A. Merero ye Bohlokwa Seemong sa Bjale
1. Lesolo la Moento wa Leuba la Coronavirus (COVID-19)
1.1. Kabinete e thabišitšwe ke kgatelopele yeo e fihleletšwego ka meento ya COVID-19 yeo ka Labobedi la 8 Phupu e fihlilego go 1 524 589 mola Selekanyo sa Mathomo sa moento wa Pfizer se kgonne go feta milione o tee ka palo ya go lekana 1 045 245, e bago kgatelopele ye makatšago. Godimo ga mo, batho ba go feta dimilione tše tharo ba ingwadišitše Lenaneong la Elektroniki la go Ingwadišetša go Entelwa (EVDS), e bago phenyo ye re ka e opelago diatla mo phenkgitšhanong ya rena ya mohlakanelwa go lwantšha go phatlalala ga baerase ye.
1.2. Tšhomišanommogo le lefapha la praebete mo tabeng ya meento le lenaneokakaretšo la COVID-19 e tiiša matsapa a setšhaba sa gaborena go netefatša gore meento ya go phološa maphelo a batho gotee le molaetša wo o goeletšwago bathong ka magato a polokego kgahlanong le leuba la COVID-19 o fihlelela batho ba bantši.
1.3. Kabinete e amogela gape kgonthišišo ye filwego ke Mokgatlo wa Lefase wa tša Maphelo ya gore moento wa COVID-19 wa Sinovac o ka dirišwa maemong a tšhoganyetšo ka gona, yona kgonthišišo ye e tla kgontšha Lekgotlataolo la Afrika Borwa la Ditšweletšwa tša Maphelo go tsinkelela kgopelo ya go tšwa go Sinovac.
1.4. Kabinete e gopotša MaAfrika Borwa ka moka go ntšha mahlo dinameng ka nako tšohle le go latela dikiletšo tša Maemotemošo a Bobedi a kiletšo ya mesepelo setšhabeng ka moka. Lephoto la boraro le re fihletše ebile khuetšo ya go fokotša palo ye e ka matsogong a rena. A re tšeeng maikarabelo a go apara dimaseke ge re kopana le batho, re šielane sekgala sa go lekana mithara o tee le seripa, re hlape matsogo kgafetšakgafetša ka meetse le sesepe goba ka sanithaesa sa matsogo sa go ba le motswako wa 70% ya alekhohole, le go efoga mafelo a tlo tlala ka batho le dikgobokano tša mašabašaba.
2. Dipalopalo tša Kotara ka Kotara tša Bašomi (QLFS)
2.1. Kabinete e amogetše dipoelo tša QLFS kotareng ya mathomo ya 2021 tšeo di laetšago gore palo ya batho bao ba thwetšwego ga ya fetoga ga kaalo ka ge e le 15 milione, ka ge e theogetše fase ganyane ka 28 000 kotareng ya mathomo ya 2021. Palo ya bao ba sa šomeng le yona ga ya fetoga ga kaalo ka ge e le 7,2 milione ge e bapetšwa le kotara ya bone ya 2020 (e hlatlogile ka 8 000). Palo ya batho ba go nyaka mešomo bao ba ngenegilego mooko e hlatlogetše godimo ka 201 000 (6,9%) magareng ga dikotara tše pedi, ka tlhatlogo ya 164 000 bathong bao ba se nago seabe kudu ikonoming.
2.2. Diphetogo tše tše nnyane di hlotše gore kelo ye netefaditšwego ya batho ba go se šome e hlatloge ka 0,1% go tloga go 32,5% kotareng ya bone ya 2020 go fihla go 32,6% kotareng ya mathomo ya 2021 – kelo ya godimodimo go tloga mola go thomago ka QLFS ka 2008. Kelo ya batho ba go se šome e hlatlogile ka 0,6 % go fihla go 43,2% Kotareng ya Mathomo ya 2021 ge e bapetšwa le Kotara ya Bone ya 2020.
2.3. Palo ye kgonthišišitšwego ya baswa ba go se šome (baswa e lego batho ba mengwaga ye 15-34) e be e le 46,3% Kotareng ya mathomo ya 2021. Palong ye go na le 9,3% yeo e lego ya baswa bao ba alogilego diyunibesithing. Mešomong lefapheng la go lefišwa metšhelo e hlatlogile ka 79 000 mola mafapha a mangwe a itemogetše go theogela fase ga mešomo kotareng ya mathomo ya 2021. Mešomo lefapheng la go se lefišwe metšhelo e theogile ka 9 000 (0,8%); mešomo malapeng ao a ikemego ka noši e theogile ka 70 000 (5,8%) mola mešomo go tša temo e theogile ka 18 000 (2,2%).
2.4. Tše dingwe tša diintasteri di hlomile mešomo mola tše dingwe di lahlegetšwe ke mešomo magareng ga Kotara ya Bone ya 2020 le Kotara ya Mathomo ya 2021, gomme se sa hlola phokotšegokakaretšo ya go lekana 28 000 mešomong ka kakaretšo. Mešomo e hlatlogile kudu lefapheng la Ditšhelete (e rotogile ka 215 000) mola diintasteri tše dingwe tšeo mešomo e hlatlogilego di akaretša Ditirelo tša Setšhaba le tša Leago, Ditirelokholo (16 000), Meepo (12 000) le Bohlami (7 000). Tahlegelo ya mešomo e bile gona lefapheng la Kago (87 000), Bogwebi (84 000), magae a go ikema ka noši (70 000) le Temo (18 000).
3. Dipoelo tša Palomoka ya Letseno la ka Nageng (GDP)
3.1. Ikonomi ya Afrika Borwa e rotogile ka 1,1% kotareng ya mathomo ya 2021 (Pherekgong go fihla Hlakola), gomme seo ya ba kelo ye kgolo ya ngwaga ka moka ya go lekana 4,6%. Se se latela kgolo yeo e fetlekilwego ya 1,4% (kgolo ya 5,8% ge e balwa ngwaga ka moka) godimo ga ya GDP ya makgonthe kotareng ya bone ya 2020.
3.2. Intasteri ya Ditšhelete, ya Meepo le ya Bogwebi ke tšona di bilego le khuetšo ye kgolo godimo ga dipoelo lehlakoreng la tšweletšo (kabo) la ikonomi, mola disenyegelo tša ka magaeng le diphetogo tša lenaneo la go amana le thoto di thušitše go rotošetša kgolo godimo ka lehlakoreng la disenyegelo (nyakego).
3.3. Ntle le gore ye ke kotara ya boraro ka tatelano ya kgolo ye botse ya ikonomi, ikonomi ya Afrika Borwa e hunyetše ka 2,7% ge e bapetšwa le ka fao e bego e le ka gona kotareng ya mathomo ya 2020.
4. Tlamelo ya Mohlagase o sa Sokodišego
4.1. Kabinete e lemogile kgalefo ya MaAfrika Borwa mabapi le kgaotšo ya mohlagase ye tšwelago pele ka baka la ge mananeokgoparara a kabo ya mohlagase a šitega. Kabinete e santše e ikgafetše phethagatšong ya Leanomohlakanelwa la Methopo la 2030, leo le ikadilego godimo ga kabo yeo e tswakanego ya go fapafapana ya mohlagase yeo e tla dirago gore batho ba se tshephe fele methopo ya mohuta o tee goba methopo e se mekae ya go fehla mohlagase.
4.2. Kgoro ya Methopo ya Diminirale (DMRE) e butše Kgato ya Bohlano ya Baphenkgišani ya Lenaneo la Thekišetšano ya Batšweletši ba go Ikema ka Noši ba Mohlagase wa go Mpshafatšega go reka 2 600 MW ya mohlagase wa go fehlwa ka phefo le ka seetša sa letšatši go thekga tšweletšo ya mohlagase maemong a bosetšhaba. Dipeakanyolefsa tše tša melao ya mohlagase di fa gape le mebasepala ye e kgonago maatla a go ithekela mehlagase ya yona go tšwa batšweletšing ba bangwe ba mohlagase. Se se tla imolla Eskom boima bjo e bo rwelego bja kgatelelo ya godimo ya kabo ya mohlagase.
5. Megwanto
5.1. Kabinete e sotše ka bogale megwanto ya moragorago ya dikgaruru gola Soweto yeo e hlotšego gore dilo ka moka di eme setšhabeng sa fao ebile Kabinete e dira boipiletšo go bagwanti go theoša matswalo le go laolega.
5.2. Le ge e le gore tokelo ya mogwanto wa go rena khutšo ke karolo ye bohlokwa ya setšhaba sa temokrasi, tokelo ye e swanetše go phethagatšwa ka go latela molao ebile ga ya swanela go gataka ditokelo tša ba bangwe.
5.3. Mmušo o ikgafetše go šomammogo le setšhaba nageng ka bophara go kaonafatša maemo a bona a bophelo.
6. Thibelo ya Bosenyi
6.1. Kabinete e retile mošomo wa sehlophakgalemo sa maloko a mantši ge se kgonne go amoga 800kg ya cocaine ye sa šilwago yeo e bego e kitetšwe yeo e ka rekišwago mekgotheng ka boleng bja go balelwa R400 milione.
6.2. Kabinete e hlobaeditšwe ke melato yeo e beilwego ya go beela difatanaga melaba ya go di phantšha mabili ditseleng tša maphefo tša naga ye le ditsela tša go se sepelwe difatanaga tše ntši tšeo di hlotšego go hulwa le go bolawa ga ba bangwe ba baotledi. Kabinete e dirile boipiletšo go makoko a phethagatšo ya molao go ntšha ka ga tšhwene mo maitekelong a bona a go swara badiri ba bosenyi bjo bja go šiiša.
6.3. Kabinete e dirile boipiletšo go maloko a setšhaba go bega bosenyi maphodiseng, go akaretšwa le ditiragalo tša go amana le diokobatši le gore ba seke ba itšeela molao matsogong goba ba thikišana go hlasela bao ba dirilego bosenyi.
7. Komiti ya Baetapele ba Mebušo ya Afrika le Mmušo Phetogong ya Leratadima (CAHOSCC)
7.1. Mopresidente Ramaphosa, maemong a gagwe bjalo ka Mosepediši wa CAHOSCC, o kgathile tema kopanong ya yona ya go swarwa ka dikgokagano tša bidio ka Labobedi, 8 Phupu 2021. Kopano ye e amogetše Pego ya Basepediši ba CAHOSCC ka bohlokwa bja Afrika go itokišetša Khonferense ya bo26 ya Bakgathatema ba Kwano ya Tlhako ya Ditšhabakopano ka Phetogo ya Leratadima (UNFCCC COP26), kgatelopele mošomong wa mananeo a Afrika a Phetogo ya Leratadima, gotee le Lenaneo la Afrika la Hlohleletšo ya Ikonomi ya Tlhago.
7.2. Samiti ye e netefaditše gore batho maemong a boditšhabatšhaba go nyakega gore ba ntšhe ka ga tšhwene mo matsapeng a bona, ba be le phišegelo ye tseneletšego le go thekga dinaga tšeo di hlabologago ka mekgwa ya go phethagatša magato a phetogo ya leratadima go lebeletšwe maikarabelo a rena a go fapafapana. Dinaga ka moka tša Afrika di hloka thekgo go tšwa go dinaga ka tšona maemong a boditšhabatšhaba le gona tema ya rena ya kgatelopele e swanetše go hlomphiwa gore re tle re fihlelele dinepo tša rena tša leratadima le diphišegelo tša rena, mola re šomiša setseka sa rena sa go fihlelelwa ka mekgwa ye maleba maitekelong a lefase ka bophara.
7.3. Kopano ye e kgonthišišitše nyakego ya temogo ya maemo a rena a bosetšhaba a go fapafapana le mabokgoni ka ge go sa nepagala go letela Afrika go fihlelela dinako tšeo di beilwego go swana le dinaga tšeo di hlabologilego go fetoša ikonomi ya gaborena le go gogela morago dipeeletšong tša dibešwa tša mašaledi. Se se bohlokwa kudu, kudukudu go lebeletšwe maemo a godimo a go se lekalekane, tlhokego ya mešomo le dinyakwa tša kgatelopele go ralala Kontinente ya rena, kudukudu magareng ga basadi le baswa. Go feta mo, go nyakega gore re romele molaetša wa go kwagala gabotse wa gore phethagatšo ya lenaneo le le phišegelo ya rena e tsenelana gabotse le go fediša dilo tša go hlola phetogo ya leratadima, go fediša ditlamorago tše mpe tša tšona le go fiwa thekgo.
8. Sephetho sa Lekgotla la Ditokelo tša Botho sa Ditšhabakopano (UN) Ditikologong tša Palestine
8.1. Kabinete e thabetše kamogelo ya Sephetho sa Khansele ya UN ya Ditokelo tša Botho go netefatša gore go ba le tlhompho ya molao wa boditšhabatšhaba wa ditokelo tša botho le molao wa boditšhabatšhaba wa tlhokomelo ya botho ditikologong tša Palestine, go akaretšwa Bohlabela ba Jerusalem le Israel.
8.2. Sephetho se se dirile boipiletšo bja go hloma ka pejana khomišene ya dinyakišišo ya go ikema ya boditšhaba go nyakišiša dikgatako ka moka tšeo di gononelwago tša ditokelo tša batho. Kabinete e gateletše bohlokwa ba tharollo ya go se tšee lehlakore ya nako ye telele dithulanong tša magareng ga Israel le Palestine yeo e ikadilego ka go ba gona ga mebušo ya dinaga tše ka bobedi.
B. Diphetho tša Kabinete
1. Go Oketšwa ga Nako ya Seemo sa Masetlapelo a Bosetšhaba
1.1. Kabinete e dumeletše go oketšwa ga nako ya go ba mošomong ga Seemo sa Masetlapelo a Bosetšhaba go COVID-19 go fihla ka la 15 Mosegamanye 2021. Koketšo ye e dirilwe goya ka Karolo 27(5)(c) ya Molao wa Taolo ya Masetlapelo (Molao 57 wa 2002).
1.2. Koketšo ye e kgontšha naga go tšwelela go šomiša magato a go se diriše meriana ya ka dikhemising a go thibela COVID-19.
2. Dipego tša Kgatelopele Phethagatšong ya Tlhako ye Logetšwego Maano ya Paka ya Magareng (MTSF)
2.1. Kabinete e dumeletše dipego tša tiragatšo phethagatšong ya MTSF ya 2019 go fihla ka 2024 yeo e hlamilwego ke Kgoro ya Borulaganyi, Tlhokomelo le Phethotiro.
2.2. Leuba la COVID-19 le bile le seabe se mpe phethagatšong ya MTSF, dinepo tše mmalwa godimo ga tšeo di beilwego pele di šaletše mo kotareng ye, mola go bile le go diega ka kakaretšo go tše dingwe tša dinepo tša tiragatšo ka baka la ge dinyakwa tše tlago pele tša tekanyetšokabo di beakantšwe lefsa.
2.3. Dipego tša tiragatšo di tlo lokollwa gore di bonwe ke setšhaba ebile Ditona tša seboka se di tlo swara ditshedimošetšo tša ka thoko le babegaditaba go hlatholla dipego go lebeletšwe bobedi dikatlego le magato a tharollo ao a lego gona go kaonafatša tiragatšo.
3. Sengwalwa sa Tlhako godimo ga Kgahlego ya Afrika Borwa ya Bosetšhaba
3.1. Kabinete e dumeletše Sengwalwa sa Tlhako godimo ya Kgahlego ya Afrika Borwa ya Bosetšhaba ge e kalokana le bobedi merero ya ka mo nageng le ya boditšhabatšhaba. Sengwalwa se sa tlhako se tšwa go Molaotheo wa Rephabliki ya Afrika Borwa wa 1996 le go Leanotlhabollo la Bosetšhaba (NDP).
3.2. Sengwalwa se se hlatholla magareng ga tše dingwe boemo bja naga ye bja boipušo setšhabeng le potego ya molaotheo; polokego le boiketlo bja badudi ba yona; katlego ya yona ya ikonomi le lemanoga la naga ye go hlola Afrika Borwa ye kaone le lefase le le kaone.
3.3. Sengwalwa se se tla fihlišwa bathong ka wepsaete ya mmušo le wepsaete ya Dikamano tša Boditšhabatšhaba le Tirišano ya Makala.
C. Ditiragalo tšeo di Tlago
1. Samiti ya Baetapele ba G7
1.1. Kabinete e nale tshepho ya gore go kgatha tema ga Afrika Borwa Samiting ya Baetapele ba G7 gola United Kingdom go thoma ka la 11 go fihla ka la 13 Phupu 2021, yeo e eteletšwego pele ke Mohlomphegimogolo Mopresidente Cyril Ramaphosa, ke monyetla wo kaone wa go hlagiša a mangwe a mathata a go nyaka šedi ya ka pejana a naga ya rena le kontinente ka bophara.
1.2. Dikopano tša go swana le Samiti ya Baetapele ba G7 ke menyetla ye bohlokwa go Afrika Borwa go hlohloletša mmono wa yona wa lefase la go se hlaole motho la go rena khutšo. Afrika Borwa e tla hlagiša tshenyo ya ikonomi maphelong a batho yeo e hlotšwego ke leuba le, ebile e tla bontšha ka fao re kgonago go tšwa seemong se sa tshenyo ka baka le dipholisi tša rena tše hlamilwego ka bohlale tša matlotlo a naga le tša leago.
1.3. Afrika Borwa e tla šomiša Samiti ye ya Baetapele ba G7 go huetša peelothoko ya nakwana ya Kwano ya Mahlakore a go Amana le Bogwebi a Ditokelo tša Thoto ya Kgopolo kua Mokgatlong wa Lefase wa Bogwebi go netefatša gore go ba le khumanego le lekalekanego ya meento ya COVID-19. Se se tla kgontšha dinaga go itirela meento ya tšona le go kgora ditsela tša tlhabollo ya intasteri ya ka mo nageng ya go hlama meriana ka mo nageng ya gaborena le ka kontineteng.
D. Melaetša
1. Ditebogišo
Kabinete e lebišitše ditebogišo tša yona go:
• Mna Pitso Mosimane (Mohlahli Pitso), ge a phagamišeditše folaga ya Afrika Borwa godimo ka go ba moetapele wa sehlopha sa kgwele ya maoto sa maemo a godimo mo kontinenteng, Al Ahly ge se thopa sefoka Mogopong wa Afrika. Molaodi wo wa peleng wa Mamelodi Sundowns o itiretše leina maemong a bone le Al Ahly ga e sale go tloga mola a thomago go tsenela sehlopha se sa kua Cairo, Egepeta mo dikgweding tše tshela fela tša go feta.
2. Mahloko
Kabinete e lebišitše mahloko a yona go malapa le bagwera ba:
• Morena MacDonald Ndodana Mathunjwa, mmapadi wa go tsebega kudu ka tema ye a e bapetšego mo go Home Affairs, Generations, Soul City, Intsika le Bones of Bones.
• Morena Mabi Gabriel Thobejane, yo e bego e le wo mongwe wa seopedi sa go ratwa kudu sa ka mo nageng sa mmino wa Jazz.
• Morena Ben Kruger, sebapadi sa mahlwaadibona, mongwadi le motšweletši wa go tsebega ka tema yeo a e bapetšego go Binnelanders.
• Mme Shaleen Surtie-Richards, mmapadi yo a fihleletšego tše ntši wa go tsebega kudu ka tema yeo a e bapetšego filimong ya 1988 ya go bitšwa Fiela se Kind, le ditema tšeo a di bapetšego go Egoli: Place of Gold le 7de Laan.
• Mme Ivy Cikizwa Gcina, yo a hlanketšego ditheo tše ntši nakong ya gagwe e le ge a lwantšha mmušo wa kgethologanyo, go akaretšwa le go hlankela Mokgatlo wa Profense wa Bathobaso wa Port Elizabeth le leloko la peleng la Palamente ya mathomo ya mmušo wa temokrasi (1994 – 1999).
E. Bao ba Thwetšwego Mešomong
Batho ka moka bao ba thwetšwego mešomong mangwalo a bona a dithuto a tla tiišetšwa le go netefatšwa ka maleba.
1. Mna Nhlanhla Michael Mabaso bjalo ka Motlatšamolaodipharephare: Ditirelo tša Tshedimošo Kgorong ya Merero ya Selegae.
2. Go thwalwa ga maloko a Lekgotlataolo la go Ikema la Bahlakiši tekano ya mengwaga ye mehlano:
a. Morena Fulvio Tonelli;
b. Mme Ruth Benjamin-Swales;
c. Mme Thabiso Kutumela;
d. Mme Nalini Maharaj;
e. Morena Prostas Phili;
f. Mme Zine Mshengu;
g. Morena Eugene Zungu;
h. Mme Chuma Mjali;
i. Morena Richard Hawkins; le
j. Mme Naidene Ford-Hoon.
3. Mopresidente o thwetše Morena Hlengani Mathebula bjalo ka Modulasetulo wa Lekgotla la Balaodi la Kemedi ya Tlhabollo ya Bobegaditaba.
Dipotšišo: Mme Phumla Williams – Seboleledi sa Kabinete
Mogala: 083 501 0139
