Ubukana njani nekutsatselwa umhlaba kuhlalwe kuwo ngalokungekho emtsetfweni

Kokubili, indzawo yembuso (indzawo lelawulwa nguhulumende wavelonkhe nome wetifundza nome ngumasipalati) nendzawo yebantfu bangasense kungangenwa kuhlalwe kuyo ngalokungekho emtsetfweni.

Hulumende unesibopho semtsetfosisekelo  lapho kungenwa kutsatfwa indzawo lenkhulu kuhlalwa kuyo ngenkhani, hulumende unemsebenti lofanako wekusita banikati betindzawo bemhlaba wangasense avikele umhlaba wabo.

Lapho khona bahlali labangekho emtsetfweni emalungelonchanti abo langekho engotini nabafanele bacoshwe endzaweni ngekwemtsetfo, banikati bemhlaba wangasense bafanele babacoshe, ngaphandle kwekucitsa sikhatsi, babonane nenkantolo mayelana nemyalelo wekubacosha ngekwembandzela weMtsetfo Wekuvikela Kucosha Bantfu Emhlabeni Ngalokungekho Emtsetfweni Nekuhlala Emhlabeni Ngalokungekho Emtsetfweni, wanga-1998 (Umtsetfo 19 wanga-1998). Lomtsetfo kwamanje uchutjwa Litiko Letekuhlaliswa Kwebantfu futsi utawendluliselwa kuLitiko Lekutfutfukiswa Kwetindzawo Tasemaphandleni Netingucuko Kutemhlaba (i-DRDLR) ngesikhatsi lesifanele.

Nangabe umhlaba wakho wangasense utsetfwe kwahlalwa kuwo ngenkhani ngalokungekho emtsetfweni, ungatsintsa:

  • inkantolo ngaphandle kwekucitsa sikhatsi mayelana nekutfola umyalelo wenkantolo wekucosha labo bantfu ngekwembandzela weMtsetfo Wekuvikela Kucosha Bantfu Emhlabeni Ngalokungekho Emtsetfweni Nekuhlala Emhlabeni Ngalokungekho Emtsetfweni, 1998.
  • nanoma nguliphi lihhovisi le-DRDLR mayelana nelusito nangabe umhlaba wakho utsetfwe kwahlalwa kuwo ngenkhani ngalokungekho emtsetfweni nangabe labo labahleti kuwo badzinga kufinyelela umhlaba wekulima.
  • masipalati wendzawo nome, nangabe kunesidzingo, Litiko Letekuhlaliswa Kwebantfu lesifundza nome lavelonkhe mayelana nelusito nangabe labo labatsetse bahlala emhlabeni wakho ngalokungekho emtsetfweni badzinga tindlu tekuhlala.

I-DRDLR itawu:

  • sita bahlali labangekho emtsetfweni banome ngabe nguwuphi umbuso nome umhlaba wangasense labadzinga nome labete umhlaba wekulima kute bafinyelele umhlaba lofanele wekulima.
  • sita letinye tiphatsimandla tabohulumende titfolele labahlali labangekho emtsetfweni labadzinga tindlu lomunye umhlaba lofanele labangawusebentisa.
  • sita lapho kudzingeke khona futsi lapho kunetimo letikhetsekile, banikati bemhlaba wekulima bangasense labo umhlaba wabo lotsetfwe kwahlalwa kuwo ngenkhani ngalokungekho emtsetfweni kutsi bahambise labahlali labangekho emtsetfweni labadzinga umhlaba wekulima bababeke kulomunye umhlaba lofanele labangawusebentisa.

Bantfu labangakwati kutfola umhlaba wekulima bangatsintsa Litiko Lekutfutfukiswa Kwetindzawo Tasemaphandleni Netingucuko Kutemhlaba kutsi babasite batfole umhlaba wekulima lofanele.

Bantfu labafuna tindlu bangatsintsa masipalati wendzawo nome, nangabe kunesidzingo, Litiko Letekuhlaliswa Kwebantfu lesifundza nome lavelonkhe kute batfole lusito.

Kute utfole lwati lolubanti mayelana nekutsi ungabukana njani nekutsatselwa umhlaba kuhlalwe kuwo ngalokungekho emtsetfweni  tintsa Litiko Letekutfutfukiswa Kwetindzawo Tasemaphandleni Netingucuko Kutemhlaba.

 

Share this page