tiyisisaka xiyimo xa wena xa nsawutiso xikan’wekan’we loko u sawutisiwile.
Munhu un’wana na un’wana loyi a nga ta sawutisiwa u ta fanela ku rhanga hi tsarisiwa eka sisiteme, kutani u ta vitaniwa ku ta tsarisa xikan’wekan’we loko u fikelela.
Hi ta tirha hi ku tirhisa swivumbeko swa swifundzakulu na swifundzatsongo na mihlangano ya le migangeni ku tsarisa vaakatiko lavaya va nga hava mfikelelo wa thekinoloji.
Hi le ku tumbuluxeni ka maendlelo ya ku tiva na ku tsarisa vanhu lava nga hava tidokhumente to va laha tikweni ku endlela leswaku na vona va sawutisiwa.
Hi tama ha ha tibohile ku tshama hi ri karhi hi tivisa rixaka hi goza rin’wana na rin’wana leri nga eka phurosese ya hangalaso wa swisawutisi.
Tolo, Xandla xa Phuresidente na mina a hi endzele pulanti ra vuendli ya Aspen eKapa-Vuhumadyambu, leyi yi nga ta khumbeka eka ku humesiwa ka swisawutisi swa Johnson & Johnson.
Lowu i muako wo endla swisawutisi wa xiyimo xa misava lowu wu nga eka mpimo lowu nga exikarhi ka lava kahle swinene emisaveni.
Lowu i mfikelelo lowukulukumba eka Afrika-Dzonga, ku kombisa vuswikoti bya hina eka vuendli lebyi antswisiweke.
Ndzi navela ku hoyozela Aspen eka ku va yi vile na mavonelamahlweni ku vekisa eka muako lowu na le ka rivilo leri yi lunghekeke harona ku sungula vuhumelerisi.
Kutlula hafu ya vundzeni bya pulanti leyi – leyi yi nga kota ku humesa 300 wa timiliyoni ta mipimamurhi hi lembe – yi kongomanile na Afrika.
Emasungulweni ya vhiki leri, Thirasiti yo Kuma Swisawutisi ya Afrika yi sayinile ntwanano wo xava hi ku yimela mifumo leyi nga swirho ya Yuniyoni ya Afrika wa 220 wa mipimamurhi.
Yi na xihlawuriwa xa 180 wa timiliyoni ta mipimamurhi yo engetela.
Ntwanano lowu i wa nkoka eka Afrika, kungari ntsena hikuva wu humelerisa vutiyimiseri bya hina leswaku ku nga vi na tiko leri siyiwaka endzhaku, kambe na hikuva swisawutisi leswi swi ta endliwa kwala ka tikokulu ra ka hina.
Ntirhisano lowukulukumba exikarhi ka mfumo, mabindzu, vatirhi, vaaki lava nga na ku tsakela kun’we i wa nkoka eka ku humelela eka hangalaso wa swisawutisi.
Sekitara leyi nga riki ya mfumo yi ya emahlweni yi tlanga xiave xo seketela xa nkoka eka matshalatshala ya rixaka.
Hi khutaziwa ngopfungopfu hi vutiboheleri bya sekitara ya nhlayiso wa swa rihanyu leyi nga riki ya mfumo ku tirhisana na mfumo ku endla hangalaso wa swisawutisi wu va lowu humelelaka, ku ri karhi ku tswongiwa eka vuswikoti lebyikulu lebyi hi byi hluvukiseke eka sekitara leyi.
Hi tlhela hi khensa tikhamphani to talanyana leti tirhisanaka na Nkwama wa Nseketelano ku hoxa swipfuno swa timali eka ku kumiwa ka swisawutisi na hangalaso.
Hi hoyozela Vodacom Group na Vodafone Foundation, lava va tiboheke R87 wa timiliyoni eka matiko ya Afrika lama va tirhaka eka wona eka vuhlayiselo bya nkhulukelano wo gwitsirisa na vutleketli bya tinhundzu ku endlela leswaku swisawutisi swa COVID-19 swi fikisiwa swi hlayisekile.
Hi ku engetela, Vodacom yi ta va yi nyika pulatifomo ya malawulelo ya swisawutisi ya xiyimo xa le henhla eka mifumo leyi nga swirho swa AU, endzhaku ka nsimeko lowu nga humelela wa pulatifomo yo fana eAfrika-Dzonga.
Ndzi lava ku kombela vatirhisani va sekitara ya hina leyi nga riki ya mfumo ku seketela xiphemu lexintshwa eka nyimpi ya hina ehenhla ka ntungukulu lowu.
MaAfrika-Dzonga varikwerhu,
Hi masikunyana mangarimangani, tiko ri ta sungula nkarhi wo wisa wa Paseka wa lembe na lembe.
Eka vo tala, leswi swi ta va nkarhi lowu amukeriwaka ku yimanyana na ku wisa, hambi kusuka entirhweni kumbe kusuka eka tidyondzo ta hina, na kusuka eka mitshikelelo ya tin’hweti leti nga hundza.
Vo tala va hina hi endlile makungu ya ku hela ka vhiki loku ko leha.
Van’wana va hina hi ta va hi huma ehandle ka doroba; van’wana hi ta va hi endzela vanghana na maxaka.
Vo tala va hina hi ta va hi ya eka tinhlengeletano na mitlangelo.
Eka timiliyoni ta vanhu, lowu wu tlhela wu va nkarhi wa vugandzeri bya swa vukhongeri.
Loko mpimo wa ntluletano wu tama wa ha yime endhawini yin’we, hi nge swi koti ku debyisa tintambhu.
Lowu i nkarhi lowu vurhonwana byi dingiwaka kutlula leswi nga tshama swi va xiswona.
Leswi swilo swi nga hi xiswona hileswaku mfambafambo lowukulukumba wa vanhu, ku teka rendzo exikarhi ka swifundzakulu, ntirhiso lowukulukumba wa swifambo swa mani na mani swi tisa nxungeto lowukulukumba wa ntlakuko eka mitluletavuvabyi.
Eka masiku mangarimangani lama nga hundza, hi lavile switsundzuxo swa vativinkulu naswona hi kanerisanile na vayimeri va mfumo wa swifundzakulu na wa miganga na varhangeri va ndhavuko hi mayelana na leswaku i magoza wahi ya faneleke ku tekiwa hi ku hela ka vhiki loku ko leha loku taka ku sivela ku tumbuluka hi vuntshwa ka mitluletavuvabyi.
Hi tekerile enhlokweni swihlohloteri swo talanyana, ku katsa na miandlalo hi muganga wa swa vukhongeri hi mayelana na magoza yo sivela nkarhi wu nga si fika lama va ma vekeke eka tinhlengeletano leti languteriweke.
Loko ku tekeriwa enhlokweni tilevhele ta ntluletano ta le hansi hi ndlela yo tivikana, hi tekile xiboho xa ku tshika tiko eka Levhele ya Vulemukisi ya Khoronavhayirasi ya 1.
Hambiswiritano, hikwalaho ka swiyimo swo kongoma swa nkarhi lowu, hi dinga ku endla micinconyana yingariyingani.
Man’wana ya magoza lama ya nga ta tshama ya nga cinciwangi ma hi ndlela leyi landzelaka:
Xinawana xo pimela nkarhi wo va ekaya xi vekiwile kusuka exikarhi ka vusiku kufika hi 4 nimixo.
Tindhawu ta vuhungasi ta mani na mani to tanihi tibuwa, tiphaka na madamu ti ta tshama ta ha pfurile.
Hambiswiritano, leswi swi ta ya emahlweni ku ri karhi ku landzeleriwa milawu ya rihanyu ya vurhonwana, yo tanihi ku siyiwa ka mpfuka exikarhi ka vanhu, ku ambariwa ka xipfalaxikandza.
Mikosi yi tama ya ha pimeriwile kufika eka mpimohenhla wa 100 ra vanhu naswona ku ri na mpimo wa tiawara timbirhi eka ntirho wa kona.
Ku teka rendzo exikarhi ka swifundzakulu swi ta tama swa ha pfumeleriwile.
Hambiswiritano, ndzi hlohlotela vanhu va Afrika-Dzonga hinkwavo ku hunguta ku teka ka vona rendzo swinene hilaha swi kotekaka hakona na ku landzelela milawu ya rihanyu leyi faneleke hinkwayo loko va nga koti ku papalata ku teka rendzo.
Hambiswiritano, loko ku tekeriwa enhlokweni xiave xa xihoko eka ku hlanganyeta matikhomelo ya vusopfa, hi ta veka swipimelo swin’wana hi ku hela ka vhiki ka Paseka.
Ku humelerisa leswi, ku xavisiwa ka xihoko ku ya nwela ekule na ndhawu yo xavisa swi ta tshimbisiwa hi Ravuntlhanu reri taka, Mugqivela, Sonto na Musumbhunuku .
Vuxavisi bya le ndhawini etikhefini ta swakudya, tixebini na tibara swi ta pfumeleriwa, hi ku fambisana na swipimelo swa ku nyikiwa ka layisense, kufikela hi 23:00.
MaAfrika-Dzonga varikwerhu,
Ku hela ka vhiki ka Paseka i nkarhi wa nkoka wa ximoya, naswona ku ya eka vukorhokeri bya swa vukhongeri i swa nkoka eka timiliyoni ta vanhu.
Eka Vakriste, vugandzeri bya nhlengeletano i xiphemu xa nkoka eka ku tlangela Paseka.
Muganga wa Vayuda eka nkarhi wa sweswi wu le ku tlangeleni ka Paseka, kasi muganga wa Mamuzilamu ku nga ri khale wu ta sungula n’hweti yo Kwetsima ya Ramadan.
Eka mavhiki lama ha ku hundzaka, hi khomile mikanerisano na miganga ya vupfumeri ku kuma switshunxo swo vuyerisa matlhelo hinkwawo swa mitlhontlho ya ku lawula mitshungu leyikulu eka vukorhokeri bya swa vukhongeri.
Endzhaku ka nkanerisano lowu, swi bohiwile leswaku tinhlengeletano ta vukhongeri hi nkarhi lowu ti ta pimeriwa kufika eka nhlayo hinkwayo ya 250 wa vanhu endzeni ka miako na 500 ehandle ka miako.
Laha ndhawu yi nga tsongahala kutlula mpimo ku amukela tinhlayo leti ku ri na ku siyiwa ka mpfhuka lowu faneleke exikarhi ka vanhu, kutani ku nga vi kutlula 50 wa tiphesente ta vundzeni bya ndhawu ti nga ha tirhisiwaka.
Vanhu lava hlengeletanaka a va fanelangi ku hlengeletana ehandle ka tindhawu ta vona ta ntolovelo ta vugandzeri, naswona vanhu va boheka ku ya ekaya naswona va nga etleli kwalaho endzhaku ka vukorhokeri.
Ndzi lava ku hundzisa ku khensa ka mina eka vurhangeri bya muganga wa vupfumeri lowu wu vulavurisaneke hi ndlela leyinene na hina tanihi mfumo.
Ku na ku twisisa ka mani na mani leswaku ha boheka ku endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka ku seketela vanhu va ka hina ku tirhisa ntshunxeko wa vona wa vukhongeri na ku endla tiko ra ka hina ri tshama ri hlayisekile.
Hi mayelana na tinhlengeletano tin’wana, tona ti ta tlhela ti pimeriwa kufika eka nhlayo ya mpimohenhla ya 250 wa vanhu endzeni ka miako na 500 ehandle ka miako.
Tanihi le kusunguleni, laha ndhawu yi nga tsongahala kutlula mpimo ku amukela tinhlayo leti ku ri na ku siyiwa ka mpfhuka lowu faneleke exikarhi ka vanhu, kutani ku nga vi kutlula 50 wa tiphesente ta vundzeni bya ndhawu leyi ti nga ha tirhisiwaka.
Hi ya emahlweni hi hlohlotela vanhu va Afrika-Dzonga ku papalata tinhlengeletano loko va ri eka ntlawa lowu nga sirhelelekangi, wo tanihi vadyuhari na lavaya va nga na mavabyimfambisana.
Hi tlhela hi hlohlotela leswaku tinhlengeletano ti fanele ku endleriwa etindhawini ta le handle ka miako, leti ti nga hlayiseka hi ndlela yo tivikana kutlula ku hlengeletana endzeni ka miako.
Hi ta kambisisa magoza lama hi mayelana na sayizi ya tinhlengeletano ku nga si hela 15 wa masiku hi ku ya hi nhlahluvo wa xiyimo xa ntungukulu lowu na mpimo wa ku landzeleriwa ka milawu ya rihanyu.
Hi ya emahlweni hi landzelela nawu wa leswaku swipimelo a swi fanelangi swi tikisa kutlula leswi swi faneleke ku va hakona ku kamanyeta ku hangalaka ka vhayirasi leyi.
Hi ya emahlweni hi leteriwa hi data hi mayelana na xiyimo xa ntivomitungu na hi switsundzuxo swa vativinkulu na mikanerisano yo angarhela na vatirhisani va vanhu.
Hi ta veka xiyimo lexi tihlo swinene kutani hi ta angula hi ku hatlisa eka swikombo swihi kumbe swihi swa ku tumbuluka hi vuntshwa.
MaAfrika-Dzonga varikwerhu,
Ntungukulu lowu wa ha tele swinene exikarhi ka hina.
Ha boheka ku endla hi vurhonwana, kungari ntsena hi ku hela ka vhiki loku taka kambe eka masiku, mavhiki na tin’hweti leta ha taka.
A hi tivi nkarhi lowu ntungukulu lowa khoronavhayirasi wu nga ta hundza hawona, kambe hinkwerhu ha swi tiva leswi swi bohekaka ku endliwa.
Ha swi tiva leswaku ku ambala xipfalaxikandza evanhwini hi mikarhi hinkwayo, nkarhi na nkarhi ku hlamba swandla kumbe ku kutla xibasisaswandla, ku landzelela ku siyiwa ka mpfhuka exikarhi ka vanhu na ku papalata mitshungu swa ha ri ndlela leyi tirhaka kahle ya ku endla vhayirasi leyi yi fambela ekule.
Goza rihi kumbe rihi leri ri vekaka hina na van’wana enxungetweni ri boheka ku papalatiwa.
Swipimelo leswi swi nga vekiwa swa rihanyu na vuhlayiseki bya hina bya nhlanganelo swi boheka ku landzeleriwa.
A hi veni rixaka ra vutihlamuleri leri ri tivaka hilaha ku nga heriki hi vukona bya vhayirasi leyi.
A tshameni ekaya kumbe hi mitlawa leyitsongo.
A hi papalateni ku va eka mitshungu leyikulu na tindhawu leti nga na nkhuluko wa moya wa xiyimo xa le hansi.
Hi nga yi emikosini handlekaloko hi ri xaka ra le kusuhisuhi naswona hi nga endzeli makaya ya lava loveriweke.
Hinkwerhu hi na xiave eka matshalatshala lama rixaka lamakulukumba ya ku herisa COVID-19.
A hi tlangeni xiphemu xa hina.
Hi nkarhi lowu, loko hungu ra Paseka ra ntshembo, ku tswariwa hi vuntshwa na mpfuxelelo ri humelerisiwa evuton’wini bya vo tala va hina, hi komberiwa ku tihlayisa.
Xikwembu a xi ye emhlweni xi katekisa Afrika-Dzonga na ku sirhelela vanhu va yona.
Ndza khensa.
